16 Eylül 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

CUMHURfYCT Günün Hâdisesi İstanbul piyasası üzerinde kontrol Yazan : Feridun Osman tstiTısal jayTetleri, erzak tedariM, buhran, ir.'"fiu' «iavaiarı bugunkü Türk cemiyetinin açık yara halinde günVük derdleri olduğu için, biz, matbuatın bunlarla günü gününe meşgul olmasında garibsenecek bir nokta bulunmadığına inanırız. Bilâkis onlarla mesgul olmazsak hükümete ve millete karsı vazdfemizi ihmal ettiğimiz manasını çıkannz. Çünkü bütün emellerimiz gibi emeklerimiz de bükumetin muvaffak olması kaygusu üzerinde toplanmıstır. Bix matbuaün hizmet ahlâkını daha ileri bir mes'uliyet çerçevesi içinde anlıyoruz, Ordu dış hududlan korurken, millî matbuat iç hatlardaki stratejik noktalan bekliyerek bozgunculuk emarelerini, ^rolsuzluk, anarşi tertiblerini, millî şuur sarsıntnlannı önceden hlssedecek bir idrakle uyanık bulunmazsa ve zaman zaman bunun aksuUemeilerini göstermezse, renğini de, Tıedefîni de kaybeder. diği kımıldanmalarla seyircl kalmak arasında büyük fark yok. Fevkalâdelik budur ve fotoğrafı ahnacak kıvama geımiştir. Devleün bütün murakabe hakkı kendisine devredılen Belediye teşkilâtı bu çok ağır vazifeyi başarmak imkâniarından ve kabüiyctinden mahrumdur. Çünkü üç yıldır yalnız belediyeye aid murakabe işlerini bile yürütemediğini ispat için hâlâ misaller vermekle meşguldür. (Pazar günkü gazcteler İktısad Müdürlüğü tarafmdan Valiye verilen fiat listesinin baştan başa yanlış olduğunu yazıyorlardı!) * Asken vaaayet Yeni bir Ticaret Lisesi açıhyor Açıkta kalan talebenin hepsi bu liseye almacak İstanbul Ticaret lisesine, yersizlikten dolayı bu yıl gene talebe alınamadığını, bu halin bir çok şikâyetiere sebebiyet verdiğini yazmıştık. Maarif Vekili Hasan Âli Yücel, şehrimizde bulunduğu günlerde bu mesele ile yakından alâkadar olarak evvelce verilen kararın derhal tatbikı için alâkadarlara emir vermişür. \ Fenne dair [ n | ^.r.rx J * J1 wj f n Harbe rağmen Harb, Okyannstan Kafkaslara ve Idü vVoIga) dan Okyanusta Caraibler denizine kadar tabü inkişaf ve seyrini takib etmektedir. Durdüncü savaş yılına girildiği halde henüz hiç bir Urafta sona delâlet eden bir belirti yoktur. Her jki taraf, kara, hava ve deniz savaş alanlarında olduğu gibi imalât ve haıırlık sahalarmda da bütün kuvvet ve gayretUe savaşıyor. u cepnesınae ne neler olması muhtemel ? Yazaa: Emekli General İ Arzla güsıeşin arasacdaki sısssafe ölçüldü L H« Emiv Dünyayı saran ateş ve buhran ortasmda Türkiyenin müstesna durumunu millet anlamamış, kadrini bümemiş değildir. Vaşama azmini, ikinci Türk mucizesini de yaratmış olan Büyük İnönünün iradesinde çelfkleştiren Türk milleti, Saracoglu hükumetinin bütün tedbirlerine tereddüdsüz «evet» cevabı vermiştir. Fakat allak İstanbul piyasasıdır ki nizama boyun eğmiyor, ve eski dolab bütün azameti, bütün küstahlığile dönmeğe devam ediyor. Buna rağmeB devlet murakabeslni üzerine alan teşkilât İşlemiyor; yapabll Her hangi bir semttekl muharebenin diğerlerindcn daha önenıli ve tesirli olacağı kolayca iddia olunamaz. FaKontrol edilecek alısveriş sahası herkat kontinaf maharebelcrinin en öneuıhangi bir vilâyetin çarşısı değil, bütün Lilerl, süphesu bir yıldan fazla bir za Türkiyenin iç ve dı? pazarı olan İstanbul mandanberi, Avrupanın doğusunda clpiyasasıdır. O piyasa ki bizim değildir, makta olanıdır. bes on Türk tüccan arkasına kümelenmis kanşık, kozmopolit bir menfaat 1942 haziranındanbcri burada, tarihin batakhk gibi çalkanmakta ve mütemabugüne kadar gormediği miılhiş muhadiyen bizi yutarak gıdalanmaktadır. rebeler oldu. Almanlar ve müttefikleri Piyasanın son gUnlerdekl manzarası Te Bu piyasadan milll şuur umamayız, Ruslara karsı, yalnız geçen yıl, 11 imha bir «serbest rejim» bahsidlr ki bizi tekrar onu fethetmek, zorla lnzibat altına almak savaşında muzaffer oldular, milyonlarla bu mevzua sürüklüyor. mecburiyetindeyiz. ıcsir aldılar, on binlerle Euj topu, Rus Saracoğhı hükumetinin realiet karar ' Bir tek miaai alalun: Vakrile pirinc tankı ve Rus uçağı tahrib ettüer. Rualanm benimsiyenlerin ük aahnda bulun karaborsada (en çok) 120 kuruştu. Bir ay yaııın en nıamur ve en verimli batı adum, Çünkü coğrafî ve sosyal bunye evvel, toptan 85, perakende (en çok) lanlarında ortalama 900 Km. ilerlediler. mlzle iktısadi şartlar klâsik nazariyeler 100110 kuruşa gaulacağını beyaz borFakat kıştan evvel Moskovayı alarak Universite haf tası dısında bize mahsus tedbirler alınmasmı sa (!) ilân etti. Acaba bugün pirincin Rusyayı mağiub edcmediler. Elâzığda açılacak olan Üniversite haîicab etüriyordu. Çünku istihsali geniş İstanbulda 130 la 160 kuruş ai'asmda saEğer Almanya, gcçen kıştan evvel tasına aid hazırhklar bitmiştlr. On bir letme yerine topyekun hazıra el koy tılmaaı borsanm beyazlığmdan ve muraRostov, Moskova ve LeningTad müstahprofesörden müiesekiil heyet, Rektör aaa ve düsük fiatla cebrt mubayaa siste kabenin kerKijetinden mi ileri geliyor? kem şehirlerini alarak bunlann çevreminin TÜrümiyeceğine, tevzi teşkilâünm Acaba mes'ul murakabe memurları Baş Cemil BUselin riyaseıinde önümüzde'.ci lerindeki ordulara son kat'i darbeyi rn' pazar günü Elâzıga hareket edecektir. işlemiyeceğine kanidim. Türk köylüsü vekilimizin program nutkunda «fiatlar • rabilscydi harbln gidişi, Avmpada ve nün mizacını pek yakmdan biürim, Ge tabiatile eskisinin üstünde, fakat kara j YakındGğuda bu yıl bambaşka olurdu. Bir Japon bahriye heyeti çen nisanda Ege bölbgesinde, bir çok borsa fiatlarnın altında olacaktır» sözüFakat geçen sene Almanlar Rostovu algeliyor rencberin el konulmus hububat çembe nün kendileri için baş prensıp olduğunu mışken Ruslann bir mukabil baskın tarinden kurtulmak için ekin tarlalanna anlamamışlar mıdır? Ac3ba tcrbeıi ticaAmiral Nomura'nın reisliğlnde bir Ja »rruzile burasmı geri verdiler. Moskovagünebakan," süpürgelik vesaire ekmiş ol ret, erzak ve eşyayı, kontrolun gözü pon bahriye heyeıi cuma günü akşamı yı ihata ederek zapta az bir şey kaliüjjduğunu gözlerimle gördüra. Eğer bu sis önünde, tutt\ırt.uildiğine satmak dernek hava yolu İle Berlinden İstanbula gele ken müstesna şiddette bir kış beklentem bir sene daha devam etseydi köylü tnidir? Piyasada mal sakîandtğ^nı duya j cektir. Kontr Amiral Abe'nin de dahil medik bir anda geldi ve Almanlar, Mosyü sımsıkı kavradığını sandığımız avuc duya kanıksamıs, tiksinmişizdır. Acaba \ ol*ı*u bu heyet, 6 kisiden mürekkeb kovanın cenub dogulanna kadar Uerlelanmızm bomboş kaldığını gorebilirdik. bugüne kadar İstanbul piyasasmda kaç | <»lr. Heyet, cuma ak amı Ankaraya ha miş olan taarraz kollannı seri almapa 5 İstihsal mekanizmasındaki diğer eksiklik topUncının deposu aranmış da su ka ! « * * edecei ve sonra da Sofya, Buda mecbur oldular. ve aksaklıklarla beraber bu sistemin de dar mai meydana çıkarılmıs ve suçiular j P=S» ve Bükresi ziyaret ederek hava Almanlann, mcrkczde, Moskova dış.ntabü neticesi olarak 1943 hasadmın geçen bir ibret derıi almıştır? ile Berline dönecektir. daki sahralarda geçireceklerini hiç bekseneki yekunu bulduğunu zannetmiyoDünya buhranile İstanbul plyasasında Tramvaykamyon çarpışması lemedikleri ve hazuUnmadıkları kış, tarura, (Öyle olacak ki bekdiyeler de zabiatile onlara ağıra mal oldu. Velhasıl ki soygunculuğu birbirinden ayırmck Şofur Hamdinin klaresindeki kamyon geçen yıl, Rusya harbi, digçr harbler gihire mubayaasına memur edildi!) lâzımdır. Berlinde taksi buluıımaması i ıiıdıiiiıüa İnhisarlar idaresi önündekı Bütün iaşe maddelerinin vesika fle bizim 48 liraya ayakkabı giymemizi icab 'savısten geçerlten vaıman Hayrinın ıda bi, bidayette Almanlara pek müsaid otevzii bizde filen imkânsızdır. Bunun acı ettirmez. Bütün kaşarlarını, yardım et resindekı tramvaya çarpmıştır. Tramva larak gitmiş, fakat siddetli Rus kışının tecrübelerini geçirdık. Bugün ekmeği mek mecburiyeünde bulunduğu Alman yın sahar.hğında üuran yolculardan Ze Lirdenbire bastırmasile umulmadık tcrslikler türemişti. Almanlarla müttefikleri bile doğru dürüst dağıtamıyoruz. yaya göndererek peynirsiz kalan Bulga kâi ıie Meiımed yaralaumıslar, kamyobn suretle Avrupanın dognsunda taarİktısadî bünyeye aykın almmış bu zo riatanla, müstakU, serazâd İnönü Tür nun ön tarafı parçalamnış, tramvayın ruzdan müdafaaya gcçtiler ve siddetli raki tedbirler damarlanmıza tıkıyordu. kiyesi arasırıda ne münasebet var? da teneke kısınılan hasara uğramışur. kışa. hazırlanmamı; bir müdafaa hattınNazariyelere değtl, realitelere dayanan Dünya buhranları her memlekete Bu kaza yüzünden bir muddet tram\ay da ge<;irdiler. Saracoğlu hükumeti cemiyetin yapısmı muayyen bir nispet dahilinde t e i lar Fraöıkhdan yukan hatlara i Bu hat, bizim daha evvel tahmin edrbunlardan kurtardı. Lâkin bir «serbest sir yapar. Bu tesirin ağırlaşıp haflfles ; nıeınışlerdır. j rek bu sütun'larda tespit ettiğimiz, Larejlm» kabul edildiğlni ben hatırlamıyo mesi her memleketin mâni tedbir.erine, rum, Bu nasıl kabil olur ki Türkiyede piyasa »artlarına göre değiçir. Bu yiyasa İki döviz kaçakçısı yakalandı doga gölü, Vo'chov nehri, İlmen golü cenub doğssu, Rjev, Viasma, Kaluga. demirden köseleye kadar bütün sanayi, kudurur da yurdun yetiştirdiği her madDördüncü Vakıf Hanmda Borsa acentekmil nakil vasıtaları, mahrukat mem deye de zehir bulaştırırsa <doğrudur. di talığı yapan Isak ismınde blrmin döviz Briank, Kursk, Harko", Donetz, Taganbalan hükumettndir, müstahslli hüku ye eline tasdikname veremeyiz. İstanbul kaçakçıhgı yaptığı haber alınmış, bu hu rog hattıydı. Rnslann çok siddelli tamet finanse eder, istihsalin büyük müş piyasasmda murakabenin zayıi olduğu, susta kendisine yardım eden Hüseyin arruzlanna rağmen Alman ve müttefik terisi odur, bir çok maddeler inhisar al. muhtekire verilen cezalann çiçek aşısına ismlnde diğer bir çahısla beraber, bir orduîar bu mevziin saydığımız başlıca tına alınmıştır, ithalât ve ihracat resmî döndüğü umumî kanaat haline gelmiş cürmü meşhud yapılarak yakalanmıştır. destek noktalarmı bütün kı; hayret ve birliklerin tumikesinden geçer ve mera tlr. İstanbulun çalışkan ve dürüst Valisi İsagın yazıhan:sinde 950 dolar bulun takdire değer bir surette müdafaa edeleket ateşsiz muharebe tertibinde sefer. eline verflen mahdud teşkilâtla ve k:fa I. mustur. Her ikı mazaun Adliyeye veril bih'iler. Ayni zamanda Almanyada ve müttefik memleketlerde yeni bir ilkbaberdir? İçinde yaşadığımız buhran bizl yetsiz salâhiyetlerle bu muazzam davayı mişlerdir. har büyük taarruzu için büyük hazırlıkbir millî korunma kanunu yapmağa zor kontrol etmenin gayet güç olduğunu larda buinnu'.du. Umuluyorao ki büyük Karne usulü kaldırılacak lamış ve bunun için hususî mehk^meîer kaç defa bizlere söylemiştir. Mihver taarruzu, kar ortahktan kalkakurulmuştur. İlâve olarak da İstanbul yerler rak yoliar ve arazi kurur knrnınaz ba§Mület hay«t re faallyetinl hükupiyasasınm hüküm yürüttüğü bölge ÖrDün sabah Ankaradan Vilâyete bildi lasm. Yeni büyük taamıznn lîuslann metin yeni tedbirlerine bütün samimiyefî İdare altındadır. Hangi serbest rejimtile uydurmujtur. Bizi tesanüdle. yürü rildiğme göre, 1 teşrinievvelden itibaren cenub cenahına karşı yapılacağı umuden bahsedlliyor? tecek disiplini ancak İstanbul piyasasın Ankara, İstanbul ve İzmir müstesna ol miyetle omuluyordu. Bizim bildiğimize göre Saracoğlu hu dan gelecek tehlike boaabilir. Böyie bir mak üzere diger vilâyetlerde ekmeğin Mart ve nisan aylan geçtl. 29 nisanda, kumeti serbest rejim ilân etmemiş, 6ev tehdide göz yumamayız, bütün güzel ka karne ile satılması usulü kaldınlacakur. Hitlerlc Mussolini, iki memleket hududlet murakabesi altında ve millî korun rarlann bu piyasa yüzünden altüst olAğvayı sular bastı ları yakınında gizli bir yerde buluşup ma kanununun hükümlerine uyarak pi masına müsaade edemeyiz. Bunun içlnDün sabah Vil&yete gelen bir haberde görüşmüşlcrdi. Büyük Mihver taarrnzuyasada serbest alışveriş yapılmasma dir ki İstanbulda daha genij, daha tecAğva deresinln son yağan şiddetli yağ nun nihayet mayısta olması bekleniyormüsaade etmiştir. rübeli, müsamahagız bir kontrol çebeke murlar yüzünden taşması üzerine Ag du. rilvaki Alman, Rumen fcuvvetlerf, Söz buraya gelince bir an için duTalım sine karf Ihtiyaç vardır. Cezalar fena vayı su bastıgı bildirilmistir. Bu arada mayısın ikinci haftası başmda, Ruslann ve bugünkü fevkalâde sartlardan hiçbi yollara sapmış vatandaşlara vicdanlannı dört motörün battıgı da. haber alınnusKerç yanmadasmdaki mevzilerine tarinin mevcud olmadığını farzedelim: iade edecek kudrette olmalıdır. tır. Fakat motörlerin nerede battığı ve arruz ettiler ve bir haftada Rus mevriini Merak ediyoruz: Acaba normal zamanYarınki hâdiaeler gSruşümüzu yanlsş isimleri hakkında dün akşama kadar yararak Kerç boğazına vardılar. Buralarda bu memleketin piyasalannda bir çıkarsa bile, bir zamanlar mileltln el malumat gelmemiştir. Şile kaymakamı, da, Rnslann bir kaç ordusnnnn imha ve hükumet murakabesi yok muydu? Mal birliğini baltalamağa savaçan fenalığı ve hâdise etrafmda tetkikat yapmak ve esir edilmesl, Rınraı zapt ve istilâya hasaklıyarak darlık yaratmak, tağşiş ve ih fenayı itham etmls olmakla dikkati ora icab eden tedbirleri almak üzere Agvaya zırlandıklannı göstennisti. O halde Kerç tikâr yapmak acaba o zamanlar cürüm ya çektiğimiz için, gene müsterlh olaca gitmistlr. Alman taamun Ruslarınkine tekaddüm değil miydi? Eğer var idiyse, bugünkü Karısını öldüren bir adam «serbest piyasa hareketleri. Ozerinde de Feridun OSMAN Bunun fizerine Almanlann Kerç boayni murakaberdn, ayni cezanm mevcud mahkum oldu ğazından Taman yanmadasına atlıya. olmasından daha tabiî ne olabilir? VaGedikpaşa C. H. P. azalanna SflivTide karısı Safiyeyl av tflfegi fle rak Kubanın ağzına hâkim olacaklan, tandaşın ısürab çektiği hâdiseler karşıöldürmekten muhakeme edilen Arif, dün ayni zamanda Rostov s.imalmden taarC. H. P. Gedikpa«a ocağı başkanlığınsında bu devlet otoritesinin daha esaslı, İstanbul ikinci Ağırceza mahkernesince ruz ederek bu bölgedeki Rns ordnsnnn ve ihtikâr şartlan nispetinde daha şid dan: on beş sene ağır hapse ve Safiyenin ba şimal ve cenubdan sarmak istiyeceklrrl detli kullanılmasını istemek, bazılanm Ocağımıan 1942 yıh içtimaı Çarçıka basına beş yüz lira ölum tazminatı ödesanıhyordn. Fakat bu sefer Ruslar Haracaba niçin bu kadar korkutuyor? pıda Merzifonlu Kara Mustafa Paşa tneğe mahkum edilmiştir. kofla cenubnnda büyük bir yarma taarmedresesinde, Çocuk Esirgeme kurumu Blzi feryada sevkeden sebeb şudur kl: ruzuna giriştiler ve Harkof cenubundan Hatayda tüyler ürpertici Hükumetin aldığı hayatî kararlar İstan. dispanserinln bulunduğu mahalde bu içeri girme&e muvaffak oldular. Fakat gece saat 21 de akdedilecektlr. Kayıdlı buldaki battal kontrol heyetleri, vazıfebir facia ircn kuvvetler Almanlar tarafmdan sasini anlamıyan veya yapamıyan tnemur aıalar davet olunur. Antakya (Hususi muhabirimizden) rılarak imha edildi. Harkof, Rus taarrnlar yüzünden, tatbik edilememek tehBurada eşine nadlr tesadüf olunur tüy zile mukabil Alman taarrnzn mayısın likesile karşılaşmıştır. ler ürpertici bir facianm içyüzünü mey ikinci haftası ortalanndan sonuna kaBu karara göre İstanbulda yeni bir Ticaret lisesi açılacaktır. Lise için Sultanahmedde bulunan ilkmekteb binası alınacaktır. Maarü müdürlüğü, ilkmektebin bu civarda başka bir binaya taşmması için hazırlıklara başlamıştır. Taşınma işi biter bitmez, Ticaret lisesi derhal bu bın;da faalıyete geçecektir. Bu ders yılı başmdan itibaren tedrisata baş!ıyaeak olan lisenin birinci ve ikmci devrelerine bekliyen talebe'.erin hepsi alınacp.ktırYeni Ticaret liFesinin ders levarjnnı, laboratuvar esyası ve mual'im kadrosu da hanrlanmıştır. Bir taraftan büjnik harb alabildiğine inkişaf ederken diğer taraftan ilimde yeni yeni terakkiler görülüyor. Rostovun 75 K m terakki bazı ölçülerde takribilik derecesinin artmasıdır. BunL&rdan biri rokayı zapletmiş ve güneş ile arz arasındaki mesafenin taileri kıtalan Staymuide takribiyst derecesinin artmaliııgrad NtA'orosissıdır. Bu mesafe ise yüce kâinat için kin dcmirjo'n üzestandard ölçülerden biridir. ban mahaUî muvaffakiyetler elde et rinde ve Donnn 180 Km. cenubnnda Bundan yüz sene kadar evvel günemekle beraber Sıvastopol kalesine de Salsk istasyonu önüne varmışlardı. şin arzdan olan mesjfesi yüzae beş Almanlann »şağı Donu cenuba geç. taarruza başladıhır. hata derecesile doğru idi; bu hata yaLibya muharebeleri de Mihver lehin meleri Timoçenkoya bu nehrin cenub vaş yavaş yüzde bir ve nihayet buıde sahillerir.de yeri bir müdafaa mevıii de neticelenerek Rommel, Tobrugu bir ve şimdi de on binde bir derecezaptetti ve tamamile boznlan 8 inci İn tntmağa imkân vcrmemek için lâzımdı. sine mmiştir. En yeni ve doğru mıkDon dirsegi İçin yapılan nzun ve kanlı giliz ordusunu Mısır hndudunun öteîetar Ingiltere başrasıdmuı idaresi altınrine kadar takibde devam etti. Marsa muharebeler de Stalingrada taaıruz için da, dunyanm mulıtelif yerlerıne dazaruri idi. Matruh da alınmışlı. İşte tam bu sırada ğılmış olan, muhtelü rasadhaneler tayani 28 haziranda Do|ıı cephesinde MihKaradenizde Novorosisk ve Volgada rafından asteroid (l1 i üzerinde yapılver ordulaıinın emsali görülmemiş dere Stalingrad, A^janlan Rus cephssini yık mış olan rasadlara istinad eder. 1898 ccîe geniş Knrsk Harkof yarma mn mak için sag kanadlannı dayayacaklan senesinde keşfedılmlş olan Eros asteharebelerine Kursk'ta başlandı. iki kuvvetli ve esaslı noktadır. Novoro roidl 1931 ikincikânunur.da arzımıza en Tcmmuıun başmda Mihver ordulan sisk düşmüştür. Almanlar şiradi Ruslan \ yakın noktaya gelmişti. En uzun kutru Sıvastopolu almış, Rommel İskenderi oradan daha doğuya itertk mevkii daha | 24 kilometre talımin edilen, bünyesinin yenin 100 Kin. batısmda tngilizlerîn ye. bir emniyetle tutmağa çalışıyorlar. S'.a | billur olması ihtimal dahilinde bulunan ni tuttuklan Elalemeyn TBevzifne taar iinsrada gelince, bunun da tamamile Eros bir meteor (semavî taş) a, daha ruza girişmis ve Kursk Harkof mu laptı için az bir şey kalmıştır. Fakat kı ijisi, birbiruıe gevşekçe bağlannus ıkiz dağa benzer, tıpkı jımnastik giılazzara yarması da gelişmcğe başlamıştı. şa kadar da çok vakit yoktur. O halde Almsnların Stalingraddan icleri gibi. Bir kaç ründe yarma neticelenmis ve Eros mahrekile bunun arzdan olan Kursk'un 200 Km. dogusundaki Voronej sonra ne yapacaklan, daha dojrusu ne yapmak Istiyecekieri meselesi, hava mesafesinin sıhhatle tayirıi, arzın güsehri zaptolunarak bnrada Don nchrinin lar bozdukça, büyük bir önem kazan neşten olan mesafesinin sıhhatle tayidol^ısnnda bir köprü b?şı kurulmoştu. niııi İmkân dahiline sokmuştur. Güneş Ondan sonra Rnslann Voronejde makta ve harbin bütün dünTanın ilgi. lendigi en çetln ve meraklı bir davası parallaksmın (yanı güneşteki bn rakarşı taarruzları başlamıs Te Alman orsıdın gözünde arzın ihdas ettiği zavidulan Don dhsegine Uerledikçe gerçk l'.alinl almaktadır. Bu sebebls bn meseleyl, pek degerli yenin) bu yeni ölçüdeki hata derecesi bsrada ve prerek Roslo\un şimal dogu16 kilometre uzaktaki bir insan saçısnnda Çerkaskayada Rus mnkavemeti mpktablar yoliamak lutfunda bnlanar nın zahirî genişliği kadardır. Bu heartmaga başlamıştı. Bnnnnla beraber oknyueulanmın yardı^nile incelemeği gesablara göre arzm güneşten olan utemranrun «onunda Alman Rumen lecek yanya bırakıyomm. zakligı 148.808,000 kilometredir. 1889 orduları aşagı Donu cenuba geçerek H. E. F.RKlLET senesmde Sir David Gıll adlı İngiliz rasıdı Vıktorya, İris ve Safo asteroidleri üzerindeki rasadlarile bu mesafeyi 148,598,000 kilometrs ol&rak hesab etmişti. Bu asteroidleıdtn hiç biri bıze Eros'un 1931 de yakiaştığı kadar yaklaşamaz. Bugün bulunan miktar o kadar doğrudur ki hatanın 14,000 kilometIVfedeniyetlerîn dn«u? ve batlsl Medeniyetin doğuş ve ilerieyls devresi reyi geçmediği yani 10,000 de bir deMarksizm ve inkılâbcı sosyalizm Medeniyetin çoküş ve yıkıhs devresi, recesinde olduğu iddia ediliyoı. n Faşizm ve Nasyonal Sosyalizm Bir medcniyett n diğerine geçi$ 1931 senesinde Eros'un, arzımızın Yeni medeniyetin kurubna unsurlan. 26,000,000 kilometre kadar yakınma dü256 sahife, 150 kuruş Başlıca kjtabevlerinde bulunur. Mcvcudu bltmek şeceği bilindiğinden yeryüzünün muhüzere olan ve fikir hayatlmlzda hâdise teşkil eden bu kitabı her telif noktalarına dağılmış olan yirmi münevver okumalldlr. beş rasadhanenin otuz iki teleskopu bu seyyareye çevriLmişti. Teleskoplarile bakan rasıdlar bu seyyarenin, milyonlarca defa dsha uzakta bulunan, yıldız fonu önünde parallaksını (yahud Yeni mcvsimln ilk BÜYÜK STYLE filmi olan vaziyetindeki zahirî tcbdili mekânı) sıhhatle ölçtüier. İngiltere başrasıdının idaresi altında Amerika Birleşik Cumhuıiyeti, Hutya, Arjantin, Almanya, Çekoslovakya, J^ponya, Belçika, Ce(Thiıd Fınger Lcft hand) nubî Afrika, Çın, Cezayir, Avustralya, Gayet sevlmli ve âşıkane bir macerayl tasvir eden bir şahe?er takdim İspanya, Hindistan ve İtalyadaki raedecektir. Bas rollerde: GRETA GARBO'yu güldüren yegâne adam, sadhaneler Eros ile arkasındski yıldız bütün Amferikanln mahbubu. büyük jön prömiyer mıntakasının binlerce fotoğrafını çektiler. Bu fotogıaflar ve rasad neticeleri bir araya getirilerek yukarıdakl uzaklık hesab edilmiştir Eros bize en ve canll ve güzel tebessümile geyircilerl teshir eden yakın iken paralbksı 50 ile 60 saniye arasındadır. Buradan Eros'un arzdan olan uzaklığı sıhhatle hesab edilebilir. Şimdi Eros bize gene yaklaşımş buj lunuyor. Büyük harbe rağmen rasadI hpneler bu Ule meşgul. Arada bir fark varsa o da İstanbul Üniversitesi teleskopunun da bu rasıdlar arasına gırmesidir Bakalım yeni hesablar ne olacak? Salih M. UZDtLEK Netis bir komedi... Zevkinc doyulamı.vacak sahnelerle Erkiiet A. Hamdi Başarsn büyük ve son eseri BİR MEDENİYETİN SONU Yarta Akşam S A E  Y Sineması MELVYN DOUGLAS MYJRNA LOY Bn Akşam M E L E K Siııeması Yeni Sinema Mevsimine Başhyor: E GÜNEŞİ (BETAZ İZLER) Baş rollerde : (1) Asteroidler Merih ile Müateri seyyareieri arasındakı küçük seyyarelerdır. YENİ ESERLER SONI HENIE DİKKAT: RÂY ROBERT Sevda Turan Aziz Beler tarafmdan (Sevda) ismlle yazılan bir roman neşredilmiştir. Kuvvetli bir aşkın hikâyesi olan bu eseri okuyucularımıza tavsiye ederiz. FİLME İI.ÂVE OLARAK: Herkesin beğeneceği bir sürpriz ve İstanbulda Zafer Bayramı, İnönü Gezisinin Maarif Vekilimizin huzurile açıltş töreni ve Valimizin nutku. Numaralı koltuklar erkenden aldlrllmalıdır. Tel: 40868. Foto Magazin Bu haftalık resimli mecmuajrm »on sayısı dolgun mündericat ve güzel resimlerle çıkmıştır. Tavsiye ederi». Ahmed TURAN Sinema Tiyatrosunda RAMAZANDA HER GECE TİYATRO SİNEMA VARYETE İSMAİL DÜMBÜLLÜ Aşk ve macera filmi ^; r U ^™ Sinemada mevsimin fki büyük fllml birden: 1 YAYLA 2Son DİLBERİ Ata Halll Yonca'nın kaleme aKbiı bu eser satışa çıkanlmış;ır. <Ahmed> bir memleket çocuğunun biabir türlü macera ile dolu olan hayatını canlandıran ve okuyucuyu baştan sonuna kadar merakla sürükliyen milll bir eserdir. Fıatı 50 kuruştur. Okuyuculanmıza tavsiye ederiz. Silâh arkadaşları Mahmud AttUâ Aykutun Tan gazetesinde tefrika edilen «Silah arkadaslan> adlı romanı bu defa kitab halinde nesredilmlştir. Romanda İstanbulun isgall sırasında İneboluya kaçarak orada milll kuvvetlere lltihak eden bir Türk gencinin İzmlr zaferine kadar kahramanlıklarla dolu hayatı ile rnüli ve vatanî hisierle meşbu asil bir Türk kıana karşı hissettiği temiz aşkı canlandınlmıştır. Bu tam milli karakterde eseri okuyuculanmıza tavsiye ederiz. ORHÂN URAL Karikatür Albiimü • üç renkli bir kapak içinde yüzden fazla karikatürle yakında çıkıyor. • Fiatı 25 kuruş MEŞHUR 3 ROMAN • • Taeore Bedri Tahir Şaman Eski Osntanlılarda tiyatro Yazan : YURD ve DÜNYA Ögle S a İmsak İkindl İ. Hami Danişmend Üstadm bu dikkate şayan makalesini varınki savımlzda bulacakslnlz. Bakir Adam Renkli Peçe Somersef Moueham Nuri Eren Tanesi 100, cildli 135 kunı». Marcel Prevort Mfhıi Geray dana çıçkmış ve vakanın faüi olan, Emniyet müdürlüğü muamelât memurlanndan Bahaeddinin refikası Bayan Nezihe tevkif edilmiştir. Hâdise şöyle olmuş:ur: Bayan Nezihe, iki sene evvel evine hizmetçi olarak aldığı Emlne ismindeki 15 yaşında bulunan kıza eza ve cefa yapmağa başlamıştır. Dayak ve işkence gören, vücudü kızgın maşalarla yaküan biçare kızın saçlannın da yolunmasından başmda kurtiax türemiş ve kız üç gün evvel ölmüştür. Alelâcele alman defin ruhsatiyesile ölen Emine pkanmaksızın ve elbiselerile gömülmüştür. Buhdan sonra hâdiseden haberdar olan adliye makatnlan Eminenin cesedini mezardan çıkartmış ve yapılan otopsi neticesinde de henüz 17 yaşjnda bulunan kıan dayak ve lşkence neticesinde öldüğü tesbit edilmiştir. Bu tüyler ürpertici facia sehlrde teessürle karşılannuştır. Muhakemeye yakında başlanacaktır. Ramazan 5 Çarçamba , Akşam dar devam etmiş ve Rnslara 240,000 eirle 2016 ttp ve 1249 tanka mal oimoştn. Kerç mnharebeleri de 22 mayısta sona ermiş ve Ruslar bnrada 169,198 esirle 1397 top ve 284 tank kaybetmişlerdi. Görülüyor ki, 1942 Rusya büyük savaşlannın başlangıcı da Mihver için büyük mavaffakiyetlerle dolu olmuştu. Mihver ordusu, 26 mayısta, Libyada dahl taarruza başiam.ştı. Haziran ayında Almanlar Harkof doğusile cennb dognsunda ve Donetz'de DEMİR KUŞ PENÇELİ 3 LER TÜYÜNDEN hem kesenize ve hem ve heyecanlı devreleri. 11 den itibaren devamlı matineler. Sinema ve Tiyatroya bir biletle giriUr. TAST1K, YORGAN, YATAK kullanmak BİR KÜŞ TÜYÜ YASTÎK 2 LİRAOIR. YATAK. YORGANLARI da pek ucuzdur. Adres: tstanbul Çakmakçılar. Sandalvacıar sokak Ömer Bahoğlu Kuş Tiivü F?brikası Telefon: 23027 Pasteur'ün hayatı hakkında bir broşür Büyük Fransız âlim ve hekimi Lonls Pasteur'ün hayatı hakkında, tabibin en yakın arkadaşlanndan RenĞ Vallery Radot tarafmdan hazırlanan bir tetkik dilimize çevrilerek satışa çıkanlmıştır. Alâkadarlara hararetle tavsiye ederiz. Yarın Akşam TEPEBAŞI Belediye BAHÇESINDE Havanın y a ğ m u r l u olmasl hasçhile t e h l r edilen M E Y S İ M İ N E N B Ü Y Ü K M Ü S A M E R E S İ GUMHURIYET Abone şeraiii Senelik Alb a.viık Üc aylık Bir aylık Nüshası 5 kuruşlur Türkıye Haric lcln icin 1400 Kr 2700 Kr, 7S0 . 1450 . 400 . 800 » 150 . Yoktnr, Kanunî AHMED YATMAN'ın San'at hayatınta 30 uncn yılı bütün müzisyenlerin iştiraklerile saat 3 e kadar devam etmek üzere kutlanacaktir. 'Vasatî Ezanî 1 9 1b 40 & 18 ö 60 e 2i u 5 00 ALABANDA B Ü Y Ü K B E V Ü 426901 Ahmed Halid Kitabevi o • 1 \i 9 41 Memleketin tanmmış 35 kişilik KÜME SAZ HEYETİ IBir çok oyunlar Danslar Varyeteler ve Sürprizler. Fiatlara zam yoktur. TELEFON: Ga'efemlze gönderüetı evrak ve vazılar nesredüsîn edümusin iade edilmeT ve ziyaından mts uiiyet kabul olunmas. Dikkat