8 Eylül 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

OĞUZ ÖZDEŞ'in f AŞKISTIRÂBDIR 75 kurus. Yeni çıkan romanlarl: MEŞHUR 2 ROMAN •Vfarcel Prevost »Ekri Geray ADAM am Nuri Eren COŞKUN GONULIER 75 kurus. I PEÇE li 135 kuruş. İKBAL KİTABEVİ 19 uncu yılsayı Kitabevi Dün Lüleburgaz yolile Edirneye hareket ettiler Sef Trakyada Vendel Vilki Ankarada Roosevelt'in mümessili diyor ki: Yarınki Avrapa üzerinde Vendel Vilkı'nin Ankarayı ziyaretinden resimler: Amerikalı misafir Ankara hava meydanuıda kendisini karşılıyan diplomatlar ve Türk ffftzetecileri araslnda Başvekil Başkaleye geçiyor, Ziraat Vekili îzmitte, Münakalât Vekili Malatyada tetkikler yapıyorlar Lüleburgaz 7 (a a.) Bugün buraya gelen Milli Şef İnönü, buradaki koy enstitüsünü gezdikten sonra saat 16 da Edirneye muteveccihen hareket buyurmuşlardır. ' Başvekil Trabzon kazalannda Trabzon 7 (a a ) Başvekılımiz dün öğleden evvel ikametgâhlarında çahsarak b a a ziyaretleri kabul etmişler, oğleden sonra askerî, mulkî müesses»lerl ve bazı imalâthaneleri gezmişlerdlr. Başvekilimiz, bilâhare Akçaabad kazasına gitmişler ve kesif bir halk kütlesi tarafından karşılanmışlardır. Başvekilimiz Belediye parkına giderek bir müddet kalmışlar ve halk ile konuşmuşlardır. Gece Umumî Müfettiş tarafından şereflerine bir ziyafet verilmiştir. Başvekilimiz yarın Başkaleye hareket edeceklerdir. düşünceler II ihver devletlerinin yannki Avrupaya dair neler tasarladıklannı bilrneğe imkân yoktur. Bu hususta bizzat Abnanyayi da esaslı bir takım kararlara varamamış, daha doğrusu. yarınki Avrupa üzerinde henüz iyice meşgul olmıya vakit bulamamış farzedersek, pek aJdanmıjacağımızı zannediyorum. Almanya, Hitler'in bayrağı altında mücadeleye giriştiği zaraan eski jani yedi, sekiz sene evvelki Avrupa nizami yüıünden mağdur olduğunu so>luyor, Dunun değismesi luzumunu Ueri suruyordu. Fakat zahmetsizce kabul edebiliriz ki, Almanya harbe atılırken bn fedakârlığı Avnıpanın lümrud ovalan namına değil, kendi kurtuluşu uğruna goze alıyordu. Bugun \azi>et henuz değişnıedi. Harbeden de\letlcrden hiçbiri, şu dakikada, yarının ne olacağı, harbden sonra Avrupada nasıl bir milletler nizamı hukum sureceği hakkında fikirlerc, hatta iddialara nıalik değildir. Bııgun, her iki taraf için esas olan, harbi kazanmaktır. Yarınki A\rupanın umumî hatları, harbi kazananın keyfine gore çizilmijecek, belki daha zijade harbin bitiş sekillerine tâbi olacaklır. Galib devlct, lmvvetleTİni kafi derecede taze hissedcrse yarınki A\rupaya bugune kadar kimser.in hatırına gelmijen jepyeni bit şekil vcımek istijebileceği gibi, bu lakati kendinde gorenıediği takdirde baska devletlerin e~aslı jardımına muhtac kalacağından gene simdije kadar kimsenin aklma gelmıjen bambaşka A\rupa modellerile karşılasmamız mumkundur. Feki. Ya yeni nizam ne olacak? Diye sm'iılabilir. Bence jcni nizam, henınr iavazzuh etmemiş, romantik bir A\rupa projesidir. . Zaten onım kuvvet ve zâfı da bojle romantik bir dusunce halinde kalarak, hiç bir zaman madde halinde ortaya dokulememis olmasındadır. Almam ada goriıştuğum kimselerden jeni nizanıa dair çok se>Ier dinledim. Bunlavın ozünü şu cümle ile hulâ«a cdobilirim: « Avrupa milletleri IngiHerc ile Amerikanın golge^inde yasamaktan kıırtulmah, birbirini tamanılıyan. miistakil milletler halinde iktısadî refahlarını lemin etmelidirler.» Düşünce süphesiz çok giizeldir. Fakat onun ne sekilde hakikat haline koııacağı bilinmE'likçe roraantik cünıle karsı taraf elinde bir propaganda vasıtası olarnk " Seyahatimin hedefi her muhiti aydınlatmaktır„ Ankara 7 (Suretı mahsusada Ankaraya giden arkadaşımız telefonla bildirıyor) Amerıka Bırleşik devletleri Reisı Roosevelt'in şahsî mümessili Wendell Wıllkıe bugun saat 14 30 da tayyare ile Kahireden Ankaraya gelmiştir. Wendell Wıllkıe tayyare meydamnda hükumet adına protokol umum müdütü Salâhaddin Arbel ile Hariciye Vekâleti kalemı mahsus müdüni Şadı Kavur tarafından karşılanmıştır. Amerika büyük elçisi Steinhardt ile Demokrasl devletleri ajanglar ve matbuat mumessilleri tayyare meydamnda hazır bulunmakta i i l ler Wendell Willkie'yi getırmekte olan tayyare saat tam 14, 25 de meydan üzerinde gorülmuş ve bir tur yaptıktan sonra İnerek istasyon binası onunde durmuştur. Bu esnada istikbale gelmiş olan şahsıyetler tayyarenin yanına git Hindistanda hâdiseler: Niunayiş yapan halk. polisin hücumu önünde kaçışırken... mişler ve tayyareden ınen Amerıka Birlesık devletleri Reisınin mumessJme • hoş geldiniz» demişlerdir. Amerika büyuk elçisi ılk olarak protokol umum müdurünu ve onu takiben de Haricije Vekâletı hususî kalem müdurünu Wendell Wıllkie'ye takdım etmış ve bunları takiben Ameııka buyük elçisi dığer şahsıyetlerı de a>rı avrı tanıtmıştır. Merasımin bu safhasından sonra Will(Arkası sahife 3, sütun 5 te) "Amerikalılar Tfirkiyenin vaziyetini çok iyi anlantakta ve bunu takdirle karşılamaktadırlar, Amerikalılar Atatttrk Türkiyesine hayrandırlar,, M. Ziraat Vekilinin Izmit bölgesindeki tetkikleri Izmit 7 (Hususî muhabirinüzden) (Arkaa «ahlf« S «fitva 4 te) Bir kale harabesi gibi gorünen bu manzara, şark cephesinde tahrib edilen 60 toBİuk Rus Mamut tanklarından birinin enkazıdlr ki büyüklüğünü, üzerinde gezinen neferlerle ölçebilirsiniz Maiski'ye bakılırsa Ruslar Karadenizde ikinci deniz üssünü Rus sefiri, Almanyaya de kaybettiler. Şark cephesinde dört ayda hava bombardımanlarınm Rusların 56 tümeni ve 39 livası imha edildi ariırılmasını gene istedi Berlın 7 (a.a.) Alman orduları Londra 7 (a a.) Sovyet Rusyanın Londra büyük elçisi Maisky bugün bir nutuk soyliyerek Sovyet kayıblarınm vasat! olarak gunde 6 . 7 bın kışı oldugunu açığa vurmuştur. Maıskı Al. manyada yapılan hava bombardımanından bahsederek demiştir kı: « Muttefık hava ordusu son derece kuvvetli bir ordudur. Bu orduyu gerek şımdi geıek gelecek aylar zarfında nazi Almanya^ına karşı mümkün mertebe fazla kullanmanız memleketimin arzusudur. Bu, harbin en önemli islerlnden bîridır.» başkumandanlığının tebliği: Hususî bir teblığle daha evvelce de bıldirilmiş olduğu gîbi, Sıvastopol'un zaptından sonra Karadenizde Rus filosunun barınabıleceği son harb lımanı olan Novorosisk'ın kara ve denız ialeleıı Alman kıt'alan tarafından içgal edilmıştır. Ruraen süvaıilerl ile isbirliği yapan Vurtemeıg. Bad, Frankonya ve Hes tümenlerı çok s?rp arazıde günlerce suren şiddetli muharebelerden sonra bu buyük zaferi kazanmışlardır. Ele ge>;ınlen ganimetler hakkında şimdiden tahminde bulunulmaz. Stalingrad muharebesmde Alman ve Ruraen kıt'alan şiddetli çarpışmalar sıra^mda yeniden arazi kazanmı^laıdır, Duşnıan şımalde Alman kuşatma jT>evzjlerıne karşı kın^etli pıjade ve tank teskilleri surerek şiddetli şasırtma hücumlarında bulunmuştur. Bııtun bu hücumlar puskurtulmuş ve Alman luıvvetleri duşmana kanh ka>ıblar verdiıeıek 108 tank tahrib etml;lerdır. Ha>a kuvvetleıımızle uçak«avar batarjalarının hlmayesınde hareket eden raotorlü pıyade tumenleıi ve tanklar bu harekâta geniş olçude iştirak etmiştir. Hava kuvvetlerımiz şehir ve cıvanna gunduz ve gece akmları yapmışlaıdır. Dığer taıaftan hava kuvvetlerımiz dün gece Volga'nın doğusundakı uçak meydanlarını bombaıdıman etml=;tır. Nedın m şımal batısında düjmanın muteaddid hucumları puskurtulmuş ve bazı yerlerde karşı hucumlara geçılmiştlr. Moskovanın şimal batısmda uçak meydanları ve tesısler geceleyin bombardıman edılmiş ve duşman ıase kolları tesirli bir surette bombalanmıstır Ilmen golünun cenubunda d'jçmanın mevziî hucumları akim kalmı^tır. Ladoga golunun cenubunda duşmamn muteaddıd hucumları pu^kurtülmüş ve duşman çok ağır kajıblara uğıamıştır. Karşı hücumlaıla kuşatılan dusman kuvvetleri ımha eJılmlştır. Ruslar bu (Arkası sahife 3 sütun 2 de) Rus ordusu günde 6 7 bin kişi kaybediyor Novorosisk kalesi alındıktan sonra.. Gandhiye teklif ler Kütle halinde hareket tehdidini geri alırsa serbest bırakılacak Bombayda yeniden hâdiseler oluyor Transilvania davası hâlâ bitmedi! • AQır hava diielloları • Muhtelit komisyon Rumanya ve ı4acaristana yeniden bazı tavsiyelerde bulunacak Budapeşte 7 (a.a) Viyana ha^em kararüe 30 ağustos 1940 tarihınde kurulan ve Macar Rumen azlvklarına aıd meseleleri tetkike memur edilen Alman Italyan komisyonu her iki Transilvanyada iki ay kadar tstkıkatta bulunduktan sonra Viyanaya donmüstür. Komisyonun yarından İtibaren toplanarak Rumen ve Macar azlıklaıma yapılan fena muameleler hakkında mahalhnde topladıkları şikâyetler etrafmda müzakereye baslaması muhtemeldır. Komisyon müzakerelerden sonra Bükreş ve Budapeşte hükumetlerine bazı tavsiyelerde bulunacaktır. M a c a r ajansı yalanlıyor Budapeşte 7 (a.a) Macar Telgraf ajansı blldıriyor: Bazı yabancı gazete muhabirleri Alman İtalyan komısyommun teklıfi üzerme Viyana hakem kararmda bazı değişiklikler yapılacağmı bildirmışler(Arkası sahife 3 siitnn " de) Almanya ve İngiltereye bombardımanlar gene şiddetlendi Londra 7 (a.a.) Resmen bildirıldığme gore İngılız ha\ a kuvvetleri, dün gece Ruhr bolgesınde Puısburgda ve dığer yerlerdeki hedeflere hucumlar yapmışlardır. Sekız Ingiliz uçağı geri d »nTiemistir. NADİR NADİ (Arkası sahife 3, sıitun 4 te) tngilterede bombalanan şehirler Beılin 7 (a.a.) Alman savaş uçaklaıı (Arkası sahife 3, sütun 4 te) Yem Delhi 7 (a.a ) Mahatma Gandhı'j e Hınd hukumeünin kendısııu hangı şartlarla serbest bırskmıya hazıı bulunduğu bıldıri!mı<itlr Mahatma ar7U edeıse VVaıdha civarıuda bir yere ıltıca edebilecek ve kendısine, hükumetc kaışı kutle halinde bir harekete geçmek tehdıdıni geıi aldığı takJııde miı.akere lere şiımek müsaadesi de venlecektir Mahaıma bu teklıfi reddedecek o'urs gayrımua\>en bir muddet, belki de harb sonuna kadar hapı^te kalacaktır. Gandhi"nln sıhhati, kâtibinin ölümü dn layısile son zamanlarda çok sar?ılmı olmakla beraber menınunivet vericidir. Simdl resmen bıldirildığıne gore Hindı^ tandaki karışıkhklar azalmaktrdır. Yalnız bir ejalette vahim hâdiseler ceiTvan etmekte ve polıs ve askeri kıtaat bun'ara nıhayet \eımek ıçın ciddi tedbiıler almakttdır. Bombay'da yeniden kanlı arbedeler oldu Bombıy 7 (a a.) Çıkan kargaşalıkta 6 sı kadm olmak uzere 12 kişı tevkif (Arkası sahife 3 sütun 3 te) Sovyetlerin Londra bü> ük elçisi M. Maiski "Artık geri çekilmek için yerimiz kalmadı,, Moskova Radyosu, Kızılorduya hitab ederek düşmanın durdurulmasını istedi ( Sovyet harp tebliği \ İneiiizlerin uzun akralarında kullandıkları Lancaster *ğır bombardiman tayyareleri Moskova 7 (a.a.) Geceyarısında nesredılen Sovyet tebliği: 6 eylulde kıt'alarımız Stahngrad'ın şimal batı ve Lenıngradın cenub batı bolgelerile Novorosisk ve Mozdok bolgelerınde düşmanla şiddetli muharebelere devam etmişlerdir. Öteki cephelerde bildirilmeğe değer bir şey olmamıştır. 6 eylulde sona eren hafta zarfında hava muharebelerinde yerde ve uçaksavarlar tarafından düşürülen Alman uçaklarının c ayısı 460 ı bulmuştur. Ayni devrede biz 250 uçak kaybettik. Baltık denizindeki harb gemılerımiz 10.000 tonluk bir düşman naküye gemisıni batırmışlardır. Sovyet donanması nerede? Londra 7 (a.a.) Britanova'nın de nizcılik münekkıdi, Sovyetlerin Novorosisk ı kaybetmeleri halinde de donanmalirımn Tuapse, Peti, Sahon ve B=ttum limanlannı ellerinde bulunduracaklannı ;, azmaktadır. Birkaç hafta evvel Sovye* gemileri, Bahife 3 sütnn 3 te) Şark cephesindpn resimler: Şiddetli topçu ateçi devam ederken bir istasyona taarruza haıulanan Alman hücurn mufrezelerj