25 Ağustos 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

UNIVERSÎTE F. K. B. talebesine: TUNA DERSF.Vİnde Tecrübî Fizik ve U. Kİmya ıkmal ku.slarl açılmlştlr. Sizi en kısa zamanda İmtihanlarlnlza hazırlar. Ayrıca. Dersevimizde, bütün ORTA LİSE dersleri de mütehassls öğretmenler tarafından verilmektedir, TUNA DERSEVİ Türkiyenin en yüksek kültür müessesesidir. A d r e s : İstanbul Aksaray Alatiirk bıılvarl No. 88 umhuri UnCU j l l Lise 1 talebesine: MATEMATİK ve FİZİK PROBLEMLERİ Aritmetik, Cebir, Gep S U A D Ç I K İıtönü, birçok imar işlerini bizzat yerinde tetkik etti Bafra 24 fa.a.) Bugün saat 11,30 da Millî Şef Ismet İnonü Bafraya şeref vermişler ve meydanı dolduran binlerce Bafralının içten tezahürleri Ue ve coşktın alkışlan arasında Halkevini teşrif buyurmuşlardır. Binayı teftişi müteakıb şehrin muhtelif semtlerini, Kızıhrmak köprüsünü, kereste fabrikasını ve hükumet konağmı gezmişler ve sokakları dolduran muazzam insan kalabahğmın «Yaşa, varol, İnonü'» sesleri arasında orta okul binasına gelmişlerdir. Millî Şef öğle yemeğinden sonra orta okul salonunda halkla bir hasbıhalde bulunmuşlardır. Bu görüsmelerde aynca Parti, Halkevi ve muhtelif meslek mensubları da vardı. Cumhur Reisimiz Kızıhrmak yatağının seyrüsefere müsaid bir hale konması, civar arazinin kanallarla sulanması ve mevcud gollerin ıslahı etrafında hazırlanmış olan projeyi halkın muvacehesinde derin bir alâka İle tetkik buyurmuşlardır. Millî Şef ilgililere direktifler vermişler ve saat 15,20 de heyecan, sevgi duygularile bekliyen Bafralıların sürekli alkışlan arasında Samsuna müteveccihen hareket buyurmuşlardır. Milh Sef Bafrada J RA7Z Telgraf ve mektub adresı: Cumhuriyet. İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Teiefon: Başmuharrir: 22366, Tahrir heyeü: 24298. İdare ve Matbaa kısnu 24299 24230 İSTANBUL CAĞALOĞLU Sah 25 Ajjustos 1942 İKBAL K 75 Alman orduları Don dirseğini nihayet geçfi Piyade tümenleri ve hücum kıt'aları, kuvvetle tahkim edilen Rus mevzilerini yardılar Berlin 24 (a.a.) Alman ordulan başkumandanlığınm tebüği: Kafkasyada Alman ve müttefik kıtaların hücumu çetin dağ muharebeleri vermek suretile devam etmektedir. Stalingrad'm şimal batısında hava kuvvetleri tarafından emsalsiz bir surette desteklenen Alman piyade tümenlerile hücum kıt'aları Don nehrini geçmişler ve doğuya doğru hucumları sırasında kuvvetle tahkim edılmiş olan düşman mevziîerini yarmışlardır. Don cephesinin diğer kısımlarında düşmanın mevziî taarruzlan İtalyan kıt'alannın mukavemeti karşısında akim kalmıştır. Alman hava kuvvetleri düşman cephesinin gerisinde demiryolu tesislerine, nakliyat hareketlerine ve Volga üzerindeki nehir münakalâtına karşı tesirli hücumlarda bulunmuştur. Kaluga'nın cenub batısında ve Medin'in şimal batısında ve Rjev yakınlarında düşman hücumlan daha başlarken püskürtülmüş veya akim bııaktırılmıştır. Hava kuvvetlerimiz bu harekâtı sıkı bir surette desteklemişlerdir. İlmen golünün cenub doğusunda ve Leningrad önlerinde arazi kazancları elde edilmiş ve düşman karşı hücumlan püskürtülmüştür. Şimal Buz denizi cephesinde, Stukalarımız Balıkçılar yanmadasmda düşman askerî kamplarına hücum etmislerdir. Dün cereyan eden muharebe'erde Şovyet hava kuvvetleri 157 uçak kaybetmiştir. Aynca uçaksavar bataryala(Arkası sahife 3 sütnn 2 de) Mbliği Soysuzlaşan suç Karne yolsuzlart Hayatî ehemmiyetile mütenasib cezalarla karşılanarak, bir maskaralık mevzuu olmakta daha ziyade devam etmesine artık müsaade etmemeliyiz. azeteler haber verip duru yorlar: Birkaç gün once Ankaradan gelmekte olan yeni ekmek karnelerini muhtevi sandıklardan bazılarınin kırılarak karne paketlerinin dokülüp dağıldıkları goriilmüs ve ilk iş olarak dokülup dağılan karnelerin toplanmasına ve bunun karne çalmak için yapılmış bir hareket olup olmadığı anlaşılmak üzcre karnelerin sayılmasına başlanmıştı. Karne paketleri tabii numaralı idiler, ve her sandıkta hangi numarah paketlcrdcn nekadarımn bulundu&u tabiî evvelce tespit edilmiş bulunuyordu. 8»n kısundaki işleri bllgi üzerine değil, bu lürlü muamelelerde bittabi tatbik olunacak en basit kaideler olduğu için öyle yanyoruz. Hükumetin neşredeceği bir resmi tebliğde bu cihetlerin tasrih olunacağını umanz. Evet, hükumetin neşredeceği bir resmî tebliğ... Bu işte buna en kat'î bir lüzum buhınduğuna şiddclle kaniiz, ve hatta şimdiye kadar yapılmamış olmasından bir parça mütehayyiriz bile Hâdise, ekmek karnesi bahsinde yapılagelen suiistimallerin üzerine devlet otoritesile adeta alay eden, koskocaman bir tüy dikmektedir de onun için. Karne ile ekmek vesaire dağıtmak kuvvetli teşkilât ve ciddî tatbikat istiyen bir iş olabilir. Bu vaziyet berhangi lüzum ve zaruret üzerine bizim de tevessıil ettiğimiz bu usulde alabildiğine suiistimal yapılmasını hafif göstermcğe sebeb teşkil edemez. Şimdiye kadar yalnız gazetelerin yazdıklarından karne üzerinde bir çok suiistimaller yapıldığına Vâkıf olduk. Fakat bu yoldaki suçlulardan kimsenin suçu ile uygun ağırca bir cezaya çarpıldığını görmcdik. Hâlâ hatarımızdadır: Devlet merkezimiz Ankarada kendisine veriLen un üzerinde oynıyan bir fırıncı on lira ve karne suiistimali yapan diğer bir adam yirmi lira ağır para cezasına mahkum edilmişlerdi. Yapılan ciirme gore on ve yirmi liranın ağır para cezalığı yalnız kanunda yazılı bir sözden ibaretti. Hakikatte bu cezalar, suçluların onlarla alay edecekieri derecelerde hafifin hafifi şeyler olduğunda şüphe yoktu. Ve bu türlü sözde ağır cezaiarın suçu teşvik edecek mahiyetteki hafiflikleri elbette dikkatli gözlerden kaçamazdı. Bu işlerimizin lâjık olduğu ciddiyetle tutulmamalarından doğan ve büyüyen ciir'et, işte nihayet Ankaradan İstanbula gelmekte olan ekmek karnelerini muhtevi sandıklann kırılmasına kadar ileri götürülmüştür. Hâlâ hükumette hâdisenin ehemmiyetile mütenasib şiddetli ve hiddetli hareketlere şahid olmamış veya bunlardan heniiz haberdar edilmemiş Şark cephesinden resimler: Alman ağır tanklan, köpriileri yıkllnu? bir nehri (teçiyorlar Bu ne açık hırsızlık! Lokantalara ağır işçi karneleri 3, diğerleri 2 liraya satılıyormuş! Yolsuzlukta alâkaşı görülen birkaç kişi nezaret altına alındı, tahkikat devam ediyor Emniyet müdürlüğü büyük karne hırsızlığı işi üzerinde ehemmiyetle tahkikat yapmaktadır. Ankarada karne işlerile uğraşan memurlardan birisı önümüzdeki aylara aid mühim miktarda karne elde etmiş ve şehrimizde gazoz ticaretile meşgul bulunan eniştesine göndermistir. Gazozcu, bu kamcleri bazı kimseler vasıtasile şehrimizdeki büyük lokantalara satmağa başlamıştır. Beyazıdda büyük bir lokanta sahibi, tanesi üç liradan 100 tane knrnc satmalmış, fakat bir tesadüf eseri polis hâdiseyi meydana çıkarmıştır. Yapılan tahkikatta ağır işçi karnelerinin üç, diğerlerinin ikişer liradan satılTramvay nakliyatının, önümüzdeki kış makta olduğu tesbit edilmis, bir çok içinde devamına imkân bulunamıyaca kimse nezaret altına alınmıştır. ğına dair bazı gazeteler tarafından Mekmed Sabri Öztürk ve Eyüb Sadi verilen haber, ilgili makamlarca muadında iki şahıs da bu münasebet'e balâğalı telâkki olunmaktadır. Havaî nezaret altına alındıklarından bunlann hatların yenilenmesi için, Macar fabvekilleri dün millî korunma müddeirikalarına yapılan siparişe müsbet ce umumiliğine müracaat ederek serbest vab gelmiştir. Bunlar üç dört hafta bırakılıanları için kanunî teşebbüslerde sonra, tramvay idaresinin elinde bulu bulunmuştur. nacaktır. İstanbula aid Ankaradan gelen 17 İngiltercye ısmarlanan kablolara ge karne sandığımn kınk olduğu gö'.üllince: Harib vaziyeti dolayısile bu si müş, karneler birer birer sayılınca hiç parişin temini bir müddet için geci bir tanesi eksik olmadığı anlaşılmışkeceği anlaşılmaktadır. Bununla bera tır. Tahkikat bugün sona erecek ve ber, kablolarm gecikmesile tram\ay maznunlar millî korunma müddeiumumünakalesinin durması icab etmiye miliğine teslim edileceklerdir. cektir. Eskiyen kablolarm tamiri için gereken tedbirler alınmıştır. Rumanya6 ay dayanan süt komprimesi daki bandajlar, nihayet on güne kadar şehrinıize nakledilmiş olacnktır. icad edildi Şimdiki' halde şebeke üzerinde 110 Stockholm 24 (a.a.) Berlinden öğmotris, ve 65 römork arabası çelışmak renildiğine göre, Kiel'li bir endiıstri tadır. Depoya çekilen arabalann adedi adamı, sütü sulb haline getircnek ve 85 dir. Bir kısım havaî hatlann Kııık küp halinde komprime yapmak usulükaledeki fabrikada imali de mümkün nü bulmuştur. Bu küplerin 200 tanesi olabildiğinden bu hattm eskiliği yüzün 14 kilo geİmekte ve 450 litre sütü ihden tramvaylarm durması ihtimaii yok tiva eylemektedir. Bu usulle komprime tur. Fevkalâde bir vaziyet olmadıkca, edilmiş olan sut altı ay tazeliğini mutramvaylar miktraları azalsa da, gene hafaza etmekte ve toz halindekı sütten bütün hatlarda İşliyecektir. üç defa daha az yer tutmaktadır. Atlantikte yeni kayıblar Müttefiklerin 107 bin tonluk 17 vapnnı daha baürıldı Rus ileri hatlarında bir gedik açıldı Ruslar Don'u geçen Alman kıt'alarmı durdurmağa uğraşıyorlar Tramvay seferleri durmıyacak tngilix Generali Sir Henry Maitland VVüson Iranja Irak'ın müdafaası Nüstakil bir İngiliz ordusuna tevdi edildi Komutanhğa maruf tngilîz generali Wilson getirildi «Artık Alntanlar İrana havadan bir saat mesafede bulunuyorlar» Mosköva 24 (a.a.) Sovyet öğle tebliği: 23 ağustos gecesi kuvvetlerimiî Berlin 24 (a.a.) Alman denizaltıiarı Kletskaya cenub doğusile Kotelnikovo doğu ve batı Atlantikte ve Karaıb de şimal doğusunda ve Piyaügorsk cenub nizinde tonajları yekunu 107 bine ba doğusile Krasnodar cenubunda düşmanliğ olan 17 gemi ile İki yelkenli taşıt la çarpışmışlardır. Cephenin başka kesimlerinde önemli batırmışlardır. Bu gemilerden hacimleri yekunu 67 bine baliğ olan 11 i kafile hiçbir değişiklik olmamıştır. halinde seyretmekte idi. Piyatigorsk'un cenub doğusunda Ba^ka iki gemi daha torpillenmişse Sovyet kıt'aları yeniden geri çekilmiştir. de düşman müdafaasmm faaliyete geçAlmanlar Don nehrini geçtiler mesi yüzünden neticeyi görmek mümLondra 24 (a.a.) Rus cephesinden kün olmamıştır. gelen haberlere göre Almanlar dün Statngilizler de Mihverin 2 gemisini lingradın garbında Don nehrini yeni bir kuvvetle geçmeğe muvaffak olmuşlardır. batırdılar Ruslar, düşman asker ve tanklarını tarLondra 24 (a.a.) Amirallık daue detmeğe ve köprübaşlannı tahribe çaiışısinin bildirdiğine göre bir İngiliz de yorlar. Hayatî ehemmiyeti haiz olan bu nizaltısı, Orta Akdenizde düşmanın bir Londra 24 (a.a.) Yüksek rütbeü geçidde son derece şiddetli savaşlar ceiaşe ve İkmal gemisini batırmıştır. Alman subaylarının en seçkinleri tara« reyan etmektedir. Norveç sahilleri açıklarında bir intmdan sevk ve idare edilen bir milyona Almanlar her gece takviye giliz denizaltısı, harb gemilerinin reyakın efrad ve 300 tayyare Von Bock'un kuvveti getiriyorlar fakat etmekte olduğu bir kafileye taStalingrad istikametinde yaptığı taararruz ederek bir ticaret gemisini torLondra 24. (a.a.) Londra radyosu ruz esnasında Don nehrinin doğu kı« pillemiştir. Bu geminin batmış olduğu nun Rus cephesinde bulunan muhabiri, yısında tesis ettlği köprubaşını genişzannedilmektedir. jşu malumatı bildirmektedir: Almanlar, letmeğe çalışmaktadırlar. Almanlar niher gece, takviye kuvvetleri getirmekte hayet Don nehrini tanklarla geçmeğe Brezilya sularında Mihverin 3 ve hergün yeni hücumlar yapmaktadır. muvaffak olmuşlarsa da bu tankların denizaltısı batınldı Rus topçusuna karşı âciz kaldığı ve RiodeJaneiro 24 (a.a.) Son 24 Düşman bir kesımde Sovyet hatlarında Rus toçusunun mütemadi ateşine m?ruz bir gedik açmağa muvaffak olmuştur. saat zarfında Brezilya kıyısı açıklarinbulunduğu kafiyetle soyleniyor. Tankda üç düşman denizaltısının batırıldı Ruslar, mukabil taarruzlarla bu gediği lan Sovyet tayyareleri de bombtla» kapamağa çalıştıklarından kanlı boğuşğını Reuter ajansı bildirmektedir. maktadır. Stalingradın müdafaası içia malar cöreyan etmektedir. Stepte müthiş bir yangın hüküm sür Timoçenko'nun elinde bir milyon asSırbistanda vatanperverler mektedir. Patlıyan mermiler ve mayin ker vardır ve bu askerler steplerde 2 şehri ele geçirmişler lerin çıkardığı yangın stepi, bir alev derinliğine mevzi almışlardır. Timoçenko'nun Almanlar kadar fazla tsnkl Londra 24 (a.a.) Reuter bilridiyor: deryasına çevirmi^tir. Bu alev der yoktur. Fakat, topçusu çok fazladır, yası arasında Ruslar hatlannı tut Londraya gelen haberelere göre Yu. Berlin'den Berne'e gelen raporlara gögoslav vatanperverleri Livno şehrini ele muçlaVdır. re halen Kafkasyada cereyan eden dağ geçirdikleri vakit 200 Alman askerile UsRus ileri hatlarında bir gedik muharebesi Alman gruplaıı için hatta taçiyi öldürmüşler ve takviye almcıya açıldı Baviera ve Tirol dağcı birlikleri İçin kadar müstahkem bir mevkıi ellerinde Moskova 24 (a.a ) Öğle üzeri neş çok çetin bir mahiyet gostermektedir. tutmıya muvaffak olmuşlardır. Burada. redilen Sovyet tebliğine ektir: ki Almanlar teslim olmak zorunda kalKotelnikovo'nun şimal doğu bölgesinde mışlardır. Ticaret Vekili Ankarada düşman bir kesimde mühim miktarda Vatanpen'er kıt'alar Kljııc şehrini de tank tah'jid etmiş ve ileri hatlarımızda Ankara 24 (a.a.) İstanbulda teU zaptetmişler ve çok miktarda ganimet bir noktayı yarmıstır. Bir Sovyet tank kiklerde bulunan Ticaret Vekili Dr. ele geçirmişlerdir. Vatanperverler tem. birliği bir cenah hücumu yapmış, 7 Al Behçet Uz bu sabahki ekspresle Ankamuz ayı zarfında yalnız Bosna eyaletınde (Arkası sahife 3 sütun 3 te) raya avdet etmiştir 13 treni berhava etmişlerdir. Stalingrada doğru, Alman ordusu bir milyon kişilik bir kuvvetle ilerliyor Bu şehrin müdafaası için Timoçenko'nuıt emrinde de I milyon asker var YUNUS NADİ (Arkası sahife 3. sütun 4 te) Istanbulun r fethi Yazan: HasanCemilÇambel Cuma günü Londra 24 (a.a.) Harbiye Nazırlığının bildirdiğine göre, İran Irak komutanlığı adile yeni bir müstakil ordu komutanlığı kurulması takarrür etmiştir. İran Irak ordusu başkumandanlığına General Sir Henry Maıtland Wilson tayin olunmuştur. General Wilson, bu yılbaşında Bingaziye doğru İngiliz seri ilerlemesi esr.asında ingiliz kuvvetlerine kumanda etmiş ve evvelce Yunanistandaki h^jekâtı da idare eylemişür. Churchill. General Wilson hakkında «En iyi tâbiyecilerimizden birisidir» tabirini kullanmıştı. Reuter'in askerî muhabiri, bu karar ve bu tayin hakkında diyor ki: İran ve Irak, Almanların bugün uçakla İran hududuna bir saatlik rr.esafede bulunması yüzünden gittikçe daha büyük ehemmiyet kesbetmektedir. (Arkası sahife 3 sütnn 2 de) Neşre Mr. Churchill Londrada Almanyaya hava akınl yapan ağır İngiliz bombardıman ta> yarelerinden birisi vKoşede tayyareden bir tenvir bombasl atülyor) Londra 24 (a.a.) Rusya ve Ortaşarkta yaptığı seyahatten İngıltercye donen Başvekil Churchill bugün Londraya varmıstır. Okyanuste mutad facialardan: TorpiUenen bir vapur yanarak batlyor Başlıyoruz