2 Ekim 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

DÜNYANIN BİRİVCİ SAATİ VÂCHERON CONSTÂNTİN ACENTASI: Eminönü meydanı Arlon saat mağazası. Mağazamlzda son model mücevheratln zengin çeşidleri vardlr. UnCU u m h u r i yet CKIO 00 10 Teigraf ve mektub adresi: Cumburiyet İstanbul Posto kutusu: İstanbul No. 246 TeJefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. tdare ve Matbaa fasmı 24299 24290 ASILM1SLAR Rumen edebiyat Çeviren: Cihan Edebiyatı Serisi No. 10 Liviu Rebreanu İSTANBUL CAĞALOĞLU ZİYA YJ 2 BlTlflClteSnTl 1942 Büyük bir cild INSEL Kita illîŞef Ingiliz ve Arjantin Elçilerini kabul ettiler Mülâkatta Hariciye Umumî Kâtibîmiz Şevki Berker de hazır bıılunmuşhır Ankara 1 (a.a.) Reisicumhur İnönü bugtin saat 16 da Çankaya köşkünde İngiltere Büyük Elçisi Sir Hughe Knatchbull Hugessen'i kabul buyurmuşlardır. Bu kabul esnasında Hariciye Umumî Kâtibi Büyük Elçi Şevki Berker de hazır bulunmuştur. Ankara 1 (a a ) Reisicumhur İnönü bugün saat 17,30 da Çankaya köşkünde başka bu" vazifeye tayin edilmiş ol&n Belediye intihabatına dün büyük törenle başlandı Pahalılıkla mücadele Arjantin Elçisini Başvekiümiz de kabul etti Ankara 1 (a a.) Başvekil Şukrü Saracoğlu bugiin saat 12 de hükumeti tarafından başka bir vazifeye tayin edilmiş olan Arjantin sefıri Carlos Brebbia'yı kabul etmiştir. Arjantin Elçisi Sinyor Carlos Brebbia'yı kabul etmişlerdir. Kabul esnasında Hjriciye Umumî Kâtibi Büyük Elçi Şevki Berker de hazır bulunmuştur. Dünkü Belediye intihabuidan inübalar: Sağda Vali ve Belediye reisi Dr. Lutfi Kırdar, Beyoğta kaymakamlığınd» reyini kullaniyor Solda Besiktasta seçime iştirak eden vatandaşlar lngilterenin Ankara Buyuk Elçisi Sir Hughe Knatchbull Hugessen için halkın istekleri Vatandaşlar, sandık başlanna mutıtazaman giderek Parti namzedlerine rey veriyorlar t=$ Sovyettaarruzu y a u I * ^ Alman taarruzu Cephe 3oo Hitlerin Her şeyden evvel piyasamn dizgini muhtekirin elinden ahnmalıdır nutkundan çıkan mana iyasî mıtuklann manası araştınlırken, cümleler ve kelimeler üzerinde derin tahlillere giıişmektense, bizde bıraktığı toplu tesiri gozönünde bulundurmak ve hatibin rııhî haletini kavramıya çalışmak bazan daha elverişli oluyor. Hele nutuk sojlijen adam, biitün bir milleti temsil eden bu>ük bir şahsi\etse. o miHetin ruhî haletini antamak için başka bir yol hemen de jok gibidir. Bu koşeden bakıldığı zaman Alman Devlet Reisi AdoH Hitlerin evvelki günkü sbzleri daha mühim ve daha aydınIzmirnr jtfyâstf bölfei^rtnden Gazi bulvarmda ticaret müesseseleri latıcidır. Zamammızm en kuvvetti 1wtiblerinden biri olduğu şüphesiz bulunan Alman Führer'i kurn ve sıkıcı bir üslubla konusmaz. Temsil ettiği milletten aldığı heyecanı, nutuklarında gene o millete •sılamıya çalmr. Kutle karsısuıdakütle>e sunsıkı bağhdır. Bu itibarla sözlerinde mantık ve psikoloji birbirine denk bir yer tutar. Alman Devlet Reisinin dünkü nutku. geniş hatlarile, kendine ve yaptıgı işe guven besliyen bir ha\a tasıjordu. O. düşmanının kudre«ini tartmıs, ondan gelebilecek darbelcrin sümulunü blçmüs. gerekli tedbirleri almıs, yarın ne yapacağını bilir bir tonla konuştu ve srizlerindeki mana ile de bu tonun çerçevesinden ayıılmadı Hatta arasıra düsmanlarile «akalasmaktan bile çekinmedi Bir senedcnberi nutuk sb> lemediginden belki Churchill kadar güzel konuşamıjacağı için dinlejicilerinden öziir dilerken, hiç de bir sinir zâfına alâmct sayılamıyacak şirin bir lâtife yapıyordu. Hitler. Demokrasilerin çok konustuklan ve hep istikbalden bahis açtıkları noktasına isaret Izmir (Hususî) Burada günün meediyor. Halbuki o, tersine. az konusuyor selesini, mutlak olarak, piyasa vaziyeti vc konustuğu zaman da japılan ve yateşkil etmektedir. Matbuat ve halk depılmakta olan isleri anlahyor. vamlı ve ısrarh olarak sadece fiat paGeçen kıstan bugüne kadar Almanya halılıklarını, tacirler tarafından takib neler basardı? Ve şimdi neler basanyot? edılen sistemi, yaklaşan kışın getirebiBunları en büyük Almanın ağzındtn bir leceği ihtimalleri münakaşa etmekted'r, daha dinlerken janna dair bazı hakikatPiyasadaki müşahedeler, azamî şidleri de, perde arasından gbrür gibi olu detli cezaya doğru ortada bir temayül yoruz. Bu hakikatlerin başında şu sualin bulunmadığı için, nihayet yeni yeni bazj kanaatler tevlidine başlartııştır. cevabı geli>or: Bu kanaatler, gazetelerde de müdafaa Zaman kimin lehinde? edılmektedir. Başlıca iki fikri, şu suBugüne kadar zamanın kendilerile retle tesbit edebiliriz: birlikte çalışhğuıı iddia eden Demokra1 Tüccar tarafından şimdiye kadar silere karşı, Alınanya, bu büyük muvafsatın alınıp, avansa mahsuben * banka fakıyet unsurunu kendi tarafına geçir depolarında bulunan veya kendi depomeğe şiddetle aımetmiş ve bu uğurda larında, buzhanelerde vesairede mevcud biitün gücü ile çalışmıya başlamıştır Se bütün stoke hububat ve gıda maddenelerdenberi: * lerinin 24 saat içinde devlet tarafınHayat sahagı isterim! dan mutlaka mubayaası ve bu mubaDiye bağıran Alman milleti, bir sene yaada, maliyet .fıatlan esas tutularak denberi Rusyada hesabsız servet kay tuccara bir kâr verilmesi, 2 Bankalardan temin ettikleri krenakları ele geçirdi. Bir milyon şu kadar yü2 bin kare kilometrelik sahalarda bü di ile bol bol yiyecek maddeleri satın (Arkası sahlfe 3 sütun 4 te) alıp fırsata Intizaren bunları depo etmiş #** (Arkası sahtfe S stitan 4 te) Ihtikârı baltalamak için Izmirde düşünülen tedbirler Hükumet, tüccarın banka avanslarma mahsuben depo ettiği biitün gıda maddelerini derhal satın almahdır . Hayat pahahlığına, ihtikâra çare ararken, butün müşkülâtın ancak büyük prensip kararlarıle yenilebileceğine inandık. Bu cümleden olarak da geçenlerde, ihtikâr metaına yatakhk eden buzhanelerın kapatılmasını istedik. Böyle bir kararın normal şartlar içinde mevcud nizamlar ve bazı kanunî haklarla uyuşamıyacağını bilmiyor değıldik. Fakat düşünüyorduk ki, şirazesinden çıkmış olan fevkalâde zamanlara aid tedbirler de fevkalâde şiddet ve sür'atte olmak gerektir. Aksı takdirde, tabıî devirlerin nâzım tedbirleri tıpkı bugun olduğu gibı çok passıf, gevşek ve faydasız kalır. TekLfimizin akısleri hâlâ devam ediyor ve bu vesile ile yeni yeni fıkirler de ılerı surülüyor. Muayjen gelirli vatan'/'• M* daşlaıın mütemadiyen bu mevzü üzerine zıhin yormasından daha iyi anlaşıhyor ki bilhassa bu sınıfın ıztırabı çok derındir, çok acıdır. O halde bu acıyı azaltmak için abnacak tedbirlerin de acı olması hakikatine ıtiraz ebmek kımsenin hakkı değıldır. Bu arada yalnız bir buzhane sahıbl, bize, bulunan çarenin ağırlğından, haksızlığmdan şıkâyet eden bir mektub gonderdı Menfaatine dokunduğu için kendı hesabına haklı gormemek bittabi mümkan değil. Lâkin haklı olduğu bir nokta daha var: «Ortada kabahat varsa buzhanelerin değil, buralara kira ile mal koyan tücarındır. Binaenaleyh bunların giriş çıkışmı kontrol ederek fazla kalmasına müsaade etmemek varken, neye kestirme bir hal şekli olarak buzhaneler kapansm?» diyor. Doğru, ama işte bu mevhum kontrol bir türlü yapılmadığı için değil midir ki, çaresizliğin Berlin 1 (a.a.) Resmî tebliğ: yarattığı bir tedbir olarak buzhanelerin Kafkas çevresmde, çok kuvvetle tahr kapanması hatıra gelmiştir? Kaldı ki İs kim edilmiş tepelerdeki mevzilerin zaptı (Arkası sahlfe 2 sütun 1 de) için yapılan savaşlar şiddetle devam e Yeni şehir meclisi için gösterılen namzedlerin halk tarafından seçimıne dün sabahtan itibaren başlanmıştır. Bu münasebetle, şehrin butün ana caddeieri semt semt bayraklarla donatılmış va evvelce tesbit edılen yerlere mühürlü sandıklar konulmuştur. İntihab salâhiyetini haiz kadın ve erkek yuzlerce vatandaş bu sandıkların bulunduğu yere gideıek Halk Partisı namzedlerine reylerinı vermişlerdır. İntihab faaliyeti dün akşam saat 18 30 a kadar sürmüştür. Seçime bugün ve muteakıb günler de devam edılecek ve netice evvelce de yazdığımız gibi, ayın 10 unda belli olacaktır. Dunkü intihab faaliyeti şoyle olmuştur Be\os>lu kaymakamlık binası önündeki sandığa Asmahmesçid, Şahkuluj Evliya Çelebi, Tomtom mahalleleri, muntehiHeri reylerini atmışlardır. Fatih kazasının müntehibleri için F^tih Halkevinde bir sandık hazırlanmış ve bu sandığa, Guraba Hüseyin Ağa. Baba Hasan Alemi, Hoca Üvevis, İskenderpaşa, (Arkası sahife 3 sütun 7 > ) Kafkasyada çok şiddetli muharebeler man tebliği. Bütün Şark cephesinde son vaziyeti gösterir haıita Asherı vaziyet Stalingradda şehrin şimal mahallelerine nüfuz edildi Hitlerin nutkuna göre Alman harb programı Yazan: Emekli General istanbul jneb'usları et harp Dünden itibaren temaslara başhyarak halkın dileklerini tesbit ediyorlar Stalingrad'da vaziyet çok ciddidir Timocenko ordularının Don'daki taarruzu devam ediyor Moskova 1 (a.a.) Sovyet öğle tebliği: 30 eylul gecesi kuvvetlerimiz Stalingrad, Mozdok çevresinde düşmanla çarpısmağa devam etmişlerdir. Başka cephelerde ehemmiyetli bir değişiklik olmamıştır, diyor. Stalingradda hava kuvvetleri tarafından desteklenen hücum kıt'aları şehrin şimal kısmmda muhtelıf noktalarda daia ileri nüfuz etmişlerdir. Düşmanm çok aüyuk piyade ve tank kuvvetleri şehin şımalındeki kilıd mevziıne hücum ıtmişse de karşı bir hücumla kanlı kayıblara uğrıyarak püskürtulmüştür. Çoğu İngltere ve Amerikadan gelmiş olan 98 tank tahrib edilmiştir. Haftalarca süren şiddetli müdafaa saaşlarında Alman kıt'aları bu önemli :ilıd mevziı, çok üstün düşman kuvvetlerine karşı muhafaza etmişlerdir. Orta ve aşağı Volga çevrelerinde ve doskoya etrafmda düşman gerilerindeki (Arkası sahife 3 sütnn 2 de) H. Emir Erkiiet Karşılıkh söylenen nutuklardan bir sulh ihtimal ve imkânım çıkaranlar var. Hatta Wilkie'nin Moskovada, ikinci cephenin gelecek yaz kurulması halinde çok geç kahnmış olabileceğini söylemesinden, Müttefiklerin Almanlara batı Avrupada yakında taarrnz etmemeleri halinde, Rusyanın münferid bir sulh yapması ihtimalinden korktuğunu anlıyanlar mevcud. Halbuki bu harbin başındanberi muharibler, bugün olduğu kadar, hiç bir zaman sulha uzak olmamışlardır. Salâhiyet sahibi bir Japon büyüğü, ba na «Japonlar başladıklan şeyi bitirme» den bırakmazlar» demişti. Doğuda AbnaH taarruzu, henüz kat'î bir sonuca varmadıysa da, harbin gidiş ve neücesine kal'l tesir edecek büyük muvaffakıyetleı elde etmek arifesindedir. İtalyanlar, münferid bir sulha yanaştıklan takdirde. cn çok muhtemel kârlan bile elde edemiyeceklerine herkesten ziyade vâkıf olnıalan icab eder. Mihver ve üçlü ittifakı küçük devletlerden hiç biri, kendi kendine ne sulh istemek, ne de bir sulh (Arkası sahife 3. sütun 5 te> D î* Karne usıılü kalkan yerlerde Menrar ve sabit gelirli vatandaşların ekmeklik ununu Ofis temin edecek Ankara 1 (Telefonla) Ekmeklik un temıni ışınm belediyelere veriL dıği yerlerde dahi memurlarla sabii gelirli vatandaşların ekmeke ıthıyacım karşılıyacak buğday ve unur. Toprak Mahsulleri Of:si tarafmdür. verilmesi talcarrür etmiştir. Bu gib' yerlerda bulunanlaıcian alınan h a . oerler, serbest teciarik eailen un fiatlarının yüksek olduğunu gostermektedir. Toprak Mahsulleri Ofisi tarafından satış yapümasile ıhtiyaç aynen temin edilmiş olacagı gıbi memurlara verilecelc ekmek fıatlan da İstanbul, An. kara gibl şehirlerimizdeki fiat ola. caktır. Diğer taraftan sabit gelirli vatandaşlara zaruri ıhti>açlannm temin; yolunda yapılacak yardım etrafmd^ tetkıkler ilerlemış. öğrendiğime görp bazı esaslar tespit edilmiştir. Dunkü toplantılarda halkla konusan meb'uslarımızdan Ziya Karamürsel İstanbul meb'usları, Parti merkezlerinde dünden itibaren halkın di'eklerini tesbite başlamışlardır. İlk toplantı. dün saat 14,30 da Beşiktaş Parti merkezi binasında yapılmıştır. İstanbul meb'usları Ali Kâmi Akyüz, Ziya Karamürsel ve Kâzım Karabekırin hazır bulunduklan bu toplantıda, Beşiktaş çevresinin hususî mahiyetteki dilekleri ortaya atılmıştır. Bu arada, Beşiktaşm bir kız san'at mektebine olan şiddetli ıhlıyacı bahis mevzuu olmuştır. Beşiktaşlıların bu dıleği meb'uslarımız tarafından alâka İle karşılanmış ve bunu temin için gereken teşebbüslerin yapılacağı kendierine vadedilmiştir. Tebiiğiıı eki Moskova 1 (a a ) Öğle üzeri neşredı'.en Sovyet tebliğinin eki: Stalingrad bölgesinde muharebe şiddetle devam etmektedir. Bir kesimde düşman Sovyet mevzilerinde bir çıkıntı husule getirmeğe muvaffak olmuştur. Bu düşman birliklerine karşı muharebe devam etmektedir. Türk gazetecileri NewYorkta Evvelki gün N'evvYorktan alman ve sağden sola arkada şımız Abidin Daveri, Zekeriya Serteli. Şükrii Esmeri, Ahmed Emin Yalmanı ve Hüseyin Cahidi gösteren bu resim dün telsizle şehrimize nakledilmiştir. (Yazısı 2 nci saftfemizdedir.) Voronej kesiminde mevziî ehemmiy^tBundan sonra, bazı halk müme^sil ıe mühim çarpışmalar olmuştur. (Arkası sahife 3 sttton 3 te). (Azkaa sahile 2 sütun 1 de)l