5 Ağustos 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

5 Ağu.tos 1942 CUMHURİYET Âdanada şayanı Scvyol mukaveaîslisin iği buhran arbî Avrupada ikinci bir cephe kurulması ü.iiiciiniu adeta sönmesi üzerine Sovyet mukavemttiııin de bir buhran geçirmeğe başladığı aıtık vüzuhla göze çarpıyor. Gaıbi A\rupada bir cephenin kurulması sayesinde Alman tazyikının hafiflemesini, bu sayede daha iyi hazırlanmak için genişçe bir fırsat kazanmayı ııman ve bekliyen Ruslar, son büyiık Alman taarrumnu canlı, hızlı ve her güçlüğü küçümsiyen, her fedakârlığ göze alan mctanetle karşılamışlar, Alman ordularının Rus müdafaası bakımından hayatî mahiyeti haiz bölgelere ileılemelerine sed çekmek, hiç olmazsa bu ilerlemeyi azamî dcrecede geciktirmek için cllerinden geleni yapmışlardı Bu yüzden Sovyet Alman harbi, eşi görülmiyen bir şiddet peyda etmiş ve Rus millcti, müttefiklerinin imdada yetişmelerini umarak cesaretle dövüşmüştür. Kusya, Almanyanın askeri savletine tekbasına karşı gelemiyeceğini esasen bildiğı için, müttefiklerile elbirliğ yapmak ihtiyacını hissetmiş ve Rusya Hariciye Nazırı bu yüzden Londra ve \Vashington'a gidcTek müttefiklerle ikinci bir cephe açmak ve Rusyaya aramî yardımda bulunmak için anlaşma yapmıştı. Bu anlaşmıya göre Sovyet Rusya, Alman taarruzunu karşılıyacak, dişini sıkacak. müttefikler de bu fırsattan istifade ederek. yani büyük Alman kuvvetlerinin şarka yığılmış olmasına güvcnerek, her tehlikeyi göze alacaklar, ve garbi Avrupaya çıkacaklardı. Bu haTeket, Sovyetler Birliğinin nefes almasma kendini toplamasına, kaynaklarını yeniden işletmesine ve yeni bir hamle yapmasına imkân verecekti. Sovyetler,' verdikleri sözü tuttular ve Rus topraklarını müdafaada yılmıyan bir metanet, sarsılmıyan bir mukavemet gösterdiler ve ancak dayanılnıaz üstünlükler karşısında gerilemek zorunda kaldı'ar. Buna mukabil Rusyanın müttefikleri sözlerini yerine getiremediler. Gerçi yurd müdafaasında el yardımına güvenmenin yeri olmadığını Ruslar, herkcsteıı daha iyi bilirler. Fakat müşterek bir davanın. müşterek bir gayenin müdafaasını üzerine alan bu cephenin erkânı sıfarile Rusyaya yardıma koşmayı ve ikinci cephe açmayı taahhüd cden müttefiklerin bütün yükü Rusyaya yüklemeleri. herçeydcn evvel sadakat ve gayeye hizmet bakımından inkisar uyandırnbilecck bir vaziyettir. Fakat vaziyctin Sovyet mukavemetinde bir buhran devri açtığı göze çarpıyor ve bütiin dünya hu buhrandan doğacak neticelrri bekÜynr. dikkat bir dava Adana 4 (Hususi muhabirimizden) Açılan tahkıkat neticesinde Fiat Muraİkinci asliye cezâ mahkemesi dikkate kabe kcmisyonu reisi sıfatıle eski Seydeğer bir davanın rüyetine başlamıştır. han Valisi Faik Üstün, Belediye reis veDava mevzuu şudur: Fabrikacılar tara kili, Ticaret Odası Başkâtibi, İktısad fmdan siitışa çıkarılan un üzerinden ka müdürü, Belediye müfettişi, Belediye zanc vergisi esasma göre Mılli Müdafaa komiser, Bcras umumi kâtibi, Belediye verjisi verilmesi lâzım gelirken bu iş'e doktoru haklarında lüzumu muhakeme alâkadar istisas heyetinin yapmış oldu kararı verilmiş, son dört suçlu tevkif ğu yanlış bir hesab sonunda Milli Mü edilmiştir. Eski valinin muhakemesi Şudaîaa vergisi gayrisafi hasılat üzerinden rayf Devletten çıkacak bir kararla yapıalınmış ve bu suretle fabrikacı'ıann zim lacaktır. Muhakeme, şahîdlerin dinlenmetine 31 bin küsur l:ra geçirllmiştir. me?i için 3 ağustosa bırakılrmştır. ıuımtuııılııııi!llll||lll!||||illliuııııııııııııııııımıııı (Başmabaleden devam) hiç bir memleket hatırlamıyoruz. Meselâ bizimkine benzer bir ziraat memleketi olan Fransada mahsul fiatlarında köylii lehine üç beş santim artırılabilmek ve kendi mahsulünden köylüye bir parça daha fazia miktarı bırakılabilmek için hâlâ sözle ve yazı ile münakaşalar yzpılmaktadır. Orada köylü lchine ileri süıülen mucib sebeblerin bizdeki vaziye(e aynen uymakta olduğunu hayretle gördük. Meselâ köylünün mahsulüne konan fiatların anlığından ve kendi mahsulünden köylüye bırakılan miktarların yetersizliğinden şikâyet olunuyor, ve eğer nıemleketten bütün iaşe ihtiyaclarını temin edecek fazia istihsal isfeniliyorsa diğer şartlar arasında evvelâ bu meselelerin cür'et ve cesaretle halli lânm geldiği ileri sürülüyor. Ziraati teşvik Hadfseler/Jrâsmdt ıcm (Baştarafı 1 inci sahifede) Tasfiye vaziyeti tetkik edilerek ithal primlerinin şimdiden bir miktar inchrilmesi imkâmnın hasıl olduğu görülmüş ve ithalâhmızda ucuzluk ve ğenişlik gayelerine hizmet edecek olan aşağıdak; karar almmıştır: 1 Gerek Amerikadan ve gerekse diğer memleketlerden yapılacak ithalâtla buna rnüteferri ticarî hizmet ve muameleler karşılığı olarak yabancı memleketiere ödenmek üzere mubayaa edilen dövizler üzerinden Takas Limited şirketince tahsil edilmekte olan primlerın ııispeti yüzde otuz beşe indirilmiştir. 2 Tenzilâth prim tatbikatı 5, 8,1942 günü başlıyacaktır. Binaenaleyh tican hizrret ve muamelelerle akreditifli mubayaa!arda bu tarihten itibaren satın alınacak dövizler ve akreditifsiz mubayaalarda ise. gene bu tarihten itibaren gümrüklerden çekilecek mailar hak kında yeni tenzilâtlı primler tatbik olunacaktır. *** İhalât birliklerinre, gelen ithalât mallannm piyasaya süratle tevzii için tedbirler almmaktadır. Ticaret Vekâletinin yeni prensipi. ambar ve antrepolarda ithalât maHarını bekletmeden piyasada arzetmek ve bunun fiatlar üzerinde yapacağı müspet tesirlerden halkın istifadesini mümlaın kılmaktadır. Bunun içm ambar ve antrepolarda sebebsiz mal kalmıyaraktır. Mmtaka Ticaret müdürlağü su.ıü gününe ithalât vaziyetini tei^rafla Vekâlete bildirmektedir. Bardak buhranı azın şu sıcak günlerinde bardak buhranı ne yaman bir şeydir. Hangi eve gitseniz, hangi kahvecile görüşseniz size bardak eksikliğinden şikâyet ediyor. Bakınız şu hale! Kırk parahk sırça bardak ne hale geldi? Rivayete göre şişelerin boynunu kesip bardak yapiyorlarmış. Buna şişe mi dayanır? Bay Abdülkadir Ziya veya Tevfik Cenaniyc. sormuyorum. Şişecilere soruyorum: Bu kesime şise mi dayanır? Bardak buhranı derken yarın bir de şişe buhranı başlıyacak. Şişe aradınız mı size: Eski şişeler bardak oldu, diyecekler.. Eski çamlar bardak oldu. denirken... Peki bardaklara ne oldu? Meınlokette hovarda adedi arttı da yeni bardaklar kırılanlann açığını kapatamıyor mu? Hayır Efendim! Öyle değil... Dinleyiniz!. Allah kimin varsa bağışlasm, bizim de Faşabahçede İş Bankasına aid bir canı fabrikası var. Bardaklarımıa bu fabrika yapıyor. Yapıyor ama yapamıyor. Yani yetişemiyor. Bunun üzerine bazı işten aniıyan mütehassıs Türkler hem bu buhranı önlemek. hem de tabiî para kazanmak için kendilcrine zücaciye imali için müsaade edilmesini istiyorlar. Beş ay kadar beklediklen sonra kendilcrine şifahen: İstanbul ve sekiz vilâyet için zücaciye imali imtiyazı İş Bankasına verilnıiştir. Müsaade edemeyiz, demişler. Bu adamlar da zücaciye fabrikası Konyada açılamıyacağı için işten vazgeçmişler. Vazgeçmişler ama iddiaları var. Evvelâ diyorlar ki: İmtiyaz şartnamesi mucibince Paşabahçe fabrikası yevmiye 70 ton istihsal yapmak mecburiyetinde iken ancak 30 ton verebilmektedir. Binaenaleyh taahhüdüne riayct etmcmektedir. Şu haldo bu cksiği ikmal etmek istiyenlere müsaade cdilmeli. yahud istihsalini 70 tona çıl.arması için fabrika icbar edilmelidir. Bugün ahval dolayısile dısarıdan, mal gelememektedir. Ancak nakliyat nispeten daha kolay olan Bulgar ve Rumen fabrikaları bize mal gönderebiliyorlar. Bu mallann memlekctimize ithali tamamen serbesttir. Yani Paşabahçe c«m fabıikasının imtiyazı bu yabancı mamulâtın memlekete girmesine mâni olamıyor da Türklerin içeride yapacaklan imalâta engel teşkil ediyor. Böylece tabiî istemiycrtk Bulgar ve Rumen fabrikaları İstanbula mal verebildiklcri halde diğer Türk müteşebbislerinin imalâtına miı•<nAe cdilmemektedir. İşte aziz okuyucularım bardak buhranınm esası, içyüzü ve kördüğum noktaları. («öıünüşte halli müşkül görünüyor ama bitaz eneriik davranılırsa, ya fabrika islihsalutını 70 tona çıkararak, yahud diğer müteşebbislere müsaade edilerek bu buhranın önüne geçilir... Çünkü helo yazın şu sıcak günleTİnde bardak buhranı güç şeydir. güç! B. FELEK mlman hurp teblîği (ISastarat) 1 incı sahltede) danlarını, nakliye kollarını ve şimendifer tesislerini Kafkasyamn şimal şebekelerine kadar gece ve gündüz bombalamışlardır. Sal ve Don nehirleri arasmda Alman ve Rurr.en kıt'aları şarka doğru iler: hareketlerine devam etmişlerdir. Volga üzerindeki gemilere karşı yapılan bir gece taamızu esnasmda tayyarelerimiz bir Sovyet petrol gemisini batırnuşlardır. Büyük Don kavsinde bolşevikler hiç bir netice vermiyen mukabil taarruzlanna devam etmişlerdir. Rjev kesiminde düşmanın tekrarladığ şaşırtma taarruzları şiddetli muharebeler neticesinde geri püskürtülmüştür. Volko£ cephesinde ve Leningrad önünde mevziî taarruz hareketlerimiz muvaffakıyetli neticeler vermiştir. Finlandiya körfezinde bolşeviklerin iki mayin arayıcı gemisi bombalarla batırılmış, üçüncü b:r gemi hasara uğratılmıştır. Don yyetharp \ tobliai 1 (Baştarafı 1 inci sahifedej ucakları, 18 düşman uçağı düşürmüşlerdir. Briansk ve Kareli cephesinde mahallî çarpışmalar olmuştur. dirseğinde vaziyet vahamelini muhafaza ediyor Moskova 4 (a.a.) Cepheden İzvesüa gazetesine gönderilen bir habere göre tütün Don dirseğinde pek mühim bir köprübaşı civarmda vaziyet gerginleşmi.ştir. Almanlar birkaç istikametten taarruz etmekte ve tayyarelerin himayesinde büyük piyade ve tank kuvvetleri kullanmaktadırlar. Rumen süvari kıt'aları, doğdukları toprakları şiddetle müdafaa eden Don ve Kuman kazaklarını ezmek gayretile Kuşevskaya'ya getirilmişlerdir. Dün bir çok taarruzlar geri püskürtülmüş ve bu arada bazı kasabalar birkaç kere elden ele geçmiştir. Muharebe buğday tarlalarmın üzerine yayılıp çekilmektedir. Bu tarlaların bazılarmda ekinler biçilmıştir. Umumiyet itibarile Almanlar dün mühim terakkiler kaydedememişlerdir. Salsk bölgesinde muharebe şiddetlenmiştir. Vaziyet nezaketini muhafaza etmektedir. Başkumandsuılığın verdiği miitemmim malumat Berlin 4 (a.a.) Şark cephesinde cereyan eden muharebeler hakkında Alman orduları başkumandanlığının bildiıdiğine göre, Kuban bölgesinde Alman kıt'aları geri çekılmekte oian bolşevikleri yakmdan sıkıştırmaktadırlar. Alman taarruzu burada ve aşağı Don'un altmda bir yandan geniş bir cephede arazi kazanırken bolşevikler şark cephesinin şimal kesiminde yaptıkları neticesiz şaşırtma taarruzlarında boş yere kan dokmek suretile yıpranmaktadırlar Hava kuvvetlerinin taarruzlan devamlı yağmurlarla bataklığa dönen bir sahada çarpışan Alrrjan kıt'aları için pek faydah olmuştur. Alman avcıları bu muharebe sahaları üzerinde 45 düşman tayyaresi dü^ürmüşlerdir. Şark cephesinin şimal kesiminde düşm,ın cenubdan, cenubu şarkıden ve şimalden ayni zamanda Volkof üzerinde bir köprübaşına karşı boş yere yapüğı taarruzlarını tekrarlamıştır. Leningrad muhasara cephesinde düşman tarafından evvelce yapılan taarruzlar geri püskürtüldükten scnra Alman kuvvetleri düşmanın şiddetli mukavemetine rağmen muvaffakıyetli bir mevziî taarruz yapmışlardır. Bu kesimde de Alman kıt'alarmın ileri haıeketi devamlı yağmurlar neticesinde bataklığa dönen bir sahada zorluklara uğramıştır. Alman avcıları şark cephesinin şimal kesiminde cereyan eden hava muharebcierınde 39 Sovyet tayyaresi düşürmüşleıdir. Başka bir taj'yare de hava bataryalai'ı tarafından düşürülmüştür. Ruslar büyük bir taarruza mı hazırlanıyor ? NewYork 4 (a.a.) Herald Tribunc gazetesinde çıkan bir makalesinde binbaşL Fielding Eliyot Rusların muazzam bir mukabil taarruz hazırladıklarım bildirmektedir. Londra, vaziyeti cesaret verici buluyor Londra 4 (a.a.) Rus cephesindfki durum hemen hemen geçen günlere nispetle hissedilir derecede ayni şekli muhafaza etmektedir. Rus orduları mütemadiyen dayanmakta ve düşmana ağır kayıblar verdirterek Don dirseğinde her gün gittikçe artan bir mukavemet göstermektedir. Almanların bazı terakkiler elde ettikleri tck çevre Rostov cenubudur. Görünüşe göre, burada Almanlara gösterilen şiddetli mukavemet yalnız Rus ardcıları tarafından yapılmakta ve Rus esas kuvvetleri de daha cenubda buluiımaktadır. Hulâsa olarak, ahnan haberler umumiyetle ve geçen günlere nispetle biraz daha cesaret vericidir. b Topraksız köylüyü koiayca ya Hindistandan çekilmelerini taleb eden pılması mümkün olan her yerde toprak karar suretini halkın nasıl karşıladıgmı landırmağa başlıyabiliriz. anlamak üzere Hindistan eyaletlennde c Köylünün tohum noksan ve ihti dolaşıp dönen muhtelif ajanları kabul yaclarını vaktinde tedarik ederek gene ederek bunlarla görüşmüştür. vaktinde kendisine ulaştırmak çok müPatel, Gecerat eyaletinde Gandhi ta"a. himdir. fından İleri sürülecek her emre itaat ed Temiz ve cins tohum ziraarini dileceğini söylemiştir. Pandid Nehru da, mümkün olan sür'atle umunıileştirmeğc birleşmiş eyaletler hakkında ayni dedcğıu götürmek başlıbaşına bir mcse meçte bulunmuştur. Iedir. Tohum istasyonlarımızda üretilen iyi tohumların bütün memlekete mal olması başlıca hcdefımiz olmalıdır. e Ziraatte inkılâb hiç olmazsa pullıığun kullanılmasını umumileştirmekle başlıyabilir. Pulluk kullanmak için kuvvetli hayvana ihtiyac vardır. Kuvvetli hayvan kuvvetli ve kâfi yemle yaşar. Bizde hayvan yemi mcselesi de ehemmiyede ele alınacak bellibaşlı bir meselemizdir. f İstihsali artıracak ve bunu temin için güzel ziraat yapacak iyi çiftçilerin şohadetnamelcr ve nakdî mükâfatlarla takdir ve taltifleri İtalyada tecrübe olunan pek tesirli bir tedbirdİT. Neleri yapacak hangi çiftçilere mükâfatlar verüeteği Ziraat Vekâletimizce tespit ve hükumetimizce ilân edilmelidir. Biz bu ıı^ura tahsis olunacak meselâ bçş yüz bin liranın asla çok görülrncmesi lâzım geleceşi kanaatindcyiz. Filhakika köylü mahsulünün diğer eşya fiatlanna nazaran nispetsiz düşüklüğü çok büyük bir mahzurdur. Sonra köylerin ihtiyaclan biitabi ehemmiyetle dikkate alınmak lâzım gelen bir zaruretür. Meselenin bizdeki hal şckli ne kadar cezrî ise o kadar da geniş ölçülü oldu. Bu tedbir, zhaî istihsaü artıraıak ınenılekette iaşe işleıini mümkün sür'atle normale götürmek istiyen bir tedbirdir. Şimdi bizde kendiliğinden teşvik olunan ziraat elbette önümüzdeki yıldan itibaren fazia verimler temin edecek ve bu sayede memleket iaşesinde giderek Çok miktarda ithalât eşyası geldi normale dönmeğe imkân bıılunacaktır. Avrupa şimendifer hattırın işletmeğe O Biz bu çok güzel neticcye varmak için açüması üzerine ithalât Ç K artmıştır. yalnız fiat ve usul değişikliklerinin ken Bu sebeble Liman İşleîmesinin ambar diliğinden fazia istihsali teşvik eden ma ve antrepolarda boş yer kalmamıştır. Bu ithalâttan halkın derhal istifade hiyetile iktifa olunmıyarak buna hükun.etçe alınacak başkaca teşvik tedbirleri etmesini temin etmek için tacirlerin nin de katılmasını muvafık buluyoruz. gelen malları süratle çekmesine gayret IMesele. hepsini hulâsa eden umumî ta edılmektedir. Mın'aka Ticaret müdürlüğü ithalâtçı biıile millî müdafaa bakımından, uğrunda nekadar fedakârlık yapsak asla çok tacirler, mallannı süratle çekmeleri. aksi takdirde Ticaret Vekâletine verilmiş gbrülmiyecek suretle ehemmiyetlidir. haklara istinaden bu mallann çekileHükumet ziraatte fazia istihsali temin ceğini bildirmiştir. etmek için şimdiye kadar almış olduklarına bundan sonra daha ne gibi yeni tedbirler ilâve edebilir? Bunları hiç şüphesiz salâhiyetli vekâletin incclemelcri en doğru olaTak tayin edecektir. Bize öyle geliyor ki önümüzdeki vaziyet Türkiyedc köylü ve ziraat mevzularını ciddiyetle ele alacak plânlı bir hareketin başlangıcını bilc teşkil edebilir. Hatırımıza gelen bazı satırbaşlarını kaydetmiş olalım: a Çiftçilerirnizin ziraat alet ve vasıtaianndaki ihtiyaclannı imkân nispcBombay 4 (a.a.) Gandhi dün, Hind tinde gidermek lâzımdır. kcngresi idare komitesinin İngilizlprin İn^iliz Amerikan Korporasyonu Harbin bidayetindenberl Türk İngihz ticareî münasebatı üzerinde çalışan İngiliz ticaret birliğine müşabih bir kort>ora?yon kurmak için Amerikalılar da tetkikler yapmaktadır. Fakat Türkiye ile Amerika arasmdaki ticarî rr.ünasebatm bugünkü şartlara uygiın olarak yürütülmesi ve daha ziyade inkişafı için müstakil bir teşkilât kurmTktan ziyade İngiliz korporasyonu ile müşterek çalışılması muvafık görülmüştür. ingiliz korporasyonu Türkiye ile yapılacak ticari işlerde, İngiliz Amerikan korporasyonu halinde çalışacaktır. Amerikadan bu iş için sahibi salâhiyet bir mümessil şehrimize gelmiştir. Avrupa memleketlerinden gelen ticarî mümessiller Macaristandan bir sanayi mümessili memleketimizden pamuk ve deri almak üzere şehrimize gelmiştir. Bu mümessil alâkadarlarla temaslarda bulunmaktadır. Slovakyadan deri ithalâtcıları namina bir mümessil de şehrimize şelmiştir. Bütün Hiıtdistan İranda kabine buhranı bitti İcra komitesinin kararına taraftar görünüyor öüü Tanınmış bir siyaset adamı o!an KıvamüsSaltana Başvekâlete getirildi Ankara 4 (Radyo Gasetesi) Tahran radyosunun bıldirdiğine göre, İran Başvekilliğine getirilen Kıvamüs Saltaıia. ya Şehınşah tarafından yeni hükumetı teşkil etmesi hususunda yazılan mektubda, memleketin ıslahı ve terbiyesi için tanınmış, tecrübeli ve çalışkan bir hükumet reisine ihtiyacı olduğu, Şehınşahın bü'.ün bu vasıflan yeni Başvekilde, Kıvamüs Saltana'nın kabine azalarını seçerek işe başlaması bildinlmekte ve muvaffakıyetler dilenmektedir. İran Şehinşahı yarın İran saati ile 20 30 da İran radyosunda memleketin ıç ve dış siyaseti hakkında mühim bir nutuk irad edecektir. Ingilterenin bazı tavizler vermesi mümkün NewYork 4 (a.a.) NewYork Tİmes gazetesi yazıyor: «Hindistan halkı. Yeni Dünva nüfusunun takı iben beşte biri yeniden buhranlı bir devreye girmek üzere bulunuyor. Hind milletinin ekseriyetini temsil cden kongre partisi geçen nisanda Sir Stafford Cripps'in tekliflerini reddetmişti. Bütün Hind halkının dörtte birini teşkil eden Müslumanlar adma söz söyliyen Müslüman Birliği de Cripp^'e menfi cevab vermişti. Hind İ?çi partisi ise Hindistana tam ve kat'i bir istiklâl verilmesini istemiştı. Bu günkü şartlar içindç İngilterenin Hindistana daha bazı tavizler vermesi mümkündür. Fskat İngilterenin müsamaha edemiyeceği bir şey varsa o da Hindistanm anarşiye sürüklenmesidir. ömer Rıza DOGRUL Merhum Haydar Aktayın cenazesi dün kaldırıldı Eski Moskova büyük elçimu merh'im Ali Haydar Aktayın cenazesi dün büyük merasimle kaldırılmıştır. Merhumun ce nazesi sabah saat 10 da Büyükadadaki evinden alınmış ve hususi vapurla Sırkccıye getırılmışıir. Cenaze vapurdan çıkanlırken tramvay caddcsir.de sıralanmış olan bir süvari kıt'ası, bir piyade taburu ve bir polis müfrezesi ihtiram vaziyeti almıştır. Cenaze alayı askerî ve şchir bandolar nnın çaldıkları matem havasile ha eket etmiştir. Cenaze otomobilinin önünde, başta Milli Şef Reisicumhur İsme: İnönünün, Başvekil ve Hanciye Vekilı Şükrü Saıacoğlunun, Hariciye Vekâleti ve Hariciye Vekâleti umumî kâtibj Numan Menemencioğlunun ve resmi ve hususi müesseselerin gönderdikleri çelenkler bulunuycrdu. Cenazede Cumhur Reisi namma Cumhur Rıyasetı Umumi Kâtibi Kemal Geaeleç, Vali muavini, .yılâyet, Parti ve Belediye erkânı. askerî erkân, yabancı devletler mümessilleri akrabası ve dostları hazır bulunmuşlardır. Cenaze, Ankara caddesini ve Divanyolunu takiben Beyazıd mevd^nma getirilmiştir. Cenaze. namazı öğle \akti Beyazıd camiinde kıhndık'an sonra Edirnekapı şehidligine götürülerek ebedi istirahatgâhına tevdi edilmiştir. Kıvamüs Saltana Başvekâleti kabul etti Tahran 4 (a.a.) Tecrübeli siyasî bir şahsiyet olan KıvamüsSaltana İran Başvekillıği vazifesini kabul etmiştir. Pek yakında kabinenin teşekkülünü bildirecektir. Millî Şef Mecliste meşgul oldu (Baştarafı 1 inci sahifede) için Milli Şefin bir otomobil içinde getirilmiş olan büstü başta Vali olmak üzere mülkî ve askeri erkânla kalabahk bir halk kütlesi tarafından burada karşılanmıştır. Bundan sonra Vali tarafından otomobilden almarak izcilere verilen büst, izcilerimiz tarafından el üzerinde taşmmak suretile Cumhuriyet alanına getirilmiş ve alanda yer almış bulunan kesif halk kütlelerinin sürekli alkışları ile karşılanmıştır. Merasimin bu safhası. günün Giresunlular için olan büyük değerini ve halkımızın Milli Şefe karşı sarsılmaz bağlılıklarmı belirten söylevlerle kahraman Mehmedciklerimizin sevgi ve takdir ile takib edüen geçişleri takib eylemiştir. Tezahüra'a gece de devam edilmiştir. Don büyük dirseğinde muharebeler Berlin 4 (a.a.) D. N. B. nin askeri kaynaktan öğrendiğine göre, Don büyük dirseğindeki Alman ve müttefik kuvvetleri günü gününe Sovyet kıt'alarile tanklarını ezmektedir. Kalaç şimal batı çevreMnde Sovyetler 23 temmuzdanberi 367 tank kaj'betmişler ve en küçük bir muvaffakıyet elde edemeksizin kanh kayıblara uğramışlardır. Don dirseğinin bütün şimal kısmile Voronej'in ilerisine kadar Don nehrinin tekmil batı kıyısı halen Almanlarm elinde bulunmaktadır. Bolşevikler Timoçenko kuvvetlerinin bütün Don nehri boyunca Similianskaya cenubundan şimalde Voronej'e kadar taarruza geçtiği hakkında haberler yaymışlardır. Hakikî durum karşısmda bolşeviklerin arzularını birer hakikat olarak telâkkiye kalkıştıkları açıkça görülmektedir. Cumhurreisimizin taziyesi Mussolini (Baştarafı 1 inci sahifede) Kontes Astor, evvelki gün, Sauthpoıtta söylediği nutukta demiştir ki: • Ruslar Büyük Britanya için değil kendileri için harbediyorlar. İngiltere nazik bir durumda iken Ruslar bize yardım etmemiştir.» İstsnbul 4 fa.a.) Cumhur Riyaseti TJmumî Kâtibi Kemal Gedeleç bugün Büyükadaya giderek sabık Moskova büyük elçimiz merhum Haydar Aktayın ailesini ziyaret etmiş ve Cumhur Reisı namına taziyede bulunmuştur. Armavir Baku demiryolu tahrib edildi Berün 4 (a.a.) D. N. B. nin askerî kaynaklardan öğrendiğine göre. dünkü gün Alman savaş ve tahrib tayyareleri Kafkas dağlarının şimal kollarma kadar karmakarışık bir halde çekılmekte oian bolşcvik kıt'alarma dalgalar halinde taarruz ederek ehemmiyetli kayıblar verdirmişlerdir. Bir çok taşıt kolları talırib edilmiştir. Bazı yer'erde kuşatılmış olan düşman grupları mukavemete çalışmışlardır. Alman töh'rib tayyareleri pike taarruzları yaparak bu grupların son mukavemetini de kirmışlardır. Başka Alman savaş tayyareleri Armavir'Je Baku arasındaki demiryolunu tekrar bomtalamış ve bir çok trenler tahrib edilmiş veya hasara u&ratılrnıştır. Dediğimiz gibi yukarıda saydıklarımız Japönlar Çinde bir şehri ziraî inkılâb işimizin yalnız birer satırdaha zaptettiler başından ibarettir. Bunların daha derli top!u bir plânını elbette ziraat âlimi RaTokyo 4 (aa..) Domei ajansı bildişid Hatiboğlunun riyaset, ettiği vekâlet riyor: tertib ve tanzim edecektir. Tchekiang vilâyetinde Suiaşang şehri Japonîar tarafından 1 ağustosta işgal YUNUS NADt edilmiştir. Tokyo 4 (a.a.) İmparatorluk umUmî karargâhmdan bildiriîdiğine göre, Japon deniz uçakları 30 temmuz akşamı (Baştarafı 1 inci sahifede) Avustralyanın şimal batı sahilinde evvelâ muharib gruplarla olan müna Ledland limanını ve bu limandaki hava sebatımıza ve bizi uzaktan, yakmdan il üssü ile askerî tesisleri bombardıman etgilendiren siyasî hâdiselere dair kısa miştir. İzahatta bulunduktan sonra teşkil etmiş 36 saat süren hava muharebesi olduğu hükumetin beyannamesini okuWashington 4 (a.a.) General Stilmuştur. well umumi karargâhmın tebliği: Bu mevzu üzerine söz alan 13 hatibin Hengyang'a Japönlar 190 uçakla hütakdir yollu bey?natını müteakıb hüku cumlar yapmıştır. Japonlann bu hümetin beyannamesi müttefikan tasvib cumlarda mahirane bir taktik kullanedilerek saat 18,15 te toplantıya son ve dıkları inkâr edilemez. Japönlar Hengrilmiş tir. yang'a hücum için en iyi püotlarını topHükumet beyannamesini bugün de lamışlardır. Hengyanş hava muharebesi. 36 saat sürmüştür. Uçaklanmız 17 JaMecliste okuyacak pon bomba uçağım düşürmüşlerdir. BiAnkara 4 (Telefonla) Meclis yarın zim hiç bir uçağımız kaybolmamıştır. saat 15 te toplanacaktır. Hükumet yarınki topîantıda programını okuyacak, Tütün kongresi mesaisini bundan sonra itimad reyi istiyecektir. Parti Meclis Grupu Makine elektrik mühendisi Fransanın büyük fabrikalarmdı elektrik mühendis şefliği yapmış Enstitü Politeknik diplomalı elektrik mütehassısı iş anyor. Beyoğlu Bristol otelinde Bay Enver Korte yazılması. General MarshalFın ikinci cephe kumandanı olması muhtemel Muğlada müstahsi] faaliyette bitirdi Tü'ün kongresi dün İngiliz ve Amerikan tütün şirketleri mümessillerinin de iştiraklle toplanmış ve yeni tütün tipleri nizamnamesi üzerinde İngiliz ve Amerikalı mümessillerle kat'î mütabakat hasıl olmuştur. Daha evvel Alman elçilerile de avni şekilde mütabık kalındığmdan yeni nizamname tei?mrr.ül etmiştir. Çok mühim kararlar (Baslarafı 1 inci sahifede) emaslara geçilmiştir. Pirinc, fasulye, mercimek. nohud, bezelye gibi gıda maddelerı verilmiş olan karar mucibir.ee tamamen serbest bırakılacaktır. Devletin elinde bulunan kömür. şeker v.s. gibi maddelerin fiatlaında hiç bir artış olmıyacağı gibi u£ak mikyasta bile olsa tenziller yapılması İmkânları araştırılmaktadır. İaşe teşkilâtındaki meminlrr Ankara 4 (Telefor,!a> Ticar»t Vekâleti iaşe teşkilâtırriflki bütün Ti^mırlara vazifelerinin hitam buldusu bugün tebliğ edildi Londra 4 (a.a.) Reuter ajansının Muğla 4 (a.a.) Köylü harmanmı askerî muhabirinden: kaldırdıkça hükumete parası mukabiAmerikan eksperîerine göre. ikinci linde borclandıgı yüzde 25 ini Ziraat cephe başkumandanlığma getirilmesi Bankalarma teslime başlamıştır. Köylü kuvvetle muhtemel olan zat, Genera! son dummdan çok memnundur. Marshall'dır. Bu yüksek makamın herhalde en ziyade ehliyet sahibi olan bir Adanada 400 ekmek karnesi şahsıyete tevdi edileceği muhakkaktır. satan bir hademe yakalandı Bunımla fceraber her memleketin ikinci Adana 4 (Hususi) Bazı kimselerin cephede kullamlabilecek askerî kuv^'etfazia karne kullandıkları nazarı dikkati leri mikt?rımn son karar üzerinde biraz çekmiş. alâkadar memurlarca yapılan atesiri olması da tabiidir. raştırmalarda, lâğvedilen iaşe bürosu hademesi tarafından 400 karne çalmdığı Ankara İzmir bisiklet yarışı .•e piyasaya sürüldüğü anlaşılmıştır. Hırsız hademe yakalanmıştır. Ankara 4 (Telefonla) Ankara İzmir bisiklet yanşlannın ikıncisı bu sene Bükreşte küfredenler şiddetle 30 ağustosta başlıyacaktır. cezalandırılıyor Bisiklet federasyonu geçen senenin tecrübelerini gözönünde tutarak, bu seBükreş 4 (a.a.) Bükreş polis müneki yanşlarda esaslı bazı değişikliklsr dürü bugün sokaklarda ve kahvelerde apmıştır. herkesin yamnda küfredecek olanlara Bu cümleden olarak, geçen müsabaka karşı şiddetli tedbirler almdığım bildinın bin kilometre tutan mesafesi 1,112 ren bir emirname neşretmiştir. Bu emirkilometreye çıkmıştır. Buna mukabil da nameye göre, halk arasında küfredenler ha müsaid yollardan koşulması temin e bir aydan on aya kadar hapsolunacak ve dümiştir 30 ağustosta Ankaradan hare 20 bin leye kadar para cezasma çarptıket edecek olan koşucular, İzmirin kur rılacaktır. Küfretmenin tekerrürü halintuluş bayramına tesadüf eden 9 eylul de "bu tarzda hareket edenler toplanma ?ünü İzmire varacaklaraır. kamplarına gönderileceklerdir. Londra 4 (a.a.) Yeni İran Başvekili günü Tak^inı abideiine merasimle çelenk KıvamüsSaltana, yakında kabine aza koyacak ve abide önünde geçid resmı larım tespit edecektir. yapacaklardır. Bu meraslme bütün heReuter'in Tahran muhıbiri, muahede yetlerin mahalli ve millî kıyafetlerile işmucibince bazı yerlerin Müttefikler ta tirakine müsaade olunmuştur. rafmdan takviyesi hususunda yeni İran Emınönü Halkevi festival münasebekabinesinin Müttefiklerle teşriki mesai tile halk tarafından hep birlikte söyleedeceğine esaslı bir surette itimad edil nebilecek "halk şarkılarını teksir etmekdiğini bildirmektedir. tedir. Ankara radyosu da bu akşamdan itıbaren festival marşını «bir marş öğreniyonız» saatinde öğretecektir. Diğer taraftan süiTDriz olmak üzere Geçenlerde Kartal Maltepesinde Tev muhtelif mıntakalarm mahallî kıyafetfik isminde birisıle arkadaşı Muhar lerinden yüzlerce bebek hazırlatılmakta. rem, rakı içtikten kısa bir müddet son dır. Bunlar festivale iştirak eden halka ra ölmüşlerdi. Rakının tahlili neticesin dağıtılacaktır. de, buna siyanür dö potasyum karıştırılFestival için gelen heyetler dığı ve iki arkadaşm zehirlenerek öldügü Henüz gelmemiş olan grupların oyun. kanaatine varılmıştır. Vak'a günü Muları haric, gelmiş bulunanlardan progharremin meyhanesinde oturan Tevfiğe, rama almanlar şunlardır: bir çocuğun bu rakıyı getirdiği. rakı ile Sıvas halayı 9 kişi, Çerkeş oyunu 5 birlikte üzerinde «afiyetle içiniz» yazılı kişi, Kastarnonu <Sepetçioğlu> 6 kişi, «Ali» imzalı bir pusula bıraktığı ögreAydın «Birlik zeybeği. 9 kişi, Konya nilmişti. Fakat, kimin, kim vasıtasile ve «Kaşıklı» 8 kişi, Hannandalı 6 kişi, İzne maksadla Tevfiğs zehirli rakı yollamir «Kordon zey'oeği» 5 kişi, Rize «Saldığı bir türlü anlaşılamıyordu. Şımdi, lamas 3 kişi. Rize «Hançer» 4 kişi, Rize mesele. yeni bir safhaya girmiştir. «Hemşm tulumhn 11 kişi, Erzurum ban Tevfiğ'n karısı Hatice. kızı Hikmet ve 4 kişi. Erzurum «Dello» 4 kişi, Temur oğlu Hüseynin elbirliğile bu suçu işledik Ağa 9 kişi, Hoş bilezik 9 kişi, Sıvas leri iddia edilmektedir. Zehirli rakıyı Tev «Tamzara» 5 kişi, Maçka horonu 7 klşl. fiğe götüren, oğlu Hüseyindir. Rafcıya Giresun horonu 7 kişi, Artvin horonu 6 zehir katılarak Tevfiğin öldürülmesi kişi. Köroğlu 2 kişi, Elâzığ «Üç ayak> yolundaki hareketin sebebi. zengince bir 6 kişi. Yazga çıkalım 2 kişi, Mendil 4 adam olan Tevfiğin son zamanlarda her kişi, Kaytanna 4 kişi. Epepe 3 kişi, Bahangi bir saikle ailesinden yüzçevirerek lamış 4 kişi. Hey hey yâr 5 kişi, Csr.ana parasını türlü eğlencelerde harcamas; sardım bu gece 2 kişi, Her birine 2 kişi, ve karısının bu halden kuşkulanması Ondört oyunu 6 kişi, dır. Böyle giderse, günün birinde aç'.<ta Bütün bu oyun gruplar.nın ayn ayn kahnacağı endtşesile. bir an evvel Tev. fiğin mirasına konmak düşüncesi hâîr.m sazları. davul ve zurnalan da vardır. Bazı mahaller Müttefikler taraMillî oyunlar festivaline iştirak edefından takviye edilecek cek olan heyetler önümüzdeki pazartesl Millî oyunlar fesfivalinin çok güzel olmasına çahşsSıyor Feci bir öîümün tafsilâtı olmuş ve önü öldürmek yolu aransrak. kadm tarafmdan rakıya zehir kanştırılmak suretile. bu yol bulunmuştur. Yolla. nan rakıyı içmekte tereddüd etmemesi için de yakın arkadaşlarmdan Alinin adı kullanılmıştır. Tevfik. işte böylece gafil avlanmıştır. Arkadaşı Muharremin bu Yeni imal tipi nizamnamesile Türk rakıdan içmesine gelince, o sadece Tevtütünlerinin işlenmesi. Eg<î, Marmara, fiğin kendisine gelen rakıdan bir kadeh Karadeniz ve Şark tütünleri için dört ikram etmesine kurban gitmiştir. esaslı tipte olacaktır. Kartal jandarm^sile Üsküdar Müddeiumumiliği; tahkikatı ilerletmektedıir. Diğer taraftan. yakalanan Hatice ile Bir kaç gün evvel Bakırköy hastane Hikmet ve Hüseyin. ilk safhada aleyhsinden kaçan Adıyamanlı Mehmed is lerindeki iddiayı inkâr etmişlerdir. mindeki bir deli, civar kırlarda gezerken yaka^anmıştır.Tekrar hastaneye götüMuğlada yer sarsıntısı rülmüştür. Anlattığma göre, kaçarken Muğla 4 (a.a.) Bugün saat 10.20 de yetecek ekmeğini beraber götüren Adıyamanlı Mehmed, bu bir kaç gün içeri burada şiddetli bir yer depremi olmuşsinde katık olarak zerzevat ve meyva ye tur. Hasar yoktur. Teşekkür Vatan vazifesi yolunda «Atılay denizaltı gemLsile» şehidler arasma karışan kıymetli zevcim elektrikçi gedikli başçavuş Fethi Yücese sin aramızdan ebedî olarak aynlması vesilesile derin elem ve kederlerimize iştirak etmek suretile bizzat telgraf ve mektubla taziyet lutfunda bulunan ve bize hakikaten tesliyet veren çok nazik zevata ayn ayn roinnet ve şükranlanmızı bildirm?ğe teessürümüz mâni olduğundan bu kıymetli yakınlanmıza alenen teşekkürlerimizi takdime muhterem gazetenlzin deiâlet buyurmasını rica ederim. Hamivet Yüceses Bu nasıl deli? miş, açık havadan faydalanıp, kırlarda uyku kestirmiştir. Mes'ud bir doğum Vecihi Paşa hafidi Bay Raşid mahİthalâtçı Birliği büro şeflerinden dumu Bay Namık Bogaziri uzun zamanAltın fiatları yükselmekte devam et danberi müptelâ olduğu hastalıktan Kakkı ErKİneriıı b:r oğlu dünyaya gelmektedir. Dün bir Reşad altını 3110 ve kurtulamıyarak vefat etmiş ve cenazesi miş ve Kısmet adı konulmuştur Ebevyekülçe altının gramı 410 kuruşa kadar Rumelihisarmdaki aile makberesine nini tebrik eder, yavruya uaun ömürler cUleriz. yükselmiştir. defnedilmistir, Altm 3110 kuruş Vefat