15 Ekim 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

CUMHURİYET 15 Birinciteşrîn 1 9 4 2 Asherı vax*yet rDENIZLER ASLANI İ L ALE Sinemasmda Errol FLYN Brenda MÂRCHALL kadın gibi, kendisiSonbahar geldl ni sadece havese ter Takrvimin değü, i kettiği yerden yaçinde yaşadığımız, NeWYork 14 (Telsizle) Amerikanın vaş yavaş kımıldaruhumuzla bir cüz'ü olduğumuz şehrin nır, kâh güç bir ka meşhur sanayi merkezlerinden biri olan XXX....:~C fiyeyi veya bir his Detroit'de geçirdiğimiz ilk gün bir insan ve manzaranm son•" • behan... Havada üzüntüye, bir nevi bek t lerde kasımpatlannı h e r gördüğümüz za sin tâ kendisi olan şekli arıyan bir şair dehasının kendi memleketine ve dünyaya leyişe benziyen bir hal, güneşte çok b e man, içimizde gizli bir kemandan lajan gibi kendi İçir.e kapanarak düşünür, kâh neier kazandırabüeceğini bize öğretti. lirsiz, hafif bir akik rengi var. Gökyüzü ', uzıın v e beyaz sükut nağmelerini dîn uzun zamandır unuttuğu zırh ve slâhla 1903 sencsiride 30 kadem murabbalık bir âdeta ıslak bir göz gibi insana bakı ' Iediğimiz mevsimdir. Kadmların bakış rmı kuşanan genc bir cengâver gibi le küçük dükkânda ilk otomobilini tekba(Baş tara.fi 1 inci sahifede) dır. Bu sebeble ve çok sarp ve sert dağyor. Ağaclar b u değişmiş aydmlıkta larmdaki m a n a n m değiştiği, suların se vend ve çevik ortada dolaşır .eski surla şma yapan Henry Ford'un bugün yüz daha başka şekilde ve daha çok renkli sine, kendisini bir uzlette bulma h i s rm ayaHarı ucunda, bakımsız ve boşbinlercfe işçi işleten ve günde binleTce meclisinin yeni taarruz tasar ve karar Iar dolayısUe Japonlar Birmanyadan görünüyorlar; büyük camüerin kurşun sinin acılığı karıştığı, ağır hastalann yshların kayıkhanelerinde, çıplak ka uçak yapan muazzam fabrikaları vardır. ları Roosevelte bakılırsa bekienmedik Çung King'den fazla Uerliyemedikleri gibi kubbeleri, minareleri, iyi yontuimuş d u her an, beklenen bir saat sesinin veh yalarda, yosunlu İskele dubalarında, hdyeılerde ansızın top gibi patlıyacak ve ŞanKayÇek'in kuvvetlerini doğu sahil Bugün bunları memleketinin hizmetine varları, b u yüklü havada daha fazla mile ürperdiği mevsimdir. B u mevslm rab ve mücellâ taşlı nhtımlarda kuv verdikten başka yeni uçak ve motör tepeden inme blr yıldınm tesiri yapa vilâyetlerinden ancak birer miktar içekendileri oluyorlar; yaz gün'erjr.de o l de, biliriz ki, birdenbire terkediliveren vetini dener, tenha kumsallarda, martı fabrikaları kurmuş ve hükumetin malı caktır. Amerika ve müttefik devletler as rüere atabildiler. Gerçi bu suretle onlar, duğu gibi güneş onları ezmiyor, cüsse yaz bahçelerinde bizden b i r hayal dokerî kuvvetlerinin nerede, nasıl olacağı millî Çin kuvvetlerini artık tesirll suların telâşına bırakılmış kimsesiz kıyı olan bu fabrikaları kendisi işletmiye başve çizgilerini kaybetmiyorlar. Saatler, laşır, tenha yollarda eski ayak seslerisaklı olan yeni büyük taarruzlannın he rette taarruz edemez bir hale koyarak larda kadim canavar pençelerini biler, Jamıştır. Ford dehasını ve dimağını sebüsbütün başka bir lezzet kazandı. Yadefleri ise Rooseveltin ifadesine göre Mançukoda ve iç Moğolistanda kuvvetBulunduklan orta okullarda ahlâk, şamış olmak şuuruna, onu yüksek b i r mizi dinliyerek, geçmiş günlerin tim büyük İsyanınm ilhamını sağdan ve nede bir dolar ücret mukabilinde memlemalumdur. Fek sıkışmış olan Rusyaya ve ler yığmışlardı. Fakat hem Çin harekâtı terbiye ve çalışkanlık bakımmdan üs haz yapan hafif bir ürperme, küçük bir sali k u r u yaprakları toplar ve boş h a soldan toplıyarak kaypak sırtını ka ketine kiraiamışur. Donanrr.sya işçi ve Çine yardun ederek onlann yükünü ha uzun sünnüs, hem de Ruslann garbda tünlük ve başarı gösteren talebenin ad üşüme v e hasret karışıyor; ve b u halvuzlara bakarak, Bakinin mısralarını o bartır, sonsuz sazlarını akord eden dev usta yetiştirmek için kendi kesesinden Mihver kuvvetlerine karşı mukavemetfifletmek... bir orkestra gibi, dağmık, haşin, gürül bir ekip kurmuştur. Burada senede binları ve resimleri Maarif Vekilliği tara ıslak dal uclarmda, ağacîarm yeşil kur: Roosevelt, birleşmiş milletlerin bu hu leri zannolunduğundan fazla çıkmıştı. fmdan üç yıldır muntazaman neşredilen. rengi daima biraz daha taze görünen, Namu nişâne ltahnadı faslt behârdan tüler, münferid tem veya cümlelerle lerce usta işçi yetistirmektedir. Bnsta anlaşmış olduklannı ifade etmek Diğer cihetten Amerika da kendini sürFord'un fabrikalarından ikisini içlerinittihar kitabma konulmaktadır. ü ç yıl tepelerinde, servilerin derli toplu e n Düştü çemende berki diraht i'tibârdar. ufku doidurur. !e, bahis mevzuu yeni büyük taarruz atle toplamıya başlamıştı. de otomobille dolaşarak gezdik. Bunlarüstüste iftihar kitabına girmek suretile damlarmda daha iyi duyuluyor. Artrk lann yalnız Amerika kuvvetlerile olmıO bahçelerin, koruların, küçük Boğaz Bilmem sisli sonbahar gecelerinde, İs dan yalr.ız birinin içinde elli kıiometrelik Japonlar, Amerikaya karşı müdafaa devamlı başarı gösteren ve okul arka büyük yağmurların üzüntüsüne, büyük yacaklan ve bunlara ayni zamanda, di kuşaklannı tamamlıyabilmek için Teni köylerinin adları, hayalimizde eski yaz tanbul sokaklarında dolaşmaktan hoşia şose yol ve iki yüz kilometreiık demirdaşlarına örnek cılan 335 talebeye ba yıl ıüzgârların mevsimine giriyoruz; cami fcer müttefik devlet ve dominyonlar as Ginenin laptını tamamladıktan, yaıd ilk defa olarals Maarif VekilimiZj Ata avlularmda, yol^ kenarlarında, eski, b ü ların hatıralarile birleşir, ve artık her nır mısırıiz? Ufukta akşam kapanır ka yolu var. Yedi yüz akr arazi işgal ediyor. kerî teşekküllerinin de iştirak edecekleri İngilizlere aid doğu kısmını da aldıktan türkün nutkundan birer tanesini arma j i i k korularda ve bahçelerde k u r u m a ş hangi bir yer ismi olmaktan çıkarak, panmaz başlıyan koyu ve çok yüklü ka Kocaman bomba ta>jareleri serı usuliyle anlaşılıyor. Bu taarruzlar büyük ölçüde sonra Salomon adalannı işgal edebllğan etmiş ve kendilerine şu mektubu yapraklar, şimdiden seller gibi akıyor saadet ve ıstırabı en kesif şeklinde tat ranlık içinde, eski hanların cılız bir iâm imal ediliyor. Bir taraftan fabrikaya gi" esaslı teşebbüsler olacaktır. Zaten böyle meli ve oradan Yeni Hebrid ve Yeni Kalar, dönüşü olmıyan b i r diyara, geçen tığımız filân gün veya filân saatin, öm ba ışığile çok defa bir satıcı küfesinin ren ham madde diğer taraftan tayyare göndermiştir: olmasalar, ne Japon ve ne de Mihver rümüzün bir güzelliğe nezrettiğimiz, karpitidir, aydınlanmış, büyük geniş ve olarak çıkıyor. Hem de bir s?.at içinde. ledonya adalanna inmelidirler. İşte J a cüç yıl üstüste iftihar levhalarına ve gürJerimiz gibi gidij'orlar. kuvvetlerini üzerlerine çekmiyerek Rusonunla mücevher bir kadeh veya bir ponlar, Filipinlerin çok uzayan işgallnl kitşblarına girmek suretile gerek bilgi Ford'un başka fabrikası da top haric her Sonbahar İstanbulun asıl mevsmıidir. tambur kâsesi gibi dolup taştığımız güri derin kemerli kapılarmın önünden geya ile Çinin yükleri hafifliyemiyecektir. tamamladıktan sonra, bu Işleri yapma ve çalışma, gerek ahlâk ve terbiye baçerken, çok defa bir binbir gece rr.asalı türlü harb malzemesi ve motorlü vasıta Bir kere zaman dediğimîz sihirbaz tanrı, lerinden birinin remzi olurlar, ve o güO halde şimdi bu taarmzlann ne vakit, ğa koyuldularsa da hem Yeni Ginenin kımmdan rcüdiirlerinizin ve öğretmenokuyormuşum vehmini duyarım. Bunun yapıyor. güneşi, su>u, rüzgârı v e ağaclarm h ü z nerolerde yapılacaklannı bilmek kalıdoğusunda Port Moresbi'nin zaptmda ve lerinizin takdirinij sevğisini kazanmış n ü n ü birbirine ayarladı mı, şehri, e§ya zelliğin renk ve büyüsünden, toplanmış gibi, eski camilerin, büyük mimarî eserBu bir fabrika değil, on binlerce işçiyor! Roosevelt, gerçi buııların ancak \ hem de Salomon adalannın işgalinde A olduğunuz için size, memieket hizme da yaînız kendi gurbet çekmiş r u h u n u n nağmeleri içimizde tekrarlarlar. Öyle lerinin siz yürüdükce değişen vehimli ve nin karınca gibi çalıştığı ve insan kolu harb komitelerinin bileceği gizli şeyler ki, soğuk ve yağmurlu bir akşamda, merikalılann, Avustralyalılann ve bir tinde ve insanhğa faydalı olmakta en hallerini gören b i r ressamm eline b ı olduğunu söyledi ve üstelik gazeteci sevgölgeli cüsselerini solgun bir ay altında ve kuvveti yerine makinenin kaim oldukıymetli bir örnek olan Atatürkün bu rakır. O, bize akşamlanmızı, sabahla köprü üzerinden geçerken, bu sesimizi knlceyşicilerle alay etti. Böyle olmakla miktar da İngilizlerin deniz, kara ve bilğu bir şehirdir. Yeni fabrikalar yıldurım günkü varlığımızın dayandığı JstbUâl rımızı hazırlar, psletinin b ü t ü n h ü n e r dujruracak kadar yakın yerlere gitmeğe seyretmek, tanıdığınız, ahşkanı olduğuberaber onlar, ağızlan en sıkı harb mcc hassa hava kuvvetlerine çarptılar. savaşmı nasıl yaptığını anlatan nutkunu lerini, değişmesinin bütün zenginliğini hazırlanan vapurlan gördüğümüz VEkit, nuz her şeyi, sizden çok uzakta, adeta hızile bir kaç ay içinde mısır tarlaları Kezalik Japonlar doğuya karşı müdalislcrinin ve en sır saklıyan kurmaylann armağan ediyorum. Bu kitab Türk ortaya atar, kızarttığı yapraklara k ü onlarm yarım, yahud bir saat sonra, bir rüya İçinden görür gibi, ancak hayal yerine yoktan var edilmiştir. Ford kendisırlarını deşip meydana çıkarmak iste faa kuşaklannı tamamlamak için Hacumhuriyetçi ve inklâbcısınıa temel ki çük b i r şafak manzarası verir, saatleri ayni yağmur altmda, taşıdıkları yolcu meyal seçerek yürümek, muhakkak ki sı seksen yaşında olduğu halde çalışabümedcn bir an geri duramazlar. Onun waı adalanndan takriben 2500 Km. badiği için amelesi arasında 7080 yaşında tabıdır. billur b i r yuvarlakta seyredilen kavsi lan, hemen hemen bizimkine benzer bu şehrin insana verebileceği zevklerden için biz de, Amerikalılarla müttefikle tıda ve Japonyadan 4500 Km. doğuda ihtiyariar, genc ve yaşlı kadınlar, birçok üzüntülere kavuşmak için, falan veya biridir. Gönlümün bütün dileği sizin de, gire kuzahlı akisler gibi renk ve b ü y ü ile rin elbirlifile Ruslann ve Çinlilerin bulonan Midway Amerikan üssünü zapsakat hatta 687 kör çalıştırılmak .adır. filân iskeleye boşaltacağını hiç duşünharb yiiklerini hafifletmefe matuf ola tetmek ihtiyacında idiler. Fakat Japon ceğiniz meslekte ve ileri hayatınızda A doidurur, eşyanın çizgilerine mahzun Bu sisli ve ıslak gecelerde, içimizdeki İşçilerine ayda 300 dolara yakın para tatürk gibi Türk milletine büyük hiz ve şuurlu b i r tebessüm sindirir, k â i meyiz. Zannederiz ki bu vapurlar, tıpkı gurbet duygusundan gelen acayib bir ayrak yapacaklan, Roosevelt tarafından lar burada da Amerikalılann şiddetli hatıralarımız ve saadet hulyalarımız gibi, verdiği için kadın, erkek öğretmenleri Iıaber verilen, taarruzlann nerelerde, ne bir hava karşı taarruzuna uğrıyarak ge metler etmeniz ve insanlığa milletiıüz natımıza b ü t ü n bir san'at duygusu, bir dmlık, yollarda her tesadüf ettiğimiz şemes'ud mazi diyarına, eski yaz günleamele yazılmışlardır. Ford mektebinde zaman oîabileceklerinl tetkik eflcbiliriz. ri gitmek mecburiyetinde kaldılar. On yolundan büyük faydalar ve bahtiyar şair içliliğj katar. Akşamlar birdenbire büyür v e genişler. Zincirlikuyu sırıla rinden birine, aydınlığın, tembel huiya yi muhayyilemize maleder. Fersiz bir kurs gördükten sonra makine başına Çünkii, Roosevet'e bakarak çekinecek o lar bu esnada ancak en şimalde Alaska lıklar getirmenizdir.» ışığın aydanlattığı satıcı küfesi, ancak ya geçmektedirler. Maarif Veküimizin armağanı, Cum rından t â Hayırsızada kıyılarına kadar saatlerinin, tatlı yorgunlukları, mehInrsak vnzifemizi yapmamış oluruz! dan Kamçatkaya doğru bir çember h a ufuk kavsinin hemen yarısı onun m a tabı bir ruh manzarasj gibi suya ve rım yamalak görebildiğiniz biçare bir dihuriyet Bayramı tatilinden bir gün evDetroit'de ikinci gün Kraysler fabriBirleşik Amerika, harbe gireliberi, ne linde uzanan Aleut adalannın uçlanna vel, okullarda talebeye törenle verile likânesi olur. B u geniş ülkede her a k ağac dallarma sermiş baygın gecelerin, lenci yüzü, kim bilir nereye yetişmek kasnm on beş ay evvel yeni kurup işletraslıyan Kyska adasını tutarak bu adayaptı, ne yapıyor ve daha ne yapabilir? şam, bir Dionizos dininin ayini tekrar bizim İçin bu saatlerle birleşmiş olan İçin koşan yolcu, yambaşıruzda, karanlıkcektir. tiği tank fabrikasını gezdik. Bura: ; a otuz Amerika Bu sorularm birincisine ikinciden daha ların takriben ortalanndaki lanır; haşmetinin kızıllığı içinde mağ şarkıların diyarına gidiyor. Ve sırf ta hızlıca öksüren bir araba atı, yıkık tonluk tanklar gene seri usulile yapıhyor. kolay cevab verilir. Fakat ikinci soru Doç Harbour üssüne karşı tahklm ettlrur ve muzaffer b i r Cemşid gibi k u böyle zannettğimiz için onlan içimiz duvanndan ağaçlar arasında ışıklı penFabrikadaki imalâtı yakından takib ettik. Bayram bitti nun cevabı doğru verilebilirse, üçüncü ler. rulan güneş, ölümünün mucizesile h e r den yükselen bir nevi keder ve has cerelerini şöyle bir seçtiğiniz ev ve sesTaze çıkan tankların tecrübelerinı seyBayraın, havanın kapalı olnıasma akşam bize yeni bir bağ bozumu h a soruya cevab vermck hayli kolaylaşır. İşte Amerikalılann Pearl Harbour ve Tağmen oldukça harekeüi geçmişrir. zırlar; Öyle ki b u saatlerde ufka bakıp ıetle uğurlarız. Bu hasretin sihrile İçi sizliği bölen her mırıltı içimizde kendi rettik. Fabrikalaruı imalâtı hakkmda Amerika, Pearl Harbour baskınında, ba Filipin ağır mağlubiyetlerinden sonra, mizde bu anlardan biri birdenbire can liğinden tıpkı bir büyü ile bir anda kök, rakam zikrine mezun değiliz. Fakat tahtı Pasifik deniz ve hava kuvvetlerini Japonlara karşı gerek yalnız başlanna Yalruz bu sene, çocuklar, kâfi derecede da Yahya Kemalin mısraını hatırlamaîanır: dal ve budak sahveren bir ağaç gibi, min edilen miktarlara varılmış, hatta eglenemetnişlerdir. Buna da sebeb, mu mak kabil değilidir: hemen tamamile denerek kadar fcaybct ve gerek müttefiklerle birlikte ilk gösbütün bir hayat romanı olur. Çünkü geçilmiştir. Hudson fabrikası donanma Hep ayni gül, ayni billur kadehte tikten, yani batı Pasifiktc deniz ve h a terebildikleri müsbet hareket ve muka ayyen yerlerde açüan bayram yerlerinin mevsimin içmizde kurduğu uzlet duygu için harb levazımı yapmaktadır. Detroit •tu sene açılmamı§ olmasıdır. Tramvay Şarâb mahzeni Cemden sebu sebu dö Pejinde Tıayali güzel bir yazın. va hâkimiyctini Japonlara bıraktıktan vemet Salomonda, Yeni Ginede ve Mydsu eşya ile aramızdaki münasebeti adeta şehrine yeni gelen arr.ele ile bir senede külür. Sonra Wake ve Guam üslerile Filipin vrayda olmuştur. Aleut adalarında da A lar, bayram münasebetile son derece kaSonbaharda deniz, artık yaz günlerinln, bir san'at plânma nakletmiştir. Çünkü nüfusu beş yüz bin kişi artrmştır. Detleri eldeıı çıkarmalan art k mnkadder merikan uçaklannın faaliyet ve muka labalık olmuş ve b a a durak yerlerinde Akşamlar gibi sabahlann da zaman üzerine sedef köpükten ve altın uğultubaşka mevsimlerde belki biz şair oiuruz, roit'de çcju otuz yıl evvel gelmiş ve olmuştu. Fedaî bir Japon torpido uçak vcmeti, Japonların Aleut adalannın geri •saatlerce beklediği halde tramvayda yer ve h u d u d l a n değişir. Maşrıkta, bal sadan yumuşak bir yastık gibi yaslandığı muhtelif fabrika ve işlerde çalışan yüzfakat sonbahar, kendisi şairdir. filoşu tarafından, yalnız ve uçak hima kalan yerlerini de birer birer almağa bulamıyarak evlerine dönenler görül rısı, pembe, kızıl bakır ve altın r e n müştiir. Vapurlar da, tayram ziyaretleri ginde akislerin m a h m u r öğle saatlerine munis, tabiatmı terketmiş, ehli'.eşmiş unlerce vatandaşımız var. Onlarla da bir yesiz, yakalanan İngiliz uzak doğu nıâni olmuştu. Ahmed Hamdi Tanpınar akşam Çocuk Esirgeme kurumu şubesinne giden yolcıılarla mu:addan çok fazla kadar uzadığı gb'rülür. Bazı lodoslu suru değildir. Tembel ve hazperver bir zırhlıları da batmldıgından batı ve ceAmerikalılann Japonlara karşı Salo kalabalı'stı. de toplamp görüştük. Pek sevindüer. Biz nub büyük Okyanusta tek başlarına havalarda b u akisler, şehrin b ü t ü n gümonlarla Mydvrayda ve Aleutlarda gösde gurbettcki kardeşlerimizi görerek pek hâkim kalan Japonlar karşısında artık Şeker Bayramı münasebetile üç gün nüne hâkim olur. Hayat, hafif bir şafak terdikleri bu ilk mukavemetleri taarruzmemnun olcîuk. Bu samimî hasbıhalden ne İngilizlerin Hong Kong, Malezya ve kapalı kalan resmî daireler ve mektebler perdesi altından, âdeta b i r hatıra gibi la tavsif etmek doğru olmamakla beratatlı bir heyecan duyduk. Bu akşam Singapurlan, ne de Holanda Hindistanı bugün mutad faaîiyetlerine yeniden baş yaşanır. Böyle günlerde Boğaziçi k c y mukavemet edemezdi. Bütün bu kuvvetli ber tesirleri ehemmiyetli ve müsbet ol lıyacaklardır. Musiki ruhu... İhtiras ve aşklarile bütün Viyana... Göz kamaştiricı Chicagoya gidiyoruz. larmda deniz, erimiş muhtelif madeniisler ve çok zengin ve kıymetli müsta muştur. Çünkü bu sayede evvelâ Avusdekor. sahne ve mizansenle senenin ilk büyük opereti lerin yer yer toplandığı havuzlara benParti nahiye kongreleri bu zer. Bazı noktalarda eğilmiş bulutların mereler biri diğerinin ardından o kadar tralyanın Amerika ile müdahalesi korunarak buranın ve Yeni Ginenin Ameriarasından suya küçük renk çağlıyansüratle düştüler ki, ne Biıicşik Amerika akşam bitiyor l a n boşanır, b u ışık altmda h e r şeye ve ne de İngütere, Hawi ile Malezya ka kuvvetlerile takviyelerine imkân haPartl nahiye kongreleri, bu akşam sobir riiya çeşnisi siner. Güneş yaz günSokak kavgası nın doğusunda yedikleri ilk şiddetli sıl olmuştur. Kezalik Hawaı adalan na ennektedir. Bugüne kadar her hangi Ş T R A U S ' un ölmez eserl lerindeki sert ifadesini kaybetmiştir. O darbelerin tesirile karşı koma tedbirle yalnız muhafaza olunmakla kalmıyarak DUn, Kaııtarcılarda sokak ortasında bir sebeble toplanamamış olan nahiyeartık yaratıcılığmda kudretli olduğu karini alamadılar. Üstelik, koca Birmanya Pearl Harbour üssü yeniden tamir, tesWİLLY F O R S T ' u n harikalar harikası bir kavga olmuştur. Enver adlı biri İle ler, ekseriyet hasıl olsun olmasın kon dar ezici olan tanrı değildir. Eşyaya öyle lih ve teçhiz edilmeğe başlanmıştır. da, Japonlar tarafmdan istilâ olundu. karısı Atiye, İstanbtıl altıncı asliye h u grelerini akdetmiş bulunacaklardır. Na yukardan ve kendi büyüklüğünün parBugün her ne kadar Yeni Ginenin Eğer bunlar, Birmauyadan sonra Çine hiye kongrelerinde, en baş:a gelen me laklığı içinde, merhametsizce uzak bakkuk mahkomesir.de boşanmak üzcre dasaldırmıyarak Avustralyanın şimal do Moraspi limanı etrafile Salomon adala sele olarak iaşe güçlükleri ve ekmek T H E O L İ N G E N H A N S M O S E R ' i n valı imişler. Enverle Atlyl, sokak ortamaz; yarattığı küçük şeylerin ta'ihine ğu ve doğusunu çeviren adalan ve son nnda muharebe oluyorsa da ne Ameri karnesi işi görüşülmüş ve şehre civar müştereken yarattlk!c.n san'at abidesi. Yerlerinizi ev\elden aldlrınız. smda karşılaşmca yeniden kavgaya t u scıdığı için onlarla birloşınek, aıaıarma ra da Avustralyayı istilâya koyulsaydılar kalılar Japonlan ve nede Japonlar A bölgelerde de ekmeğin karne ile veril karışmak ister gibi bir hali vardır; m a n T E L E F O N : 40380 tuşmuşlardır. Enver, Atiyenin saçlarına belki muvaffak oluriardı. Fakat onlar, mcrikalılan ba adalardan çıkarama mesine devam olunması için dilekler zaraya koyu b i r renk lekesi gibi düşel atmış, o da onu tartaklamış vabu sıÇini alt ederek ve yahud zararsız bir maktadırlar. Bununla beraber bugün şu serdedilmistir. mekten hoşlanır, ahşab evlerin yağmurla rada komşulardan Fahriye ile Osman da bale koyarak yazın, Aknanlarla birlikte sabittir ki. Avustralya ile Yeni Gine aıslanmış kiremidlerinde, rengi koyulaşkadından tarafa çıkıp kavgaya kanşnuşİstanbulun şeker ihtiyacı Rusyaya hücum etmek zaruretinde idi Tasında Müttefikler lüzum gördükleri mış ıslak duvarlannda, kaldırım t a ş lar, Envere dil ve el uzatmışlardır. Bu Sinemasmda bu 15/10/1942 ler. Çünkü Rusyanın mağlub edilmesile •nakliyatı yapmakta olduklan gibi J a Vali muavini Ahmed Kmık, Tiukiye iarmda bu ko>Ti leke canlı b i r mahluk hâdise etrafmda tahkika: yapan Müdponların buraya ve lşgallerl altındaki Şeker Fabrikaları şirketi umum müdürü gibi kımîldar, viranelerdeki yabani otP E R Ş E M B E pecesi Japonyanm arkası .erain olacak, halbudeiumumilik, dördünü de Sultanahmed. ki Rusya ayakta kaldıkça Japonya sırası Guadelkanar'a takviye kıt'alan gönder Kâzııa Ta^kendle birlıkte Alpulluya git lara, yıkık duvarlara, eski mezar taşianr.a saat 21 de birinci sulh ceza mahkemesine göndermelerine bile az çok mâni olabiliyorlar. miş ve İstanbuiun şeker ihtiyacımn te âdeta şefkatle geldiği zaman, iki ateş arasında kaladokur.ur, üzgün insaii miştir. foilecektir. Onun için Rnsyanın mağlub Bu hususta Amerjka nçaklarile deniz mini, sevkiyat; ve vasıtalar islerini ma yüzlerinde, ihtiyar kadınların ellerinde Beyoğlunda Şehir Tiyatrosunun eski K O M E D İ klsmmda : edilmesi yalnız Almanya için değil, J a kuvvetlerinin yardımı büyük ve esaslı iiallinâe tetkik etmiştir. bir teselli gibi, ömrün tecrübesi içir.den FEVKALÂDE CAZ GALA KONSERİ ponya için de o derece ehemmiyetli bir olmaktadır. Son günlerde piyasada görülen şeker kendilerine gülen bir mükâfat gibi dohedeftir. Rnsyanın mağlubiyeti halinde, Birleşik Amerikanın bilhassa Salo darlığı dolayısile cumartesi günü C. H. laşır. nasıl ki Almanya, İngiltere ile uğraşmak monlardaki mukavemet ve miidafaası Partisinde Vall, Farti vilâye idare heNüshası 5 kuruştuı. için bütün kuvvtelerine malik ve sahib nın gittikçe artması Japonlan Ruslara yeti reisi, Vali muavini, Şeker FabrikaHemen h e r şeyde suya uzatılmış bir Türkiye Harte olacaksa, Japonya da, Çin ile Rusyanın taarruzda tereddüde sevkeden ehemmi ları şirketi umum müdüriinün iştira asma dalmın tazeliği vardır. Gök bazı Için lcln mukavemetlerlnin tamamile kınlması yetli âmillerden bir] olduğu da iddia o kile bir toplantı yapılmış ve İstanbulun anlar büyük b i r gül tüveycinin arasm1400 K i 2700 Kr, Senelifc halinde, bütün kuvvetlerini yalnız Ame750 . 1450 » lunabllir. O halde Amerikanın şimdiyo şeker ıhüyacımn intizamla temini mev dan görünüyormuş zannını verir, v e e^Alü aylık Şaheser Tangolar, Rumbalar ve Eksantrik Danslar, Caz Şarkılarl. rika y a karşı kullanabilecek bir hale geya, sanki hakikatte mevcud değillerm'ş 800 » 400 . kadarki uyanması ve faaliyete geçmesi, zuu üzerinde görüşülmüştür. Üc aylık Jecektir. Onun için Japonya, Birmanyade biz onları hatıralarımızdan yaratmı150 . îoktor, Bir aylık yabiK Avustralyayı tecerrüdden değil, Ekmek darlığı kalmadı dan sonra Avustralyayı dolayan adalarşız, ister istemez içimizde canlanmışlar Rusyayı da Japon taarruz ve hücumunBir kaç gün evvel şehirde görülen ek gibi, daima bir duyguya bürünerek bi•la Avustralyaya değil, Çine saldırmıstı. Bu oynak ve klvrak şen komedile cana yakın güzel sesile gönülleri dan korumnsj sayılabilir. Fakat Roosemek darlığı, Belediyenin Oîisle temaslan zimle konuşurlar. Bu, küçük serlerde. Onun Hindistana emniyetle teveccüh evelt'e göre, Amerika ve müttefikler Gazetemize ennderilen evrak ve yazdar büyülüyor. Yerlerinizi e^'elden tutunuz. Telefon: 493C9 debilmesi için de Çin askeri kuvvetinin ve alman tertibat sayesinde zaü olvitrinlerde yığılmış çiçeklere, îızak ve nesredilsin edilmesin iade edilmeı vo Çinle Rusyanın yükünü hafifletmek için hiç olmazsa zarar eıiemez bir hale gelmuştur. şahsî hatıralar gibi bakhğımız, bahçerivaından mts'ıılivet kahıı] olunmaz. diişman kuvvetlerini başka semtlere çemesi lâzımdı. kecek, yeni taarnızlarda bulunacaklarr \ ü n y a n m bütün üniversitelerinde tatbikat cihetinden pek kuvvetliyimdir. Fakat, kendisi Çinin içerilerindeki dır. İşte bn taarruzlann nerelerde. nasıl irfan edinmek İçin ancak bir kaç Bu, yaptığım hareket bize tutturduğudağlara sığınmış olduğu halde millî nü olabilecekleriui yannki yazıda tetkik e kapı bulabilirsiniz: Matematik, hukuk, nuz notların 413 üncü sahifesindeki i fnz ve millî çete teşkilâtı şimal, doğu, deceğiz. edebiyat fakülteleri vesaire gibi... Haikinci fıkraya tamamile uygundur. Ocenub doğn ve cennb Çini tamamile buki Amerikada bu klasik şubelere de H. E. ERKÎLET nun için hiddet edecek yerde memrıun kaplamış bulunan San Kay Çek'i ehemmiyet verilmekle beraber asıl praolmalısmız!. muhasara etmeden tamamile mağtik hayatta insana lâzım olacak bilgilub etmek çok güçtür; belki de muProfesör Floor başını iki tarafa sal35 harem ağası kaldı lerin haykırıldığı asrî, hattâ asrilikten kalırım. Neme lâzun?. Fakat sinirli bir bej'girin kişnemeai lıbından, kıyafetinden otan. Benım en haldir. Çünkü onun için Birmanlıyarak dişlerini gıcırdattı: «Eski harem ağalan» teşekkülü dü'i bile üstün mahiyette yüzlerce serbest Profesör Floor bu sözler katşısmda kadar kuvvedi bir kahkaha birdenbhe yaşlı, en iri yarı ve en şık talebem ya yolu kesildiyse de, Hindis^an Divanyolundaki kurum merkezinde top kürsüler vardır. Kolay para kazanmamn Ah, ah, dedi, tembelliğinizin, dikbirdenbire durakladı. Bajmı kaşıdı, duvarları çınlattı. Gülen Jack Tranley sensin. Fakat en tembel talebenj de yolu ile ihtiyaclarmı dışarıdan almağa lanarak katsizliğinizin yeni bir delili daha. O kongrelerini akdetmişlerdir, usulünü bulmak, zahmetsiz dost sahibi gözlüğünü düzeltti. Sonra: İdi. gene sensin. devam etmiştr. Rusya ile de irtibaı var Bunîsrdan ancak 35 kişi kalmıştır. ve ona yakın sahifelerde sizi alâkadar olmanın çaresini elde etmek, aşkta güç Sahi, dedi, bu da mühim bir me Floor yeni bilenmiş bir bıçak kadar Sonra sevgili kız taiebesine djindü: edecek hiç bir bahis yok. lüksüz muvaffakıyet yoluna eri§mek, seie. İnşallah vaktim oiursa, akşaa»a keskin nazarlarla talebesine baktı: Betty Brovvn, dedi, sorduğum baDelikanlı şeytanca bir tebessümle a iiâh... kurları. onu da notlarımm arasma kaydedeyın. Yılışık herif, dedi, sen bu hal ve hisleri şu hayiaza etrafile güzeice anBüyiik bir Rejisör: Î I İ C H A E L C U R T I Z ' i n şahcseri rıttı: Şöhreti Yeni Dünyanm dört köşe Fakat, çok rica ederim, siz gene derse tavrmla ömründe bir kadının kalblni lat. Bir de senden dinlesin. Belki bu Nasıl yok efendim. Galiba şu cümiethetmeğe muvaffak olamıyacaksın. suretle daha iyi akhnda kalır!. sine yayılmakla kalmamış, adı sanı ve dikkatle kulak veriniz!. leyi unuttunuz: «Bir kadın, kocasının Aradan bir kaç dakika geçince Pro Ancak takrir ettiğim derslere aid notmetodlan bütün cihanda ilgi uyandırProfesör henüz sözünü bitirmişti. Jack: her emrini, herhangi bir yabancmın mış Profesör Floor da «Aşkta güçiük fesürün tebessümleri ta'.Iilaştı, sesi yu larm 157 nci sahifesindeki ikinci fık Betty, diye haykırdı, otur otursüz muvaffakıyet yoluna erişmek» ser muşadı, en fazla sevdiği kız talebesıne rayı yutarcasma ezberle de huyunu de duğun yerde. Sakın lâkırdıya karışayım sözü ve arzusu hilâfına da olsa, gena yerine getirrneğe mecburdur.» ğiştir, karakterini taslıih edebilirsen o deme!. best kürsüsünün hocası İdi. Her gündönerek: Profesörün hiddetine bu sefer hay Betty Brown, dedi, erkeklere daima başka!. binlerce delikanh ve genc kız onun GÜZEL VE ZENGİN FİLM BU HAFTA Genc kız gözleri sıramn üstündeki A. Jack utanmış ve başını önür.e eğmişti. kitabda bir heykel gibi hareketsiz du ret de karışmıştı: takrirlerini sonsuz takdir ve hayranlık şimdi bana baktığmız gibi bakınız!. Gözbebeklerinde birer acayib İstifham Betty Brown ötedenberi Floorun tak Profcsör, taarruza geçmişken, hasmmı ruyordu. Profesör Floor sesini biraz içinde dinliyorlar, öğrendikleri kaidenoktası, sordu: leri, esasları müstakbel sevgi münase dirini, teveccühünü kazanmış bir kızdı. büsbütün yere sermek istedi: daha yükseltti: Peki, bu fıkra İle senin ve Betty. Imtihanda, diye ilâye etti, sana Ona bazan o kadar fazla İltifat ederdi betlerinde tatbika hazırlanıyorlardı. Miss Betty, galiba sözlerimi işitPek çok rağbet görmekte ve takdirle alkışlanmaktadır. Baş rollerde : nin arasındaki münasebet!. Bir gün Profesör Floor dersin tam en ki arkadaşları Profesönin kendlsine â bilhassa o ve nunla ilgili bahisleri so mediniz. mühim bir yerinde arka sırada oturan şık olmuş bulunması ihtimalini arala racağım. Eğer beklediğim cevablan veDelikanlı meşhur kahkahalarından Onun arkasından Jack Tranley biraz talebelerinden birinin esnediğini gö rmda günlerce münakaşa edip durmuş remezsen yandm. Bir sömestr daha bu evvelki söylediklerini tekrar etti: birini daha attı: dershanede sürteceksin!. rünce iskemlesinin üstünde doğrularak: lardı. Betty otur oturduğun yerde. Sakın Betty ile ötedenberi sevîşiyordnk. Evet, itiraf etmek gerek. Floor bütün Hey Jack Tranley, diye bağırdı, alâkırdıya karışayım deme<ha!. Dün de gizlice evlendik, dedi, ve busansörde rastgelinen bir genc kıza karşı derslerini, takrirlerini Betty'ye hoş gö Üç. hafta sonra sözlü İmtihanlar baş Profesör Floor ellerini masaya,.ayak gün buraya dersi dinlemeğe değil, size nasıl muamele etmek lâzımgeldiği ga rünecek, onun sevgisini kazanabilecek lamıştı. Profesör Floor'url İlk sorguya larını yere vurarak gürledi: veda etmeğe geldik. Çünkü artık. kıyşekilde tertib ediyor, tekmil mevzula çektiği talebe Jack oldu. Yılışık genc Bütün İstanbuhm alkzşladığı film liba seni hiç alâkadar etmiyor. Mister Tranley burada ben mi hâ metli bilgilerinizden istifadede devam Jack Tranley san çillerle dolu yu rını bu yolda İlerliyebilmek gayesine hocanın suallerine o derece münaseoet kimim, yoksa siz mi? Şimdi gidip de etmemize hacet kalmadı. Zaten malummuk yüzünü buruşturarakcevab verdi: göre seçiyordu. Floor gayretlerinin, e siz ve manasız cevablar verdi ki Pro kam çağıracağım. Kitablarmızı koituğu ya, hükumetin kanunları da evli in Evet hocam, doğrusunu söyliyeyim, meklerinin boşa gitmediğini gördükçe fesör Floor'un hiddeti, san yüzünde nuza verdirip sizi dışarı attıraca^ım!. sanlann bu kurlara devamını menedihiç alâkadar etmiyor. Çünkü bekâr kal seviniyor, ruhu saadet, kalbi heyecanla kıpkırmızı bir tül halinde maddeleşti. Jack Tranley kürsüye bir İki adım yor. Allaha ısmarladık!. Derslerinizi, Yeşil ve çipil gözleri, gözlüğünün altın yaklaştı: dığım müddetçe bir genc kızla yalnız dolup şişiyordu. Türkçe sözlii, sazlî ve şarkılı diğerlerinden çok daha fazla dikkatle Demin de gene fırsattan İstifade e çerçpvesinin hududlarmı aşacak kadr.r başıma asansöre binmek niyetinde de Bay Profesör, dedi, biraz sükunet dinlemiş ve öğrenmiş bulunduğuma her J Ü L V E R N ' in meşhur eserinden ğilim. Beni öpmeğe filân kalkir, âeâ' derek Petty'ye olan rruhnbbetini böyle büyümüştü: buluruz. Ben vakıâ riazaıiye!erinizi E M halde şimdi kani oldunuz sanırım. Hoş İnsarU hayretler içinde birakan maceralar. kodu etrafa yayüır, e"!enmek zorunda ünalı bir tarzda jmlatniak j Sana bak, Jack, diye baykırdı, ka gibi J Müttefik kuvvetleri Rusların ve Çinin yüklerîni azaltmak iizere nerelerden taarruz edebilirler? İftiharlevhasma isitnleri yazılan talebeler Maarif Vekâleti bunlara birer armağan verecek Sehir haberleri NALINA MIHINA Yazan: Detroit'de gördüklerimiz Ahmed Hamdi Tanptnar Ş V I 5 K Sinemasında YARIN AKŞAM WİENER BLUT Maria HOLST Willy FRİTSCH i Ç A L A L I M, DANS EDELİM!.. BOB GROSBY CUMHURİYET âhone seraiii Dikkat = Amerikan hikâyesi == Ask mektebi Çevirsn: Nuri Refik •=& ELHANRA Sinemasmda > ISSIZ ADA