5 Ağustos 1942 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

ÇARŞAMBA 5 ULU S Basımavi he di Çankırı Caddesi, Ankara Telgrat :ULU S Ankara AĞUSTOS Ç Telefon ) Başyazarlık ....... 1 118964 2 Yazı lşlîrıı Müdürü. , . lgğ; —a Şmessıcsle Müdürü. .. .1144 Bak İğleri .. « « . 1062 D M 5 KURUŞ İdara S .» ee &ı ee 30064 y 4 NDODIMIZDIR ÜNYON Yangın - Hayat - Kaza Sigorta Şirketi Ankara Acentası HALİL NACİ MIHÇIOĞLU Anafartalar 'Telefon : 1230 Caddesi No. 95 ümetıin On üç hatibin takdir yollu beyanatından sonra (.H.P. Medis Grupu Umumi Heyefi beyannameyi mülfefikan fasvibelfi B B. Şükrü Saraçoğlu Ne haldeyiz, ne yapmalıyız ? Falih Rıfkı ATAY İkinci dünya harbinin 35 inci ayının ortalarına yaklaşıyoruz. Demek ki 1917 yılının haziran ayındayız. İki Türkiye'nin kuwyvetçe, rahatça, sükün ve güvenlikçe, ve nihayet yiyecek ve giyecek bakımın- dan ne baş döndü: bir farkı var. Yal- nız bu iki Türkiye'yi değil, bugünkü 'Türkiye ile Avrupa kıtasında henüz t- rafsızlıklarını müdafaa edebilen Hükü- metleri kıyas edelim: bu hükümetler 1917 de yiyecek ve altın cennetleri — idi. O vakit veremlerin kilo kazanmak için gittikleri İsviçre'nin sağlam halkı, şim- di, devamlı bir kilo kaybı içindedir. Çünkü yeni harp, eskisi gibi, dünya mik letlerini, bir kısmı abluka altında, bir kısmı abluka dışında, bir kısmı her is « tediğini bulabilir, alabilir, getirebilir, bir kısmı ise hiç bir istediğini bulamaz, alamaz, getiremez bir durumda bırakma- mıştır. Uçaklar ve denizaltılar, ve bu se fer saf değiştiren Japonya, bütün şart - lart altüst ecti. Eğer Türkiye ilk dünya harbinde bugünkü gibi tarafsız kâlabil- miş olsaydı, 1914 ten 35 ay sonra altına, yiyeceğe ve eşyaya boğulmuş olacaktı Taşıma işlerindeki zorluk, Amerika'yı tâ Enitre'de montaj fabrikaları kurmak zorunda bırakmıştır; Hindistan, endüstri tesisleri ile donatılmıştır; kayıtlamalar her tarafta gitgide sıkılaşmaktadır. Yeni harp eskisinden belki daha az insan, fakat en zengin endüstri ve hammadde salta - natlarını bile tükenikliğe uğratabilecek kadar çok malzeme yiyor. Hiç bit mem- leket, harp kazanççısı olmakta değildir. Eşya değişiminde esas, mala karşı mal- Harbin her yeni gününde, bu buhran daha ağırlaşacak, ve dünyadaki darlıkla kıtlığı hafifletecek çare, iyi bir barışın hazırlıyacağı imkânlara kadar, asla bu- lunmiyacaktır. 1942 - 1943 kışında az gida zayıflamalarının tam — gıdasızlık ölümlerine doğru — gittiğini — göreceğiz. Bu ahval içinde vatandaşça devletçe ilk kaygimiz, her türlü ikinci üçüncü ihti- yaçları bir tarafa bırakarak, beslenebil- mektir. Şuna emin olalım ki biz harp devrinin bu en büyük bahtiyarlığını, ya- ni beslenmeyi kendi kendimize sağlıya - biliriz. Harbin her yerde her gün daha artan sıkıntılarının uzak yakın akisleri- ni tesirlerini göreceğiz, şüphe yok! Fa- kat açlık çekmiyeceğiz ve — toprağımıza daha büyük bir hamle ile sarılırsak, şim- dikinden daha iyi de doyar, daha iyi de beslenisiz. Şuurlu ve mantıklı bir Tür - kün barışa kadar en yüksek — vazifesi, beslenme şartlarını darlaştıracak her ha- reketten kaçınmak, her hareketi suç say- mak, beslenme genişletecek, kolaylatacak her çareye — başvurmaktır. Accak ihtiyacımız kadar almalı, kullan- malı, bir avuç bahçemize kadar Türk toprağının işlenebilir. hiç bir - sahasını boş bırakmamıya çalışmalıyız. Bu millet, kan dökeceği vazifelere çağırıldığı vakit KSonu 4 üncü sayfada) şartlarını , C. H. P. Meclis Grupu Umumi Heyeti dün saat 15 te Reis Vekili Trabzon Mebusu Hasan Saka'nın landı: reisliğinde — top- Celsenin açılmasını ve geçen toplantıya ait zabıt hulâsa- .H. P. Meclis Grupunda Başvekilimiz tarafından Hük sının okunmasını müteakıp sürekli alkışlar arasında kürsü- ye gelen Başvekil Şükrü Saracoğlu, evvelâ muharip grup- larla olan münasebatımıza ve bizi uzaktan yakmdan ilgi- Alman askerleri doğu cephesinde bir nehri geçiyorlar lendiren siyasi hâdiselere dair kısa sonra teşkil etmiş olduğu hük muştur. Bu mevzu üzerine söz alan natını müteakıp hükümetin beyannamesi . izahatta bulunduktan ümetin beyannamesini oku- 13 hatibin takdir yollu beya- müttefikan — tas- vibedilerek saat 18.15 te toplantıya son verilmiştir. (a.a.) İthalâtımızda ucuzluk ve genişlik gayelerine hizmet edecek olan yeni yir karar İthalat primleri yüzde otuz beşe indi Ticaret Vekâletinden tebliğ edilmiştir: 25 mayısta gazetelerde neşredilmiş olan tebliğ ile bir kısım serbest dövizlerle yapılan mübadelelere tatbik olunan prim ler ilga edilirken, mevcut primli dövizler tasfiye olununca ithalâtımız üzerindeki döviz primi yükünün de kaldırılacağı be- yan edilmişti. Giresun'da İnönü günü kutlandı Giresun, 4 aa. — Giresun halkı Milli Şef İsmet İnönü'nün şehrimize gelişlerinin yedinci yıldönümü olan dünkü günü büyük tezahürlerle kut- lamıştır. Bu münasebetle Giresun baştan- başa milli renklerimizle bezenmiş ve şehrin şark methalinde güzel bir tak kurulmuştu. Törene bu takın altından . başlanmış ve bundan yedi yıl önce hükümet reisi olarak geliş- lerinin hâtırasını yaşatmak için Mil- M Şef'in bir otomobil içinde getiri miş olan: büstü başta vali olmak ü- Tasfiye vaziyeti tetkik edilerek itha- lât primlerinin şimdiden bir mikdat in- dirilmesi imkânının hasıl olduğu gö - | tülmüş ve ithalâtımızda ucuzluk ve ge- nişlik gayeler'ne hizmet edecek olan a- şağıdaki karar alınmıştır: 1 — Gerek Amerika'dan ve gerekse diğer memleketlerden yapılacak ithalât ile buna mütcferri ticari hizmet ve mu- ameleler karşilıği olarak yabancı mem- leketlere ödenmek üzere mübayaa edi - len dövizler üzerinden takas limitet şir- ketince tahsil edilmekte olan primlerin nisbeti yüzde otuz beşe indirilmiştir. 2 — Tenzilâtlı prim tatbikatı 5-8- 942 günü başlıyacaktır. Binaenaleyh, ti- cari hizmet ve muamelelerle akreditifli mübayaalarda bu tarihten itibaren satın alınacak dövizler ve akreditifsiz müba- yaalarda ise, gene bu tarihten itibaren gümrüklerden çekilecek mallar hakkın- zere mülki ve askeri erkân ile kala- B (Sonu 4 Üncü sayfada) da yeni tenzilâtlı primler tatbik oluna- caktır. (a.a.) Moskova Eski Büyük Elçisi B. Ali Haydar Aktay'ın cenazesi dün kaldırıldı İstanbul, 4 a.a. — Sabık Moskova Büyük Elçimiz Haydar Aktay'ın ce. nazesi bugün Büyükada'dan hususi bir yapurla Sirkeci iskelesine getiril. miştir. Cenaze buradan saat 11.30 da merasimle kaldırılmıştır. Önde bir suvari müfrezesi, bir pi. yade kıtası, polis ve inzibat müfreze. leri ve askeri bir bando olduğu halde cenaze alayı Sirkeci, Ankara caddesi, Belediye ve Çarşıkapı tramvav cad. delerini takiben Beyazıt'a getirilmiş ve namazı Beyazıt camisinde kılıııı,lı_k. tan sonra Editrnekapı — dışındaki Şe- hitliğe defnedilmiştir. Cenazede Cumhurreisi namına Cum- hur Riyasşeti Umumi — Kâtibi Kemal Gedeleç, Vali Muavini, Vilâyet, Par- U ve Belediye erkânı, askeri erkün, yabancı devletler mümessilleri, a bası ve dostları hazır. —bulunmuş dır. Cenazeye, başta ait olan fevkalâde mütenâ bir çelenk- le birlikte İstanbul — belediyesi ve dostları tarafından — pek çok çelenk gönderilmiştir. Cumhurreisimizin taziyeleri İstanbul, £ a.a, — Cumhur Riyase. Cumhurreisimize ! Rahmetli B. Ali Haydar Aktay H Umumi Kâtibi ba |leç, bugün Büyüka va giderek sa- bıik Moskova Büyük Elçimiz merhum Haydar Aktay'ın ailesini ziyaret et. miş ve Cumhurreisi namına taziyede bulunmuştur. Haydar Aktay'ın hayatı Haydar Aktay 1300 yılında- Aydos. £ Sonu 4 üncü sayfada ) » Kemal Gede hi v ronej - ençvk V rrar ' KiLEReE İŞTALİNGRAD Yyin, aei? A, a. . <. huj 0oıl'l aSi Vfİ « * Stalinön, * vergü Te faganı ae Y Prolsterskaya ASTRAM! 4, N ue k ZAR AŞ SrleraGna z gaA HAZER KO TT Ü ’.ı levsk DAT DENİZİ SA z #r, BAA BC ğ N, v L? ; %"İ's Gmsî Cî“/ğ'tf T “RR Y e Ç UNYUN ÜUN — Gelen son haberlere göre doğu cephesindeki as- keri durumu gösterir harta (Dünkü askeri harekâtin bir izahını üçüncü sayfamızdaki “HARBE DAİR” sütunun- da bulacaksınız. ) Ankara- İzmir bisiklet yarışlarının ikincisi Bu yıl 30 Ağustos'la başlıyacak Ankara « İzmir bisiklet yarışlarının ikincisi bu sene 30 ağustosta — başlıya- caktır. Beden Terbiyesi Genel Direktörlüğü tarafından her sene tekrarlanmak üzere tertibedilen bu müsabaka, memieket ölçüsünde geniş bir spor hareketi ol- mak dolayısiyle, büyük bir alâka ile karşılanmaktadır. Müsabakanın teknik kdaresini üzeri- ne alan Bisiklet Federasyonu geçen se- .. .Inumn tecrübelerini göz önünde tutarak, usse or bu seneki yarişlarda esaslı bazi deği - şiklikler yapmışstır. Bu cümleden olarak takfbedilecek — yol değiştirilmiş — ve su * ., haleler kabul edilmiştir: liz uçaklarının (”« : l"gi ız ç a I Ankara - Kızılcahamam, — Kızılcaha- mam - Gerede - Bolu, Bolu - Adapaza- ri, Adapazarı - İzmit -, Yalova, Yalova- Bursa, Bursa-M. Kemalpaşa, M. Kemal- akınları yüzünden hasarlara (Sonu 4 üncü sayfada) BERLİN'E GÖRE MOSKOVA'YA GÖRE Almanlar VOROŞİLÖVSK'U zaptettiler Alman kıtaları birçok yerlerde Kuban nekrine vardılar Voronöj'de Rusların hücumları akim kaldı Berlin, 4 a.a. — Alman orduları baş- komutanlığının tebliği: Azak denizinlin doğusunda alman tü- menleri kismen inatla savaşan bölşevik artçılarının mukavemetini kırmışlardır. . Kat Ordunuün seni teşkilleri ile cüretii. bir ilerleme He Kuban birçok noktalardan varmışlardır. Voro- şilovsk endüstri şehni ve evleri yapılarnı şiddetli bir mücadeleden sonra ele ge- çirilmiştir. Hava teşkillenimiz, kaçmak- ta olan düşman kollarına tamamen im- ha edici bir tesirle hücum etmi düşman hava meydanlarını ve Kafkas simaline kadar — bulunan demiryolu tesislerini — bombalamışlardır. Sal ve Don mehinleri arasında alman ve rümen kıtaları doğuya doğrü ilerle- devam edirler. Hava ( ponu 4 üncü sayfada ) şebekelerde melerine etmel SON DAKİKA : samamammam EKATERİNOVSK ŞEHRİ DE DÜŞTÜ Berlin, 4 aa. — Alman kıtaları Azak denizinin doğusunda, Ekateri - novsk şehrini hücumla zaptetmişler- dir Bu şehir Yeya ırmağı üzerinde ve Kuçenskaya'nın 40 kilometre ka- dar cenup dıığıı:ımıladır_ uğradı ve birçok fabrika yıkıldı Londra, 4 a.a, — Londrada res- men bildirildiğine göre, Düsseldor?'- da gündüz alınan fotoğraflar, cuma gecesi ingiliz hava kuvvetlerinin a- kını esnasında bu şehirde çok geniş hasarlar yapılmış olduğunu göster- mektedir. Akından 12 saat sonra, fotoğrafların alındığı zaman, bir çok yangın halâ devam ediyordu. Endüst ri mahallelerinde oldukça hasar var- dir, İnfilâk ve yangın bombası isa- betleri alan fabrikaların nisbeti yük- sektir. Doklar civarında —4 hektar kadar yer. tamamiyle harap olmus- tur. Buradaki hasarın hangi fabrika lara dokunduğu henüz incelenme- miştir. Hasara uğrıyan fabrikalar Haşara uğradığı sarih surette tes- bit edilen fabrikalar şunlardır: Sta- Bir İngiliz Stirling ağır bombardıman uçağı ( Bu tayyarenin bakımı için birisi kadın olmak üzere tam ( 56 ) kişiye ihtiyaç vardır. ), Sovyetler MUANNİDANE dövüşüyor Kletskaya bölgesinde rus kıtaları bir karış foprak ferketmediler Don kavsinin bir yerinde durum ciddi Moskova, 4 a.a. — Sovyet tebliği- ne ek: Kuşevaskaya bölgesinde — bilhassa şiddetli muharebeler olmuştur. Salzk yakınlarında düşman tanklarına ve piyadesine karşı şiddetli müdafaa muharebeleri verilmiştir. Tsimlianskaya'da da inatçı muha- rebeler olmuş, burada sovyet — toöp- çusu ve tankları, karşı hücumlarda, 8 alman tankı tahribetmiş ve yal- nız bir kesimde 250 alman er ve sü- bayı öldürülmüştür. Kletskaya bölgesinde sovyet karşı hücumları yapılmıştır. Bu kesimde, sovyet uçakaları, 18 düşman uçağı düşürmüşlerdir. Briansk ve Kareli -cephelerinde mahalli çarpışmalar olmuştur. *kk Moskova, 4 a.a. — Öğle üzeri neş- redilen sövyet tebliği: 3 ağustos gecesi kıtalarımız Klets- kaya, Tsimlyanskaya, Salsk ve Ku- ( Sonu 4 üncü sayfada ) Gandi'nin ingilizlerin çıkıp gitmesini istiyen kararını eyaletler iyi karşıladılar Bombay, 4 aâ&. — Gandi, dü. Hint kongresi idari — komitesini: ingilizlerin Hindistan'dan çekilme lerini talep eden karar suretini hal- kın nasıl karşıladığını anlamak Ü- ( Sonu 4 üncü sayfada ) 150 hav;ıeydanı 400 bin uçakçı Londra, 4 a.2.. — Haber verildiği- ne göre, Amerika hava kuvvetleri - nin İngiltere'de 150 tayyare mey - danı ve 400 bin tayyare müretteba - tı bulunacaktır. Amerikan pilotları devamlı olarak artan miktarda İn « giltere'ye gelmektedir. |