1 Haziran 1942 Tarihli Vatan Gazetesi Sayfa 1

BAŞMUHARRİRİ Ahmet. Emin YALMAN Vatan Evi —— Cağaloğlu, Molla Fenari Bokağı: 30 - 32 Telef. 24186 - Telg. VATAN Ist. Pozertesi HAZİRAN 1942 Yil : 2 Sayr 593 "DOĞRUYA DOĞRU - EĞRİYE FĞRİ;., eçi | Türkgeldi Çittiiği - İkinci sayfamtzın başında - 'Fiyattı 5 Kurüş l Bir çap farkı__î Milletlerin bir çok vakti, kaçırılmış fırsatların ardından döğünmekle geçer Yazan: Ahmet Emin YALMAN arihin, ne beklenmez cilve- ı leri var! Günün birinde asırlık bir uyku- dan tamamile uyandık, mukadde- Tatımıza hâkim bir hale geldik. O Zaman ettafımıza şöyle bir, baktık: Bir.de ne görelim: Maddi mânasile terakki bakımından başka mem- leketlerden ne kadar geri kalmi- Siz! TTeçhizatımız ne; kadar eksik, Yetişmiş teknik adamlarımız ne ka> dar azt. Elimizdeki imkân ve Be“ K ğ Heydârich (sağdaki) Alman Gestapo şefi Himlerle beraber lirlerle aradaki feyisaz bir Zamanda aşmak ümidi ne kadar Mahdut... Hem de diğerleri hiz alıp gittiklerine göre, aradaki me- Safe, zaman geçtikçe azalmıyacak, Soğalacak... F Biz, elimiz şakağımızda düşü- Nüp dururken, akıp giden hâdise- ğî?ln şırıltısı, dünyanın şu hitabmni Sulağımıza getirdi: — Hiç üzülmeyin, biz intihar kararr verdik. Birbirimizin mem- leketini yakıp yıkacağız. Asırlarca Uğraşarak yaptığımızı el NYUĞ'I_' Yyok edeceğiz. Size bizimle bir hi- Zaye gelmek, belki de bizi geçmek firsatını vereceğiz. Böylece — SİZe arşt yaptığımız türlü türkü hak- Sizlikların, tecavüzler'in bedelini ödemiş olacağız. Varim, fırsattan İstifade edin.» bir ha Dünya hesabına — fema S ber... Olmasını istemezdik- P'ışı! bizim hiç suçumuz olmadan, böy- lece başka milletlerle denk gelmek firsatına kayuşunca içimizden çok labil olarak şu düşünceler kabarı- Yor: —— Fırsat ve imkânın fevkalâde- Nğini acaba iyice kavrıyor muyuz? Ona göre büyük çapta plân ve ha- Zirlik yapıyor muyuz? Umumi ha-| Yata ait ölçülerimizi, kiymetleri- | Mizi, usullerimizi bu umulmaz im- kânların icaplarına göre gözden Seçirdik mi? — Enerjilerimize, ira- delerimize onâ göre çeki düzen ve- TİYOr muyuz? Türk milletinin yüksek vasıfla- Fina iman eden, bir insanın her gün, her saat bu suali kendi ken- d_ı_ne sormamasına ihtimal yoktur, Sünkü ufukta apaçık beliren İm- ünlar. gözü kamaştıracak kadar Sazip ve güzeldir. Milletlerin ömrünün büyük bir kismı, kaçtrılmış fırsatların arka- Sindan ağlamakla geçer. Geçen harpte on dört cephe üze- Finde gençlerimiz yok olurken gü- NÜ gününe yaşamak için memle- ketin zaten mahdut istihsal serma- Yesini yok etmek lâzım gelirken î;“;('e düşünerek — öğündük, — dur ük: — Ah, ne olurdu, hayallere ka- Pilmasaydık, tarafsızlığımız! koru- Yarak kendi — mukadderatımıza, kendi irademizle hâkim kalsaydık, Ne yaman gelişme fırsatlarına ka- Vüşacaktik! __B“ hârpte çok şükür bu güzel Yüyaya kavuştuk. Bunu yapmak, | bir tesadüf, veya talih eseri değil- dir. Cidden büyük çapta bir reh- berin, karşıdan azamet derecesi ta- TMamile kavranmıyan bir basiret, Olgunluk ve bilgi jle hâdiseleri tar t»'” etmesinin, lâzım gelen kararı “m vaktinde vermesinin, milli en- dişeleri şahst her türlü düşünce- €rden üslün tutmasinm, zorluk- arla tam yoluyla çarpışmayı bil- Mesinin müstesna bir mahsulüdür- Demek ki bizim için öyle bir çif- le_ firsat hazırlanmıştır. ki bunlar biZ Milletin hayatında kolay Kolay *Y araya gelmez. Yani yolumuz Üstüne harict hâdiselerin netice- Sinde beklenmez bir firsat çıkmiş- Ür ve biz de milli s'yasetimize is- Ükamet vermek ; bakımından, , bu fırsatı, âdeta mucize şeklinde kar- $ilamenın ve icabinı yerine getir- Mehin yolunu bulmuşuz. Hem de dürüstlük ve söz tutmak ne de- Mek olduğunu unutan bu dünya- Nin ortasında şerefimize, namusu- Muza, hays'yetimize toz köndur- Madan bunu yapmışız. Birinin ka- Ta dediğ!ne diğeri mutleka beyuz| diyeh iki düşman âlem, yalniz ve Yalnız bize saygı ve sevgi göster- Mekte” birleşebiliyor. Hariçteki yaman fırsatlerla milli $'yasetin ana hatlınin bir hizaya Betirilebilmesi, bir millelin haya- (Davamı: Sa, 3; Sü. 2 de) X Askeri Durum | Almanlar, Done nehrini geçti mi ? £ Alman tayyarelerinin Doneç nehri üzerindeki köprüleri bombardımanı Almanların hâlâ Doneç'in garbinde olduğunu gösteriyor. Ruslar Har- kof harbinin neticesini bildiriyorlar Almanlar 90 bin ölü ve esir vermiş, 540 tank1511 top ve 200 uçak kaybetmişler Ruslar 5 bin ölü, 66 bin kayıp ver- Miş, 300 tank, 832 top,124 uçak kaybetmişler 1 Moskova, 31 (A-A.) — Neşredi- len hususi bir tebliğde, Rğstof çev- resinde münhasıran büyük Alman taarruzuna mâni olmak üzere ya- pılan Herkof meydan muharebe- sinin sona erdiği bildirilmektedir. Almanlar 90 bin ölü ve esir ver- miş, 540 tank, 1511 top ve 200 u- çak kaybetmişlerdir. Ruslar 5000 ölü, 66 bin kayıp vermiş, 300 tank, 832 top, 124 uçak kaybetmişlerdir. Ordular çözülmez b'r şekilde harp ediyonlar Londra, 31 (A-A-) — Reuter'in Moskovadaki hususi muhabirin. den: lmanlar, saatlerce süren - bir * (Devamı Sa. 3, Sü. 6 da) (**) Yazan: l İksan BORAN ı Almın hava kuvvetlerine ait hava tehliği, bazı askeri muharrirlerin diğer Alman tebliğle- rine göre yaptıkları tahminlerin tamamile yanlış ve mübalâğalı ol- [dnğunu ortaya koydu. O mulıırrlı—' dJer, Al Harkof di ve İzyum istikametinde Doneç neh- rini imal ve bir ji ını ve 8 Rus ordusunun çember içine (Devamı Sa. 8 Sü. 1 de) (—) 1000 İngiliz Uçağı Almanya üz_e[in_de havzası şiddetle bombalandı Çörçil tayyareci- lerini tetrik etti İngilizler, 44 uçak kaybettiklerini, Almanlar ise 37 uçak düşürdük- lerini bildiriyor!ar Londra, 31 (A.A.) — Ingiltere ha- Va nezaretinin bugünkü pazar tebli- ği: Dün gece 1,000 den fazla bomba Uçağı Ruhr havzasında ve Rhenanle- (Devamı: Sa. 8; Sü, 6 da) - — Demokrasi — Yazan : Eleoner Roosevelt Birleşik Amerika devlet reisinin eşi: Çev.ren : Nüzhet BABA Bayan Ruzvelt demokrasiyi hakiki mânasında anlıyan ve bu- nuf için” Bir düziye mücâdele eden bir kalent sahibidir. Buna - dair- yazdığı bir makale serisi- nin büyük bir alâka ile akuna- cağına Şşüphe etmiyoruz. Seri Nüzhet Baba tarafindan dilimize çevrilmiştir!- Perşemhe sayımız- da nöşre »başlıyoruz. Heydrich'in t öldüğü bildiriliyor Süikastçıları ihbar edenlere milyonlar vaadediliyor Heydrich'e atılan kurşunlardan biri boğazına diğeri sırlına girmiş Beneş Inumaralr millet düşmanı i'ön ,edildi * Londra, 31 ÇA.A.y — Teyit edil. memiş bazı haberler Heydrich'in öldüğünü bildirmektedir. Suikust- çılari ihbar edenlere verilecek o- lan mükâfst iki misline çıkarılmış- tir. Çek radyosu, bu- . sulkastçıların Pragda olduklarını ima etmiştir. Çek hükümeti reisi Haşa, radyo- da, Almanlarla işbirliği yapılma- sını halktan istemiştir. Vaşington, 31 (A.A.) — Prag- dan gelen en son haberlere göre, Heydrich'e kan. verilmiştir. Ken- disine geldiği de söylenmektedir. (Devamı Sa, 3; Sü. 5 te) $ İstanbulun fethinin 500 üncü yıldönümü | Gelecek yıla kadar Fatihin muazzam bir heykeli yapılacaık Fatih semtinin imar plânı hazırlandı Fatih Sultan Mehmet İstanbulun fethinin 500 üncü yıl dönümü — münasebe'ile — İstarbul şehrini Türklüğ: mal eden büyük Türk hükümdar: Fatih'n muazzam bir heykelinin diklimesine karar verilmişt'r. Bu münasebetle Fatih semtinde bir imar plânı hazırlanmıştır. Valinin verdiği izahattan ve imar plânı üzerinde yaptığımız tetkikat. tan anlaşıldığına göre İstanbulun beş yüzüncü yıldönümünün kutlan ma merasiminde bilirilecek imar hareketleri Fatih ve civarı semt- lerine inhisar ettirilmiştir. Bu imar hareketleri - şunlardır: 1 — Şehzadebaşı tramvay cad- desinden itfşiye binasının bulun- duğu ve Bozdoğan kemerine giden caddenin sağ tarafındaki 90X150— 13500 metre Murabbatndaki saha- da bulunan binalar kâmilen istim- lâk edilecek, büyük bir yeşil saha vücude getirilecek ve bu sahanın ortasında İstanbul Belediyesinin merkez binası yapılacaktır. Prost plânına göre, Belediye bi- nasınıy Sultanahmette eski hapi- sane binasi arsasinda yapılacık Ad Hye sarayı yanında yapılması dü- şüsülmüştü. Şimdi bu-fikirden vaz geçilmiş ve Belediye sarayının Fa- tihte yapılmasi uygun görülmüştür. 2 — Fatih parkırdan it'baren Şeh zade camiine kadar uzanan sahanın Mütebaki kısmina da büyük bir Şehir tiyatrosu yapılacaktır. Bü sa. haya tesadüf ed€n ve şehrin güzel. mimiari esçrlerinden biri olan Şeh- (Devamı Sa. 3: Sü. 5. de) (!) Fener, Alman takımını yendi İçindefutbolasları bulunan Admira sahayı 2 - 1 mağlüp olarak terketti Genç Fenerlileri teberik ederiz Dünkü maçtan heyecanlı bir an lki taraf reisleri maçtan evvel ©l sıkışıyorlar Vergilere yapılan zamlar Bu zamlar bugünden itibaren tatbik edilmeğe başlanıyor Ankâara, 31 (A.A.) — Bazı ver- gi ve resimlere zam yapılması hak- kındaki kanunla şeker ve klikoz istihlâk vergisinin — arttırılmasına dair olan kanun bugünkü resmi ga- zetede neşredilmiştir. Bu kanuntar- la, 1 — Merinös koyununun vergisi D. Demiryol- ları V, Müdü- rü Vekâlet emrinealındı Fuat Zincirkı- ran Vekâleten Umum müdür oldu Ankara, 31 (Telefonla) — Görü- len lüzüum üzerine devlet Demiryol- 40, tiftik keçi ve sığırın vergisi 45, Koyun ve kıl keçinin vergisi 80, Manda ve at, katır vergisi 125, eşek vergisi 25 kuruşa çıkarılmış- tir. 2 — Damga Tesmi kanunemun maktu kısmına ve 33 üncü madde- sine tâbi evrakın geçen sene arttı- rdan resimleri bu kantnla bir misz- li daha arttırılmıştır. 8 — Nakliyat resmi bamliyö ve şehir içi nakil vasıtaları hariç ol- mak Üzere şimendifer ve vapurlar- la yapılan yolcu nakliyatında bi- rincj mevki ücretleri için yüzde 25, ikinci Mevki için yüzde 20, üçüncü mevki için yüzde 10 a çıkarılmış- tır. Ayrıca ve yeniden yataklı va- gonlarda yatak — ücretlerinden de yüzde 10 resim alınacaktır. Eşya- (Devamı: Sa. $; Sii. 7 de) «/» Almanyanın Selker takımı oyun. cularile takviye edilmiş Admira dün ilk maçmnı Fenerbahçeye kar- şi yaptı. Sahayı bugüne kadar Fenerbah- çe stadının görmediği on beş bin K'şilik Bir seyirer Kütesi kuşatmış bulunuyordu. Bu kalabalık arasından kafası- ı uzatacak bir yer bulan insan kend 'sini bahtiyar saymakta idi. Alman takımının içindeki şöh- retleri ve zamanının o tanınmış İ. simlerini göz önüne getirerek biz bugüne kader görmediğimiz bir o- yun seyredeceğimizi zannetmiştik. Hattâ ©. kadar ki; takviyesiz bir Fenerbahçenin rakip takıma oyu- nunu göstermek imkânını verme- mek endişesini bile duymuştuk. Admira takımında yine © eski şöhretler, dünya futbolünde yer ealmış, isim yapmış Urbanlar, Ma- leki'ler vardı. Fakat bu oyuncuları Fenerbahçe karşısında bir parça sönük bulduk. Birer hamlaşmış us (Devamı Sa. 4, Sü. 1 de) Şimali Afrika harbi —| Muharebe en tehlikeli duruma girdi î Mihverciler kısa bir levazım yolu bulmaya çalışıyorlar Londra, 31 (A.A,y — Tobruk kalesinin cenup batisinda, çöl bir. leşme noktasında şiddetli muhare- beler cereyan etmektedir. (Devamı Sa, 8, Sü. 4 de) *ş* Yeni mebuslarımız Dün -yapılan intihabatta, Gi. Nihat Anılmış, Dr. Talat Simer, Dr. Hüseyin Hulki Cura, — Cevat Dursunoğlu, Prof. Hayrullah Diker, Suphi Artel, Haşim Atlı, Ahmet Kudsi Tecer, Prof, M. Emin Erişirgil mebus seçild?'er K | Ankara, 31 (A.A.) — Açık olan lariı umum müdürü Cemal Hidayet| Ankara mebusluğuna emekli general vekâlet emrine almmıştır. Ankara, 81 (Telefonla) — Demnir- tanbul vilâyeti daimi encümen âzası Suphi Artel, Kütahya mebusluğuna Nihad Amılmış, Bursa mebusluğuna | emekli general Haşim Atlı, Seyhan C. H. P. genelsekreterliği başkâtibi | mebusluğuna Maarif Vekâleti talim yolları mâlzemesi Batin almak üzere| Dr. Talât Simer, Izmir mebusluğuna/ ve terbiye heyeti âzasından Ahmet bir heyet başında Almanyâya ğitmiş | C. H. P. vilâyet idare heyeti reis ve-| Kudsı Teder ve Zonguldak mebuslu- kili Dr Hüseyin Hülki Cura, Kars|ğuna da siyasal bilgiler okulu mü- ölari Devlet Demiryolları umum mü- dür muavini Fuat Zincirkıran umum | mel | | busluğuna Maarif Vekâleti teftiş | dürü profesör Mehmet Emin Erişir- müdürlük - vekâletini yapmak üzere | heyeti'reisi Cevad Dursunoğlu, Kas- | gil 31 mayıs 1942 pazar günü yapı- Münakalât Wekâleti tarafindan An-| tamonu mebusluğuna Prof. Hayrül- | tan #ntihapta FParti namzedi olayak lah- Diker, Kocaeli mebusluğuna Is-| ittifakla seçilmişlerdir. kaâraya davet edilmiştir.