5 Ekim 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

19 umhuriyet ncır» 6516 İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: îstanbul No. 246 D«,«..*A«: C rclZart6SI 0 n ili OĞUZ ÖZDEŞ'in Yeni çıkan JjMfiil'fiSfr AŞKIZTIRABDIR COŞKUN GÖttÜLLER 75 \aır\vT^^^ lu>19 I ÜİC. İKBAL5 7 \T TeJefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 Şiddetlî yağmurun yaptığı zararlar Ankaraİstanbul yolunun açılmasma çalışılıyor Dün, Eytib Par« merkerinde yapılan toplantıds *. (atılan ve her istediğini zorla koparıp alan Almanja, son olarak 1939 da Polonşadan Koridoru istemiş. verilmejince silâh gucile onu da alnuştı. Eğer Demokrasiler, Rhin kıjılarmın askerî isgalinde, mecburî askerlik mükellefnetinin ilânında, Avusturya ve Südetlerin ilhnkında olduğu gibi, Korıidor'un zaptına da ses çıkarmasalardı harb ya hiç patlak vermiyecek, jahud da Almanya tahammül edilemez jeni bir takım istekler ileıi sürdüğü takdirde o zamana kadar gecikecekti. Yann bu harbin tarihi jaııldığı zamaa, başlangıç tarihi olarak, hakikalte, Versailles sulhunun filen >ırtıldığı 1933 senesi gosterilecektir. Almanjayı eski nizam koru\ucularına karşı durmadan taarruzda gördtiğümuz bu 193339 devresine belki de harbin prolog'u di\eceklerdir. Demokrasiler o zaman mudafaadaydılar. Dinamik Alman ilerleyisini adım adım siyasî kombine7onlarla durdurnııya çahsıyorlardı Fakat askerî bir temele da.vanmıyan bu konıbine/onlar iskambil kâğıdından yapılan şatolar gibi birer birer yıkılıyordu Almanya, isleklerinin heniız başlangıcmdayken Versailles koruyuculan harb açsalardı, prolog kısa siinnüş ve Almanya isteklerini bir taarruz harbile ele geçirmek zorunda kalmış olurdu. Fakat Demokrasiler harbe son dakikada, Alman isteklerinin tamanılanmasına on beş. yirmi gün kala girerek: VVashington 4 (a.a) Amerika Bir Dur bakalım, artık yüriımene izin !eşık devletleri reisi Roosevelt Türk gavermiyoruz! ze'ecilerinı kabul etmiş ve hoş geldiniz Dediler. Bir kaç hafla sonra da Al demıştır. Reis, misafir gazetecilere, Türmanya, o gure kaH»r ileri sürduğu bu kıyeye karşı duyduğu alâkadan bahsettun isteklerini yerine getirdi ve Fuh tikten sonra memleket dahilinde yaptığı rer'inin ağzile artık barısa hiç bir engel son seyahati kısaca anlatmış ve sözlekalmadığmı ilân etti. Demek olu>or ki nne şunları eklemiştir: o tarihten, hatınmda yanlıs kalmadıysa < Bu bolgeleri siz de gezeceksinlz, 4 birincitesrin 1939 dan itibaren AlmanBenım gorduğüm dikkate değer şeyleri ya müdafaa harbine çekiliyor, demokragorrrekten memnun kalacağmızı zannesiler ise bir taarruz harbini başarmak diyorum.> Şukrü Esmer, bu görüşmeden zorile karsılaşıjorlardı. l'ç senclik barb sonra gazetecilere demiştir ki: hareketlerine bu za\iyeden bakmak. Devlet reisi tarafından kabul edilharbin uraıımî karakterini kavramak bamek şerefıni kazanmaktan çok mütehaskımından zannımızca faydalıdır. sis olduk. Mı^ter Roosevelt'in şahsiyeti En iyi müdafaanın taamızla yapıldıuzerimizde büjük bir tesir bırakmışür. ğını bilenler için Almanyanın üç sene Turkiyeye aid işlerde derin bir bilğiye jçinde arka arkaya bir çok taarruz hasahıb o!an Amerika devlet reisi bize çok reketlerine girişmesinde sasılacak bir şey samimi şekılde muamele etti. Türk gayoktur. Dikkat edilirse, bütün bu taarruz zetecıleri Kanadayı, bilhassa Ottava'yı hareketleri, genis bir mudafaa plânının zıyaretten sonra batı Amerikaya gidecekçerçevesini de asmamaktadır. Danimarka lerdir.» ve Norveç, tepeden sallanan orta çapta (Arkası sahife 3 lütnn 6 da) bir iğneye benziyordu. Bertaraf edildi. Holanda ve Belçika keza. Daladier Franlası, Maginot'nun arkasına çekilmiş. vakitsiz girdiği bir duelloyu kazanabilmek hırsile kasaturasım biliyordu. Bir yüdırun huile Fransız ordusnnu yenen Almanya, hakikatte geniş bir müdafaa harbi çerçevesi içinde bir taarruz hareketi basarmıs oluyordu. Balkanlarda da a>ni kaygu ile İngilizlere Avrupa karasında taarruza geçecek bir karış yef bırakmamak kaygusile harekete geçildi. Almanya Rusyayı ezclî düsman biliyor, bu devletin ergeç Demokrasilerle birleşerek kendisine saldıracağını hesabhyordu Can havlile daha önce davranmış bulundu Bugün Stalingrad onlerinde, ana \atandan bin beş yüz kilometre rne Biledkte kalan yolcular, Kötahya • \ harbi Kim taarnız, Balıkesir • Bandırna kim müdafaa yolile dün akşam şehrimize geldiler Bandırma 4 (Hususl muhabirlmiz ! muhabirimizin de blldırdıği gibi, Ana Aleut aâalarına yakın den) Haydarpa§aya gitmekte olnn dolunun muhtelü yerlerinden şehnmize harbi yapıyor? Adana,yolcu ka.arlarıveBUecık giinkü An | rine Bilecıkte kalan ve Kutahya uze bir adalar elmekte iken yollarm bozulması Diyarbakır cuma Bakara Doganko', arasında yar çöküntüsü yüzündfn yolu lıkesir yolile Bandırmaya gelenler aIII geçemıyerek Bllecıkt* on saat bekiejiş rasmda, vapur parası bulamadıkları i grupunu işgal ettiler iı takım isteklerle hayata çin orada kalmağa mecbur olaniar bir Uzakşa Amerikalılar Eyiib ve Bakırköy halkı Dün Parti merkezlerinde toplanarak meb'usîara dileklerini izah ettiler İstanbul meb'ustan halkla temaslarma dün de Eyüb re Bakırköy bölgelerında devam etmişlerdlr. Meb'uslar, sabahleyın saat onda Eyüb Partl merkezinde yapılan toplantıda bulunmuş, geçim güçlüğ'J ve laşe duruınu başta olmak üzere halkın muhtelif mevzular etrafındaki dileklerini dinlemiş ve ilgül makamlar nezdtnde teşebbüste bulunmak üzera bunlara dair notlar almışlardır. Eyübldler narruna söz alan hatibler, bellibaşlı dilek olarak Eyübde bir lise açılmasını, memur ve emekli memurlarla uxu. ve yetimlere taksitle yiyecek mad(Arkası sahife 3, sütun fi da) ten sonra Kutahya yolu ile buçun saat on ikide Bandınnaya geldı. tki bin kişiden fazla yoîcu, tahsis edllen Trak vapuru ile on Uçte İstanbula hareket ettl Yolcular arasında Ünlversite heyett var. dır. Yolcularda Haydarpaşaya kadar bilet oiduğu halde yol farkı ve vapur navlunu alınması şikâyeti mucib olmuş1ur. Bazı yolcular vapur parjsı tem'.n edemediklerinden Bandırmada kaldı. Fahri CUMHURİYET: Trak vapunı Bandıımadan aldığı yolcuları dün akşam geç vakit limanımıza getirmiştlr. Band\rma havll yekun tutmaktadır. Dünkü nüshamızda da başka bir şeklinı kaydettiğimiz bu munzam para talebi, iicretle taşımakta oiduğu vatandaşları. ayni zamanda himayeye de memur olan bir devlet müessesesinin içtimaî vazifesi ile kabili telif değıldir. Devlet Demir ve Denizyolları ldarelcrinden beklenen, kendı hatlarında yolculuğu sekteye uğramış vatandaşlan paraları olmadığı İçin silkip atmak olmamalı idi. Bu hatanm tashih edilmesi (Arkası sahife 3, sfirun 5 te) Londra 4 (a.a ) Şimalî Pasifikte Amerıkalı kuvvetler Andrenos grupunu işgal etmışîerdır. 6 büyük adadan müteşekkıl o'an bu gruptan kalkınarak Aleut adalanna daha kolaylıkla taarruz edebilecektir. Amerikalılar yeni ginede ilerliyorlar Londra 4 (a a.) Cenub batı Pasifikte, Yeni Gine adasında Amerikan kuvvetleri Oven Stanley dağlarında yeniden ılerlemişler ve ganaim elde etmişlerdır. Türk gazetecilerine Ingilizler Madagaskarda bir şehir daha aldılar Mr. Ruzvelt, Türkiyeye karşı duyduğu alâkayı izah etti Londra 4 (a.a.) Doğu Afrika umumi karargâhı teblıği: Tananarive cenubunda ilerliyen kuvvetlerımiz Antsırabe'yi işgal etmişler ve halk tarafından hararetle karşılanmışlardır. Wilkie Çungking'de Cenubunda şiddetli mnharebeler cereyan etmebte olan Novoroslsk limanından bir görüniış Heyetimiz Şimalî Amerika ve Kanadayı gezdikten sonra Batı Amerikaya da gidecek Londra 4 (a a.) General ÇanKaiChek, Wılkıe şerefıne bir akşara ziyafeti vermıştir. Bu ziyafette Çin Generali ezcümle demiştir ki: < Son beş sene zarfında Japon'arın Çinde yapüklan tahrıbatı misafırımia kendi gozîerile göreceklerdir. Sarfettiğimız gayret tamdır.» Maisky Londradan Ilmen gölü cenubundaki sahada cereyan Stokholma alınıyormuş eden imha muharebelerinde Lonra 4 (a a.) Reuterın diplomatik bir çok Rus tugayları da yokedildi Berlin 4 (a.a.) Aîman ordulan başkumandanhğımn tebliği: Kafkasya şimal batı kısmında ormanlarda ve muharebe tesislerinde bulunan bir çok mevziler düsman mukavemetine rağmen zaptedilmiştir. Hava kuvvetlerimiz kendi hareket noktalan karşısında buîunart ve taarruza hazırlanan düsman asker kollarına hücum etmişlerdir. Terek cenubunda müstahkem mevkiler haline getirilen ve inadla müdafaa edilen Elşotovo ve Werchnljhurp şehlrleri hucumla zaptedilmiştir. Stalingrad şehrinin şimal topraklarmda duşman yeniden, tahkim edilmiş bir çok evlerden çıkanlmış ve İnadla süren çarpışmalardan sonra buralardan atılmıştır. Kuvvetli hava birliklerî ve hava karşıkoyma topçusu ordu teşkillerini desteklemişlerdir. Başka savaş uçaklan düsman takviye muvasala yollarıra tahribe devam etmiştir. BüjHik sayıda düşman yük trenleri yok edilmiştir. Volgada bir motorlü gemi batınlmıştır. Volga doğusundaki Sovyet topçu mevzilerine ve hava alanlarına bombalarla gece taarruzları yapılmıştır. Cephenin merkez kesiminde hücum kıt'alanmız başanlı taarruzlar yapmışlardır. İlmen gölünün cenub doğusoında kuvvetlerimizin teşebbüsleri yeni başanlar elde etmiştir. sinde Alman ve müttefik kıt'aları şiddetli muharebeler esnasmda düsman kıt'alarmı yeniden geri atmışlardır. Alman ordulan başkumandanhğımn bildirdiğine göre dünkü muharebelerin hedefi dağlardaki Sovyet mevzileri olmuştur, Bu mevziler ele geçirilmiş ve muhafaza edilmiştir. Tuapsenin şimalinde hareket eden Wurtemberg ve Bade kıt'alanndan gelen raporlar düsman topçu mevzilerinin ve istihkâmlarımn sayısı ve ehemmlyeti hakkında bir fikir (Arkası sahife 3 sfitnn 2 de) Kafkasyada iki şehir hucumla zaptedildi ' Âİman harp İzmitte hayat pahalılığı İstanbul piyasasmda tereffüler orada da tesirini gösteriyor İzmit (Hususl muhabirimızden) Bütün memlekette oiduğu gibi, İzmitta de ekmek meselesi önemli bir durumda bulunmaktadıt. Halkın bu mühım gıda maddesıni ucuza temin ve buğday tedarik etmek için, Anadolunun buğday pazarlanna alıcılar gönderilmıştır. İzmıt Belediyesl karne usulunü tatbik etmek^e devam tdecelz ve elde stok mevcud olduğundan 15 gün kadar ekmek fıatlarına zam yapılmıyacaktır. S"ok mevcudü tükendıkten sonra da maliyet fiatına ve gene 300 gram olarak halka ekmek verilecektir. tstanbulda, gıda maddeleri üzerind* fiat yükselmesinin büyük tesirleri tzmltte de müthiş surette kendini göstermek:€dir. Bilfarz, İstanbulda zeytinyağı 200 kuruşa çıkmışsa, İzmitte 210, 220 olarak her saat başı etiketler değişmektedlr. (Arkası sahtfe 2 sfltno 7 de) Almanya Mareşah Herman Görins muhabiri yazıyor: Sovyet Rusyanın Stockholm orta elçisi Madam Kollontai'nin ağır hasta oiduğu ve yerine Sovyetlerın Londra büyük elçlsi Maisky'nin tayin edılecoği hakkmda dun Alman resmî ajansı tarafından verilen haber, Londranın mesul makamlarınca ciddî telâkki edılmemektedir. Gerçek de, Madam Kollontai'nin evvelce hastalandığı malum olmakla beraber halefinin şımdiden seçildığine dair olan haber, hiç değilse, şimdılik mevslmsizdir. Dığer taraftan, Sovyet Rusyanın Washington büyük elçisi Litvinofun Londraya gitmek tasavvurunda olduğuna dair yayılan rivayet hakkında da hiç bir malumat yoktur. Bu doğru bile olsa, en basit emniyet kaideleri, böyle bir haberin tahakkukundan evvel neşredılmesine mânl teşkil eder. Göring meydan okuyor Göbbels de, yeni kurulacak Avrupaya katılmak için hiçbir milletin zorlanmıyacağım söylüyor Berlin 4 (a.a) Mareşal Göring, hasad bayranu münasebetile bugün söylediğı bir nutukta hulâsa olarak demiştir ki: « Bugün harbin dördüncü senesinde bulunuyoruz. Alman milleti için şimdiye kadar vukua gelenlerin en ağırı olan bu savaşta hepimiz için bir tek vazife vardır ki, o da dakika kaybetmeden hedefe doğru gayretlerimize devam etmektir. Bu sene mahsul buzlarla dolu bir kışın ümid ettırmiyeceği bir derecede bereketli olmuştur. Abluka geçen harbde korkunc bir şey olmuştu. Almanya bugün de Alman çocuklarma tevcih edılen ablukadan mustaribdir. Geçen sene mahsul fena oiduğu için vaziyet daha müşküldü. Fakat abluka silâhı artık Almanyaya diş geçiremez. Bundan sonra onun kurbanı olacak olan'.ar deha ziyade İngilizlerdir. Içgal altında bulunan bütün memleketlerde, Belçıkada, Holandada, Fransada, Norveçte bütun ahalinin iaşe maddeleri hususunda üıtiyatları bile mevcuddur. Alman ordusunun işgal ettiği muazzam arazi sayesinde ele geçen fazla mahsulden Stalingrada büyük hücumlar yapıhyor Kafkasyada birçok dağlarda büyük yangınlar çıktı, inadlı muharebeler oluyor Muharebelerin tafsilâh Moskova 4 (a.a.) So\7et sk tebliği* Staüngrad çevresinde Alman taarruzlan püskürtühnüştür. Rus topçusu 200 Alman askeri oldürmüştür. S:allngrad cenubunda bir Rus bırligı beşinci Rumen alayını bozguna uğratmıştrr. Şehrin şi^ mal batısında Ruslar, müdfaa hareketleri sırasmda bir Alman müstahkem mevziini almıslardır. Kafkasyada Mozdok çevresinde çarpışmalar, dün Almanların girmış bulunduklan meskun bir mahal yakınlannda devam etmektedir. Şimal batı cephesinin bir kesimindö şimdi meskun bir mahal etrafmda muharebeler cereyan etmektedır. Ayni cephenin başka bir kesiminde Sovyet hatlarında bir çıkmtı meydana getirildikten sonra, Alman üeri hareketi durdurulmuştur. ( Sovyet Mrp «Düsman Şarkta mağlub edilecektir. O zaman îngîlizlerle karşı karşıya kalacağız» Dr. *** (Arbasi sahife 3 siitnn 4 te) Londra 4 (a.a.) Moskovada neşredılen Sovjet geceyansı tebliği: 3 eylulde kur;etlerimiz düşmanla Stalingrad ve Mozdok kestmlerinde çarKafkasyada yapılan müvaffaktyetli pışmıştır. Diğer cephelerde kayda değer hiç bir muharebeler Berlin 4 (a.a.) Kafkasya bölge değişıklik olmamıştır. l Kıspa ntaçlarma dün başlandı j Fabrikalar ve işçi mahallerinde Londra 4 (a.a.) Stalingrad şehrjmn çimal kısmında fabrikalar ve ışçı mahallelsrlnde şiddetli çarpışmalar olmaktadır. Duşman tank, uçai ve zırhlı kuvvetlerin hımayesınde durmadan taarrua etmektedir. Almanlar meskun b;r mahalll işgal etmeye muiaffak olmuşlarsa da bu onlara pek pahalıya mal olmuştur. Şehrin başka bir kesiminde duşman bir ikı sokaktan çıkarılmıştır. Stalmşradın cenubunda bir kaç gün evvel kaybe(Arkaa s&hife 3 sütun 3 te). Muhtelit takımın dunku ekzersiz maçından bir gomnüşü 2 nci eahife ı (Arkaa nUfe 3, sütun 5 te). Şark çepheşlnden reştelerı Alman tatfatan Kattaa tepelertade WP mol* İ