8 Eylül 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

8 Eylul 1942 tUMHURÎYET Yarınki ^ İstanbul Parti Reisi Halkevlerinâe j Londradaki Türk gazetecileri İranm siyaseti abancı müdahalelere uğrama'.ian bafka Liı derdi olmı yan komşumuz ve dosturauz İranm matbua'.ı, son günleıde, haıb:n yeni bir takım sahalara yayılması ihtinıali, ve bu ihtimalin İranda sebebi>et verdiği enuişeler karşısında İranm s»yaseıini yeniden bahis mevzuu ettiler. Bıllıassa <Iran» refikiıniz bu siyasetin ana batlarını belirttîek şu satırları yazdı: «Bizim harble hiç bir alâkamız yoktur ve Müttefikler de harble ilgili hususlarda bizi tamamile serbest bırakmışlardır.» Iranlı refikimizin bu sözleri, üzerinde durulmağa değer mahiyeltedir. Refıkimz bu sdzlerle iki mevzu üzerinde İranm durumunu anlalıyor. Bunların birincisı I.anın harble alâkasıdrr ve bu bahisıe iranm asıl siyaseti vazıhtır. Çünkü Iranın bu harble bir alâkası yoktur. lran sıyasetinin temeli asırlann ihmalini telâti içia sür'atle ilerlemek, muasırlaşmak, fen nıedeniyetini kenıli toprağında kökleştİTmek, ve bu medeniyetin veıımlerinden istifade ederek yaşayış seviyesini mumkun mertebe yükseltmek, refahı memleketin her köşesine yaymaktır. İranm aklından geçirmedigi birşey varsa, başka bir kimse hesabına genislemtk, başka bir kimsenin hakkım çıgııemekiir. Onun biricik emeli hür ve müslakil yaşamak, uzua bİT sulh de\re\nrien istifade ederek hürriyet ve istiklâlini en sağlam ternellere dayamaktır. Gayesi ve emeli bundan ibaret olan ve bütün gayret ve (aaüyetini bu gajeyi gerçekleştirmeğe hasreden İranm, bugünkü harb ve darbla elbet bir alâkası olamazdı ve olmasına da imkân yoktu. Onun için korr.şumuz İran bugünkü lıarbin ortahğı kaplaması üzerine tarafsızlık siyasetini ilân ve bu siyaseti ciddiyet ve samimiyetle tatbik etti. lran kendi başına bırakılmış olsaydı, şüpiıe vok ki bu dürüst siyaset üıerinde sebat edecek, sonuna kadar tarafsız kalacak ve jalnız kendi milli gayesi için çalışacaklı. Fakat Müttefikler Iranı kendi başına bıjakmadılar, onun iç işlerine müdahale ettiler ve İranı muştereken işgal ederek onu arru ve iradesine rağınen tarafsızhk siyasetinden ayırdılar. Sebeblerini hepimiz de biliyoruz. İran Müttefikler arasındaki irtibatı temin e» ;n yol üzerinde olduğu için Müttefikler 1 a yoldan rorla istifade etmek istediler vs mahza kendi menfaatkrini gözeterck Kanın bitaıaflığını çiğnediler, İranı başl.nbaşa istilâ eltiler ve İran jollaruıuan, lran vesaitinden istifadeye koyuldular. Müttefiklerin İrana karşı takib ettiklcri bu siyaset tek taraflı idi ve yalnız Müttefiklerin menfaatine u>gundu. Iranın manfaatîeri ise hürriyet ve istiklâbni korumakta ve tarafsızhğını idame etrr.ekte idi. Çünkü «İran. refikimizin dediği gibi İranın harble hiç bir alâkası >oktu ve ıneselenin bu safhası üzerinde fazla soz soylemeğe hacet joktur. Meselenin ikinci safhasına gelince bu safha, Müttefiklerin İrana, kendi sijasetlerini yüklemelsrile ve onu kendi yollarında yürüıneğe zorlamalarile başlar. Bu safhanın arzettiği manzara. Müttefiklerin bir harb cephesi haline kojduklan ve ordularından birine merkez sayöıklan Irandır. Nitekim İngiHerc buraya jerleştirdiği orduyu, Ortaşark cephesi i.umandanlığından ayırmış ve ona müstakil bir mahiyet vermiştir. Bunun manası gajet sarihtir. Müttefikler İranda, Iraııın isteği hilâfına bir c?phe kurmuşlar, ve harb genişlediği takdirde harbin Iranı da istilâ etmesine zernin hazırlamışlardrr. Gerçi İran refikimizin dedigi gibi İran milleti bu harbe seyirci kalabilir ve iki taraftan birine muzaheret etmemek sijasetine devam edebilir. Fakat bu vazijet, harbin İran topraklarına sirayet etmesine mâni olanıaz vc mâni olmıyacağı için, İranın toprakları, harbin genişlemesi ihtimalleıine tâbi kahr. Bu da İıanın korumak istediği topraklarını da, tebaasının canlarını da tehlikeye uğratır. Yani İranın, kendi topraklan üîcrinde hsTb olduğu halde kendisinin tarafsızlık sijastti üzerinde sebat etmesi, onu harbin tahribatmdan koruyamaz, belki onu çok ağır zararlara uğratır ve daha sonra bu zaraılan telâü etmek de son derece nıü kül bh: iş olur. Avrupa üzerinde Dün M. Eden tarafından kabul edildiler, şereflerine bir kokteyl parti verildi Londra 7 (a.a.) Tiirk gazetecilerin.n bugünkü programları yüklü idi. Türk gazetecileri şereflerine Haberler Nazırı Brendan Bracken tarafından verilen öğle ziyafetinde bulunduktan sonra Eden tarafından kabul edilmiş ve akşam üzeri de Hava Nazırlığında tir kokteyl parti verilmiştir. Haberler Nazın kısa bir nutukla Tiir.% gazetecilerini selâmlamış, bu ziyaretten duyduğu sevinci bildirmiştir. Hüseyin Cahid Yalçm verdiği cevabda, İngillz milletini tazimle anarak Türk gazetecilerinin Douvres, Folkstone ve Canter e bury'y yaptıkları ziyaretlerden bahsetmiş, İngilizlerin cenub kıyı şehirlerinden birme yaptıkları zıyaret esnasmda bir hava akınma şahid olduklan zaman gcrdükleri cesaret, güven ve azimlerinin .HimııııllllllüllllllllllJII V, şünceler "Rommel gitti!,, Londra; Alman ric'atitıi bozguna çevireıttedik, diyor Çöl muharebelerinde bir Alman generali maktul düştü kendilerinde büyük bir intıta hasıl ettiğini söylemiştir. Hüseyin Cahid Yalçın, son ziyaretlerindenberi İngiliz milletinin umumî hattı hareketindeki,dikkate değer değişikbğın üzerlerinde çok büyük bir tesir bıraktığını ilâve etmiştir. O zamîn gene harb esnasmda olmakla beraber insanlar biraz îckayd görünüyorlardı, fakat bugün hsr tarafta görülen azim ve büyük işbirliği ruhunu görmeden geçemez. Hava Nazırlığmda, bir çok yüksek şahEİyetlerden başka son harekâta iştirak eden bir çok av ve bomba tayyarecileri hazır bulunuyordu. Bu suretle gazeteciler kendılerine sualler sorrrak ve tayyareciler:n maceraları hakkında doğrudan doğruya malumat almak fırsatım bulmuç'.ardır. (Basiaraiı 1 ınci sahilede) Novorosısk ve Tuspse'yi terketmişlerdir. Bu gemUer, deniz larıkıle Kafkasyanın garb sahıli boyunca imtidad eden demuyoiunu himaye etmeğe devam eylemektedirler. Hatta Sovyet gEmileri, Kostencenin ablukasını da idame etmekte olup Şark cephesinde dört ayda Sov burada Rumen gemilerıle Almartların mo'.orlü torpitolarmı ve denizaltılarını yetlerin 56 tümeni ve S9 iivası mahsur tutmaktadırlar. imîıa edildi Muharebelerin tafsilâtı Berlin 7 (a.aj Aiman Ordulan Moskova 7 (a.a.) Sovyet tebliğine Başkumandanlığı bildiriyor^ Doğu cephesındekı şiddetli savaşlarda ektir: Stalingradm şimal batısında şiddetli 1leri hareketlerine durmadan devam eden Alman kıt'alan 1 mayıstan 31 ağustos muharebeler devam etmektedir. Sovyet 1942 ye kadar cenub cephesinde 56 Sov. birliklerinden biri, karşı hücuma geçmiş ve mevzilerini' iyileştirmiştir. 280 Alman yet tümenıle 39 livayı yok etmişlerdır. öldürülmüş ve esirler de almmıştır. Almanlar Stalingrad'ın garb Başka bir kesimde, şiddetli bir savaştan mahallelerine girdi Vichy 7 (a.a.) Londraya göre, Sta sonra Almanlar 3 tank ve iki piyade bölüğü kaybetmişlerdir. lingrad'ın cenub batısında vaziyet üStalingradm cenub batısında, kıt'alarnidsizdir. Almanlar şehrin batı mahaller:mız düşman tanklarına ve pıyadesine lerine girrniş bulunmaktadırlar. karşı şiddetli muharebeler vermişlerdir. 4 günde 500 Rus tankı tahrib Düşmanm 12 tankı tahrib edilmiştir. edildi Kovorosısk bölgesınde düşman tanklaBerlin 7 (a.a ) Askerî bir kayrına ve motörlü piyadesine karşı şidnaktan bildirildiğine göre. Alman kaıa de'.ii savaşlar devam ediyor. ve hava kuv\retleri 3 eylulden 7 eylul 3 Mozdok bölgesinde, kıt'alarımız bir kadar 500 Rus tankmı tahrib etmişnehri aşmıya muvaffak olan düşman unlerdir. surlarile ça,rpışmışlardır. Birliklerimizien bir tanesi, bir gunde İki düşman bölüğünü imha etmiştir. Merkez kesiminde, savaş ve bomba uçaklarımız, bır düşman hava meydanına hücum etmişlerdir. Uçaklarımız, (Baş tarafı 1 Inci sahifcdel yerde 24 du=man uçîğını imha etmişler dir. Salâhlyetli mahfiller bu şaylaîarı veyalıui hasara uğratmışlardır. Hava tekzibe lâyık gormemektedir. Ayni mah muharebelerinde de ayrıca iki düşman fillere gore bu gibi şayialar ortalığ; ka uçağı düşürülmüş ve 2 uçak da hasara rıştırmak maksadile uydurulmuş yaian uğratümıştır. ardan ibarettir. (Bastarah 1 ucı «ıhılede) Iıarekât esnasmda 1200 kişi kaybetm.ştir. Ladoga gölü üzerinde bir karakol gemisile bir romorkör bomba üe batırılr..ış başka bir karakol gemlsiyle üç romorkör de hasara uğratümıştır. Alman harp WL İebliği (Başmakaleden devam) sürünmekten kurtulamıyacaktır. Almanyanın bütün iyi niyetlerine rağmen Dcmokrasiler: Balanız yeni nizam ne şekilde kurulacak bT türlü söyliyemiyorlar. Çünkü bu nizanun esası Almanyanın kıtaya tahakküm etmesinden ibarettir. Dedikçe ve Almanja da yarınki Avrupayı ne şekilde gormek istediğini iyice aniatamadıkça bu hal bbylece harb sonuna kadar sürüp gideceğe benziyor. Bununla beraber, yarınki Avnıpada Alman ordusundan başka crdu bırakılI mıyacağına, bütün milletlerin köleleştirilerek Alnıanya emrinde birer amele ve rencber kütlesi halinde çalıştırılacağına dair iddialara inanmak için de insanın Aîmanyayı pek düınayı şaşırmış, pek kendini kaybetmiş farzetmesi lâzım gelmez tni? Bugün seksen milyon nüfusu olan Almanya. Rusvaya karşı galib de gelse, Şsrkta kendinden iki buçuk defa fazla bir Slav âlemiie, Garbda kendine Lal bol müsavi bir Lâtin dünyasile ve şark cenubunda da hatırı sayılır bir l u n a ve Balkan blokile beraber yaşamlya mecburdur. Bunu askerî tahakküın joliie temine kalkarsa, Almanya, omrü oldur.ça buraları milyonhık ordularla daimi işgal altında tutabilmelidir ki, bu, ebedi bir harbi göze almrya bedeldir. Fakat dediğiın gibi romantik bir istek olan yeni nizam. fikri, ne zaman ve nasıl biteceği bilinmiyen bir harb ortasında henüz tebellür edemediğindcn, başkalaruıın eiinde bir propaganda silahı olarak klllanılabiliyor. Almanyanın kendine mahsus bir takım hudud derdleri de var. Bunların da iyi anlatılamaması Almanya) a karşı duyulan bazı şüphelerin ortadan kalkmasma engel teşkil ediyor. Bir gün Berlinde, bir zat bana şöyie dediydi: < Çek meselesi, bizim için mutlaka ballediimesi lâzım bir mcselcdir. Bu sizin (yani biz Tü klerin) eski şark meselenize benzer. Sizin nazarınızda vaktile Kürdler ne idiyse bizim nazarımızda da Çekler bugün tıpkı öyledir.» Bir Almandan duyduğum bu söz, her nekadar ne bütün Almanların fikrini, ne de hakikati ifade edemezse de, Alman m'ıllî davalannın güçlüğunü ve çeşidliliğini göstermek bakımından kayda degCT. İstanbul Parti Başkanı Suad Hayri Ürgiiblu Halkevinde Yeni Parti reisi Suad Hayri Ürgüblu Halkevlerini ziyarete başlamıştır. Parti Eaşkanı ilk defa dün saat 17,30 da Emi. nönu Halkevine gelm:ş, evin butün şube mümessillerinin iştirakile yapılan toplan. tıda bulunmuştur. Vendel Vilki Ankarada (Bastarab 1 ınd sahifede) kie Amerikan buyuk elçisi ve dlğer zevat İle istasyonun çıkış kapısına kadaı gelmış ve buradan kendilennı kar,ılamış olanlarla vedalaşarak otomobüing binmiş ve doğruca Amerika buyuk devletleri büyük elçiliğine gitmiştir. Bu sabah Kahireden kalkarak Rooseveltın şahsî mumessilinı Ankaraya getıren Panamerican yolcu nakllyesi tayyarelerinden Douglas Ac. 3 tipındeki tayyafe bu yolculuk esnasmda sadece Beyrutta kısa bır tevakkufta buluıımuştur. VVendell Willkie'ye Amerikan haber alma bürosundan Rolph Barner ile Garduer Cowbs Junıor refakat eylemektedir. Mr. WiHkie'nin «Cumhuriyct» muharririne beyanatı Mr. \Vıllkie saat 17 de Amerika sefarethanesinde «Cumhuriyet» muharrırıni kabul ederek şu beyanatta bulunmuştur: < Seyahatimin hedefi, hakikî vaziyeti anlatmak ve bilhassa vak'a ve rakamlarla ziyaret ettiğım her muhiti aydınlatmaktır. Mihver propagandası şurada, burada Amerikan mılletının ayrılıklav içınde bulunduğunu, bilhassa Amenkada harbe İstekli olmıyan u;;urlar olduğunu yayıyor. Amerika muualefet partisır.in lideri sıfatıle bu seyahati yapmakla ve muhtelif memleketleri zıyaret etmekle her şeyden evvel Amerikalılar arasında hüküm süren lttihadın kuvvetinı belirtmek istiyorum. Amerikalılar, harbı kazanmak hususunda yuzde yüz müttefıktlrler. Muttefükerin bu harbden muzaffer çıkacaklarma kat'iyetle eminız. Deruhte ettiğim vazifenin esası bundan ibarettir. Türkıyeye ılk defa gelıyorum ve şimdıye kadar bir çok ncşrıyatı takib ederek ve daima takdir eyliyerek tanıdığım bu memleketi ziyarette.ı son derece memnunum. Amerika matbuatı ve Amerikan gazetecileri, bui Türkiye bakkında daima aydınlatmakta ve Türkiyenin kalkmma ve İlerlemo homlesini ve bu yoldaki muvaffakıyetler.ni Amerika efkârı umumiyesine arzetmektedırler. NewYork'un en kıymetli avukatlarından hemşerım ve dostum Mr. Steinhardt'ın Türkiyede Amenkayı temEİİ etmesinden de ayrıca haz duyuvorum.» Transiivania davası hâlâ bifmedi! Topraklarının yarısından fazlası Almanya ile çevrili olan eski Çekoslovakyayı Almanlar, kalblerine sokulmuş bir hançere benzetirlerdi. Bununla beraber, asırlardanberi kelimenin tam manasile bir millet teşkil eden yedi buçuk milyonluk Çekie dağda gezen üç beş Kürd asireti arasında bir benzerlik aramak, bilmem ne dereceye kadar doğru olabilirdi. Fakat Berlindcki zaltan dujdnğufö bu soz, yarınki Avrııpayı bckliyen güçj lükleri uzaktan olsun bize göstermiyor mu? NADİR NADl Moskova 7 (a a ) Mcskova radyosu bu sabahki neşriyatına başlarken cephedeki muhariblere hitaben aşağıdaki sözleri söylemiştir: Berhn 7 (a.a.) Alman lunumi ka. «Artık geri çekilmek için yerimiz kalrargâhımn hususi teblıgı: marnıştır. Dü.manı durdurmak zimanı A'.man der.izal.ıları, bir çok çetin sa. gelmiçtir. Tek adım aeri gitmemeli ve vaşlardan sonra Aınenkanın doğu sahil. rrıillî topraklardan düşmana bir kanş lerı açıklannda, Atlantıkte ve Afrıka. yer bile vermemelisiniz. Vatan slzo. önın batı sahılleri onünde duşmariia 17 lünciye kadar dayanmanızı emredivcr. vapurunu batırmışlardır. Bu vapur^arın Kızıl askcrler: İşitiyor musunuz? Bir haeımleri yekunu 108 buı lona bahğ bu. tek adım bile geri gitmiyeceksiniz. Memlunmaktadır. leketin mukadderatı sizin elinlzdedir. İngiliz denizaltılarının batırdıklan Düşmanı mutlaka yenmeliyiz » Almanların yeniden batırdıkları gemiier «Artık geri çekilmek için yerimîz kalmamıştır» Millî Şef Trakyada lüaştarafı 1 incı sahıiıdel Arifiye, Adapazan ve Hendekte tetk'kler yapan Ziraat Vekili Raşid ••yevket Hatiboğiu bu akşam şehrımize geldı. Zİraat Vekili buradaki tetkiklerıne yarın başlıyarak, müstahsıllerle görüşme'er yapacaktır. Adapazarındaki araba fabrikası hükumete devrolunacak, memlekat ıhtiyacını karşıhyabilecek genışlıkte pulluk ve uc demiri yapacaktır. Bu hususta lâzımgelen hazırlıklara Daşlaamıştır. Amerikamn harb istihsalâtı Bır mesaj getlrıp geurmedığır.e daır suale karşı Mr. VVillkle, tnhrin bir mesaj getirmediğini, yukarıda anlattığı çerçeve içınde bu mesaj, şıfahen lfa edeceğmi soyledi. Mr. WıUkıe caha sonra Müttefiklerin bu harbl kazanacaklarını anlatmak içm rakaıiıları istinad eden şu izahatı verdi: « Amerika geçen ağustos ayı içinde beş bin tayyare ımal etti. Bu tayyaıelerin yüzde 60 şı harb tayyaresidır. Ş.mdi aylık istıhsal bu merkezdedır. Bir sene geçmeden aylık ıs.ıhsalımız 10 bin tay. yareye varacaktır. Harb tayyareierm'.n sayısı bu nıspet daıresınde j jkselecek. tır. Gene geçen ağustos ajında Mıhverciler müttefiklere aid gemılerden 500 bin tcn batırdılar. Buna mukabil yalnız A. rikamn geçen ağustostaki gemi ima. IStı 600 bin tona baliğ oldu. Şimdiki fars 100 bin toncan ibarettir. Fakat gelecek kânur.usanıden itibaren her ay bır milon tonluk gemi yapacağız. Mihverın bi. ze bu yolda verdürdıği kayıbları eksilt. mek İçin aldığımız tedbirler sayes'.nde aylık kayıb 350 bin tonu geçmiyecek, buna muSabil ist:hsal bir milyona varacak ve vaziyet tamamile leiıimize dbnecek. tir. Barut imalâtma gelince: Btı harbe irdığimiz günden bu güne kadar yaptı. ğımız barut geçen Büyük Harbde yaptığımız barutun dört misline varmıştır. Tank istihsali de günden gune artmakta ve insaat prGgramımızın hududunu aş. maktadır. Diğer sılâh imalâhmız da ayni vaziyettedir. Binaenaleyh Mihver devlet. lerinin zaferi bahis mevzuu olımaz ve Mihver devleüermın bu harbi kazanacağını sanmak budalalıktır.» Mihver gemıleri İskenderıye 7 (a.aj Bugün neşre. d.len resmi teblığin metni §udur: Denualiüanmız son bir kaç hafta içmde doğu Akcenizde bır çok Mihver tıcaret gemısı baurmıştır. Daşmana vercırılen bu ^kayıblar Bn:anya hava kuv. vetlerı ve donanmıya mensub uçaîlar tarafından Mihver gerr.ılenne verdırılen kayıbiardan ajrıdır. Demzaltılanmız ta. ratından beşı bujük, 2 sı or.a buyuklukte 7 duşnaan tıcaret vapuru muhas. kak olarak batırümıştır. Ayni muddet içınde denizaltılanmız 2 tane orta bü. yuklükıe, b.r de kuçui duşman gemısi hasara uğratmışlardır. Akdenız fılosu LaşkorrıUtaııı Amiral Haraood yukarıdaki tebliği neşreyiedikten sonra şoyle demiştir: « Sık sık Afrısaya Mihver geml ka. fıleleri gejmektedir. Bunlar küçük kafilelerdır. Bu kafılelerı du;man av uçakIarile denizaltılara karşı koyan hava devriyelerı korumaktadır. Mihver gemi. leri yüklerini Bingazi ve Tobruğa çıkar. makta, bir taraftan da Trablusgarba de. \amlı nakliyat yapmaktadıı.» Gandhi'ye leklifler (Baştarafı 1 inci sahifede) edilmiştir. Alay zabıta tarafından sopalarla dağıtılmış, bu arada 12 kisi yaralanmıştır. Civ=r mahallelere kalabalık toplanmış, omnibüslerle tramvaylar durdurulmuş ve taşlar atılmıştır. Bir omnibüsü tu'uşturmağa da teşebbüs edilmiştir. Poli?. silâh atarek halkı dağıt mıştır. 20 kisi tevkif edilmek suretile iki saat sonra a=ayiş i;de edilmiştir. Münakalât Vekili, Malatyadaki tesisleri geziyor Malatya 7 (a.a.) Münakalât Vekili Amiral Fahrl Engin, dün şehrimlze gclmiş ve başta Vali olmak üzere, Vılâyet ve Parti erkânı tarefından karşılanmıştır. Münakalât Vekili, resmî ziyaretle: den sonra bez fabrikası ile deıpiryolları İşletme tesislerini tetkik etmiş ve buradan şehre kadar uzatılması kararlaştırılmış bulunan demiryolunun yspılmasına bir an evvel başlanması için alâkadarlara İcab eden emirleri verıniştir. Malatyalılar, istasyon ile şebir arasındaki münakale güçlüklerini orta'lan kaldıracak olan bu kararı büyük bir sevincle karşılamışlardır. Laval Amerikayı protesto etti Bu jüzden komşumuz ve dostumuz İranın Müttefikler yüzünden jekliği ıstırab hakikalen büjüktür. Müttefikler, hiç olmazsa, İranı işgalden isıihc"af ettikleri irtibatın herşeye rağmen kesilmeğe mahkum olduğunu gordükleri zaman hatalarını tamir için, İrandan da hemen çekilseler de hür müs'akil ve mukadderatına sahib İraAdana 7 (a.a.) Yüzme birincılıklerinın. nahak >ere harb ve darb sahne3i olne bugün de devam edümiştir. Müsaba. mamak için çare bulmasına ımkân verkalardan sonra yapılan umuml tasmfte seler. Seyhan bölgesi 123 puanla Türkiye yüz. ömer Rsza DOĞRUL me birincisi olrauş:ur. İstanbul 120 puanla ikinciliği, İzmir de 33 puanla ü. çüneülüğü kazanmışlardır. Seyhan takımı Türkiye yüzme birincisi oldu Ayc'ın, Gedız ve Bilec gin kurtuluş tayram'.arı Ankara 7 (a.a.) Bugün aldığımız haberlerde Aydın, Gediz, Bilecik halkının yirminci kurtuluş yıllarım kutla. dıklarını bildirmekte ve bu münasebet!e yapılan ve içten tezahürata vesile olan tdrenlerde bu günleri yaşatanlara karşı duyulan minnet ve şükrsn duygulanmn izhar olunduğu kaydedilmektcdir. Benzin tahdidatı uzatıldı Ankara 7 (a a.) Başvekâletten teblığ edılmiştır: 9 eylul 1941 tarihinden itibaren benzin tevziatında tatbik edılmekte olan tahd.dat 9 birıncitesrin 1941 tarıhinde ilân edilmiş olan esaslar dahilinde 9 birinci. tesnn 1942 tarihine kadar devam edecektir Vichy 7 (a.a.) Amerikamn Vichv hükumeti nszdindeki işgıiderı M. Tuck'ü kabul eden Başvekil Laval Fransız şe. hirlerinin Amerikan hava kuvvetleri İktısad Vekili Ankaraya dönüyor tarafından bombardımanını şiddetle Zonguldak 7 (a a.) Havzamızda tetprotesto etmlştır. kiklerde bulunmakta olan İktısad Vskili Sırrı Day yanındaki Vekâlet müdurleri ile cumartesi günü Karsbükte•ki demir ve çelik tesislerini gözden geçirdikten sonra dün Zonguldağa gelmiştir. Milli Piyangonun o İktısad Vekili Vilâyeti, Partiyi ve Be30 ağustos Zafer lediyeyi ziyaretlerden sonra Zonguldağı Bayramı çekilişindeKozluya bağlıyacak olan demiryolu üki talıhlüer belli olzerinde açılmakta olan tüneli gomıüşmuş'ur. Bu çekilişin tür. buyuk ikramıyesini Sırrı Day havza içinde kömür ısühİstanbulda Bakırkö. sali ve amele İşleri üzerinde tetkikyünde berber Mahlerde bulunduktan sonra bu akşam Anmud Asutay kazan. kraaya hareket etmiştir. mıştır. Bu talihli va. tandaş ıkramiye kazanan bu bıleti çekılişten bir gün ev. (Baş tarafı 1 Inci sahifede) Berber vel güç haîle bütuK dün Douvres civarında mühim uçak saİstanbulu arayıp ta. Mahmud Asutaj nayıi tesislerini bombalamışlardır. Başka radıktan sonra ancak Aksarayda bir ba. bir teşkil ile Times nehri ağzmda yide bulabildiğini söylemış. ve talihine South Eııd lımanına hücum etmiş'cir. şükretmiştir. Berber Mahmud, kazandığı Londranın şimalinde büyük bir sanayi paranın bir kısmmı bankaya yatıraca. müossesesile Ingilterenin cenub sahilinğını, brr ksmile ev alacağını ve bır de mükemmel bir terber duikâm açaca de bir liman da bombalanmıştir. Bulgaristana hava akını ğım İlâve etmiştir. Sofya 7 (a.a.) Neşredilen bir resmî 20 bin liralık ikramiyeyi Bandırmada tebliğ, Bulgaristanm bazı bölgelerinde mşaat amelesi Mümin Çalışkan kazan. 5,6 eylul gecesi hsva tehlikesi işareti mıştır. 10 bin' liralık ikramiyeyi Ulubor. luda İlegop köyunden Ahmed Öktende verildiğıni bildirrr.iştir. kazanmıştır. Nişanlanma Beş bin liralık ikramiyelerden birini Milli Sara\lar Müdürü Sezai Selek'in Andirin orman muhasibi Abdurrahman Kayran, digerini Akseki Zıraat Bankası kızı Sütr.de ile avukat Arıf Mustafa Amüdürlı Cemal Dinckal kazanmıştır. Di rasın oğlu Ferzan'ın nışaıılanma torenı ğer beş bın liralık ikramıyeler Ankara. 5 eylul 942 gunü Tarabyada Tokatlıyan da satılmışsa da henüz talihliler mnra. salonlarmda seçkın davetliler huzurun. rıat ederek ikramiyelerini almamışlar da yapılmışcır. Tarafeyne sonsuz saadet. ler dilenz. dır. 30 ağusfos piyango falihlüeri «Mısır tehlikeyi savuşturmııştur» Mr. VVılikıe daha sonra iki gün e\\el iyaret ettıği Şark çölu cep'aesmden bah. setti ve Rommel ordusunun kafl su. rette durdurulmuş olduğunu aniatarak dedi ki: « Müttefik devletler ordusu çok mühim bır zafer kazandı ve ou zaferm tafsilâtı henüz neşredılmedi. Mıhverciler Rommelın son taarrjzunu bır keş^f ha. reketi diye bahis mevzuu ediyortar. Halbuki ellerindekı büıün kuvveclerle taar. nıza geçtiler. Onlann bu çeşıd keşif h a . reketleri bır kaç defa caha tekrar ederse crdularmdan eser kalmaz. Mıhverciîer bu taarruz sırasmda '.âakal en iyi tank. lanndan 100 ünü kayoettiler ve ustelik taarmza geç ikleri yere çevrildiler. Bu ınuvaffakiyeti bilhassa iki sebebe atfe. diyorum. Birincisl General Montogome. ry'nin sevk ve idaredekı kudret ve kabiliyeti, ikincisi İngiliz ve Amerikan hara kuvvetlerin:n üstünlüğü ve genış yar. dımı. Amerika harb istihsalınıp bu cephelere ye ışmesi tesirıni gost«rdı ve bu tesır bundan boyle dana çok fazia h's. sedılecektir. Cephede bulunduşıım sırada generallerle ve askerlerle görüştüm. Ma. nevıyat son derece yüksektir. Herkes va Kahire 7 (a.a.) Ortaşark İngiliz tebliği: 5/6 eylul gecesi, şimal kesiminda İngiliz keşif kolları faaliyette bulunmuîtur. Cenub kesiminde, seyyar kollarımıı ve topçumuz, batıya doğru geri çekilen düşmanı iz'aca devam etmiş ve mavirı tarlaları bölgesinin doğusunda düşmanın ardcı müfrezelerine hücum eylemiştir. zıfesini hakküe müdriktır ve Rommel'in Muharebe bölgesi üzerinde hava famağluoıyetı kai üeşecektır. Artık M I S J , aliyeti hafıf surette artmıştır. tehlıüeyı savuîturmuştur. Ve Rommei'ın «Rommel gitti!» tekrar üerlemege teşebbus etmıyeceğ.nı sanıyorum. Çunkü bu defa 270 kadar Londra 7 (a.a) Reuter ajansmın tanila taarruza geçen Rommel, bu kuv. sekizınci ordu nezdindeki muhabırinvetin yüzde kırkını kaybettı. Tahrib edi. den: len bu tankların ankazını çolde kendi Rommel gitti. Bugünkü pazar günü gozierımle gördum.» cenubdaki mayin tarlalarımızın kenannda ancak gayet hafif bir tanksavar top Propaganda oyunlan Mr. Wıiljcıe cu mıuıasebetıe şu vak duvan kalmıştır. Sekizinci ordu mubarebeyi kazanmışur, buna şüphe yoktur. ayı da aniattı: < Eldeki programa göre geçen salı Alman Afrıka kuvvetlerinin Italyan seygünü Kahireye varıp Kral Farukla go yar kuvvetlerile desteklenerek bundan ruşmem icaD ediyordu. Halbuki Mısıra 7 gün evvel Müttefik hattına taarruz çarşamba günü varabıldım ve Kral ile ettlklerini gordükten sonra General Moancak cuma gunü göruşebıldim. Mihver gomeri'nin karargâhında hiç kimse bunradyoları ise geçen çarşamDa, gunü Kral dan şüphe etmemektedir. Almanların ile gorüştüğumu aniatarak mülâkat es 15 inci ve 22 nci son iki hücum tüme.ıi nasında neier geçtığıni de neşrettiler. Bu ve İtalyan zırhlı kuvveti gerisinden doğru Rommel takrlben 10 bin mevcudlu neşrıyat arasında beniaı Mısır Başvekl• bir motörlü piyade kuvveti sürmüştür. Ime bir milyon doiar da hedıye ettığımı Bu kıt'alar müdafaa mevzilerimizin cesöyiediler. Bu gibi Mıhver neşrıyatı benub çevresine saldırmışlardır. F3kat hiç nim İçin güzel bır yol eğlencesi teşkil bir tesir yapamadan geri çekilmişlerdlr. ediyor.» Rommel'rn ric'ati iyi hazırlanmıs ve «Harb taUhi bize dönmüştür» ihtiyatla yapılmıştır. Alman Afrika kuv< Harbin ne kadar uzayabılaceğine vetleri ne taşıyabüdilerse alıp götiırdair kat'i bir şey söyliyemem. Fakat bu müşierdır. Bır çok tank elimize düşdefaki çöl harbi, harb talihinın bize müştür. Daha başka tanklar tahrib edonduğunü apaçık gosteriyor. Demek kı dilmiş ve bu çoğu da kullamlmaz hale Amerikamn harb istihsali arttıkça ve getirilmiştir. Alman ric'atini bozguna harb cephelerine yetiştıkçe vaziyet Müt çevüemedik.' Muharebe harbin bir dötefiklerin lehine değış.r.eğe devam ede nüm noktası olabilir İdi ise de askeri cek ve netıcede Muttefikler, harbi ka şeflerimiz bunun simdilik Mısırdan tehzanacaklardır. Amerika on mılyonluk bir didi uzaklaştırdığı kanaatini beslemek'e ordu hazırlamaktadır. Bunun da 4 mii iktifa ediyorlar. yonu hazırlanmış ve teçhiz edilmiş buAlman tebliği lunuyor. Bu da gelecek günlerin, geçen Berlin 7 'a.a.) Resmi tebliğ: günlere benzemiyeceğini vüzuhla gösMısırda merkez cephesinde bır düşman terıyor. hücumu puskürtülmüştür. Pike bomba İkinci cephe meselesi uçaklan dün İngılız top mevzilerile tanlc Avrupada ıkınci b^r cephe açmak me ve kamyon topluluklannı, Arabistan kör. selesi hakkmdaki suale de Mr. Wülkıe fezinde bir uçak meydanmı müessir bir şu cevabı verdi: surette bombardıman etmiştır. Alman Amerıkalılar Avrjpada ikinci bir av uçakları muharebelerinde 15 düşruan cephe açümasını iste.nekte birleşıyorlar, uçağı düşürmüşlerdir. Korfu adasmın Cffakat bunun zaman ve mekânını tayin nubundaki deniz bölgeslnde de bir düş. etmek askeri mütehassıslara aiddir. Bu man tayyaresi düşürulmuştur. bahse daır oenim fazla soz soylemem^n ttalyan tebliği bir kıymeti olamaz.> Roma 7 (a.a.) İtalyan tebliği: «Japon donanması yok edilecek» Mısır cephesinin merkez çevres'nde Mr. Wıllkie, Japonyanm Rusyaya hüdün bir savaş yapılmış ve bu savış escum edip etmiyeceğı hakkmdaki suale, nasında düşmana hıssolunur derecede cevab verecek vaziyette olmadığını, famühim zayiat verdirilm iştir. kat Japonların Pearl Harbour harbinden Alman av uçaklan hava muharebesonra vuku bulan üç deniz harbini kaybettiklerıni ve Japon donanmasınm yok lerinde 15 düşman uçağı düsürmuşieredıleceğmi soylemış, daha sonra Ame dir. Uçaksavar bataryaları ile kara kuvrika tarafından düşunülen sulhun mahi vetleri de başka bır tayyare daha düşürdükleri gibi Tobruk müstahkem mevyetmc dair şu sözleri ilâve etmiştir: kiinin uçaksavarlannın endahtı net'ceAmerikamn dlişündüğü sulh sinde bir duşman uçağı Bardia yakının« Amerıkair.ann daşündukleri sulh, da yere düşerek parçalanmıştır. arazi ilhakmdan azade dünya kaynaklaDüşmanın üç bombardıman uçağı Sikrını bütün mjlletlerin emrine tmade kılad takımadaiarından Şıra üzerüıde tahlan, küçük milletlerin hürriyet ve istikrib edilmiştir. lâlini tanıyan, her milletin istediği gibi Orta Akdenizde kafilelerimizden biyaşamasma imkân veren bir sulhtur.> Amerika Türkiye münasebetleri rine karşı yapılan bir taarruz esnasnda bu kafileye refakat eden harb geAmerikar.m Târkiyenm sıyasetini nasıl milerinin seri mukabelesi üzerir.e üç ksrşıladığına dair suale de Mr. WiH!'ie İngiliz torpil uçağı denize düşmüştür. şu cevabı verdi: Deniz birliklerimizin attıkları bir mer« Türkiye ile Amerika arâsmjaki minin isabetile bir düşman deniza'.tJi siyasî münasebetler normal şekilde de alabora olmuş ve başaşağı denize batvam ediyor deniek yalan olmaz; çiiikü mıştır. bu dostane rr.ünasebetler günden gune Bir Alman generali maktül düşjii İnkişaf ediyor. Kahire 7 u.a.) Alman esirlerinın « Amerikalılar Türklyenin vaziyetini çck iyi ar.lamakta ve bunu takdirle kar ifadesine göre, ikinci Alman zırhlı tüme. nine kumanda eden General Von Bisşılamaktadırlar.s» Mr. VVıllkie Amerikahlarm Atatürk rr.ark son çöl muharebelerinde ölmüş. Türkiyesine ve Türklerin tüyük Milli tür. Şefir.e karşı hayranhk hislerüe mütehassis olduklarım. Ata'ürku devrin en Çinliler bir adaya ihraç büyük adamlarmdan biri saydıklarını ve yaptılar Ankarayı çok sevimü bulduğunu anlsttı. Çungking 7 fa.a.) Çin kuvvetlerinin Sözlerini Müttefiklerin harbi mutlaka 6 eylulde Foucheou yakınlarında ve Min kazanacaklarmı söyliyerek bitirdi. nehrinde bulunan Hukiang adasına bir Bu akşam Amerika sefiri. Mr. Willkie hareketinde bulunduklannı şerefine sefarethanede bir ziyafet ver çıkarma Ttıekai ajansı bildirmektedir. Ayni amiştir. Yarm saat onda Mr. Willkie Hariciye Vekilimizle görüşecektir. Yarın jansa göre adada bulunan ve bir Japsn akşam da Hariciye Vekilimiz bir ziyafet subayının kumanda ettiği Nankin hükumeti kuvvetleri geri çekilmeğe mecbur verecekür. olmuşlardır. Kısa bir çarpışmadan son. İngiliz sefiri de carsarr.ba günü bir öğra ada tamamile Çinlüerin eline geçla zivafeti verecek*ir miştir. Vali ve Belediye reisi doktor Lutfi Kır. darm da bulundugu bu toplantıda, Halkevi reisi doktor Yavuz Abadan şube mümessillerini Suad Hayri Ürgüblüye tanıtmış ve her şubenin faaliyeti ve ıh. tiyaçlan etrafında izahat vermiştir. Açık teşekkyr Ağır hava düelbları Re.":kamı, senelerdenberi hayatını tehdid eden has'alıktan mühim bir a. me'.iyatla kurtaran ve ha^tanede yattığı ııvaddetçe yakmdan alâka göstermiş bulunan hazık ve kıymetli operator profesor Ali Ksad Bırol ile amelıyatı asıste etmiş bulunan Deniz hastanesı o. peratorlerinden Bin'oaşı Şerif Çangaya ve gerek ameliyatta, gerekse sonradan hastahğın dahili bskırndan seyrini her fırsafta takib etmek lutfunda bulunan profesor Ekrem Şerif Egelı'ye aılcmiz efradmm sonsuz minnet ve şükranlarınm arzına ve yatırıldığı Amerikan hastane. sinin doktor ve hemşirelerine tesekkür. lerimizin iblâğına gazetenizin tavassutu. nu dıleriz. Albay: Salâhaddin Topalak Topkapı Sarayı Müzesi hazine sabık başmemurlujundar. mütekaid babamız Kâzım Erdil in vefatı münasebetile ge. rek şahsan z.yaret. gerekse taziyetlerini bıldırmek suretile bürük kederimize iş. tırak etmtş olan fcütün aıle efrad ve dostlarımıza alenen Usekkür ederiz. / Ailesi ve oocklan Evlenme Merhum Fikri Paşa torunu, mektubcu merhum Ahmed Gencer'in kızı İffet Gencer'le emekli levazım Albayı Abdür. rahman Öîöen'in oğlu İstanbul Defterdarlığı kontrol memurlarmclan Celâl Özder.'in evlenme töreni 3/9 '942 tari. hinde Anîtara Belediyesinde icra kılın. mıştır. Yeni evlüere saadetler dileriz. RAŞİD RIZA TİYATROSTJ Halide Pişkin beraber Her akşam saat 21.30 da Harbiyede BELVÜ bahçesinin alaturka kısmmda H A B İ B E T E Y Z E Vod\il 3 perde ' AvTupanın tanınmış radyosu İçin Türkive umum mümessili tarafından İstanbulda ve taşrada satlş acentalıŞl ver'.iecektir. A'âkadarlann Galata posta kutusu 1102 Nn. va Tiiiraopatleri ric^ olu""" ACENTA ARANIYOR \