29 Mayıs 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

EN UYGUN FIYATLARA I N SON MODEL ŞAPKA, •ANTA ve ELOtVENLER 19 uncu yılsayı: 6387 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmubarrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa tosmı 24299 24290 Radyoda EVIN Yazan: Dr. Gaii •kledinHer sabah radyonuzun ba! de çıklediğiniz bu kojuışmalar kıtab mıştır. Fiaü 100 Satış yeri: ^j İstanbul Ankara caddesi NoTlOl Cuma 29 Mayıs 1942 Millî müdafaa için ffevkalâde tahsisat Ordumuza 120 milyon liralık yeni tahsisat verildi Orduya illi Mudafaa bütçesinin muzakeresi vesilesile Bujuk Millet Meclisinde evvelki gıın kahraman ordumuza karşı yapılan candan tezahurat, butun Turk yüreklerinde yasnan derin ve samimî du>gnlara şuphesiz ozlu ve doğru bir tercuman oldu. Dun\a tarihinin millctleri hamur gibi yuğuran bu çok sert ve çetin MİlaMnda, ebedî Turk ulkesi, kendi kendine inanan bir emniyet havası içinde şanlı bajrağımızın golgesini ta«ı\orsa, bunu, herşeyden önce dinc ordumuzun rahat bilmijen ujanık durumuna borclu olduğumuzu hepimiz bilijoruz. Tarihte eşi gorulnıemiş muazzam bir boğuşmanın ortasmdayız. Bugunku hayat şartları, istiklâl guneşinin parıltısına alışmış milletlerden harikulâde fedakârhklar istiyor. Bu fedakârlıklar o kadar bu>üktur ki, teker teker hepimizin sırtına duşen jük hisseleri bile, zaman zaman insan takatini aşan bir ağırlığa yuksel«bilij or. Milletler bastanbaşa s>ilâhlanmışlardır. Yurd mudafaası uğrunda asker sivil farkı gittikçe azalıyor. Eskiden olduğu gibi. milletle ordu, kalın bir çizgi ile birbirinden ayrılmış vaziyette değildir. Bugunun milletlerinde ber ferd. yurd mudafaası uğrunda vazife başarmakla mükellef bir unsurdur. Cep heden haber beklijen halk kutleleri artık tarihe kanştı Bugunun harblerinde ilerideki gencler kadar gerideki ihtiyarlar, kadjnlar ve çocuklar da dü^man borabasuıın yıkıcı tesirlerile karşı karsıyadırlar. İstisnasız olarak ferdlerine yurd mudafaası idnde vazife vermiyen, eski sistemde halktan ayrı ordular kullanmakta devara eden devletlerin acıklı halini son bir kaç sene içinde uzaktan gorduk. Avrupada ilk defa olarak bu harbde görülen (siıâhlı millet) mefnumunu biz, İstiklâl mucadelemizde jaratmış olmakla bugün oğunebiliriz. Mutarekede elinden silâhlan alınan Türk ordusu, 1921 den e\vel. henuz tam manasile kendi varlığına kavuşmuş bir tesekkul değildi. Ataturk ve İnonu kahraman ordunıuzu, daha genc ve daha dinc bir şekilde yeni baştan kurduklan zaman, bütun millet bu ordunun emrinc girdi. Kağnısında cepane sandıklanm taşıyan kadın, ıslanmasın diye hırkasını mermiler üzerine örten çocuk, silâhlanan ve bastanbaşa şahlanan bir milletin henuz dünyaca tanınmıvan yeni erleriydi. Sakaryayı boyle kurtarmış, 30 ağustosu böyle kazanmıştık. Silâhlı millet görüşünün örneği oian Türk milleti, ordusuna karşı dujduğu sonsuz bağhlığı o zamandanberi bir an olsun gevsetmedi. Bugün askerlik dersi gören Türk kızlarının tohumu Sakaryada atılmıştır ve bu millet o zamandanberi ordusunun arkasında değil, fakat onun emrinde, yurd mudafaası için yaşamaktadır. Bastanbaşa bir millî müdafaa bütçesi olarak adlandıracağunız son bütçe kanunu da Türk ulusunun millî istiklâl uğrunda gosterdiği titizliği açığa vuran bir delildir. Sayın Millî Müdafaa Vekili Ali Rıza Artunkal: « Biz, Büyük Meclisin, İstiklâl Savasında olduğu gibi icab ettiği zaman butün bütçeyi ordunun ihtiyacına verebileceğine emin olarak çalışı; oruz!> Derken, evvelki gün burada belirttiğimiz bu görüşümüzü doğrulamış oluyor. Ve sayın Başvekil Rcfik Saydam, aydın bir ka\rayısla: « Dün olduğu gibi bugün ve yann (Arkası sahife 3 sütun 4 te) *** B.Belamed o (ğo ^i=> /? B el Gobı B Hacheim^ İNGİLİZ 2 u / aıram MIMVER V^ Dün Mecliste mülhak bütçeler de kabul edildi. Kışın büyük şehirlerde fakirlere mahsus aşhaneler açılacak Ankara 28 (Telefonla) Büyük Millet Meclısı bugun saat 14 te Şemseddin Gunaltayın reishğinde toplanarak Mılli Mudafaa Vekâletı 1942 malî yılı bütçesıne 120 milyon lira fevkalâde tphsisat verilmesine dair kanun lâyıhasını goruşerek kabul etmiştir. Bundan sonra mulhak butçe ile idare olunan daire ve muesseselerin yeni malî yıl bütçelerinin müzakeresine başlanmi'ştır. Devlet denizyolları, Devlet limanları, Vakıflar, Devlet havayolları. hudud ve sahiller ve orman umum mudürlukleri butçeleri konuşularak kabul edilmiştir. Vakıflar bütçesinde vakıflar idaresinin bir takım binalar satmakta olduğu, buna mukabil sattjğı yerlerde imar içlerile daha fazla meşgul olması lâzım geldiğı ileri sürüldü. Ziya Gevher Etıli, imarethanelerin vakıflar idaresinA, ihya edılmesi çarelerinin araştırılmasını tavsiye etti. Buna Kızılayın da iştirak edebıleceğini soyledi. (Arkası sahife 3 stitnn 5 te) Başvekil Dr. Refik Saydam Mudafaa mevz'ıleri.. İ 5 Î:Ü İ =J S Taarruz ve karşı taÇ= 5= v V essiaba \ A \ ^ \* B.elHamza pB.es segga V arruz istikametlepi. Mareşal Peten Libyada başiıyan yeni Mihver taarruzunun istikametlerini ve ingiliz müdafaa hatlannı gdsterir harita FRÂNSA ve İTALYA Ml. Peten bugün Almanlar iki koldan askerî kıt'aları hücuma geçtiler teftiş edecek Büyük bir sahada cere Büyük tank muharebesi devam ediyor Askeri vaxiyet Libyada başiıyan taarruzun mahiyeti Bu sene, yakacak zorluğu çekilmiyecek Valimizteminat veriyor yan eden bu harekâtın Mussolini, Vişiye bir neficesi hennz belli değil Mihver kuvvetlerinin Mısır hududuna tehdid kadar gitmeleri ve AngloSaksonları Kahire 28 (a.a.) Ortaşark İngiliz notası göndermiş teblıği Libyada dünkü çarşamba gunu diğer cephelere yardımdan menetmeğe sabahleyin erkenden baçhyan tank muharebesi bütun gun devam etmiştir. uğraşmaları muhtemeldir General Weygand ve Düşman kuvvetleri başhca ikı kola ajTilmıştır. Bunlar .Bir Hakeim» in şiJiro İtalyaya karşı mali şarkisınde zırhh kuvvetlerimizin Yazan: Emekli General N şiddetli taarruzlarına uğramışlardır. Büyuk bir sahada cereyan eden bu muframukavemete taraftar rebelerin netıcesi hakkında henuz bir «Mahrukat Ofi*i, tüccarla rekabet değil, bilâkis onlara yardım edecektir» Vişi 28 (a a.) Mareşal Peten ya tahminde bulunmağa imkân yoktur. nn sabah Chateau Roux civarındaki Düşman zırhh kuvvetleri tarafmdan ordugâhta bulunan Fransız kuvvotlerini «Bır Hakeim» müdafaa tertibatına karşı teftiş edecek, arazi üzerinde manevralar yapılan taarruz geri püskürtülmüş, düşyapacak olan asker ve subayiarla şah man kayıblara uğratılmıçtır. san temas eylıyecektir. Gündüz tGazala> nuı cenubundaki Mussolininin tehdid notası mevzilerimlze yaklaşan düşman tankLondra 28 (a.a.) Kral Vıctor Ema(Arkası sahife 3 sütun 3 te) nuel ile İtalya Veliahdının şunal batı talyada toplanan kuvvetleri teftiş etıklerine aid olarak Romadan verilen haberin üzerinden daha 24 saat geçmeden, Londradan, Mareşal Peten'ın İstanbul Vali ve Belediye Reisi Lutfi yann Chateau Roux'da toplanan FranKırdar, İstanbulun odun ve kömür ih sız kuvvetlerini teftiş edeceği haberi tiyacı ve bunun temini için alınan ted(Arkası sahife 3 sütnn 6 da) birleri dün bir arkadaşımıza etraflı surette izah ederek demiştir ki: c Mahrukat Ofisi bugun füen işe başlamış bulunmaktadır. Geçen kış çekilen mahrumiyetten alınan dersler. bize bu mühim ihtiyac maddesinin vaktinde temini lüzumunu emrediyordu. Mahrukat Ofisi, işte bu mulâhazadan (Arkası sahife 3 sütun 5 te) H. Emir Erhilet ] Libyada: ingilizier Libymâ* Mihver t u ı n i N nun başladığını 27 majısta haber verdiler. Onlara gore bu taarruz, klasik Alman metodu mucibince, pike bombacı uçaklannın hucumlarile bü\ük ölçüde başlamıştır. Pike bombacı uçakları taarruz gunü fecirle beraber düşmanın bilhassa uçak mejdanlarile topçu mevzilerine, ordugâhlarına ve muvasala yollarına hucum ederlcı ki düşmanın mudafaa imkânlan azalsın. En dış Alman hucum kollarının hedefi Bir Hacheim idi. Buraya şimal batıdan, Mechili'den ve B. Tengeder'den bir çol yolu gelir. Hacheim kuyusu alınıp B. el Gobi de ayni akıbete uğratıhrsa Tobruk artık cenubdan ve Sidi Rezegh üzerinden sarılabilir ve Libya Mısır hudud kaleleri Madelena ile Sidi Omer'e giden çol yollan da açılmış olur. Bu kuru havada motörlü ve bilhassa zincirli vasıtalar için yani zırhh ve motdrlu kollar için çolıin her tarafı yoldur. Çol deniz gibi olduğu için, askerî kıt'alar burada yoldan ziyade pusla ile hareket ederler ve takib edecekleri istika Düşmanın Sebze, meyva taarruzlarını fiatları püskürttük Soyyetharp tebliği meti bu aletin yardımile tayin ederler. Mihver, yeni Libya taarruzunn müteMMM ve knvvetii kollarta yaptığı için bu yeni teşebbusün ciddî olduğuna şupbe yoktur. Kezalik devamlı Malta taarrnzlan da Libyada bir Mihver taarruzunun hazırlandığım Libyadald İngills knvvetlerine çoktan göstemüşti. Bu sebeble İngilizlerin, bu yeni Mihver taarruzundan yana, umumi\etle bir baskına (Arkası «ahife 2 sütnn 1 de) HARKOFTA 165 bin esir, 517 tank, 1180 top, Vali ve Belediye reisi Dr. Lutfi Kırdar Ikinci cephe Çekiang eyaletinin nerede açılacak merkezi Kinhwa Londrada müthiş plânlar hazırlanıyor Birçok Amerikalı kurmay subayları İngiltereye geldi CTelgraflar 3 üncü sahifede) FIRTINASI UUCI Fiat Murakabe Komisyonu kararile tesbit edilen sebze ve meyvalann azamî satış fiatlannı gösterir bir cedvelin gazetelerde intişarı, çarşı ve pazarlarda bunları, cedveldeki fiatlardan çok daha aşağısına tedarik eden vatandaşlan haklı bir hayrte düşürmüş ve bir çok okuyuculanmız, telefonla, yahud bizzat matbaamıza kadar gelerek, ilân edilen fiatların resmî bir mahiyeti olup olmadığını bizden sormuşlardır. Vakıâ istenin bir çok kalemlerinde gösterilen fiatlann fahiş olduğu göze çarpmakta idi. En küçük bir misal olarak salatayı ele alalım: Pazar yerlerinde, tanesi kırk paraya satılan salataya listede dört kuruş azamî fiat konulmuştu. Sebzeci dükkânlannda, üzerine muayyen Tokyo 28 (a.a.) Japon kuvvetleri kân da ilâve edilerek kilosu 7 1 0 bu sabah saat 7 de Kinhwa müstahkem kuruşa satılan yerli baklanın liste mu(Arkası sahife 3 sütnn 6 da) şehrini İşgal etmiştir. Japonlar Çin topraklarında ilerliyorlar işgal edildi l Uzakşark 1 harbi I Tesbit edilen fiatlar Almanlar; cepheye pıyasaya yedek kuvvetierini uymadığı ıcın de sokmaktadırlar Belediye riyaseti badema Yaşingtonda 3 Rus orduböyle liste yapılmamasunun imhasma henüz sını emretti inanılmıyor Moskova 28 (a.a.) Sovyet geceyarısı tebliği: 27 mayıs günü Harkof istikametinde, kuvvetlerimız işgal ettikleri mevzileri sağlamlaştırmışlar ve çarpışmalara devam etmişlerdir. Izyum Barvenkovo istikametinde, kıt'alarımız, düşmanın şiddetli taarruzlannı püskürtmüşlerdir. Cephenin başka kesiralerinde önemh bü değişiklik olmamıştır. 26 mayısta 82 düşman uçağı tahrib olunmuştur. Biz 23 uçak kaybettik. Birmanyadaki İngiliz komulaRinın vazifesi sona erdi Geri kalan Rus kuvvetlerinin imhasına Alman denizaltıları devam olunuyor 48500 tonluk gemi Berlin 28 (a.a.) Alman umumî karargâhı asağıdaki hususî tebliği neşretdaha batırdılar mektedir; Harkofun cenubunda cereyan Amerikada, tahtelba virme muharebesi Alman ve eden çemüttefik silâhlarmm hirlere karşı ciddi miştir. büyük bir zaferile neticelenDüşman tarafından yapılan son hatedbirler alınacak fifletme taarruzlan çember içine alman BATIR1LAN GEMİLER binlerce kamyon alındı Almanlar Izyum Barvenkovo kesiminde yedeklerini de kullanıyorlar ordulann akıbetini değiştirememiştir. Berlin 28 (a.a.) Alman tebliği: Alman denizaltılan muhtelif dsniz Şimdi yalnız münferid gruplar henüz kesimlerinde muvaffakiyetle faaliyette mukavemet etmektedir. Bunlarm imhabulunmuşlardır. Şimalî ve merkezî At sına devam olunmaktadu, Şimdiye kadar elde edilen rakamlara göre 165.000 Londra 28 (a.a.) So'.'yet gecoyarısı (Arkası sahife 3 sütnn 2 de) (Arkası sahife 3 sütnn 2 de) (Arkası sahife 3 sütun 3 te) (Arkası sahife 3 sütun 4 te) Neclis Parti Grupn bugün toplaıuyor Ankara 28 (Telefonla) Meclis Parti Grupu umumî heyeti yann saat 11 de toplanacaktır. Bu içtimada Hariciye Vekıli Şükrii Saracoğlunun son haftalar dış polıtıka meselelerine dair izahatta buanlaşılmaktadır. Nünhal meb'usluklar Ankara 28 (Telefonla) Münhal meb'usluklar için intihab, önümüzdeki pazartesi günü yapılacaktır. Sıhhat Vekâletinde tayinler Ankara 28 (Telefonla) Erzurum merkez hükumet tabıbı Dr. Rıfkı, Muğla Sıhhat ı^üdürü Dr. Nazmi sıhhat mufettişliğine tayin edılmişlerdir. Van Sıhhat müdürü Dr Refik Muğla sıhhat müdürluğüne, Bandırma hükumet tabıbi Dr Zekâi Van sıhhat müdürlüfiune tavın edüdüer, Şark cephesinde Almanlar tarafından esir edilen Rus askerlerinden bir kafile üsera kamplarma götürülüyor Pek yakmda baştıyoruz Cindeki harekâta içtirak eden Japon tanklan