4 Ekim 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
10 umhuri CCic EGrafağazası HAZNrf^ELBİSE DAİRESİNİN AÇILDIĞIN1 SAYIN MÜŞTERİLERİNE ARZEDEB. İstanbul Sultanhamam caddesi \o 5923 OOİO İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kurusu: İstanbul No. 246 TeJefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 1942 Hayat pahalılığı karşısında çareler Ankara ile İstanbul arasında Istihsali artırmağa elbet mecburuz, fakat o zamana kadar da muhtekîrin elînden piyasanm dizginlerini almahyız Geyve ile Doğançay arasında bozulan yolun tamirine devam tren seferleri inlcıtaa uğradı Kim taarruz, kim müdafaa harbi yapıyor? II t» ktısadi, sivasî ve içtimai çok derİD II sebeblere dayandığı için 1939 harbini U kimin çıkardığım kolavca kestirmek kabil olaraıyacağını, içinde yaşadığımıı kjyasjya dovüşun karakterine dair biı fikir edinebilmek için, ancak, iki tarafıo harb gayeleri etrafında ileri sürdiikleri tddialardan istifade edebileceğimizi dün burada beraber görmüş ve Almanlann iddiasını: Hayat sahası istiyornm! Demokrasilerinkini ise: Vermiyorum! Formüllerile hulâsa etmiştik Bu fortriüllere gore 1939 harbi Almanja için taarraz, Demokrasiler için de müdafaa harbi mahijetinde olmak lâzımdı Hakikaten de hayat hakkının tanınraadığı iddiasile harekete geçen Alman ordusu, üç senedenberi mütemadiyen taarruı hareketleri yapıvor ve bir çok başanlar elde ediyor. Ancak, her harb bir gaye uğrunda açıldığına göre, o gajeye filen varıldıktan sonra da harekât devam ediyorsa vaziyetin değişebileceğini kabul etmek lâzımdır. 1939 da Polonyaya yiirüyen Alman ordusu bir taarruz haıbine girişmisti. General Ritz Smigly orduları, Alman kuvvetlerini hududlardan dışarı atıp Prusyaya doğru sürselerdi, müdafaa muharebeleri vermek vazifesile karsılaşacak olan Alman ordulan, gene mütearnı vaziyetinde kalacaklardı Şüphesiz o zaman bu müdafaa, başarılamıyan bir taarruzun neticesi sa>ılacak, Almanya hesabına fena bir not verilecekti. Fakat üç senedenberi zafer üstüne zaler kazanan Almanja, elde etmek istediği hayat sahalarına kat kat fazlasile ulaşmış bulunuyor. Yarın sulh imzalandığı zftman Alman delegesinin oturduğu yerden: Paris bizde kalacak. Brükselde askerî bir garnizon bulunduracağız. Yunanistanı ilhak edijoruz. Kronstadt bundan böyle Alman donanmasına bir üstür. Imzalayınız efendiler! Diyeceğini AngloSakson propagandası bile şimdiye kadar iddiaya cesaret edemedi. Ahnamayı hep taarruz eder vaziyette görmek ve müdafaa muharebeleri yapmıya mecbur kaldığı zaraan bunu bir zâfa yormak için, hayat sahası diyc bu devletin bütün dünyajı ele geçirmeğe çahştığına inanmak lâzim gelirdi Demek ki yasaması için liizumlu gbrdüğü yerlere kavusuncıya kadar Almanya bir taarruz harbi yapıjordu. Ondan sonra harbin karakteri zarurî olarak değişecek ve aktif olmak sırası Demokrasilere gelecekti. Yani harb başladığı sıralarda. ileri sürülen iddialar tersine dönmek lâzımdı. Üç yıl önce Almanya Hayat sahası istijorum! Der ve buna karşılık Demokrasiler: Vermiyoruz! Cevabını \erirken, bu sefer Demokrasiler harekete geçip: Çık oralardan! Diye bağırmalı. Almanya da: Hayır. kımıldamıyacağım! Demeliydi. Doğrusunu söylemek lâzım gelirse, vaziyetin bu sekilde mütaleası, 1939 harbini çerçeveliyen unrımî karaktere dair doğruya yakm bir fikir edinmemiz bakımından en uygun bir joldur. Ekrem Köniff laşe • işlerinin çözelediği fikir birliğimiz, şaşılacak kadar çapraşık, uyuşması güç behrtıler gostermekten kurtulamadı. Herşeyden önce varlığımızın özü ve nev'i üzerinde anlaşamıyoruz. Memleketin çatısı, milletin yapısı, toprak veriminin tutan, ve yurda dağıhşı üzerinde müşterek bir teşhisimiz yok. Bu derece darmadâğın edilmiş bir davayı nasıl ve neresinden ele alabilirsiniz? Butün bu fikir savruntuları arasmda çaresiz el yordamile kendi kendimizi yeniden arayıp bulmağa zorlanıyoruz. Güç iş! Meselâ, ayrı bir devlet gibi konuşmağa alışık bir başmuharrir çıkıyor: «Bu babda en muhım nokta İstihsalâta tasarruftur. ddyor. Koylüye buğday unu vs sadeyağ vermekten kat'ıyetle vazgeçmelidir!, Ne üzerinde çalışıyoruz, bize hangi (Arkası sahife 2 siittm 1 de) ediliyor, hareket eden trenler geri döndü. Vezirköprüde 85 ev hasara uğradı, şehrimizde de bazı yerleri sular bastı Ankara 3 (Telefonla) Geyve ile Doğançay arasında sellerden bazı yarmalarm yıkılarak bunlardan birine suların getırdıği taş, toprak ve ağac 6 kilometrelık bir demiryolu kısmını tıkamış olduğundan İstanbul Ankara arasında dündenberi şımendifer seferi yapılaraamıştır. İzmit ve Bilecikte kalmış olan trenler iaşe müşkülâtı olmaması için geldikleri istikamete, yani Haydarpaşaya ve Ankaraya geri çekilmişlerdir. Hattı temizlemek için 400 kişilık demiryolu ekipi fasılasız surette çalışmakla beraber aradaki zamanda istanbul Ankara muvasalasının Bandırma üzerinden Kütahya Eskişehir yolu ile yapılması düşünülmüştür. Bunun için hergün İstanbuldan Bandırmaya hususî bir vapur tahrik edilrcektir. Alâkadarlar hattm üç, dört güne kadar açılacağını umuyorlar. İstanbulda kâfi miktarda stok bulunduğundan iaşe hususunda sıkıntı çekilmiyecektir. Ekrem König Pariste tevkit cdildi Hariciye Vekâletimizin mühürlerini taklid ederek İspanyaya tayyare satışı yapan bu adam, memleketimize gönderiliyor Ankara 3 (Telefonla) Hariciye Vekâletınin rr.ühür i e resmi antetlerini taklid ederek yapılmış sahte evrakla memleketimız namına sipariş edilmiş gosterilen tayyareleri İspanya dahill harbi sırasında Amerikadan alarak t s panya cumhuriyetçilerine satan Ekrem Königle bu işte kendisine yardıtn eden Hariciye memurlanndan Ruhi hakkında adlî takibat yapılmış, Ekrem König memleket haricinde bulunduğundan yalnız Ruhl muhakeme cdılerek mah kum oimuştu. Öğrendiğimize göre Ekrem König Pariste tevkif edilmiştir. İcab eden dıplomatik teşebbüsler yapılmış olduğundan kendisi memleketimize gönderilmek üzeredir. Şehrimizde şiddetli yağmurlar Ikı gündenberi şehrimize yağmakta olan yağmurlar dün çok sürekli ve şiddeth bir hal almış ve zaman zaman şiddetini artırıp seller ana caddeleri bile kapla(Arkası sahife 3 sütun 4 te) Şark cephesbıden resimler: Kaban nehri cenubunda ateşe verilen bir kasaba yanıyor 7 Rus tümeni imha edildi İlmen gölünün cenubundaki muharebeler sona erdi, 12 bin esir, külliyetli harb malzemesi alındı Asken vaxıyet tstanbulda seçimden bir safha: Üsküdann Toptaşt semtindeki halkımız reylerini kullanıyor projesi î Myron Taylor'un seyahati muhtelif şayialara yol açıyor Amerikan gazeteleri de Hitlerin nutkunu sulh taarruzu olarak tefsir ediyorlar Sulh Şehrimizde Beledıye intihabı. bujıüî bir şevk içinde devam etfnektedır. Teçrıî hakkını kullanmak ze%ki ve vazife sevgisı vatandaşlarımızı bu işte haravrle harekete se\ketmiştir. İstanbulun muayyen semtlerindeki intihab yerleri daima çok kalabauk olmakta, kadın, erkek butun İstanbullular reylerini kullanmağa koşmaktadırlar. Şiddetli yağtnur dolayısile açık ta bulunan sandıklar cami içenlerıne ve mümkün oldıığu kadar kapalı yerlere alınmış ve halk buralara gelerek reylerini sandığa atmışlardır. Bütün vatandaşlar reylerini kullanıyor Sahte kaymakam Kemal Etizer iki sene 11 ay hapse mahkum oldu Alman orduları bu kış ne yapacaklar? H. Emir Yazan: Emekli General. Erhilet r Londra 3 (a.a.) Reuter ajansının Herriot temerküz kampına diplomatik muharriri yazıyor: «Papayı ziyaret etmiş olan Rooseveltin gönderilmiş şahsi mümessili Myron 'Taylor, LizbonLondra 3 (a.a.) Vicyden öğrenildidan Amerikaya dönmezden evvel Lon ğine göre, Herrio', Vals Les Bainsdraya gelecektir. deki toplanma kampma gönderılmıştir. Taylor'un Papa ve Vatikan erkânile Londra 3 (a.a.) Londramn savaşan yaptığı konuşmalardan sonra Londraya Pransızlar mahfillerins göre, Herriot, Algelmesi, bir çok faraziyelere yol açacak manların teşviki üzerine tevklf edilmiştır. Daha şimdiden Pransız kaynaklan tir. Eski Lvon beledive reisı Vales Les sulh projelerinden bahsetmeğe başla Bains'te bir tecrid kampına gonderıl(Arkası sabife 3. siitun 4 te) (Arkası sahife 3 sfitnn 6 dal miştir. I Meb'uslartmnım halkta yaptıgı temaslar ı Hitler, yeni nntkunda, do|u cephesin Harkofta Alman cephesini yarmak sude bu yıl takib ettiği askeri programı şu retile bütün cenub cephesini dıışürmek suıetle izah etmiştir: maksadını takib etti. Demek oluyor H, 1 Tutulmak icab eden yerleri her Harkof şavaşı program dışında vaki olan halde demir gibi tutmak Te hangi tara parlak bir imha muharebesidir. fın daha evvel yorulacağını beklemek. Führerin, doğru olduğuna şüphe caiz 2 Taarruz etmek behemehal lâzım (Arkası sahife 3, sütun 5 te) olan yerde mutlak taarruz etmek. Hedefse sarihtir: Plütokratlıgm ve bolşeviklijin sağ kanadını imha etmek. Fakat bunlar plân, hatta program değil, hemen her yerde her vakit tatbikı mümkun ve lâzım olan umumî prensip. lerdir: Nereyi tutmak lâzımsa tntmak, nerede taarruz icab ediyorsa taarruz etmek. Bittabi umumî prensiplerle harb Ankara 3 (Telefonla) Sahtekârlık idare olunmaz. Prensiplere dayanan bir suçundan dolayı muhakeme edilmekte de plân lâzımdır. olan Dikil; kaymakamı Kemal Etizerin Hitler bu yıl için tertib ve kısmen tamuhakemesi bitti. Suçlu 2 sene 11 ay kib olunan plânı da izah ediyor: ağır hapse mahkum oldu. İlk hedef, Karadenizde Alman hakiKemal Etizer müdafaasında saiıtekâr miyetini emniyete almak ve Kırımı zaplığın resmî evrak üzerinde tagj'ir ve tetmek. . Kerç ve Sıvastopol savaşlan. tahrif suretile yapılması İcab ettiyinl. bu hedefe varmak için yapılmış ve tam halbuki kendi yaptıgı işin resmî antet. muvaffakıyetle neticelenmişlerdir. Moskova 3 (a .a) 70 gün ve 70 gece yapacağı nekadar tekrar edilse azdır. mühür ve imzası bulunan alelâde bir tkinci hedef, şimalde Ladoga ve İlmen denberi Scalıngrad müdafileri rahat yu Şehir düşerse Rus kuvvetleri Kafkasyakâğıdı doldurmaktan ibaret oldu&unu, gölleri arasındaki Volchav nehrinde Rus da tecrid edilmiş olacaklardır. Bu kuvhareketinde sahtekârlığı müstelzim STJÇ lann kışın tesis ettikleri köprü başmı zü görmemislerdir. Gdğüs göğüse muharebeler ve mitralyöz düelloları hiç ek vetler şimdi burada Alman ileri hareunsurlarmın mevcud olmadığım, bn kâ keserek yok etmekti ve bn da olmuştur. ketirii Mozdok ve Novorosisk'te durdurğıdla Dahiliye Vekâletine müracaat eÜçüncu hedef, Don yarması idi. Fakat silmemiştir. Stalingrad muharebesinin neticeleri, hayatî ehemmiyette tesirler muş bir vaziyettedirler. derek 938 senesinde Edirne malyet me düşman da ayni hedefe, hareket ederek Stalingradın elden gitmesi, ayni zadurluğAıa, sonra da kaymakamlığa tamanda Astrakhan şehrinin ve bü'.ün aşa yin edilmekle beraber deruhde ettiği ğı Volga çevresinin akıbetini tayin edevazifeleri hüsnüniyet ve muvaffakıyetle cek ve netice olarak Hazer denizi üzeifa ettiğini, esasen kaymakamlar ararinde bulunan Baku limanıle olan başsında halen yüksek tahsil görmemiş kimhca nehir munakalâtını kesecektir. seler bulunduğunu, kendisine isnad oAyrıca bu kayıb, düşmana orta Volga lunan cürmün mahiyetinde umumî ve çevresine taarruz etmek için kıymetli hususî zarar tevlid edecek bir vaziyet bir hava üssü verecek ve Voronej önünolmadığım söyledi. Müruru zaman i i de bulunan düşman kuvvetlerini takviye diasında da bulundu. Mahkeme mazedebilecek olan orduları serbest bırakanunun müdafaasını varid görmedi ve caktır. bugünkü şartlar altında devletten hakkı Ayni zamanda bu kuvvetler, Moskovaolmadığı bir parayı almak hususî bir ya karşı arkadan bir taarruza teşebbüs zararın vukuunu gösterdikten başka edebileceklerdır. suçlunun fiilin ikaında gösterdiği so Berlın 3 (a.a ) Alman ordulan başkumandanlığınm teblığı: Kafkas bölgesinde dağlardaki düşman mevzılerine karşı yapılan hücumlara çetin savaşlar halınde devam edümıştır, Stalıngradm şimal kısmma yapılan hucum, dUn her tarafta tesbit edılen h e deflere ulaşmıştır. Şehrın cenubunda ve şimalinde kuvvetlı şaşırıma taarruzları şiddetli savaşlardan sonıa akım kalmış, 41 So^et zırhlı tankı yok edilmiştir. Alman ve Rumen hava kuvvetlen Hazer denizinde ve aşagı Volga bölgesinde demiryollan üzerinde düşmanın gerismdeki muvasalalara karşı savaşlar yapmışlardır. Don cephesinde İtalyan kıt'alan düşmanın nehri geçmek ıçın y^tığı bir çok; teşebbıisleri püskür"muşlerdir. Rjev kesimınde yapılan taarruz hareketleri sırasında ve düşmanın mukabil taarrua müdafaası esnasında yüzlerce esir alınmıştır. 26 zırhlı tank, 44 top ve daha bir çok ağır ve hafif silâh zaptedilmiş veya yok edilmiştir. Düşman yüksek kanlı kayıblara uğramıştır. (Arkası sahife 3 sütnn 2 de). 70 gündür durmadan devam eden muharebe Stalingrad dolaylarmdaki savaş çok çetin bir hal aldı, şehir düşerse vaziyet Rus ordusu için çok tehlikeli olacak Bleb'asbrunu dünktt toplantılardan birinde halkla konuşuyorlac (Yazla iklnci sahlfemizdedir) ğukkanlılığı şiddet sebebi addettl ve Kemal Etlzeri Türk ceza kanununun 342 1 inci maddesi mucibince şiddet sebebine nazaran takdiren 2 sene G ay hapse, fakat sahtekârlık suçunu defeatla İşlediğinden bu cezanın altıda birinin zammı ile 2 sene 11 aya mahkum etti. . Stalingradın akıbeti sallantıdadır Iran yolu ile Sovyetler Birliğine gönderüen Amerikan malt tanklar Moskova 3 (a a.) Reuter ajansımn hususî muhabiri bildiriyor: Stalingradın akıbeti sallantıdadır. Dört büyük muharebe bütün şiddetile devam etmektedir. (Arkası sahife 3 sütnn 3 te)
