17 Eylül 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Lise 1 talebesine: MATEMATİK ve FİZİK PROBLEMLERİ Aritmetik, Ceblr Geometri, Fizik) S U A D A K I N C I K T I. ÎKBAL KİTABEVİ 75 kuruş u m h u r iyet I 9 UnCU yil Sayl '. 6 4 9 8 Teîgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Teiefon: Basmuharrir: 22366. Tahrir heyeU: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 Çoktanberi doya doya gülmedinlzse: B ü GÜ N O K D ı Necmi Rlza, güzel karfkatürlerl Salihin en şiir. roman PeTŞeRlbe I 7 EVİÛİ I 9 4 2 Çeltik ve pirince kısmen el konuldu Milli Şefimizin evrelki fün, teknik ögretim mustcşarlıfındaki tetkiklerinden : Yriksek Teknlk Okulu maketini gözden geçiriyortar Te Ankara San'at Okulunda talebenin eserleri üzerinde izahat alıyorlar Millî Şefimiz geliyor ı Ankara 16 (a.a.) Reisicumhurumuz talingrad artık son gunlerini ] Millî Şef Ismet İnönü bu akşam saat vaşıyor. Haftalardanberi ta20 de hususi trenlerile Istanbula doğru rihin şimdiye kadar hiç bir şehrimizden hareket buyunnuşlardır. jerue kay detmediği boğuşraalar sona erMillî Şefimiz istasyonda Büyük Millet mek üzeredir. Berlin, Moskova, SlockMeclisi Reisi Abdülhallk Renda, Başveholm, Vichy, Londra gibi muhtelif yerkil Şükrü Saracoğlu, Vekiller, C. H. P. lerden gelen haberlere bakarak bumın İdare heyeti azalan, generaller, Ankara Valısi ve emniyet müdürü, merkez ve bojle olacağıru sezi>oruz. Zaten Ruslagarnizon komutanlan ve Vekâletler rın asıl gayreti Stalingrad'ı kurtarraaktan yüksek memurları tarafından uğurlanzıjade Almanlan, plânlannda geciktirmıştır. mek ve onlara kabil olabüdiği kadar fazla kayjb verdirmek gayesini güder gorıuıuyor. So\>et kumandanlığıtıın emrile şehri gerije bağlıyan Volga koprülerinm attırılmasım, sol sahile jerleştırilen makinelitufeklerle herhangi bir çckilişe imkân vermemcğe çalışmasını başka tüılii izah güçtur. Kuslar, yalnız stratcjik endişelerle değil, aynca manevî değerini de üstun hulduklan bu şehri Almanlata pabalıya satmak isüyorlar. Fakat Sovjet kuvvetlcrinin bütün fedakarlıklarına rağmen mukadder neticePort Louis 16 (a.a.) Tananarive ye yaklaşıunası, bir kaç gundür gazete radyosu bğle üzeri Madagaskar vmumî lerde yeni bir mevzuun on pıâna geç vahsı Alet'm şahsî beyanatını neşret mesine sebeb oldu. miştır. Valı bu beyanatında ateş kesıleRama 16 (a a.) İtalyan teblıği: Peki, sonra ne olacak? rek muzakereye başlanması için Ingilız j Maltada hava bataryalan şıddetle fa. Deniyor ve bu sual etrafında biı takım kumandanlığına murahhaslar gönderil j alıyete geçmışlerdir. Burada 15 taşıt yamutalcalar jurutülüyor. Almaoja hesa dığıni söylemiştir. kılmış ve bir çok taşıtlar ağır hasarlâra bına bedbin gorunenler, Stalingıad duşuğratılmıstır. Bir tayyaremız ussüne tngiliz kuvvetleri güçlüklerle se de, vazijetm Almanyaja daha musadonmemistır. karşılaştılar id bir şekil abnıyacağı kanaatindedirler. Gundüz yapılan muharebeler esnasmLondra 16 (a.a.) Doğu Afrika baş da Alman avcılan 22 İngılız tayyaresı Bunlara gore Alman ordusu gcçen kış çok hırpaıaumış, kudretinden çok şe> kumandanlığının tebliğı: duşurmek suretile parlak bir muvaffa. Kıt'alarımız yo.ları uzeıinde rasgel kıyet kazanmi'jlardır. Malta hedeflerlkaybetmiştir. Kus ordusu, soğuk ajlaı zarfında yaptığı devanıh taaıruzlarla, dıkleri engellere ve yaptıklan musade nin bombardımanına devam edümış ve barb duıumunu kendi lehine bir hajli melere rağrrsen memnuniyet '. ericı te İngihz hava kuvvetleri adanın uzerındüzeltmeğe mnvaffak olmuştur. Bu se rakkıler kaydetmektedırler. Bu kuvvet de yapılan hava duel'olarında uç spıt. neki Alman taarruzunun geç baslaması lerin Tananarive uzerıne ılerj hareket fire kavbetmışlerdır. da bıına bir delildir. Almaıılar, insan ta lerinde Fransız kuvvetleri şimdiye ka Tobruk, Bingazi, Sollum ve Girid katinin üslunde denebilecek kadar bu dar az mukavemet gosterm'şıer ıse de bombalandı yük bir gayret sarfeüikleri halde bu jaz yol üzerinde vucude getınlen manıalar Londra 16 (a a ) Toaruk kalesıne Bus ordusunu ortadan kaldıramaraıslar bir parça gecikmıye sebeb olmuştur. müttefık ucakları siddetlı bir akın yapdır. Stalingrad'ı alınakla Kus>anın haın Bununla beraber dun kıt'alarımız hüku mıslardır. Benzm sarnıçlan ateşe verüır.et merkezine yarıyolda hattd daha ya mıs. doklar tahnb edılmısur madde kaynaklarmdan ve sanayi maraukm bulunan Andriba cıvarına varmışlâtından mahruuı kalacağma da inanır>aAyni zamanda Bingazi ve Sc'.lum şe. lardı Batı şimal Eahilinde Ai'baiıyadan hlrleri de taarruza uframı^lardır. malıdır. Volganın şarkında, Türkistanıia g.den kollarımızm dsha cenubâa MaroAmenkan bomba uçaklan dun Gırıo aon senelerde isletilraeğe açdan petrol mandıa bolgesınde mm affakıyetle biten adasında Suda korfezme taarruz etmişkuyulan vardır. Gene Volganın gorileyenı bir asker çıkarma harekeüle muş lerdır Bir gemı atese verilmiştir. Dığer rinde Kuslar kuv\eüi sanayj bolgeleri terek olarak yaptıklan baskı bu ıki nıev bir gemr e de ısabet kavdedilnvs ır Dokkurmuşlardır. Bus ordusu ayakta kalkx arasında kalmış alan Fransız kuvvet lara da taarruz edılmıs ve butün uçakla. dıkça, buralardan istifade edccek ve Al 'erinin teslimile netıcelenmiştir. nmız s^lımen ııslerıne donmu*lerdır. manjanın karsısında genc bir kuvvet olarak duracaktır. Önurauzde kışa pek az zaman kalmışlır; Alman ordusıı tadını geçen sene tattığı guçluklerle tekrar güreşmek zorunda kalacak ve Rjijava karşı kullandığı birlikleri ajnen orada tutarak başka >e*lere kuvvet yollıyamıyacaktır. Almanjanın vazijetini iji görenler ise başka turlü konuşuyorlar. Dıyorlar ki: Stalingrad, Alman başkumandanlğının, üzerinde derin derin duşündukten sonra tasarladığı bir taarruz plâmnın ana hedeflerinden biri, belki en mühimmidir. Burasım elden kaçırpıakla Rusya Imparatorluğunun hemen hemen büamudifıkarisi kırılmış bir adama donetun hayattnı polis teşkilâtmın çalışmacektir. Petrol ve harb malzemesi ihtivasma bağlamış olan Napoleon Bonapart, cının en büyük kısmından mahrum kaış başına Fouche'yi getirdiğı zaman «balacak, ajnca şimdiye kadar en mürcbit na bılhassa hâkimlerin ve memurlarm topraklan da kaybettiği için, ordusunu gayretleri, imhalleri veya sulistimaüeji ve memleketi de harbe devam edecek de hakkında sarih malumat vereceksınız» recede besliyemiyecektir. Bundan sonra demış ve bir müddet sonra, muhtelif ancak dışarının yardımile ayakta du nezaret şubelerinde, suiistimaller yapılrabilir. Fakat Stalingrad'ı ahp, aşağı dığını haber aldığı zaman da Pohs NaVolgaya hâkim olan Almanlar Hazar zırma Bunları tahkık etmesini bildidenizLni de kontrol edeceklerinden Bas. rırken «Işte polisin alacağı en İyı ra yolu knllamlmaz hale gelecektir. ıstıkamet budur.» dıye yazmıştı. O blr Zaten damUya danıhya akan Demokrasi devamlı ihtilâl devriydi, geçti Fakat yardımı bnndan böyle yalnı* Munnanska ıtiraf edellm ki bizimki de normal bir bağlı kalacaktır. Orasının da ne kadar devır değildir. tehl'keli bir yol oldugunu sık sık batan Memleketımizde böyle bir ayrı polis kafileler ispat ettniyor mn? BoyleUkle teşkilâtı kurulmasına luzum var mı, Rusyayı en can alacak jerlnden ruran yok mu, bılmiyoruz. Bız, Turk hâkımıAlmanya, onumuzdeki iki ay zarfında, nin ve Turk memurunun her şeyden onceden tasarladığı hamlelcri de yaptık. evvel durüst, vakur, asîl bir varlık oltan sonra, Rusyanm karşısmda ortücü duğuna kaniiz. Bu bakımdan ne Napokıfalar bırakarak bü>ük ha\a ve kara leon gibi herkesten ve her şeyden pirekuvVetlerile tamamen serbest kalabile lenircesine şüphe edilmesine, na de cektir., Fouche gibi olur oknaz işler peşinde bütün bir teşkilâtın geceli gündüzlu çalıştıDaha liyade iç duyğulann ilhamile nlmasına belki lüzum gormeyiz. Ancak «istısnaiar kaıdelerı teyid eder» yürutUlen bu leh ve aleyhteki fikirlerln belkl her iklsinde de hakikatten ay sozu blr defa daha burada da doğrudur. nlan mubalâgalar vardır. Stalingrad Her toplulukta .olduğu gibi bizim hâkim mudafaası Almanlar için sahiden sur. ve memur kadrolarımızda da bir takım yolsuzluklara. usulsüzlüklere, ve açık Stalingraddan sonra ne olacak? Dün akşam Ankaradan hareket buvurdular Madagaskarda harekaî sona erdi Fransız Umumî Ya lisi İngilizlerle müzakere i$in flrarafiŞiddetli hava rmıhahaslarını gönderdi rebeleri oldu. 22 İn Harictye Vekâletimiıin yeni Vmnraî gılizuçagı duşuruldu Kâtibl bnyuk elçi Şcvkl B«rker Afrika ve Ortaşarkta Ankara 16 (Telefonla) 1942 yıh zarfında ıstihsal ectolmiş ve edilecek oîan çeltik mahsulune ve aynı mahsulden yapılıp henuz fabrıkalarda bulunan pirinclere hükumetçe el konmuştur. El konan pirınclerin sâtın aluvmasına Toprak Mahsulleri Ofısi memur edılmiştır. Çeltığm beher kilosuna bıçüen değer fiat ecnebi maddesı yuzde 5 ı geçmemek şartıle 27,5 kuruş, pırıncin değer fiatı da ecnebi maddesi yuzde 3 ü geçmemek şartıle 65 kuruş olarak tesph edilmıştir Maamafıh bu fıatları icabında artırmak veya değıştırmek için Ticaret Vekâletuıe salâhıyet verilmiştir. Ecnebi maddeleri yukarıdakı hallerden fazla olan çeltik ve pirlnclerdeki her fazla yüzde 1 ecnebi madde için fiatta yuzde 1 tenzilât yapılacaktır. Bu fıatlarda malın alun yerine kadar nakljnin icab ettirdiği masraflar, verg:, vesair maliyet unsurlan dahıldir. Çeltik fabrikalannda ve dinglerde bulunan çelüklerle 1942 mahsulü çeltikten mamul pirincler fabrika ve ding salübieri bugunden itibaren 3 gün ıçiade beyana mecbur tutulmuşlardu. Yapılaeak tahmin ve tespitlere göre İS tona kadar olmak üzere (15 ton haric) tespit edılen çeltiğin yüzde 10 unu ve (15 ton dahil) fazlasınm yuzde 20 sini kendi vesaiti veya temin edeceği vasıtalarla Toprak Mahsulleri Ofisi teşkılâtına veya Ofisin salâhiyetli kıldığı teşekküllere tebligat yapıldığı tarihten itibaren nihayet 1 ay zarfında teslim edenlerin geri kalan malları üzerinde her türlü tasarrufları serbesttır. Alınun ıkmaü Ticaret Vekâleti tarafından ılân olunacak ve bu ilânla mezkur mecburiyet kaldırılacaktır. Mahsulün yüzde on v e yirmisini hükumete teslim edenler, üst tarafını serbestçe satabilecekler Şark eepheginden resimler: Alman askeri Don nehri üzerinde kopru kuruyor Stalingrad bomba yağmuru altında r Alman harp Ruslar mühim kuvvetlerle Voroneş Afyon 16 ia.a.) • Ticaret Vekili Dr. kesiminde yeniden taarruza başladılar, Behçet Uz Konya valisi, TopMİk OTahsulleri Ofisi uımtm müdür muavini ve ziraî fakat bu hücumlar akamete uğradı (Arkası sahife 3 sbtun S te) Ticaret Vekilimizin tetkik ««yabati Şevhi Berker Stalingradın garbında harb bütün şidde" Bulgar ve Türk tile devam ediyor Almanlar bir milletierinin büyük noktada ilerlemeğe muvaffak olmuslardır saadeti, yanyana sulh içinde yaşamaUzakşark larıdır.,, dedi Ankara 16 (Radyo gazetesi) Haricıye Vekâleil umumî kâtıblığlne tayın olunan eski Sofya Elçim.z Şe\kı Berker Bulgar gazetelerlpe yaptığı demecde demıştir ki: c Bulgar ve Tuık milletierinin büyuk saadeti, yanyana ve sulh ıçır.de jaşamalarındadır Yenı vazıfemde Turk. Bulgar münasebetlerlnı daha fazla takvlyeye çahşacağıma emin ola'oilirsmız. Turkiye sulh ve tarjfsızlık sıyasetıne devama karar vermiştır » Türk Bulgar Almanlar ihtiyatlarının dostluğu hepsini ileri stirdtilcr SovyetmrpH^m^m Salamon adalarında Çarpışmaîar yeniden kızıştı Berlin 16 (a.a) Alman ordulan başkumandanlığının tebliği: Düşman tarafından Terek üzerinde yapılan bır kaç taarruz kırılmıştır. Stahngrad'ın zapü ıçm yapılan ınadlı muharebeler esnasında pek genış arazi kazanciarı elde edılmiştır. Hava kuvvetlerLne mensub teşkiller kara ordusunun mücadelesini destekliyerek Volga nehrının ağzı bölgesinde duşman tak\riye yollaruıa taarruz etmişlerdir. Voronej bolgesınde duşman mühim kuvvetlerle yeniden taarruzlarına başlamışsa da yapılan çeün muharebeler neticesınde büyuk kayıblarla geri puskurtulmüştür. Rjev civaruıda duşmanm ? tekrarladığı bır çok taarruzlar geri püskurtülmüştur. Dun 71 i bir tek tümenin kesiminde olmak üzere bır kolordu Moskova 16 (a.a.) Sovyet geceyakesiminde 106 düşman tankı tahnb eö'.lrısı tebliği: (Arkası sahife 3. siitun 3 te), 15 eylulde, kuvetlerimiz düsmanla Stalingrad şehrinin batı ve cenub ba1 tısında, Mozdek çevresınde çarpışmışlardır. Diğer kesımlerde kayda değer hiç blr değı^ıklık olmamı^tır. Tebliğin eki Moskova 16 (a a ) Oğlen neşredılen Sovyet tebllğinın ekinde şoyle denılmektedır: Stalingrad'ın garbında muhareoeler •=iddetle devam etmektedir Dusman dar bir kesimde pıyade ve tank kuvvetleıile çok miktarda tayyare tahşid etmış ve bir kac kere yeniden şiddetli taarruzlarda buhınmuştur. T)u;man pek bm Jk kavıblar pahasına bazı arazi kazanciarı elde etmiye muvaffak olmu tur. Topçumıızun ateşıle 6 A'man tankı kullanılmaz blr hale getirılmiştir. Hava muharebelerinde bir tek gunde 35 Alman tayyaresi duşürulmüstur. Mozdek bölgesinde kıt'alarımız bır (Arkası sabife 3 sütnn 2 de) Bakırköyde çok feci bir hâdise Buhran öniinde Haysiyet sahibi memur ihtiyacı U'.ro gazetesinin dostane bir yazısı Sofya 16 (a a ) Yarıresmî Utro ga Washington 16 (a a ) Japonlar, Sazetesi Tmkiyeye tahsis ettiği bir ma lomon adalarında Amerikalrların belli baslı mevzileri olan Guadalcanal'ı geri kalesinde diyor ki: •Komsumuz Turkler tam bir tara{ almak içm kuvvetlı biv baskı yapmışeızlık siyaseti gütmekte devam ediyoı îarsa da bahriye silâhendazları, şiddeıle lar. Turkler yalnız kendi hududlarının dövüşerek onları püskürtmüşlerdır. Jaemniyetini ve İktısadî vaziyetlerini ıyı ponların harb gemıleri İle bombardıman (Arkası sahife 3 siitun " de) (Arkası sahife 3 siitun 4 te) Komîserini vurmak istiyen bir poiis yaralanarak öidü Bakurkoyünde Yenımahalle karakolu komıser muavıni Şevket yazmanesının gozune 270 lıra para koymuş, evvelki gün parayı almak için gözü açtığı zaman paranın kaybolduğunu gdrmüştür. Polia (Arkası sahife 3 siitun 3 te) •<& \ (Arkası sahife 3, siitun 4 te) (Arkası sahife 3 sütun 5 te) İstanbulun Tiirkler eltae canlandıran bir tablo: Mtuaffer Turk Hakanı Fatih, Ayasofya meydamn» eeldlji (Hasan Cemıl Çambelin yazası lkincl sahlfemizdedir.)