1 Haziran 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

GÜNÜN KİTABLARI: Hava taarruzlarına karsı PASİF KORUNMA ESASLARI İZZET KEMAL ERKSAL 25 kuruş. HAYA VE KİMYA HARBİ Korutunası. hastalıklan, tedavisi Dr. HASAN KADRİ ve İZZET KEMAL 150 kuruş. İKBAL KİTABEVİ 19 IMCU Jfll Sayl.' 6 3 9 0 u m h u r i yet Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet. İsfcmbul Posta kurusu: İstanbul No. 246 • Telefon: Başrmıharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 Bayanlar: Şapkalanntz için yegâne adres Şen Şapka Saltanhamam «44?» numaradır. İI 1942 Istihlâk ve muamele vergileri yüzde 40 50 ilâve gördü Harbin Ana hatlarına Ankara 31 (a.a.) Bazı vergi ve resimlere zam yapılması hakkındaki kanunla şeker ve glikoz istihlâk vergisinin arttırılmasına dair olan kanun bugünkü resmî gazetede neşredlimiştir. Bu kanunlarla 1 Merinos koyununun vergisi 40 Tiftik keçi ve sığlrın vergisi 45 Koyun ve kıl keçinin vergisi 80 Manda, at ve katır vergisi 125 Eşek vergisi 25 kuruşa çıkanbnıştır. 2 Damga resmi kanununun makıu kısmına ve 33 üncü maddesine tabi evrakın geçen sene arttırılan resimleri bu kanunla bir misli daha aıttlrılmıştır. 3 Nakliyat resmi banliyö ve şchir Dün secilen meb'ııslardan Suphi Artel içi nakil vasıtalan harıç olmak üzere ve Profesör Hayrullah Diker şimendifer ve vapurlarla yapılan yolcu nakliyatında birinci mevki ücıetlerı için yüzde 25, ikinci mevki için yüzde 20, üçüncü mevki İçin yüzde 10 a çıkarılmıştır. Ayrıca ve yeniden yatakll vagonlarda yatak ücretlerinden de yüzde 10 resim alınacaktır. Eşyadan alınan nakliyat resmi de yüzde 5 ıen yüzde 10 a iblâğ, edilmiştir. 4 Kibritlerden alman müdafaa vergisi 90 paraya, çakmak taşlarmdan alınan müdafna vergisi de 9 kuruşa çıkarılmlştır. Bu zamdan sonra kibritin beher kutusu 4 kuruşa satılacaktır. 5 Tiyatrc, sinemalardan alınmakta Ankara 31 (a.a.) Açık olan Ankara olan resim asker ailelerine yardım meb'usluğuna emekli General Nıhad zammı haric olmak üzere yüzde 40 a Anılmış, Bursa meb'usluğuna C. H. P. çıkanlacaktır. (Arkası sahife 2 sötun 2 de) genel sekreterlık başkâtıbı doktor Talât Sımer, İzmır meb'usluğuna C. H. P. vila^•et idare heyeti reis vekili dok tor Hüseyin Hulki Cura, Kars meb'usluguna Maarlf Vekâleti teftLş heyeti reisi Cevad Dursunoglu, Kastamonu meb'usluğuna Profesör Hayrullah Diker, Kocaeli meb'usluğuna İstanbul vilâyeti Daimi Encümen azasından Suphi Artel, Kutahya meb'usluğuna emekli general Âşir Atlı, Seyhan meb'usluğuna Maarif Vekâleti tallm ve terbıye heyeti azasından Ahmed Kudsi Tezer ve Zonguldak meb'usluğuna da Siyasal Bilgıler okulu müdurü profesör Mehmed Emin Erişlrgıl, 31 mayıs 1942 pazar günü yapılan intıhabda partl namzedi olarak ittifakla seçılmişlerdlr. Zam gören vergiler Merkez ve şimal kesimlerinde Mevziî hücumlar muvaffakıyetli neticeler verdi Macar kıt'aları, büyük bir bolşevik çetesini giinlerce muharebeden sonra imha eltiler Berlin 31 (a.a.) Alman orduları bnskumandanlığımn tebliği: Şark cephesinin merkez ve şlmal kesimlerinde mevziî Alman taarruzları muvaffakiyetle neticelenmiştir, Geride Macar teşkilleri iki hafta devam eden muharebeler neticesmde büyük Sovyet kuvvetlerini imha etmişlerdir. Bu muhsrebeler esnasında düşman bir miktar esir vermiş, 4300 ölfi, 21 top, 97 mayin topu ve mitralyöz v$ çok miktarda silâh ve cepane kaybetmîştir. Harkof muharebesi esnasında bir Hırvat alayı bilhassa temayüz etmiştir. (Arkası sahife 3, sütun 3 te) Şark cephesinden resimler: Şiddetli muharebelerden sonra bir kasabaya giren Alman hucum kıfalan • Bakış lk yaz sıcaklarile beraber muhtelif cephelerde şiddetli çarpışmalar da başladı. Şark cephesinin cenubunda, Harkof rivannda, karşılıkh olarak bir nıilyona jakın organize insan kütleleri dovuşurken, bir jandan Libyada motorlü Mihver kuvvetlcri, öteyandan da Çinde Japon kuvvetleri esash taarruz faareketlerine girişmiş bulıınuyorlar. Bununla beraber, asıl yaz taarruzu nerede ve nasıl inki«af edecektir, bu nokta henüz kat'i bir şekilde anlaşıimış değildir. Bazı askerî muharrirlere göre. Almanya. Rus mukavemetinin çok şiddetli olacağını hesablıyarak bu sene kat i netic«>i Rus cephesinde değil, Akdenizde anyacaktır. Bunlann görüşü şöyledir: Almanya. asıl kuvvetlerini Rusyada büyiik mik\aslı hareketlere sokmıyacak, orada ikinci derecede muharebelerle vakit geçirecektir. Almanyanın en büyük gayesi Rus>aya Müttefikler tarafından yapılan yardımı kesmektir. Bunun için de Afrikada başladığı ve Akdenlzden de devsnı ettireceğî laarraz hareketlerlle Süveyşi tutmak istijecek ve daha da otelere giderek Suriye, Irak ve İrana el atmak suretile Basra yolunu kapıyacaktır. Boylece hem Rusya yardunsız kalmış olacak, hem de Alman kuvvetleri Hindistan kapılarına dayanmıs olacaklardır. Yardımsız kalan Rusyaya karşı ezici taarruzlar ondan sonra düşünülecektir. Doğrusunu soylemek lâzım gelirse, bu iddiayı ileri süren askerî yazıcılar. onu haklı cıkaracak mantıkî delillerden mahrum gorünüyorlar. Bu faraziyenin kahramanlan, delil olarak bir Afrikada başhyan Mihver hareketini, bir de vaktile bu mevzuda yazdıkları makaleleri önumüze sermektedirler. Halbuki henüz ne Afrikadaki taarruz kâfi derecede inkişaf etmiş, ne de vaktile yazılan nıakalelerin doğruluğu hâdiseler tarafından açığa vurulmus olmadığına göre, bu gibi iddialara bel bağlamakta mazur göriilmeliyiz. Rus mukavemetinin geçen sencye nazaran daha şiddetli olacağı mütaleası da şimdilik nihayet bir iddiadan ibarettir. Rus askeri Alman ordusuna karsı geçen yıl çok güzel dovüsmüş, elinden geldiği kadar mukavemet göstermişti. Fakat bu mukavemet Alman ordularının üç dört ay içinde milyonlarca esir ve >üz binlerce ganimet elde etmelerine mâni olamamıştı. O kadar kısa bir zamanda kaybedilen o muazzam harb vasıtalannı yenilemek Demokrasilerden gördüğü yardıma rağmen Rusya için herhalde kolay olmamak lâzımdı Üstelik Rnsya pek mübim sanayi merkezlerini de Almanlara n D Ashert vaxtyet Dün yapılan seçimler 9 vilâyette Partinin namzedleri ittifakla intihab jidildiler Norveçli ameleler zorla Almanyaya gönderiliyormuş Londra 31 (a a ) Stokholm radyosunun cumartesı akşamı yaptığı yayıma gore, Norveç ticaret evlerinde ve fabrikalarında çalışan işçilenn yüzde otuzu Alman iş cephesinde çalışmak üzere ceb. ren toplanmışlardır. Oslodan gelen bir haberi zikreden radyo spikeri, bu suretle toplanan işçllerin üç grupa aynlacaklanm ilâve etmektedir. ' Bırinci grup Almanyaya gönderilecek, ikıncisi Norveçteki tahkimatın yapılmasına yardım edecek ve üçüncüsü de batl Norveçte müdafaa mevzılerinin inşası işinde çalışacaktır. Japonlar zehirli gaz kullanıyorlar! SL. Afrikadaki Mihver kuvvetleri başkumandanı General Rommel harekât sahasında Afrikada ) • harekât' Çinliler, gaz taarruzu üzerine cekilmeğe mecbur olduklarını bildiriyorlar Muharebe en şiddetli devreye girdi Bu şartlar içinde, Meydan muharebesiJapon ileri hareketi nin 48 saat içinde netidevam ediyor celenmesi bekleniyor Almanlar Harkof muharebelerinin son bir bilânçosunu neşrederek bu büyuk savaşın kapandığını bildirdiler. Alman tebliğine gore, mayısın 12 sinden 29 una kadar doğu cephesinin Harkof kesiminde «20 pijadc, 7 süvari tümenile 14 ırhh tugayından mürekkcb 6., 9. ve '7 nci Sovyet orduları imha edilıniş ve bunlann vcrdiği esir sayısı 240,000 i bulmuştur. Ölü zayiatları da şüphesiz o nispette ağırdır. Muharebelerde tahrib edilen veya sağlam ele geçirilen Sovyet muharebe malzemesi de 1249 tank, 2016 top ve 558 uçak ve sayılamıyacak kadar çok diğer silâh ve malzenıedir. Bunlara nazaran Mihverin Harkof :aferi büyuktür; ve bu muharebelere Alman, İtalyan, Rumen, Macar ve Slovak ordulannın beraberce iştirak ettiklerine gore de zafer, hakikî bir Mihver başansı olmuştur. Her nekadar Moskoradyosu Alman tebliğlerini yalanlıyarak İngilizler de bir hayal mahsulü olduklarını söylüyor ve hatta Harkof «Harkof meydan Eğer Almanlar Sovyet cephesini önemli bir muharebesi yerinden büyük ölçüde vururlarsa hakikî sona ermiştir» Mihver taarruzları başlanuş olacaktır Rusların maksadı HarYazan: Emekli General kofu almak değil, RosK. Emir Erhilet tofa yapılaoak hücuma şimalile lsjum bölgesinde TimoçenkoDoğu cephesinde: nun bazı ilerileme ve duşmanı puskurtdurdurmakmış! Harkof muharebesi bittikten sonra Moskova'da neşredilen hususi tebliğ ıgı* c me muvaffakij etlerinden bile bahsediyorlarsa da, Harkofta Sovyet orduları işinin rasgitmediğini onların vcrdiği haberlerin satırları arasında bile okumak kabil olujor. Nitekim 30 mayıs tarihli bir Moskova telgrafma gore Krasnaya Svezda gazetesinin muhabiri, Sovyet kıt'alarının Harkof istikametinde ele geçirdikleri mevzileri sağlamlaştırmakta ve mahallî hareketlerde bulunmakta olduklarını yazıyor ki, yabıız bu haber veya mütalea bile Rusların Harkofta artık taarruzdan vazgeçmiş olduklarını gosterir. Maksad Harkofu almak değilmi;! Moskova 31 (a.a.) Neşredilen hususî bir tebliğde, Rostof çevresinda münhasıran büyük Alman taarruzuna mânı olmak üzere yapılan Harkof meydan muharebesinin sona erdiği bildirilmektedir. Almanlar 90,000 ölü ve esir vermiş, 540 tank, 1511 top ve 200 uçak kaybetmişlerdir. Ruslar 5000 ölü, 66.000 kayıb vermiş, 300 tank, 832 top, 124 uçak kaybetmişlerdir. Londra 31 (a.a.) Buraya gelen haberlere göre Harkof muharebeleri sona ermek üzeredir. Dün gece Sovyet malumat bürosu bu muharebeler hakkında hususî beyanatta bulunmuştur. Beyanat 2 hafta süren çarpışma hakkmda şu tafsilâtı vermektedir: Almanlaruı Harkofun cenubunda 30 piyade, 6 tank tümenile hücuma hazırlandığı haber alınmca Sovyet kuvvetleri derhal Harkof istikametinde taarruza geçmiştir. Başlıca vazife Alman taarruzunun önüne geçmek, bunu sekteye uğratmaktı. Harkofun zaptı plânda yoktu. Hedef elde edilmiştir. Çungking 31 (a.a.) Çungking eyaBeneş 1 numarah millet letinin merkezi olan Kinhwa'ya karşı yapılan taarruz esnasmda evvelce bu düsmanı imiş Prag 31 (a.a.) Dr. Haşa dün ak şehri tahliye etmiş olan Çin kuvvetleri şam radyoda Çeklerle yaptığı bir ko gaz taarruzu karşısında gerilemek zonuşmada eski Cumhur Reisi Beneş'İ runda kalmadan evvel 700 Japon öl*** bir numaralı millet düşman olarak va dürmüşlerdir. (Arkası sahife 3 sütun 2 de) (Arkası sabJfe 3 sütun 4 te) sıflandırmıştır. Kolonya'ya Londra; Durum bizim için müthiş elverişsiz değildir» diyor, bir İngîliz amiralı bir akın esir diiştü Alman tebliğine göre orta kesimde kuşatılan bazı Sovyet muharebe grupları da imha edilmek üzere imişler. Fakat yerleri bildirilmediğine göre küçük ve ehemmiyetsiz gruplar olmaları ihtimali vardır. Ondan başka Almanlar, gene yer göstermemek üzere, şimal kesiminde girişilen bir hücum hareketinin muvaffakiyetle de\am ettiğinden bahsediyorlar ki bunun da küçük öneınde bir teşebbüs olması muhtemeldir. Elhasıl bü\ ük Harkof muharebeleri kapandığma göre doğu cephesindeki askerî hareketler gene mutad küçük ve mahallî teşebbüslere inhisar etmiş gibidir ve herhalde bu zamanda her iki tarafın yeni teşebbüslere hazırlanmakta olduklarını kabul etmek gerektir. Ancak bu halin nekadar devam edeceği ve yeni bir teşebbüsün Ruslar tarafından mı. yoksa Mihver cihetinden mi geleceği bilinemez. Eğer Almanlar yeni tesebbüsü ellerine alarak Sovyet cephesini önemli bir yerinden büyük ölçüde vururlarsa işte o zaman hakikî Mihver taarruzları başlamış olacaktır. Sovyet tebliğleri Moskova 31 (a.a.) Sovyet öğle tebf liği: 30 mayıs gecesi kuvvetlerimiz, İzyumBarvenkovo istikametinde düşman tank ve piyadesine karşı müdafaa savaşlan yapmışlardır. Cephenin başka kesimlerinde önemli bir değişiklik olmamıştır. Moskova 31 (a.a.) Sovyet tebliği eki şöyle demektedir: Kalinin cephesinde Sovyet kuvvetleri, mühim meskun mahalleri işgal etmişler ve düşmanın yaptığı üç karşılık taerruzu püskürtmüşlerdir. Düşman bu çarpışmalar sırasında 300 kişi kaybetmiştir. "Admira" takımı dün Fenerbahçeye 21 yenildi Alman takınunın bu beklenmiyen mağlubiyeti. biraz da Fenerbahçenin çok iyi oynamasından ileri gelmiştir Kahire 31 (a.a.) Ortaşark İngiliz kuvvetleri umumî karargâha tebliği: Dünkü cumartesi günü Şövalyeler köprüsü çevresi dolaylarmdaki çarpışma artan bir hızla devam etmiştir. Düşman zırhlı kuvvetlerine, kara ve hava kuvvetlerimiz tarafından durmadan taarruzlar yapılmış ve çok önemli zararlara uğratılmışlardır. Düşmanın mayin tarlalarımızda yaptığı delikler içinde şiddetli savaşlar olmuş, fakat düşman buralarını çok büyük güçluklerle kullanabilmiştir. (Arkası sahife 3, sütun 3 te) 1000 İngiliz tayyaresi, Alman şehrini bom Libyada: Ayın 26 sında Libyada İngiliz uçuş ba yağmuruna tuttu meydanlarının şiddetli bombardımanlaAlman tebliği bilhassa ikametgâh mahallelerinde büyük hasarlar olduğunu bildiriyor Londra 31 (a.a.) İngiltere Hava Nezaretinin bugunkü pazar tebliği: Dün gece 1000 den fazla bomba uçağı Ruhr havzasında ve Rhenanie'deki askeri hedeflere taarruz etmişlerdir. Ana hedefi Kolonya şehri teşkıl etmiştir. Tam raporlar henüz hazır değilse de hava kuvvetlerimizden alman ilk raporlar, taarruzun kayda değer bir muvaffakiyet olduğunu bildirmektedır. Gün doğarken, taarruz sahasında çıkarılan yangmlarla dumanlar Holanda kıyılarından görülebıliyor ve bu sabah erkenden yapılan bir keşif hareketi. hedefin 500 metre üstünde elân duman sütunları çıknihkta olduğunu tespit etmiş bulunuyordu. Bu hareket yapılırken, bombardıman. kıyı av ve ordu koordinasyon komutanlığı servisine mensub başka uçaklar düşman hava alanlarına ve kuvvetlerı(Arkan »aiife 3 sütun 7 de). Almanlar Atlantikte 106 bin tonluk 22 vapur daha batırdılar Berlin 31 (a a.) Alman umumi karargâhı tarafından neşredilen hususî bir tebliğde Alman denizaltılarının garbî Atlantikte yeniden 106,800 tonluk 22 vapur batırdıklarmı bildirmektedir. Alman denizaltı filosu bu suretle mayıs ayında 767,400 tonluk 140 vapur batırmıştır. rile başhyan Mihver taarruzunun cereyan ettiği saha ve kullanılan vasıtalar Almanlar Donez'i geçtiler itibarile büyük ölçüde olduğuna artık şuphe kalmamıştır. Londra 31 (a.a.) Moskovadan gelen İngiliz haberlerine göre, en şiddetli haberlere gore Donez nehri yakınlarınmuharebelerin şimdi, Aynelgazala da dün Almanlaruı yeni hücumları Tobruk sahil yolile, Tobruğun cenubun püskürtülmüştür. Bir düşman taburu da ElAdem bölgesinde cereyan etmesi nehri geçmeğe muvaffak olmuş, fakat bu gösteriyor ki Tobruğu batıya karşı ko askerlerden bir kısmı imha, bir kısnu (Arkası sahife 2 sütun I de) esir edilmiştir. Dünkü maçta Fenerli muhacimlerin kuvvetli bir akmı (Yansı 3 üncü sabifemizdediı) Bir AJman sebrine, İçgiluı h*y« hücunuııu sösterir resim