16 Mayıs 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r Yeniden ve yepyeni bir şekilde intişara başlıyan YENİ MECMUA Bugün çok seveceğiniz ve takdir edeceğiniz mevzu'.arla dolu olarak nefıs bir şekilde çıktı. Pek mahdud miktarda basılan bu sayıyı mutlâka görmenizi tavsiye ederiz. V.. 19 UnCU VII SRyiI 0 ü l 4 umhuriyeC İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu! İstanbul No. 246 Telefon: Başnnıbarrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 Mü j d e ! 23 Mayı Çfifm artesi rı f CUITIcirtBSI 1 6 1942 1942 Mahsulüne Hükumetçe ElKonuluyor Bütün rökolteden Ankara 15 (Radyo Gazetesı) Bugun Resmi Gazetede hububat mustahsılını, dola>ısıle mustehlıkı doğrudan doğruya alâkadar eden muhım bir Kocrdınasyon heyeti karan çıkmıştır. Bu karara gore hukumetçe 1942 yılı mahsulüne el konacaktır. Bu tedbir bütun memlekete ve her turlu hububata şamıldır ve karar mucıbmce buğday, çavdar, nısır, mahlut. yulaf, dan. kaphca \e arpa mahsulüne el konacaktır. Geçen yıl olduğiı gıbı mustahsılın ekmeklik, yemeklik ve tohumluk ıhtıyaclan el konma hukümlermden hanc tutulacaktır. Mustahsılın ekmeklik ve yemeklik ihtıyacı beher nüfus başına ayda 20 kılo hububat olarak tespıt edılrnıstır ve bu mıktar uzerinden bir senelık hububat mustahsıle toptan bıra'ulacaktır. Hayvanların ihtıyacı için müstahsile bırakılacak mahsul mıktan. Tıcaret Vekâlehnce senevi mıktar uzerinden hesab edılecektır. Tohumluk içm çıftçının normal ıhtivacı ve kabıhyeti nazarı ltibara alınacaktır. El konacak mahsulun tahmınl. tarla Geçen seneki bajrak koşusundan bir da ve tespıti de harmanda yapılacaktır hatıra: Atatürkün hatırası Millî Şefe Harmanda tespit edilen mahsul en ya ulaştırılmak üzere, elden ele Anadolu km Ofıs şubesıne tevdi veya mes'ulıyti şehirlerini aşıyor çıftçılerce deruhde edilen ambarlarda muiıafaza edılecektir. El konma işlerıni gormek içın Toprak Mahsulleri Ofisı Zıraat Bankası. devletçe tanınmış hakıkl veya hukmi şahıslar, Ticaret VekâJetının gostereceğl muesseseler salâhlvettar kıhnmıslardır. Vılâvetlerde mahsulun mıktarını tayın etmek için lüzumlu bulunan tartı ve ölçü aletlerinevaliler tarafmdan el konabilecektlr. El konan mahsulun bedell peşln verilecektir. Çiftçinin, yemeklik, yemlik KERÇ'IN DÜSMESİ ve tohumluğundan fazlası BEKLENİYOR peşin para ile satın alınacak Alman kıt'aları Asıl gare vvelki akşam Londra ıad\osunda bir nutuk sojlijen Ge1 ııcral De Gaulle FransadaUi Fıansızlara hitab ederek son 3VI?dagaskar ve Martinik hâdiseleri ju/ımdcn Demokrasilere karşı kırgınlık dujan vatandaşlarını jatıştırmaja çalıstı. üe Gaullee gore, Ingiliz ku\\ctleri bir Fransız mulku olan Madagaskar adasına çıktılarsa, bunda Fransızlar için gucenecek hiç bir şey joktur. General şu tezi müdafaa edi>or: Adanın zaptcdildiği ve Fransız hakimiyeti jerine Ingiliz hakimıjeti konduğu iddiası duşmanların u> durduğu bir lâftan ibarettir. Işin doğrusu şudur ki, Fransanın müttefikleri, >ani Ingiltere ile Amerika, verdikleri sozu tutmak hususunda tam bir durüstluk gosteriyor \e Fransanın haklannı çiğncmijorlar. Fransa jenildiği zaman Ingiltereje giderek orada kendine (Hur Fransular Komutanı) dije ad taktıran General De Gaulle, dikkat edilirse, mikrofon başında en çok sesi dujulan bir adamdır. Hafta geçmez ki, bir İngiliz spikeri ismini andıktan sonra, General De Gaulle fcerrak ve se\imli bir fmnsızca ile vatandaşlarının karşısına geçip Vichy hukumeti ve erkânı hakkında ileri geri birçok sozler sojlemesin ve sonunda zafer tacını mutlaka Demokrasileriıı \e enlarla beraber Londradaki Hur Frangızların kazanacağuu iddia etjaesi<jt Hangi Fransız kuvvetlerine komutanlık ettiğini bilmediğinıiz bu general, mağlub Fransada birçok ağır şartlar altuıda iş gormeğe çalışan vatandaşlarını yanhş yola sapmiş olmakla suçlandırırken acaba kendisi doğnı bir iş yaptığına inanıjor rau? Fransa, Almanjadan mutareke istemekle belki erken davranmış ve aldanmış olabilir. Harbe devam ederek bütun memleketin duşman çizmesi altmda kalmak acısına katlanılsaydı ve Afrikaja gidilerek oradan mukavemele devam olnnsajdı belki sonunda daha doğru edilmiş olurdu. Hukumet, el dokunulmamış bir donanmaya sahib bulunduğuodan, Demokrasilerle yapılacak işbirliği pek oyle nazariyat sahasıuda da kalmazdı. Butün bunlar barb bittikten sonra münakaşa edilecek mevzulardır. Neticenin nasıl çıkacağını bugun henüz biünediğimizden şimdi ne sojlense boştur. Şansî düşüncelerin dışında olmak icab eden yuksek Fransız millî menfaatleri uğrunda hükumet nasıl bir jol tutmalıydı, bunu tarih söyliyecek. Ancak elinde hiç bir vasıta olmaksızın bir asker sıfatile yabancı bir menılekete gitmek ve orada askerlik yapmı> arak mikrofon başında propaganda kon. feranslan vermekle Geneıal De Gaulle Fransız menfaatlerine ne dereceje kadar hizmet ediyor, işte burası şüphelidir. Afrikada Dakar limanında evvelki sene Fransız donanmasına ateş açıldığı zaman General" De Gaulle, hâdiseyi memlcketteki vatandaşlarına nasıl izah edeceğini pek bilememisti. Geçen sene Suriye hâdiseleri sırasuıda da karsılıklı olarak vatandaş kanı dokülürken ber halde epey sıkmtı çekmiştir. Bu sene, Yeni Kaledonya ve Madagaskar adaları işgal olunurken General De Gaulle'ün soylediği nutuklarda gcne izahı güç bir takım cümleler bulmamak mümkün mü? Bütün bu işler Fransanın haklanna riayet edilerek japılıyor. Dijen generalin bütün hatasını bu sozlerde okuyabiliriz. Evet, Demokrasiler Afrikadaki Dakar limanını bombalıjabilir, Suriyeye elkoyup uzak denizlerdeki Fransız adalarına asker çıkarabilirler. Menfaatleri #*# (Arkası sahife 3 sütnn 4 te) şehrin kapılarına dayandılar Volkof kesiminde bir Rus birliği imha edildi Almanların icad ettiği yeni mermiler Rus askerlerinin ciğerlerini deliyormuş Berlin 15 (a.a.) Alman ordulan umumî karargâhının tebliği Kırımda düşmanı takıb eden Alman ve Rumen teşkilleri düşmanın Kerç şehrini işgal eden tepelerdeki mukavemetıni kırdıktan sonra Kerç yakınına gelmiş bulunmaktadırlar. Harkof ke(Arfcası sahife 3 sütnn 2 de) Dun İstanbulda yapılan hava şehidleri ihtifalinden intıbalar: Bir subayımıı Şehidler Anıdı önünde nutuk söyluyor, ortada törenl muteakıb gecid resmine iştirak eden bir piyade birliiimiz Hava sehidlerini andık Dün yurdun her yerinde büyük törenler yapıldı MUKADDES EMANET Atatürkün bayrağını tayyareleri getiren atletler Şimal denizinde 9 bin Sıvasta birleşiyorlar Sıvas 15 (a Atatürk koşusunun totıluk bir Âmerikan bayrağı Sıvasına.)Şerefiye nahiyesine veErzurum istikakruvazörile bir rilmıştir. Samsun vebayraklara ald hametlerinden gelecek muhribi batırdılar zırlıklar tamamlanmıştır. Turhalda Berlın 15 (a a.) Alman tebliği: Alman hava kuvvetleri, dün bir Ame. rikan fllosuna karşı Şimal burnıle Spitzberg arasında yaptıkları bir savaş esnasmda Pensacola sınlfından 9100 tonilâtoluk bir kruvazörle ayrıca bir m u h . rlbi batır^ıışlardır. Bundan başka 3000 tonilâtoluk bir buzkıran gemile 2000 tonilâtoluk bir ticaret gemisi tahrıb edilmıştlr. 10 bin tonilâto hacminde bir yük Imisi o kadar şiddetli bir isabet alnvştır kı provaslndan pupasına kadar yanmıştır. (Cumhurijet Pensacola sınıfı, birisi bu İsimde, diğeri Salt Lake City adını taşıyan 2 gemiden mürekkebdir. 1926 da Nevyork tersanelerinde yspılarak 1930 da donanmaya iltihak etmiştir. 9100 tonluktur, 107 bin beygir kuvve(Arkası sahife 3 sütun 6 da) Turhal 15 (a.a.) Samsundan lıareket den bayrak evvelki gun 15,17 de Amasya vilâyeti hududunda Tokad Valisi tarafmdan allnmış ve Tokad bölgesi atletlerine teslım edilmiştir. Yollarına devam eden atletler geceyı Turhalda geçirmişlerdir. Bayrak Turbalgücü yurdunun hazırladığı Ata f ürk köşesine torenle konmuş ve sabaha kadar birer saat İhtiram nobeti beklenmiştir. Bayrak dun sabah erkenden halkın coşkun tezahuratı arasında Tokada doğru yola çıkarllmışür. Alman Erzurıun Samsundan Ankara 15 (a.a.) Bugün yurdun her tarafında hava şehidlenmız için ıhtıfaller yapılmış. Turk istıklâli ve hurriyeti İçin goklerimizde canlarını feda eden kahramanlık ve fedakârlığın en asıl örneklerini veren vatan evlâdlan büyük saygı ile anılmıştır. Şehrimizde Ulus meydanında yapılan torende Buyuk Mıllet Meclisi Reisi Abdulhalık Renda, BasvekU Dr. Refık Saydam, VekıUej^Jliyaseticumhur Umumî KâtibL C. H. P. Genel Sekreteri, meb'uslar, Genelkurmay, Millî Müdfaaa ve dığer Vekâletler ileri gelenlerile Ankara Vali ve Belediye reisi, garnizon ve Merkez komutanları hazır bulunuyorlardı. Tam saat (Arkası sahife 3 sütnn 5 te) İngilterenin Rusyaya Londra büyuk elçimiz Rauf Orbay yardımı Şark cephesinde harekâtı idare eden Rns generallerinden K. Kolinovsld (solda), Zaharkine ve bir alayın siyasî komiseri Litvinov, harita iızerinde vaziyeti tetkik ediyoriar Londra büyük elçimiz • • • Rusyaya giden vapur kafileleri büyük zorluklara uğruyor Londra 15 (a a.) İngiltereden Rusaya gönderilmekte olan kafilelere aid zorhıklarln çok büyük olduğu Londrada öğrenilmektedir. Denizaltı ve deniz üstü gemilerile karda üsleri olan uçakların devamh taarruz tehdidlerine b'jz'.arm meydana getirdiği gügiükler de inzımam etmiştir. Buz kütleleri halen cenuba doğru takib ettikleri istikamette gittikçe, İngiliz gemilerinin faaliyeti, bazı bölge ve yollara munhasır kalmaktadır. Buzlar uzaklaştıkça Mihver gemi ve uçaklarl daha uzaklara gitmeğe mecbur kalâcaklar ve böylece İngiliz gemileri serbest;e geçmek için daha iyi şarıslar elde deceklerdir. Deniz kuvvetlerinin bu önemli meselelere karşı koymak mecburiyetinde kaldığı bu aylar zarfında, P.usyaya doğru yola çıkan gemilerin zayiat yüzdesi nisbeti hissedilir derecede hafif olmuştur. Ashert vaxıyet Izmirde arpa hasadına başlandı İzmir 15 (Telefonla) Vilâyette arpa hasadı başlamıştır. Mahsul iyı ve berekethdir. Rauf Orbay, M. Çörçil şerefine bir öğle yemeği verdi Londra 15 (a.a.) Türkiye büyuk elçısi Rauf Orbay, dün Mr. Çorçil ve refikası şerefine bir öğle yemeği vermiştir. Yemek, gayriresmî olmuş, nutuk sdylenmemiştir. Davetliler arasında Hindistan Nazırile Lady Amery, İstihbaran Nazırı Brenden Bracken, İngilterenin eski Turkiye büyük elçisi Percy Loraine ve Lady Loraine, Protokol şefi Sir John Monck ve Hariciye Nazırlığı daimî sekreteri Sir Aleksander Kadogan'm refikası Lady Theodosia bulunuyordu. Şark ve Uzakşarkta harekâtın gelişimi Yazan: Emekli General H. Entir Doğu cephesinde: Erhilet etham V • 'W Şehir Meclisinin mesaisi sona erdi Dün üç celse akdeden Meclis. bazı bütçeleri kabul ettikten sonra Valînin nutkile kapandı Şehir Meclısi dün saat 14,30 da Abdülkadir Karamürselin başkanlığmda toplanmış, ruznamedeki maddeleri müzakere etmiştir. Ruznamede bulunan Kadıkdy Halk tramvaylarının tasfiyesile İstanbul Elektrik, Tramvay ve Tünel İdaresine devrinin münasib olduğu hususundaki kavanin ve bütçe encumenlerinin mazbatası kabul edilmiştir. Beş dakikalık bir tatili müteaklb açılan ıkinci celsede Belediye masraf ve mulhak bütçeleri müzakere edilmeğe bjşlanmış ve maddeler üzerinde bazı münakaşalar olmuştur. Mazbatada bulunan belediye İktısad işleri için 146.995, evlendırme işleri 17,376, sıhhat işleri bütçede Haseki hastanesine 314,812, Cerrahpaşaya 319,453, Beyoğlu hastanesine 97,272, Zeynebkâmil Doğumevine 59,420. Zührevî Hastalıklar 1,276,012, Veteriner işleri 30.539, Fen işleri 394.138 imar işleri 106,844, İtfaiye Müdürlüğü 415,504, istimlâk işleri 759,877, muhtelıf (Arkası saiUe 3 sütun 5 te) Son Alman tebüğine nazaran Alman Rumen kıt'aları Kerç şehrinin önüne varmışlardır. Demek oluyor ki Ruslar Mariental'den geçen melhuz ikinci müdafaa hattında ya hiç durup esaslı bir müdafaada bulunamamışlar veyahud bu müdafaa kuvvetli ve tesirli olamamışRusya ile olan münasebetler daha tır. Ayın sekizile on ikisi arasındaki musıkı hale getirilecek Londra 15 (a.a.) Reuterin siyasî harebeler neücesinde Aknan Rumen (Arkası sahife 3 sütnn 6 da) (Aıkası sahife 2 sütun 5 te) Kerçte yeni mevzilere çekiliyoruz Harkofta kuvvetlerimiz muvaffakıyetle ilerlemektedir Leningrad kesiminde de A!man!ar ikinci halta kadar çekilmişlerdir Moskova 15 (â.a.) Sovyet geceyarısı tebliği: 14 mayıstp, IŞerç yarımadasında üstün düşman kuv\retlerinin baskısl altında kuvvetlerimiz inadla çarpışarafc yeni mevzilere doğru çekilmişlerdir. Harkof istikametinde kuvvetlerimiz muvaffakıyetle İlerlemektedirler. İki günlük bir muharebede en az 150 Alman tankl tahrib edilmiştir. Birçok ganimetler ve esirler alınıruştır. (Arkası sahife 3 sütnn 3 te). T? B«Iediye reisi Dr. Lutfi Kırdar dttn Şehir Meclisinde nutkunn soylüyor Şark çephesi harekâtında hafif bir Alman topuate; açarken