6 Ağustos 1942 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

PERŞEMBE 6 AĞUSTOS 1” 42 | 5 KURUŞ Başyazarlık Yazı İşleri İdare ULU S BAsıImMEVvİ Cankırı Caddesi. Ankara Telgraf : Y L U S Ankara ( Telefon ) Yazı İşleri Müdürü, .. Müessese Müdürü, ,, 1871 * . 1061 » 1144 « 1062 1064 DIMIZ ARNDIMIZDIRM Meclis ittifakla ve alkışlarla Sa — Sayın Saracoğlu diyor ki : Saadefimizin sırrı büyük bir Sef'in efrafındaki fam birliktir Topraklarımızı harbin dışında tutmak için bütün dikkat ve gayretimizi sarfetmekteyiz Hükümetin beyannamesi Buğday ve iaşe meseleleri için ciddi tedbirler alındı Hükümetin beyannamesi üzerine Falih Rıfkı ATAY Yirmi yıla yakındır, hatip Saracoğlu, Mebus veya Hükümet adamı sıfatt — ile, Büyük Millet Meclisi kürsüsünden dai- Ma sevgi ve alâka ile dinlenmiştir. Man- tk ve akıl sağlığına dayanan bir vuzuh, İnkilâpçı ve milliyetçi prensiplere tam bir bağlılık, fikir ve hükümleninde ne tereddüt, ne de mübalâga zâflarına düş- Miyen tartılı ve ölçülü bir üselük isinin başlangıçtanberi bi sna hâkim olmuştur. Başve 'nun dünkü beyannamesinde bu vasıf- ların ne kadar olgunlaşmış olduğu göze farpıyor. Beyannameyi gazetelerde oku- Yan, yahut radyolardan — dinliyen Türk Yatandaşları, hiç şüphesiz, millet vekil lerinin alkışlarına ve güven re Bönülden iştirak etmişlerdir. Milli Şe Yaratmış olduğu — katşılıklı güvenden len sayın Saracoğlu, bunun — sirri Mağıdan yukarı gözü kapalı bir bağlan- Ma değil, bir karşılıklı anlaşma ve ina- fişma olduğunu bilir. Hemen söyliye - lim ki kendisinin dünkü nutku, Hükü - Metle halk arasındaki beraberliğe — yeni Ve tüze kuvvetler katmıştır. Saracoğ- re 'in Zh TEziLn be F Üç kısma ayrılabilir: milli birlik, milli Müdefaa ve dış politikaya ait kısım, harp homisine ait kısım, bütün milli faali- Yetlere hâkim kalmakta devam eden ana irlere ait kısım! İlk yazımızı birinci ayırıyoruz. Sayın Saracoğlu, bu kanlı ve kara dünyada en bahtiyar milletlerden biri Olarak kalışımızın baş dayancını, Milli Sef İsmet İnönü'nün etrafındaki sarsıl Maz, gevşemez ve yıpranmaz milli birlik- t& bulmaktadır. Bu bakikati keşfeden iz değiliz. Fakat onu gerçeleştirmenin, itür ve medeniyetlerini örnek edindiği- iz milletler için dahi bazan ne kadar İmkânsız hale gelmiş olduğunu, ve baş- ilâm, sanat, fen, altın ve u'ıdusrı"i :Gnldıe(leu'nin bu yüzden haırri—ıl:ıı;ı. kaybetmiş olduklarını şu son harbin hrihinde dahi görmüşüzdür. Yeni dün - Pt harbinin müsbet mucizeleri vanifr: Tenfi mücizeleri vardır. Müsbet muci - telerin kaynaklarına doğru gittiğimizde, bir fikir ve harekete inanıştan doğan balk ve gençlik birliğinin her şeye esas H anlarız; menfi mucizelerin se- hWlu'im' araştırdığımızda, fikir ve ha - teker ayrışıklığından gelen anarşi karşı- Tiza çıkar. Mesele, milli birlik hakika- Ünin herkesçe anlaşılmış olmasında de - Bildir: Şef ve mesuller tarafından bu bir- İğe vücut verecek itimat unsurlarının h_“ıunmuında ve millette, hususi ve şah- #i kinleri, ihtirasları umumi menfaat uğ- Tuna feda etmek faziletinin yaşamasında, , hürriyet ve şeref sevgisinin her By üstünde tutulabilmesindedir. Sayın Sa- Tcoğlu bugüakü milli birliği — yuğuran Maya - fikri, Hükümet programının başı- almıştır: istiklâlimize dokumulmadık harbin dışında kalmak, istiklâlimize Tokunulduğu vakit son Türke kadar dö- hşmek! Millet nasıl, bir başkasının top- "_Ğlndnn ve hakkından kazanmak — için Si damla kanını vermemek — dâvasında h"“ksıı'. kendi toprağından ve hakkın n başkasına vermemek için bütün da li tlarını boşaltmak dâvasında da bir - İktir, Bunun için, her türlü zorluklara ,” h gererek, kuvvetli bir ordu tutuyo Âz ve onu her gün daha kuvvetlendiri Yoruz. Başvekil, dış politikamızın tâ Te a'danberi her vakit aynı istikam (Sonu 4 üncü sayfada) l Başvekilimiz Hükümetin beyannamesini okuyor Büyük Millet Meclisinin dünkü toplantısında, — Başvekilimiz Şükrü Saracoğlu, Hükümetin iç ve dış po- litikasını izah eden beyannamesini o- kumuştur. Sürekli alkışlarla sık sık kesilen bu beyannameyi aynen neş - rediyoruz : “— Arkadaşlar; Aziz hâtırası önünde saygı ile e - gildiğimiz Dr. Refik Saydam'ın va- zife başında ölmesi üzerine teşkili- ne memur buyurulduğum Hükümeti Büyük Meclisin Yüksek Huzuruna getiriyorum, Yeni Hükümetiniz de evvelkiler gibi Cumhuriyet Halk Partisi pro- gramını hassasiyetle ve dikkatle tat- bika çalışacaktır. Arkadaşları Dünyanın her gün daha fenalaşan ve ufuklarında bir ümit ışığı belir - miyen karanlık — matzarası içinde Türk milleti bütün istıraplarına rağ- men en bahtiyar bir mevcudiyet ola- rak göze çarpıyor. Bu saadetin sırrı büyük bir Şefin etrafında yaratılan birliktir. Görmekte olduğumuz dün- ya faciaları içinde milletlerin yıkıl- malarına sebep olan tefrikalar, ihti- lâflar Türk milletinin bütün fazilet- lerini nefsinde toplıyan İsmet İnö - nü'nün yarattığı karşılıklı güven sayesinde (alkışlar) bu memlekette yer bulmamıştır. İnönü Türk mille- tine, Türk milleti de İnönü'ye çok (Sonu 2 inci sayfada) Dördüncü Kurultayı günü toplanıyor Kurum üyeleri saat 10 da Atatür muvakkat kabrini ziyaret edecekler Türk Dil pazartesi uün SARACOĞLU'NUN TEŞEKKÜRÜ Meolisin dünkü toplantısında Mil- let Vekilleri rey birliğiyle Saracoğ- lu Hükümetine itimatlarını bildir- mişlerdir. Bu netice, heyecanlı alkışlarla ve tezahürlerle karsılanmış ve yeniden kürsüye gelen Başvekilimiz Şükrü B eZ Millet Vekilleri Başvekilimiz baş Ğ Şükrü Saracoğlu'nun nutkunu dinliyorlar SARACOĞLU HÜKÜMETİ Meclisin dünkü toplantısında 391 reyle ve mevcut âzanın tam ittifakiyle İTİMAT REYİ ALDI Söz alan hatipler Hükümetin politikasını heyecanla tasvibettiler Saracoğlu bulun- muştur: “Arkadaşlar; şu anda kalbimde canlanan bir mâ- nayı açığa vurmak suretiyle teşekkür borcumu ödemek istiyorum, Kalbimde canla- nan bu mâna şudur: O mâna bana diyor ki, Saracoğlu, bu millet seni besledi, büyüttü, okuttu, ye- tiştirdi ve birçok işler vere- rek tecrübeli bir adam ha- line getirdi. (Bravo sesleri, alkışlar.) Şimdi bu borçları ödemek sırası senindir. Şim- di ben de huzurunuzda söz veriyorum: Arkadaşlarımın yardımiyle bu omuzumda biriken borçları bütün mev- tudiyetimle ödemiye çalışa- cağım. (Bravo sesleri, şid- detli ve sürekli alkışlar). Dü teşkil eylemiş olduğu Büyük Millet Meclisinin dün Şemsettin Günaltay'ın baş- L da yapılan İ d Ki Şn’ıknı ” Bu münasebetle Bür vekilleri hazır bulunmakta idiler, Kordiplomatiğe ait localarda Ankara'da bulunmakta olan büyük ve orta elçilerle bu elçilikler erkânı, dinleyicilere nit localarda da kalabalık bir dinleyici kütlesi ve matbuata ait locada ise bütün yerli ve ecnebi matbuat ve ajans mümes: leri yeralmış bulunuyorlardı. Herkes Başvekilimizin, Hüki metinin güdeceği politikanın ana hatlarını izah edeceği be - yanatlarını sabırsızlıkla beklemekte idi. Saat tam 15 te Başkanlık yerini alan Şemsettin Günaltay celseyi açtıktan sonra Başvekil Şükrü Saracoğlu'nun, anaya- samıza göre, Hükümetinin progrtamını Meclisin tasvibine ar- zedeceğini bildirmiş ve sözü Başvekilimize bırakmıştır. Bunun üzerine Şükrü Saracoğlu şiddetli “ve sürekli al - kışlar arasında kürsüye gelerek Hükümetin iç ve dış poltika- sını izah eden nutkunu söylemiştir. Millet vekillerinin sık alkışları ve tasvip tezahürleriyle karşılanan bu nutuk 35 dakika devam etmiştir. (Başvekilimizin nutkunu okuyucula- | rımız ayrı sütunlarımızda bulacttklardır.) B. Ali Rana Tarhan'ın Basvekili Bolu'da İnönü günü Bolu, 5 (Hususi) — Yüce Milli Şe- fimizin Bolu'ya teşriflerinin yıldönümü olan buğün şehrimizde büvyük — törenle kutlanmıştır. Tören valimiz B. Ahmet Durmus Evrendilek'in bir nutkiyle açil- mış ve belediye, Parti ve gençlik adla. rına hitabeler tradedilmiştir, Bü mutlu gün şerefine ayrıca spor eğlenceleri tertibedilmiş ve — Yardımse- venler Cemiyeti tarafından gece bir balo venilmiştir. Milli Müdafaa istikrazının ilk ferfibi Ankara, 5 aa, — Maliye Vekâletin- den öğrenildiğine göre milli müdafaa istikrazının birinci tertip — tahvillerinin ve demiştir ki: “— Türkiye Cumhuriyetinin yeni Hükümetinin Başveki- li, muhterem Şükrü Saracoğlu'nun yüksek şahsiyetinde Grupu- muz adına hürmetle selâmlarken yürt borcunu hayatı paha- sına ödemiş bulunan değerli selefleri büyük vatanperver Dr. Refik Saydam'ı da gıpta ile yâdederim. Millet Meclisi müstesna günlerin- den birini daha yaşamıştır. Toplantıda hemen bütün millet sonra kürsüye C, H. P. Meclis Müstakil Grup Reis vekili İstanbul Mebusu Ali Rânâ Tarhan gelmiş sık sözleri Muhterem arkadaşlar, büyük alâka ile dinlediğimiz be- yanatın diş politika bahsinde durmıya lüzum yoktur. Başve- kilimizin yıllardanberi muvaffakıyetli işleyicisi bu siyaset açık, dürüst, müspet siyasettir. Dahili siyaset olarak beyanatın, gü- nün hayati meselesi olan maişet işine tahsis edilmiş olmasını çok yerinde bu- luyoruz. Yeni Hükümet, ıstırap mevzuu olan meseleler hakkında aldığı kararla- rı açık bir lisanla bildiriyor. Ve alına- cak neticelere göre icabederse yeni ted- birler alacağını da ilâve ediyor. Muhterem arkadaşlar, biz harp dı - şında olmakla beraber harp ekonomisi nin içindeyiz. Bu şartlar altında mutlak bir serbestlik sistemi tatbikına ne imkân ne de cevaz vardır. İktısadi hayat milli sdaf çoğunun yüzde 7 faizli ve bir & da ikramiyeli yüzde 5 faizli olarak ya - kında satışa çıkarılması tekarrür etmiş - ür. dığı başlıca temeller - den biridir. Bu hayatı, milletin ve yurdun selâ- meti icaplarına göre tanzim etmek her ikü en esaslı vazifelerinden bi - Ankara, 5 aa. — Türk Dil Kurumu Genel Sekreterliğinden: Dördüncü Türk Dil Kurultayı 10 ağus- tos 1942 pazartesi günü acılacaktır. Kurultay üyeleri, o gün saat —onda başta Kurum Başkanı olarak Türk Di Kurumunun yüce kurucusu Ulu Önder Atatürk'ün muvakkat kabrini ziyaretle Kurum adına bir çelenk koyacaklardır Sayın Üyelerin tam saat onda muvakkat kabir önünde toplanmaları rica olunur. Bu ziyaretten Dil - Tarih - Coğrafya Fakültesine dönülecek ve saat on bu çukta Kurultay açiliş töreni yapılacak- tır. Kurultaya gelen üye, davetli ve din- leyicilerin kapıda girme kâAğıtlarını gös- termeleri ve ayrılmış kısımlarda yer al- maları rica olunur. Girme kâğıdı almamış olan saylavlar aylavlık belgeleriyle de girebilirler. Elbise ve kıyafet kaydı yoktur. Moskova Büyük Elçimiz nin evvelki gün İstanbul'da kaldırıldığını dünkü sayı -| parası kıymetinin ve mali mu Haydar Aktay'ın cenazesi - mızda haber vermiştik. Yukarıdaki resim merhumun cenaze töreninden hazin bir intibaı tesbit etmektedir. | ı ridir. Yeni Hükümetin beyanından — anla- dığımız, memleketimizde en iyi netice verecek usülleri tatbik ederek, bu vazife- yi yapmak azminde olduğudur. Muhterem arkadaşlar; mahdut — ve muayyen gelirli vatandaşlara — ayniyatla yardım etmek esasının beyanatta yer al- miş olmasına çok memnun olduk. Bu yardımda verilecek eşyanın nevi ve mik- darı ve dağıtma usulü üzerinde durma- yı zait buluruz. Esası kabul eden Hü- kümet en isabetli şekli de bulur. Muhterem arkadaşlar; müstehlikin küçüğünü düşünen Hükümet, en büyük müstehliki de, Devlet mübayaalarını ve tesirlerini de, elbette göz önünde tutar, Cumhuriyetin maliye işlerini de tedvir etmiş bulunan yeni Başvekilimizin Türk Başvekilimiz B. Şükrü Saraçoğlu hatipleri dinliyor bulunduğu inandığımızı ve itimadettiğimizi ve cam- dan muvaffakıyetler dilediğimizi söyle « 4 mekle sözlerime —nihayet — veriyorum.” (Bravo sesleri, alkışlar). Hatipler konuşuyorlar Müstakil Grup Relisinden sonra kür- süye gelen Haniciye Encümeni Reisi AMi Muzaffer Göker (Konya), uzun zaman- lardanberi muvaffak bir devlet adamı 0- larak tanınmış olan Şükrü — Saracoğlu- nun, dünyanın bugünkü karışık vaziye- tinde Üüzerine almış olduğu büyük ve ır isi de muvaffakıyetle yürüteceğina karşı olan Himadı tebarüz ettinmiş ve 3 demiştir ki: Hükümete bu büyük işte elden gel- diği kadar yardım etmek borçtur. Mülli Şefin etrafında tam bir itimatla yekvü- eut bir kütle gibi birleşmiş olan Türk miülletinin sıkıntılarını azaltmak, 20r- luklarını yenmek için Hükümetin aldığı kararları memleketin menfaatına uygun neticelere götürmek hususunda elinden geleni yapacağına inarfiyoruz. Müstakil Grup Reis Vekili B. Ali Rana Tarhan muruna kadar Hükümet teşkilâtı arasın- da, bilgiye ve yapıcılığa dayanan, işbir- | En iyi tedbirler memileketin ve mil- letin bünyesine uygun olanlardır. Bir liğinin teminine — muvaffak olmaları | devlet adamı ve bir hükümet heyeti için başlıca temennilerimiz — arasındadır. | muvaffakıyetin en büyük sırrı halk ile Bütün bu işlenrde Başvekil rolünün | dalmi temas halinde bulunmak, tedbir. milletin isteklerine u- etmektir. Halkçı ve biz ötedenberi bu ehemmiyet vermiş, datma büyük lTerin, kararların yarlığını temin Türkçü Saracoğlu'nu noktaya bilhassa İ yüksek Meciisin irşatlarını üstün ehemmiyetini müdrik olduğumuz için, kendileti teferruata boğulup bu - nalmadan, başka bir işi üzerlerine alma dan selâmeti fikirle bütün kuvvet ve kudretlerini büyük vazifelerine verme en esaslı koruyucularından lemek de hakkımızdır. Muhterem arkadaşlar, en küçük me- lerini ide fayda görüyoruz. bir alâka ve dikkatle takibetmiş bir Hü- h bek- Muk kadaşlar; sayın Başve ilcm'm?( adamı olarak tanıdık, Başvekil kilimiz beyanlarını inanla bitirdiler. | Saracoğlu'nun tasvibinize arzettiği pren- Ben de, kendilerine ve Hükümetleri. (Sonu 4 üncü sayfada)