15 Aralık 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r D. H. Lawrence LÂDY CHATTERLEY'in A Ş I K I Çeviren: AVNİ İNSEL Herkesin büyük bir merak ve heyecanla beklediği bu şaheser bir cild halinde çıktl. FiaU 100 kuruş. ÎNSEL KtTABEVt 19 linCU Vll SflVI." B 5 8 5 u m h u r i yet Telgraf ve melcrub adresl: Cumhuriyet, İstanbul . Posla kutusu: İstaabul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366 Tahrir heyeti ; 24298. İdare ve Matbaa klsml 2429924290 TÜRK MİLLİVQ}İSİ! Reşad Nuri Güntekinin ^ ^ Oğuz Türkkânln (Milliyetsizliğe Jjjffı!) Dr. M. Hakkl Akanselin (Kan çeker!) lelerini, GÖKBÖRÜ'nün 3 okuyacakslnlz! Karikatür: c M y ^ Ömer Rlza Doğrul: Kur'andan ikCbasl Türkiyede Buğday davası.. g ^ değerli yaalar, şiirler ve resimfe: GÖGBÖRÜ: 3 BUGÜN ÇIKTI! V 1 İSTANBUL CAGALOGLU 15 1942 Elageyladaki Mihver mevzileri dün yarıldı Mihver SIMIIHI ki kavgacı taraf arasında şu farka dikkat etmemek elden gelmiyon Demokrasiler nasıl bir barış düzeni istediklerini hergün ayn ayrı söylüyorlar, fakat temel noktalar üzerinde birbirlerile anlaşamıyorlar; Mihver ise tek ses halinde konuşhığu halde ne demck istediğini açıkça anlatmıyarak yeni nizam sahnesini tül perdeler arkasında yarı gizli tutmaktan vazgeçmiyor. Bu farkın sebebini her iki tarafça başarılmak istenen işin özünde aramak daha doğru olsa gerektir. Kaba çizgilerile anlatmamıza izin verilirse Demokrasilerin yapmağa çalıştığı şey bir düzenin çökertilmesine engel olmaktır. İster millî hürriyetlerden bahscdilsin, ister imparatorluk korunacaktır densin, Demokrasiler, herşeyden önce kendilerini yani eski nizamı korumak düşüncesile bu harbi göze aldılar. O halde kimden neyi saklasınlar? Elbctte yarınki düzene dair bol bol konuşacaklar ve elbette eski nizarmn yeııi şartlara ne yolda uydurulacağina dair de aralarmda münakaşa edeceklerdir. Halbuki Mihverin istekleri bunun tam tersidir: İçinde yaşadığı dar çerçeveyi parçahyarak daha ferahh hayat şartlarına kavuşmak, yani eski nizamı yıkıp jerine bir yenisini kurmak. Fakat henüz ortada bulunmıyan bir nizamı «işte budur!» diye gösterip anlatabilmek için, ilk iş olarak. eskisini korumağa çalışan kuvvetleri yoketmek ve ancak ondan sonra kesin bir dille söze başlamak gerekmez mi? O halde Mihver devletleri yarınki nizama dair şimdiden açık bir şey söyliyemiyeceklerdir. Onlar daha gerçekleşmemiş bir şey üzerinde elbette blrbirlerile münakaşaya tutuşmıyacaklar ve kendilerini ferahlığa kavuşturacağını amduklan yeni düzene dair elbette belirsiz bir kaç çizgiden başka bir şey veremiyeceklerdir. Demokrasilerde olduğu gibi Mihverin sıılhu da hâdiselerln gelişimine ve taferin kazanılış fekllne göre değişik olacaktır. Almanya. daha harb başlamazdan çok Snceleri. gerçekleştirmeğe çalıştığı bir dava arkasından koşnyordu. Bir iki satıra sığdırmak istersek bu davayı şöyle aıılatabiliriz: Alman bütünliiğünü tamamlanıak ve Alman ekonomisini yaşatmak için gereken şartlan knrmak. Bu maksada iki yoldan varılabilirdi. Bir tanesi, öteki emperyalist devletler gibi koloni sahibi oimağa kalkışmakla. ötekisi, lüzumlu şartlan hemen yanıbaşııtda aramakla. Birinci yol, doğrudan doğruya İngiltere ve Fransa ile dövüşe girişmek demekti. İkind yol, küçük Avrupa milletlerini çok zarara sokacak, bazılarınm çiğnenmesine sebeb oiacak, fakat belki Demokrasilerle doğrudan doğruya bir dövüşe kadar varmadan Almanyayı maksadına ulaştıracak, hiç değilse o dövüşü geciktirecekü. Almanya tkinci yolu seçti ve buna mecburdu. Çiinkü yalnız Demokrasilerle çarpışmayı göze alsaydı harb kıvılcımı nasıl olsa dört bir yana sıçnyacak ve Almanya 1914 te olduğu gibi bir çok memleketleri ele geçirmek zorunda kalacaktı. Onlardan bazılannı önceden ve birer birer işgal etmekle iki tiirlü üstünlük kazandı: Hem bir kaç cephede birden harbetmekten kurtuldu, hem de Danzig hâdisesine kadar Demokrasilerin harbe karışmalannı geciktirdi. Eğer Polonya seferinden sonra snlh yapılsaydı, Almanyanın idaresi altmda, ingiltere ve Fransanın da iştirakile Avrupada bir ekonomik ve politik sistenı kurulabilirdi. Fakat Fransa ile İngiltere. böyle bir sistemin Almanyayı daha da kuvvetlendireceğini ve ileride onu, belki artık önünde durulmaz harb makinesi haline getireceğini düşünerek, bir defa işe başlamışken geri dönmeyi doğrn bulmadılar. 1940 taki Fransız yıkılışından sonra bir banş imkânı bulunsaydı, gene Almanyanın idaresi altında, bu sefer sesi daha az çıkan bir İngiltere ile birlikte bir nizam çizilebilirdi. Pek tabiî olarak ayni düşüncelerle Londra sulha yanaşmadı. Üç yıllık hâdiselerin gelişimine bakan satışları Her semtin kendi fırımnda yapılacak Gelecek aya aid ağır lşçi ve halk karneleri Damga Matbaasında basılmaktadır. Aym 17 sine kadar basılma iji tamamlanacak olan karnelerin miktarı 750 bindir. Tevzi bürosu bayramda da çalışarak tasnif İşini bitirecek ve ayın 21 Inden İtibaren tevziine başlanacaktır. Memur, mütekaid, eytam ve eramll için de Toprak Mahsulleri Ofisl taraîından İstanbul, Ankara ve Izmire mahsus olmak üzere bir tip karne hazırlanmaktadır. Şehrlmizdekl 200 fınn, mevcud 800 birliğe göre taksim edllecek ve tevzi işini müteakıb beyannamell karneler de dahil olmak üzere halk ve ağır lşçi karnelerj semtlerlndeki birliklere götürülecek ve birlikler tarafmdan karnelere ayrıca numara verilecektlr. Şehrln nüfusuna göre, her fırına aşağı yukan dört bin kişl düşecek ve fınnlar kendilerine blrlikler tarafmdan verilen numaralarla bağlanacak dörder bin kişiye ekmek verebileceklerdir. Bu suretle herkes ancak kendi semtinde bağh bulunduğu fırından ekmeğini alabilecektlr. Fınnlar, isterlerse kendi mes'uliyetleri dahilinde ve kendilerine bağh bulunan halka verilmek üzere bakkallara vesalreye ekmek verebileceklerdir. Şehirden ayrılmak istlyenler, mmtakalarındakl emniyet âmirliklerine veya nahiye komlserliklerine ekmek karnelerinj teslim ederek mukabllinde blrer vesika alacaklardır. Bu veslkalan gösteremiyenlere tren, vapur ve otobüs biletleri verilmiyecektir. Ekmek Ö Ingiliz tebliği, Rommel ordusunun batıya doğru sür'atle ric'at ettiğini bildiriyor Alman kumandanlığı, çekilmeden evvel Elageyla daki mevzilerini tahrib etti ve takibi geciktirmek îçin geniş bîr sahaya mayin döktü Fransız Devlet Reisi Mareşal Petain BStler ile ilk tarihl mülâkaü esnasınd» Mareşal Petain'iıt Hitler'e cevabı (Fransız hükumeti yenîden tanzim edilmiş Avrupada istikbalini temin edecektir» Fransa Almanya ile daha esaslı bir anlaşma istiyor Vichy 14 (Ofi) 26 ikinciteîrin 942 de Hltler, Petain'e bir mesaj göndermişti. Mareşal Petain 5 birincikânun 942 tarihinde buna şu cevabı vermiştir: «Fransa, felâketi, içinde, ordusu, donanması ve hava kuvveti için tarihinin askerî an'anelerine sadakatten mülhem. bir sevgl ve bağlılık hissi muhafaza etmişti. Mütareke mukavelenamesile bu crdunun bazı unsurlarını muhafaza etmesine müsaade eylemekle Alman milletinin asaletini takdir ettiği bu hislerin kıymetini anlamakta olduğunuzu gösterdiniz, Fransız Airikasına yapılan AngloSak(Arkası ^ahife 3. sfittm 4 te) <• . '£ B^Rr^K: "•'••• ~ Şimali Afrikada H. Emir Erhilet Yazan: Emekti General Elageyla mevkiînde Rommerin asıl ordu değil, ancak bir ileri emniyet kıtası vardır Şimali Afrikada ilerl harekette bulunan bir İngiliz tankı Alman mermüerinin toz bulutlan arasında Kahire 14 (a.a.) Ortaşark İngiliz tebliği: Mersa Brega'dakl Mihver kuvvetleri mevzilerlnden çıkarılraıştır. Düşman arasız takib ediliyor ve batıya doğru ç«killyor. Uçaklarımız düşmanı hırpalamağa devam ediyor. Mihverin hava blrliklerl hareketlerlmizi önllyemetniştir. Bazı yerlerde Alman avcılan müdahaleye teşebbüs etmişse de bunlara karşı muvaffakıyetle taarruzlarda bıılunulmuş ve 16 düşman uçağı düşürülmüştür. Bütüa uçaklanmız üslerine dönmüj Askerî vaxiyet tür. Elageyladakî mevziier yarıldı Kahire 14 (aa.) Saat birde neşredllen resmî tebliğde Rommel kuvvetlerinin Elageyladaki müstahkem mevzilerden atıldığı bildlrilmlştir. Daha sonra alınan haberlerden Mihver kıt'alarının batı istlkametlnde geri çekilmekte olduğu anlaşılmaktadır. Dün (Arkası Sa. 3, sürnn 7 de) Şark cephesinde Alman knvvetleri hara b olmuş bir Rus kasabasma gjriyorlar Behcet Uzuıt nutku • Şark cephesinde şiddetli muharebeler Kalinin kesiminde Harp tebliği Meclisin bayram tatili • • «Harb dışında kalmamız bir tesadüf Çevrüen düşman kuvveteseri değildir» lerinin yarma teşebbüsleri akim kaldı Berlin 14 (a.a.) Alman ordulan başkomutanlığımn tebliği: Kafkas dağlannın yüksek tepelerinde bir çok düşman hücumlan püskürtülmüştür. Cenub cephesinin diğer kısımlarında kuvvetli bir düşmana karşı muharebeler şiddetle devam etmektedir. Stalingradın cemıbbatısı çevresinden hareket eden Alman zırhlı kuv^'etleri büyük bir düşman kuvvetini mağlub etmiştir. Düşmanın karşı hücumlan akamete uğramıştır. Düşman ylrmi tank kaybetmiştir. Ticaret Vekili Behcet Vz (Yazısj 3 üncü sahlfede) Son günlerde Kalmuklar bozkırmda (Arkası sahife 3. sfitnn 8 dei Stalingradm cenubunda Almanlar, yaphkları faarruzlarda 1000 kişi kavbettiler Moskova 14 (aa.) Sovyet geceyarısı tebliği: 13 ilkkânunda kuvvetlerimiz, Stalingrad ve merkez cephelerinde, e\velki istikametlerde taarruzlarınâ devam etmişlerdir. 12 İlkkânunda nihayet bulan hafta içinde Sovyet kuvvetleri 225 Alman taşıt uçağını tahrib etmişlerdir. Talırib edi'en uçak adedi 407 dir. Sovyetler kar fırünalarına, tipilere ve Alman mukavemetinin sıkılaşmasma rağmen bütün cephe boyıanca muvaffakiyetler elde et(Arkası sahife 3, siitnn S te) Çarşamba günü tatil kararı verileceği anlaşılıyor Gelecek ay başında yeni seçim kararı verilmesi muhtemel Ankara 14 (Telefonla) Büyük Millet Meclisinin bu çarşamba günkü (yarınki) toplantisında bayram ve yılbaşı dolayısile ikincikânunun ilk haftası içinde toplanmak üzere taül kararı vereceğl anlaşılıyor. Meclisin İkincikânunun ortasına doğru ve muhtemel olarak 10 uncu günü seçimin yenilenmesine karar vereceğinden (Arkası Sahife 3. Sütun 5 te) 3jC 5jî «f! (Arkası sahlfe 3. sfitnn 4 te) Şinıal Afrikasında son İngiliz Amerikan taarruzunu ve Mihver müdafaa hatlarını gösterir harita H. E. Erkilet'ln makalesl 3 üncü sahifemlzdedir 1 Varhk vergısı Nükelleflerin isimleri çarşamba günü ilân olumıyor Varlık vergisine tâbi tutulan mükalleflerin isimleri önümüzdeki çarşamba günü memleketin her tarafmda ve hep birlikte ilân edilecektir. Şehrimizde bulunan mükellefler için hazırlanan Hsteler, ayni gün içinde mükelleflerin mensub olduklan maliye şubelerine asılacak ve isimler, böylece umuma ilân edilecektir. Uzakaarlr barbiodea r««im)en Bir uehir üzerinde köprü kurmağa çalışan Japon askçrleri lş başmda İngiliz . Amerikan tayyarelcrinin hücumuna yeni bir hedef tcşkil ettiği anlaşılan Fransanın Rouen şehrinin ınnnmt manzarası