30 Mayıs 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SAAT SERGISİ Türkiyeve ilk defa olarak getirilen meşhur' Yacheron ef Gonstantin V Saatleri, Eminönünde yeru açılan ARLOÎf saat mağazasında 1 hazirandan 6 hazirana kadar teşhir edıleceğinden muhterem haL kınjızın teşriflerini rica ederiz. J 19 linCU u m h u r i yet ayi: 6388 Tdgraf ve mektub adresi: Cumhurivet Istanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmubarrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 K. Kömurcan'ın Kitabları Yeni Muhasebe (TenzUli fiat) 122.5 Kr. İhtısas Muhasebeleri 175 Ticar! Malumat 105 İktısad İlmi 875 Kamblyo 35 Ticar! ve MaH Hesab 70 İlmî Hesab Kaidele 20 Ticaret Aritmet beheri 100 » 1 Hazirandan ât kalkıyor. Satıj yeri: TABEVİ ClM1&Pt6Sİ 3 0 MflVIS 1 9 4 2 Beden terbiyesi işleri Maarifvekâletine geçti Bütçe müzakere edilirken Birçok meb'uslar, spor teşkilâtmı tenkid ettiler; Maarîf Vekili, «Sevimli bir teşkilât» kuracağını söyledi İstiklâl savaşı Parti Grupunda Hariciye Vekilimiz siyasî vaziyeti izah etti Ankara 29 (*.a.) C.H.P. Meclis Grupu umuml heyeti bu gün (29 5'942) saat 11de reis vekili Trabzon meb'usu Hasan Sakanm reisliğinde toplandı: Celsenin açümasını ve geçen toplantıya aid zabıt hulâsasınm okunmasınl mütealab kürsüye gelen Hariciye Vekili Şükrü Saracoğlu, son izahatındanberi geçen günlerin İçinde memleketimizi ilgilendiren siyasî hâdisefer hakk:nd% beyanatta bulunmuş ve bu mevzulara temas eden suallere cevab verdikten sonra izahatı umumî heyetçe tasvib olunarak saat 12,10 da toplantıya' son verilmiştir. eni bütçenin kabul ve tasdik edilmesini mütea'cıb kürsüje gclen sayın Başvekil Doktor Refik Saydam. hükumete bu suretle de gosterilen itimaddan dolayı Büyük Mec. lise teşekkür eden sozleri arasında bu bütçenin manasım tebarüz ettirmekle beraber hükumet, memleket ve biıtiin milletçe üzerinde yUrüdüğümüz siyafstanbnl meb'nsn Beden Terblyesl Umum Müdürü seti bir daha bütün açıUlığı ve ke Abidln Daver General Cemil Taner sinliğile cümlemizin gözü önüne koyAnkara 29 (Telefonla) Büyük Mil umum müdürlük Maarif Vekâletine muş oldu. Sayın Başvekil dedi ki: let Meclisi bu gün saat 15 te Refet Ca bağlandı. • Büjuk dünya buhranı karşısınnıtezin başkanhğında toplanarak Beden Meb'uslann tenkidleri da bütçe ile kabul buyurduğunuz birTerbiyesi Umum Müdürlüğü, P.T.T. Bundan sonra bütçenin tetkıkine geçok külfetler vardır. Ayni zamanda bundan sonra da karşılaşacağımız bir Umum Müdürlüğü, İnhisarlar ve Dev çildi. Osman Şevki Uludağ, Nermeddin çok zorluklar vardır. Gerek bu külfet let Demiryolları Umum Müdürlükleri Sahir, Abidin Daver, İbrahlm Dıblan leri milletimiz kabul ederken ve gerek nin 1942 malî yıh bütçe kanun lâyiha Fazıl Ahmed Aykaç, Ziya Gevher Etili karşısında kaldığımız bu müşkuiâtı biz larını görüşerek kabul etmiş ve mül söz alarak umum müdürlüğün bazı İşyenerken behemehal iyi bir ncticeye hak bütçelerin müzakerelerini bıtirmiş lerini tenkid ettiler. Abidin Daver ez\âsıl olacağımıza ve mutlaka istikbal tir. Beden Terbiyesi Umum Müdürlüğü cümle dedi ki: « Son günlerde îstanbulda İkl spor de güzel neticelerle karşılaşacağımıza bütçesi müzakere edileceği sırada İbrahim Dıblan bu umum müdürlüğUn bayramında bulundum. Yüzümüzu nt»ar itimadımız vardır. «Atkadaşlarım, diin olduğu gibi bu Maarif Vekâletine devrine dair bir lâ tan yalnız mekteblilerdi. Bir çok beden gün de ve yarın da yegaoe «aj.eıniz ve yiha mevcud bulunduğundan bu lâyi terbiyesi kulüblerlni yenerek Arkarajegâne takib edeceğimiz yol Turk Va ha kamınhışmadan "bütcenTn mflzakere ya kadar gelen Trabzon lise •rtkımmni tanının biitunlüğü \e Türk milletinin sinin doğru olmıyacağlm söyledi. Bütçe muvaffakıyeti bunu gösterir .Mükellefistiklâlidir. Bize verdiğiniz vazifeji ya Encümeni mazbata muharrirl bu mü ler, gösterişten ibaret hareketleri bile parken gozumüzün orıünde tutacağımız taleaya İştirak etti. Bu lâyihanm müs bütün seyircileri güldürecek kadar mu(Arkası sahife 3 sütnn 5 te) ancak bu istikamct vardır, ve takib taceliyetle müzakeresl kabul edilerek edeceğimiz yol da, şimdiye kadar olduğu gibi, ayni \oldur.» Bütçe esasen devlet vazifelerinin ve millet işleriniıı bir yıl için göriılme şekil ve imkânlarını bir arada toplıyan bir kitab olduğu halde Başvekil yeni bütçenin mahiyetini hulâsa eden yukanki sozlerinde şimdiki hareket ve gayretlerimize büyuk dünya buhranından doğan mecburiyetlerin hâkim olduğunu anlatmış ve devletçe takib olunan açık, dürüst ve kesin siyaseti bir daha belirtmiştir: Türk vatanının bütünlüğü ve Türk milletinin istiklâli. Denebilir ki bu mahiyetile yeni bütçemiz en yüksek manasında vatan bütünlüğü ve millet istiklâli bütçesidir. Millet bu bütTi'aret Vekâleti, 1 hazivanda hubu şehrlmize gelecektir. Tüccarlar takas çenin ortaya koyduğu yeni külfet)eri bat ve bakliyat tacirlerinin Ankarada pnmleri ve diğer işler etrafında Veyerine getirirken ve hükumet zor memyapccakları içtiznaa İstanbul Vilâyeti kâlet alâkadar makamlarile tei"aslarleket işlerini yürütürken hep bu amaca nanr.na üç tacirin işürakini istemiştir. da bulunacaklardır. varmayı gözönünde tutan bir elbirliğiTiçaret Odasında dün sabah bir tople, ve hatta yanşarak, çalışacaklardır. lantı yapılarak,üç murahhas seçilmişAncak boyle yaparaktır ki Başvekilin tir. Hububat ve bakliyat birliğinden bütün bir kanaatle elde edileceğini tede beş tacir Ankaraya gidecektir. min ettiği güzel neticelere vanlabileHükumetin bu sene bütün mahsul «fektir. üzerinden yapacağı mubayaatın, öteden. Üçüncü yılını bitirmeğe yaklaşan dün beri bu İşle meşgul olan taclrlerin taya harbi bütün kıt'alan ve beş kıt'a vassutu suretile yapılması uzeıinde gönın pek çok memleketlerini saran bü rüşmeler olmaktadlr. Bu suretle milli yük bir yangın afeti halini almıştır. sermayenin işlemesine ve ayni zamanda Ankara 29 (a.a.) ~ Açık olan AnHer gün tevali eden harb tebliğlerinin müesses firmaların devamma Imkân ve kara meb'usluğuna emekli General Nİhaber verdiği savaşları bir futbol ma rilmiş olacaktır. Fakat bu hususıa kat'î had Anılmış, Bursa meb'usluğuna C. H. çının heyccanlı safhalan gibi okuyup karar pazartesi günü Ankarada yapıla P. Genel Sekreterlik Başkâtibi Dr. Tageçemeyiz. Şimdiye kadar birçok yı cak toplantıda verüecek ve tüccann lât Simer, İzmir meb'usluğuna İzmlr C. kıntılar, çöküntüler vukua gcldi. Ta köylüden mubayaa ve hükumetin banu HP. vilâyet İdare heyeti reis vekili Dr. kımile ortadan kalkmış devletlerin nıan müteakıb toplama işlerine aid esaslar Hüseyin Hulki Cura, Kars meb'uslularaları tüyler ürperticidir. Henüz ne kurulacaktır. ğuna Maarif Vekâleti teftiş heyeti reisi zaman biteceği bilinmiyen nıücadcle, Cevad Dursunoğlu, Kastamonu meb'uslhracat tacirleri de çağınldı bütün dunyayı kaplıyan bir genişleme luğuna Prof. Hayrullah Diker, Kocaeli Ankara 29 (Telefonla) Ticaret Veİle ve her gün şiddetini artırarak sümeb'usluğuna İstanbul vilâyeti daimî en rüp gidiyor. İhtiyar kürcnin mukadde kili taraflndan şehrimize davet edilen cümen azasından Suphi Artel, Kütahya ratı üzerinde oynanıyor. Karlar ve buz İzmir ve İstanbul ihracat tüccarların(Arkası sahife 3 sütnn 7 de) lar içinde boğuşuldu. Kızgın çöllerin dan mürekkeb iki heyet pazar günü ateşleri arasında savaşılıyor. Havalarda çarpışılıyor, denizlerin üstlerinde ve altlarında vuruşuluyor. Sanki dünya yerinden oynamıştır. Işte karşısında bulunduğumuz büyük buhranın korkunc mahiyet ve manzarası. Böyle bir vaziyette vatanımızm emniyet ve selâmeti elbette cümlemizin bas ve hatta tek kaygusunuteşkil edecektir. Bu şartlar içinde hükumetin ve memleketin vazife ve mecbnriyetlerini çizen bütçeye de elbette bu ruh hâkim olacaktır ve olmalıdır. Burada devlet vazifelerile millet işlerinin hepsi ayni ruhtan ilham alan gayret ve himmetlerle başarılmak gerektir. Bütün memleketin selâmet ve istiklâl endişelerile seferber ve bir anlık gaflete bile yer vermiyen bir uyanıkhkla mücehhez olması lânm geleceğini bilmeyiz ki söylemeğe hacet var mıdır? Türkiyemizin millî hudud ve hukuku haririnde kimseden bir şey istediği j°ktur. Üç seneye yakın bir zamandanberi yekdiğerlerile savaşan devletlerin bellibaşhlarile samimî olarak dostuz. İngiltere ile hiç bir tarafa taarruz Bulgaristandan muhtelif ticari eşya meğe muvaffak olmuş ,bu suretle hafikri tasunıyan taraamile tedafüî bir jukile limammıza gelirken Karadeniz fif bir hasarla kurtulmuştu. Motörün ittifakımız var. Eski silâh arkadasımız de meçhul bir denizaltının hücumuna karaya vurduğu yer kumluk ve çakılAlmanya ile münasebetlerimizi eski sauğrıyan Duatefe motörlü 'gemisi dün lık olduğundan Münakale Vckâletinin mimiyetinde teyid eyliyen bir misak limammıza getirilmiştir. Duatepe, de gönderdiği vasıtalarla kurtarılmış ve tkdettik. Şimal komşumuz Sovyetlere nizaltının attığı müteaddid torpillere dün saat 11 de limanımıza getlrilmiştir. YUNUS NADİ rağmen zikzaklf bir yol takib ederek Motorün mürettebatı daha evvel kara (Arkasi sahife 3 sütun 4 te) İğneada civarlnda sahile baştaukara et yolile İstanbula gelmişti. yıllannın ruhu ile Libyadaki tank muharebesi İngiltere Başvekili M. Çörçil geçenlerde Büyük Britan. kendisine refakat eylemi?lerdir. yanın cenubundaki kıtaatı teftiş etmis ve bu seyahat esna. Resmimiz İngiHı Bn»vekilil« sefirimizi bn teftiş esna. sında Türkiye Büyük Elçisi Hauf Orbayla ataşemiliterl de sında göstermektedlr. Londra Elçimiz Askerî vaziyet Hububat tacirleri Ankaray a çağırıldı Hükumet. bu senekî bütün mahsul mubayaatmı tüccarlar vasıtasile yapacaktır Yeni meb'us namzedleri iîan edildi bulunan ıkî dıişman kolundan biri 27 den mürekkeb bir grupa kendi dillemayısta KlAdeme doğru ilerlemişse de rile hitab ederek samimî tebrikte buh'vebetVre kaçınan kuçuk ileri un lunmuştur. Hindliler kendiliklerlnden surlann ElDuda ve Sidi Rezeğe kadar bir ihtiram kıt'ası teşkil etmişlerdi. lerlemiş olmalanna. rağmen hedefine Başka davetlıler arasında 19201924 te varamamıştır. Bu ıınsurlar zarhh kuv Türkiyede İngiliz büyük elçisi olan vetlerimiz tarafmdan geri püskürtül Rumbold'un karısı ile Lady Goschen. La. müştür. Daha sonra kuçük bir kol Ak dy Wellington ve Sir Hugh Gurney de ronıa'nın 5 kılometre cenubunda patıka bulunuyordu. yollannın merkezl olan Knigtsbridge ciBüyük elçı, İngiliz radyosunun haîvarında diğer kolla birleşmiştir. Zırhlı talık suallere verdiği cevabları dinlekuvvetlerimiz o zaman düşmanın muh miştir. Bu neşriyat, bu sefer cemiyetin telif kollarma taarruz etmişlerdir. büyük salonunda yapılıyordu. Düşmanın ElAdem'ın cenubunda yap «Türkiye büyük elçisinin değerli mltığı taarruz, kuvvetlerimiz taraflndan safirimiz olarak aramızda bulunduğunu dağıtılmıştır. (Arkası sahife 3 sütun 2 de) (Arkası sahife 3 süton 2 de) Bütün şiddetile hâlâ Hindli askerlere keıtdevam ediyor di dîllerile hitab etti İngilizler, bazı kesimler Rauf Orbay, Britanya de Mihver kuvvellerinin askerlerini görmeklen çok iağıtıldığını bildiriyor Şimdilik ilk hedef Asyada Çini. Avrupada. bahtiyarım) dedi Kahire 29 (a.a.) Ortaşark İngiliz Rusyayı kat'î surette mağlub etmektir Londra 29 (a a.) Türkiye büyük tebligi: elçisi Rauf Orbay, Denizaşın Cemiyeti Muharebe dün bütün gün devam ettaraflndan askerler şerefine tertib edi, Yazan: Emekli General m'.ştır. Bir Ellıaşımiuin şımali şarkisinde len haftahk toplantıda Hindli askerler Mihver cephesi ne yapmak istiyor? H. Emir Erhilet i tf Japonya yarun yıldan daha az bir zamandanberi Uzakdoğuda yıllarla kurduğu muazzam tasarlar dairesinde, hedeflerinden şaşmadan • ve sapntadan, büyük başarılar elde etti. Onun şimdiye kadarki azim muvaffakıyetlerinin anahtan Uzakdoğuda Amerika ve ingiliz donanmalarına Pearl Harburda, Malezya doğusunda ve diğer yerlerde kat'î birer darbe indirmesi olmuştur. Batı Pasifiğin su ve havalarında mutlak hâkimiyeti kazanan Japonlar için, Filipin adalarma ordu çıkarmak, Hong Kongu zaptetmek, Siyamı ittifakına •larak Malezyayı, Singapuru, Holanda Hindistanını ve Birmanyayı istilâ etmek, ayni zamanda Avustralyayi şimal ve şimal doğudan saran Timor, Yeni (Arkası sahife 2 sütun 5 te) Moskova kesiminde de Bazı Rus birlikleri çember içine alindı Harkof meydan muharebe sahası temizlenmekte, esir miktarı durmadan ar)mak!adır Libyadaki ipkizinci İngiliz ordusu kumandanı Richtee, hava kuvvetleri kumandanı ve yüksek rütbeli subaylarla görüşüyor ((Biz mütearrız olmıyacağız» bir uriaşma imkânı yoktur» Mareşal Peten askerlere Amerika Genelkurmay ı Dnatepe motörü limammıza getirildi J Başkanı diyor ki: böyle hitab etti Vişide çok mühim bir " Müttefiklerin zaferi kabine toplantısı ya ancak Almanya ve pıldı, Lavalin iş nazırı Japonyanm mutlak m Romaya gönderdiği bozguna uğramasile söyleniyor tamamlanır „ Vişi 29 (a.a.) Mareşal Petain ChaVaşüıgton 29 (a.a.) Birleşik Ame. teauRoux'da askerleri teftiş ettikten rika ordusu Genelkurmay başkanı Gesonra şunları söylemiştir: neral Marshall, West Poınt askeri aka. « Biz mutaarrız olmıyacağız; bu, demisinde soz söyliyerek demıştir ki: memleketin harabiyetini mucıb olur. « Hiç bir uzlaşma imkânı yoktur. Ve Harbin sonunu ve sulh muahedeiim dü müttefiklerin zaferi ancak Alman ve Ja. şünüyorum. Herkes vazifesini yaparsa pon harb kuvvetlerinin mutlak surette muahede zararlı olmaz. Birleşiniz, ça bozguna uğramasile tamamlanmış olallşmız, beni takib ediniz.» bilir. Bugün Bırmanyada, Çinde, bütün Vişide çok önemli bir Pasifikte Amerikan askerlerini görüyoruz. Onlar Japonya üzerinde uçtular. Kabine toplantısı Vişi 29 (a.a.) Mareşal Petain Cha İngilterede karaya çıkıyorlar ve FranıesuRoux'dan dbnmuştür. Mareşal bu sada karaya çıkacaklardır. Bu müthiş sabah saat 10,30 da çok önemli bir Na mücadele sona ermeden evvel bayrağızırlar Heyeti toplantısına riyaset et mızın bir taraftan hürriyet sembolü, miştir. diğer taraftan ezici bir kudret sembolü olarak bütun dünyada tanınmasma az Laval, İş Nazınnı Romaya metmiş bulunuyoruz. göndermiş Londra 29 (a.a.) Lavalin Iş Na Ben Genelkurmay başkanı olduğum İArfcMi sahife 3 iütnn 1 de) (Arkaa sahife 3 sütnn 7 de) Moskova; Almanların tayyare bombardımanından s o n r a hücuma geçtiklerini bildirivor Berlin 29 (a.a.) Alman Ordulan Başkumandanlığırun tebligi: Harkofun cenubunda muharebe sahasının mağlub düşmanın dagınık bakiye. lerinden temizlenmesıne devam e<lümektedir. Esir ve ganimet miktarı durmadan artmaktadır. Şark cephesinin merkez kesiminde bir taarruz teşebbüsil anudane muharebe. lerden sonra bir kaç düşman grupunun kuşatılmasile neticelenmiştir. Ayni suretle cephenin şimal kesiminde mevzli bir taarruz arazi kazanclarile neticelenmiştir. Düşmanm münferid taarruzlan neticesiz kahnıştır. Kafkas s^hili açığında m\ıharebe tayyareleri bir Sovyet muhribine bombalarla tam isabetler kaydetmişlerdir. Ladoga gölünün sahillerinde munarebe tayyarelerile stukalar Sovyetlertn bilyük Moskova 29 (a.a.) Sovyet öğle iaşe kamplanna, durmakta olan trentebligi: lere isabetler kaydetmişler ve bir şilepte 28 mayıs gecesi kuvvetlerimiz, İzyum yangınlar çıkarmışlardır. (Arkası sahife 3 sütnn 3 de) (Arkası sahife 3 sütun 3 te) Briansk cephesinde çarpışmalar FIRTINASI .•••: .^a.; < ^.a',*s :. : i : Yeni romammıza yarın başlıyoruz.