28 Temmuz 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

, &AA7 | Q 19 UnCU yil Sayil 0 4 4 l umhuri Telefon: Basratıbarrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. îdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 r BU HARBİN İÇ YİJZÜ İngiliz Başvekil JV dhrchill'in harb nu. tuklarını okurmru ^Agilizlere gore bu harbin iç ı^. ^ H oğrenirsiniz. TaneaM M^furuştur. İSTANBUL i CAĞALOCLU Talgraf ve mekrub adresi: Cumhuriyet. İstanbul Posta kurusu: İstanbul No. 246 Sclll 28 TemillUZ 1942 AHMED m| j KİTABEVİ İstanbulun İaşesi Belediyeye Devre Pîyasayı ve bütün eşya fiatlarını Belediye tanzim edecek Dun, Yavuz zırhlımuın jf guvertesinde «Atılay» şehidleri için yapılan ihtifalden iki intıba: Solda Donanma kumandanı Amiral Şuknr Okan nutkunn söylüyor, sa&da btttün mürettebat selâm durnrken denlıe çelenkler atılıyor BUSABAHTAN ITIBAREN Dün vazife taksimi yapıldı ve yeniden 160 kişilik bir kadro kurulması kararlaştırıldı Holandalılar Ukraynada emleketlerinin ıstilâva uğraması üzerine Ingilterejc iltica etmiş hükumetler asında Holanda hükumeti de \ardır. Kraüçe de İngiltereve iltica etmişti. Harbin Uzaksarkta da patlak vermesi üzerine Uzakdoğu cenubunda Holanda Hindislanı unvanını taşı\an büjuk kuçük zengin adaların da Japon isgali altına girmiş bulunduğu malunıdur. Şimdi Avrupa kıt'asındaki Holanda meşhur ıınıumî vali Seis İnquart°ın nezareti altında mahallî bir Holanda hükumeti tarafından idare olunurken Kralice ile birlikte Ingiltereye iltica etmiş olan asıl Holanda hükumeti de Bu\uk Britanyava sığınmış müttefık memleketler arasında Holandayı temsil etmektedir. Duııya ahvali pek ziyade karışmış olduğu cihetle Holaodahlardan bahsedecek bir yazı için zaruri savdığımız bu mukadde.nccikten sonra şimdi me\zua gelebiliriz: Dunkü gazetelerde çıkan bir Londra telgraf ında bildirildiğine goıe Londıaya iltica etmiş olan Holanda hukumetinin reisi Baş\ekil beyanatta bulunaıak Almanların Holapdadan uç milyon kisiji çarki Avrupaja surmek istediklerini soylemis. fakat istibdadın mane\i kuvvetlere hâkim olamıj acağını ilâve etmiştir. Bu kısacık iki satudan ibaret olan Londra haberine bu halile inanmak zordur. Avrupa matbuatmı imkân dairesinde daima takib ettiğimiz için Holandalılann böyie topyekun bir sürgünü hak edecek surette serkeşlik ettiklerini bilmiyoruz. Holanda, istilâva uğradığı ilk zamanlarda adamakıllı harb bile etraedi. Almanya ile hemhudud olan bu küçuk memleket. daha sulh zamanlarındanberi büyük komşusunun tesiri altına girmişti. Harbin kendi ülkclerine de sirayeti ihtimali iyiden iyiye belirdiği sıralarda Holandada onüne geçilemez zarurete boyun eğmeği tercih edenler galiba ciddiyetle savaşmak istiyenlerdcn fazla idi. Bunıın neticesi olarak Holandada ciddî harb hareketleri olmadı demek caizdir. Holanda harbinde büyük roller oynıyan Alman parasutçülerinin Alman taraftarı Holandalılardan büyük muzaheretler gormüş olduklan malumdur Denebilir ki Alman istilâsı karşısında Holanda, içlerinden yıkılan memleketlerin basta gelenlerinden biridir. Harbdeki rolü bundan ibaret olan Holanda, bizim bildiğimize göre. şimdi mukadderatının hükümlerine boyun eğerek Alman idaresile daha ziyade hoş geçinen bir hayat sürüp gitmektedir. Bu halile Holandanın nüfusundan üç milyon kişinin şarkî Avrupaya sürgün edilmesini davet edecek olağanüstü hiç bir vaziyeti gorülmemekte ve bilinmcmektedir. Onun için Holanda Bas^eki^inin Londradaki beyanatını. o kısa seklüe. anlamağa imkân yoktur. Fakat Holanda Başvekilinin hiç asılsız boyle bir soz söylemesine de akıl ermez. O halde hakikat nedir? Avrupa matbuatında zaman zaman gbrdüğümüz bazı malumatı da gozonime alarak bu meselede hakikatin nerede olduğunu anlamak mümkün olacaktır sanıvoruz Bu malumata göre Almanya tarafından yapılan tesviklerin de iyi te Yavuz zırhlımızda hazin fakat vakur bir ihtifal Axix Piyasada akisler ve Valinin izahatı İaşe teşkilâtile Fiat Murakabe komisyonunun ilgası ve bütün bu işlerin Belediyeye devri münasebetile yeni teşkilâtın bugünden itibaren faaliyete geçmesi ve devir hususunun tespiti İçin dün &?bah mülga iaşe müdürlüğünde bir toplantı yapılmıştır. Vali ve Belediye Reisi Lutfi Kırdarın riyaseti altında yapılan bir toplantıda Vali muavini Ahmed Kınık. Ticaret Vekâleti fiat tespit ve mücadele umum müdurü Mümtaz Rek, Belediye teftış heyeti reisi Necatİ Çiler ve Belediye İktısad müdurü Saffet Sezen bulunmuştur. Öğleden sonraya kadar devam eden toplantıda teftiş heyeti reisi Necati Çilerin Beledİ3e Reisi namma fiat murakabe ve İaşe işlerini tedvirle meşgul olması ve daimî encümenin fiat muraBa günden İtibaren üzerine çok önemli kabeye aid içtimalarına gene makam m n n u m vazifeler almakta olan Vali ve Bdedlye relshniı Dr. Lutfi Kırdar (Arkası sahife 3. sütun S te) Roslpvdan sonra Yavui. herb gemimizde hazin, fakat v«kur bir ihtifal yapılmıştır. Kahraman bahriyelilerlmızin hazin akıbeti, memleketln her koşesinde olduğundan daha fazlc, denizcilerimiz arasında büyük bir teessuı uyandırmış, vazife başında şelıid duşen bu yiğitlerin hatıralan, dunku ihtifal münasebetile de takdıs ve taziz olunmuştur. Yavuzdaki ihtifal, en küçüğünden en buyuğune kadar butun denizcılerimizın kalbınde mukaddes bir meşale gibi yanmakta olan vatan sevgısınin, nekadar sönmez bir ışık olduğunu, bir defa daha göstermiştir, Derin bir hürmet ve minnetle anıldı Donanma Kumandammız Amiral Şükür Okan. kahraman denizcilerimize canlı bir hitabda bulundu denize çelenkler atıldı Merkez kesiminde Çanakkale Boğazında, kendisine veribir çok Rus len vazifenin ifası esnasında meş'um bir kazaya uğrıyarak batan Atılay denizalü taburları kuşatıldı gemimizın şehld subay ve erleri için dün Atılay,, şehidteri de hücumla zaptedildi Bataisk şehri Ticaret Vekili İzmir tüccarlarile geniş temaslarda bulundu Ruslar I günde 120 uçak kaybettiler Berlin 27 (a a.) Alman orduları başkomutanlığınm tebliği: Alman kjvvetleri iki gün süren çarpışmalardan sonra şiddetle müdafaa edilen ve kuvvetle tahkim edilmiş bulunan Rostov üstündeki Bataisk şehılni hücumla zaptetmişlerdir. Daha doğuda seyyar teşkillerimiz cenuba doğru uzanmışlardır. Don nehri büyük dirseğinde Alman ve Rumen tümenleri zırhlı teşkillerle sıkı bir işbirliği yaparak ve hava kuvvetlerimiz tarafından desteklenerek geniş bir cephe üzerinde Don nehrine ulaşmışlardır. Kalaç şimal batısmda zırhlı teşklller ve seyyar kıt'alanmız nehrin batısındaki yüksek tepeleri tutrrak İçin Sovyet piya(Arkası sahife 3 sütnn 2 de) Askerî vaıiyet YUNUS NADÎ Yavuzun arka güvertesi, donanmaıruzın kıymetli ve kahraman subaylarmın \e erlerin teşkil ettlği saflarla çevreİzmir 27 (a.a ) Ticaret Vekili Dr. lenmişti. Merasimde bulunmak üzere Behçet Uz bugun vilâyet, komutanhk, davet edilen kolordu erkânı, kara ve Parti ve Belediyede resmî ziyaretlerıni CArkası sahife 3. sühın 5 te) bıtirdlkten sonra saat 11 de ihracat ve ithalât birlikleri umumî kâtıbliğıne gelmiş ve burada ılk defa istanbul Ticaret Odası reisi Mithat Nemlınin de İştirak ettığı bir heyeti kabul etmiş, bu heyetın ticaret hayatımızın hal ve istikbalıni takviyeye ve hukumetin istılıd.f ettiğı gayelerin tahakkukunu teshüe matuf olarak fevkalâde kazanc vergisı kanunu etrafında serdettıkleri mülâhazaları dınlemiştir. Bu nokta etrafında kat'î bir mutalea beyan ermiyen Dr. Behçet Uz, vergi mukellefiyetine f&al vatandaslar arasında adil ve mumkün bir tatbik şekli bulunması hususunun hükumetçe gbzonünde tutulduğuna emin olunması lâzımgeldiğine işaret etmiştir. Bundan sonra ihracat ve ithalât bir. likleri idare heyetlerini kabul eden VeLondra 27 (aa.) Resmî tebliğ: kil, üzüm ve İncir satış fiatları ve bu İngiliz hava kuvvetlerine mensub iki mahsülün bugünkü durumlarile pabomba uçakları dün Hamburg'a çok lamut mahsulü etrafındaki mdtaleaları şiddetli bir akın yapmışlardır. Gece ya dınlemış, giderilmesi zarurî görülen pılan bu akın havanın fevkalâde güzel müşküllerin İzalesi için lâzımgelen ve olması yüzünden büyük başan ile bıti nıahallmde verilmesi mümkün olan dirilmiştir. Bomba uçaklarımızdan 29 u rekfifleri vermiş, hükumet merkezinde üslerme dönmemişlerdir. halli icab eden hususların da ehemmiyetle takib olunaoağı vadinde bulunHamburg bomba sağanağına muştur. Bundan başka ihracat tacirlerini tutuldu Berlin 27 (a.a.) Alman resmî tebliği: devamlı müşküller karşısında bulunduİngiltereye karşı yapılan savaşlar sı ran yeni ihracat vergisinin tatbıkatma ıasmda Alman savaş uçakları dün İn taalluk eden ve Inhısarlar Vekâletini giltere cenub kıyısı ve Midland üze ilgilendiren bazı hususların halli İçin u rmde askerî bakımdan önemli tesisleri de" delâletlerini vadetmiştir. bombaîamışlardır. Düşman Manche deVekil, kul halinde doğrudan doğruya nizi ve Alman körfezi çevresindeki ha Ticaret Vekâletince idare edılmekte olan ve çarpışmalarında altı uçak kaybet lisans işleri hakkında birlik azasının baza mıştir. Dün gündüz batı Almanya çev muhik taleblerini tatbik edllmek üzcıe releri üzermde neticesiz kalan şaşırtma (Arkası sahife 3 sütun 2 de) (Arkası sahife 3 sütun 6 da) İhracat ve ithalât birlikleri mümessillerinin tekliflerini dinliyen Vekil notlar aldı? direktifler verdi Taarruzun istikameti Almanların. Don nehri cenubunda ve şarkında verecekleri muharebelerin neticelerinden sonra belli olacaktır Hamburg^a ağır bir hava akını Piyasayı tanzim etmek üzere Izmirden şehrimize 100 bin liralık manifatura eşyası getirildi ingiliz Iş Nazırı M. Bevin Bundan bir müddet evvel Izmirde 42 manifatura ithalât tacirinin kurarak iç piyasa fiatlarının tanzim ve tenezzülünde büyük faydası görülen şirketin İstanbulda da faaliyete geçmesi tensıb edilmiştir. Hukumetimızin iktısadî sahada mühim hareketlere girişmiş olduğu su sırada 750 bin liralık bir sermaye ve stokla piyasaya yapılacak böyle bir müdahale ehemmiyetle karşılanmaktadır. İstanbula İzmirden yüz bin liralık manifatura partisi gelmiştir. Ba mallann doğrudan doğruya halkm eline geçebilmesi için satışlar perakende olarak yapılacaktır. Doğu Alman tebliği, sivil halkın önemli kayıblara uğradığını bildiriyor Bevin'e, nihayet hakikati söylettiler! Son Alman tebliğine gore aşağı Don'u Rostov'da cenuba geçen Mihver kuvvetleri iki günlük muharebeler neticesinde Bataisk kasabasını zaptettiler. Buıası Bostov'un 12 Km. kadar cenubundadır. Bunun 45 Km. batısmda Kaisug, 29 30 Km. daha batıda ve Don'un cenubunda Asow ve Kagalnik kasabaları vardır ki bunlar ve daha cenubdaki Kayala ve diğerleri elbet zaptolunacaklardır. Anlaşılan Donetz havzasından cenuba çt'kilebilen Ruslar buralarda mukavemet etmektedir ve daha da edeceklerdir. Fakat neticede asağı Don'u cenuba doğru geçmeğe muvaffak olan Mihver kuvvetlcrini durdıramıyacaklardır. Nitekim son Alman tebliğinde, Rostov'un doğusunda aşağı Don'u geçmiş olan Mihver kuvvetlerinin cenuba doğru süratle ilerledikleri haber veriliyor. Alman tebliği, büyük Don dirseği içinde cenub doğu istikametinde ilerliyen Alman tümenlerinin her tarafta düşmanı geri atarak geniş bir cepbe ile fArkası sahife 2 sfirnn 1 H. Emir Erkiiet cepheginde: fSoyyethan Yazan: Emekli General Rostov civarında Kanlı savaşlar devam ediyor Similinskaya kesiminde Ruslar yeni mevzüere çekildiler Moskova 27 (a a.) Sovyet ek teblıği şöyle demektedir: Voronej cephesi kesımlennden biıinda bir gun zarfında takrıben bin Almaa askerî oldurulmüştur. Şiddetli Alman taarruzlannın piiskürtulduğü Rostcv jakınlannda anudane çarpışmalar yapılmaktadır. Almanlann Sovyet mudafaa hatlarına girebüdıklen Bostov ke« sımlerinden birınde kanlı çarpışmalara devam etrr ektedır. Sovyet kuvvetleri Sımilinskaya'da bil kesimde yeni mevzılere çekümek zonıru da kalmışlardır. Voronej'de Sovye: tank. ları duşmana ağır kayıblar verdırmişler ve sur'atle geri çekılmek zorunda bırakmışlardır. Almanlar sayıca üstünlüklerinden istifade ederek Rostov çevresınde kuvvetlerimize mut«madiyen hücum etmekteaırler. Cephe çıkıntüarından birının ö. ııunde yapılan çarpışma sırasında Al. nıan kuvvetleri Sovyet müdafaasını kısmen delmişlerse de burada 20 tank vs bir kaç saat içırfde 700 den fazla subay ve er kaybetmı^.erdir. Simılmskav» çevresınde şiddetli muharebeler de#lım etmsktedır. Almanlar (Arkası sahife 3, sütnn 3 te* fArkası «ahife 3 siıtun 4 te) Bir ikincî cephe C Maarif Vehili hlübleri gezdi açılmasını istemek, düşmanın oynnuna alet olmak demektir!,, Pontypool (Monmoutshire) 27 (a.a.) İş Nazırı Bevın dün burada maden işçilerine hitaben bir nutuk vermiş ve şöyle demhtir: c Gelişigüzel bağırarak bir ikinci cephe açılmasını istemek düşmanın oyununa âlet olmak demektir. Kendilerini Rusyanın birer büyuk dostu olarak ilân edenlerden şunu istiyorum: Bizi Rusyanm gayretlerine belki bir yardım teşkil edebılecek olan ve fakat harbın kazanılması için her halde yegâne çareyı teşkil etmıyen bir harekete mecbur etmesmler. İşçıler! Ikincı cepheden bahsetmeyinız! Sız, hiç bir şeyin eksik olmamgsı (Arkası sahife 3 sütun 3 te) Telâş etmiyelim, sıkıntı yaratırız! Eğer her elı değen vatandas altı aylık erzakını birden almağa kalkı. şırsa, bu memlekete şimdıkinın dort misli mahsul bıle yetişmez. Piyasa serbestleşıyor. Fakat bu zıhmyetle hucum edersek gene her şeyin orta. dan çekilriığini, kalanın da pahalaş. tıftını gorüruz. Telâş etmiyelim. sıkıntı yaratırız Pıyasayı tanzım edecek basıt ve ko. lay mucize, herkesm ihtiyacı kadar mal almasından ibarettir! İngiliz tayyareleri tarafından şiddetle bombalanan HamburgTin llman kısmından bir sörünaj Vekil Hasan Âli Yucel, Galatasaraym denizcihk lokaündç. sporcularla bir arada (Yazısı 3 üncü sahifemizde).