15 Mayıs 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Yenı model Lskarpinle rinden aluı. Siz de her kes gibi memnun olacaksınız. Yeni Postane, Yenl Valde han altında. e 0 o I 9 UnCU Yll SflVII 0 0 7 3 umhuri İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektufe adresi: Cumhurivet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başrnubarrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 GÜNDÜZ'ün eserleri ONUUIIN ROMANI ÜÇ K1ZIN HİK DİKMEN YILDIZI BEN ÖLDÜRMED: AYSEL BU TOPRAĞIN ZEKERIYA SOFRAi ÇAPRAZ DELİKA HİCRAN ÜVEY ANA Cuma 15 Mayıs 1942 Neğer İstanbulda, ceza görmiyen tek (ırın yokmuş! Kerç muharebesi Ankara: 14 mayıs lmanyanın şark cephesinde beklenen bujük taarruzu Kerç muharebesile başladı mı? Dundenberi herkesin sorduğu ve doğru cevabını bulmak için gozlerini muteakıb hâdiselere dikerek bekledigi sual budur. Resmi tebliğler soru>a açık cevab vermiyorlar. Yalnız Alman isühbarat ajansımn askerî kaynaklardan aldığı kaydile verdiği malumata dajanılarak Kerç muharebesine bu>uk taarruzun başlangıcı gozile bakmak kabil olacaktır. Sovjet tebliği hâdiseye hiç temas etmemiş ve Londra ise Kerç muharebssini mahallî ve mevziî saymağı tercih eylemiştir. Hazin bir hakikat! * jftfebevi V. Semih Lutfi jftfe Kerçteki maglub Rus kıt'aları Askerî vaziyet Cenub cephesinde harekât nin çekildiğini haber verdi ve taze Alman muvalfakiyetini küçültmek için onlara çok telefat verdirildiğini bermutad tebliğine katmayı unutmadı. Halbuki muharebelerde büyuk zayiat daima muvaffak olmıyarak geri atılmak zorunda kalanların tarafındadır. Valinin beyanatı Yolsuzluk yaptıkları anlaşılan 17 Eırına un verilmiyecek Almanlar Kerç boğazını geçseler de şimdi Kafkasyaya Çemberden kurtulailerlemeleri beklenemez Timoçenkonun bilen kuvvetler Harkof istikametindeki taarruzu prensip itibarile doğrudur sahile doğru sür'atle Almanlar Kerç berzah muharebesinin kat'î bir mu\ affakiyetle bittiğini bildirYazan: Emekli General H. E. Erkilet diler. Karşı taraf da kendl kuvvetleriçekiliyor Almanlar, Rus hava meydanlarını sun'î duman salarak körletiyorlar Vali ve Belediye reisi doktor Lutfi Kırdar, ekmek üzerinde fırmlarm yaptıkları yolsuz hareketler, sıkı teftişlerden ahnan neticeler ve ekmeği alâkadar eden sair bazı hususat hakkında şu beyanatta bulunmuştur: « Şımdıye kadar muteaddid teftlşler görüp de hiç ceza almıyan maalesef hemen hemen hiç bir fırın yoktur. No'ıcsan vezinli ekmekier derhal musadere edilmekte, üstü bıçaklanmaksızın ve yekdiğerine bıtişik olarak flrınlara konup hamur ekmek çıkaranlar hakkında Ne olursa olsun, Almanları Kırım ya da muhtelif cezalar tatbik edilmektedir. runadasının doğu şiınalinde Azak deni Vezinden çalanlar veya ekmeği hanıur zine ulaştıran ve Sovjetlere oldukça çıkararak vezni su ile tutmak suretile »ğır kayıblara maledilen bu muhajebeyi bütiin şark cephesinde başlaması beklenen büjük ilkbahar harblerinden ayırmağa yer joktur. Kimse Alman genelkurnıaj ının plânını bilraek iddiasında bulunamamakla ve ona gore de çarkta harbin bundan sonraki gelişimkrini şimdiden kestirmeğe imkân olmamakla beraber bir noktayı sarahaten gormek kabildir ki o da Kırım yanmadasındaki karşılıklı muharibler durumunun karışıklığı idi, ve büyıik muharebeler başlarken ve hatta şimdi olduğu gibi başlamadan once bile; bu karışıkhğm ortadan kaldırılmasında kafî bir luzunı ve zaruret vardı. Kıs harbi esnasında Ruslar her tarafta fevkalâde jayretler sarfettikleri surada~Kırım yanmadasındaki duşmanlarına da şiddetle yüklenmişler ve yarımadanuı muhtelif yerlerinde çeşidli teçebbüslere atılmışlardı. Onların Sıvastopolun şark taraflarına, hatla garbına bile asker çıkarmaları bu ciımledendi, ve bu mevanda velevki nispeten kısa bir mıiddet Feodos>ada tutunmağa bile muvaffak olmuşlardı. Geçen kışın ilkkânun ayından itibaren cerejan eden bu hâdiselerin sonunda Rusların Sıvastopola yakın teşebbüsleri Almanlarca bertaraf edilmiş ve yalnız yarımadanın Kerç boğazına uzanan ve kısmen Azak denizi sahilini de içine alan bir kısmı Kızılordunun elinde kalmıştı. Bojlelikle yarunada üzerindeki durum şoyle olmuştıır: A İlk arpa mahsı^lü Adanada kaldırılan 8 ton arpa, kilosu 11 kuruştan Toprak Mahsulleri Ofisine satıldı gene bir nevi noksan ekmek sürenlerBerlin 14 (a.a.) Alman orduları den 17 fırına bu günden İtibaren un vermemegi kararlaştirdık. Verilen un Başkumandanllğının tebliği: ları bu suretle artırarak veya her han Kerç yanmadasında mağlub edilen ği bir suretle eğmeğe t?h\il etmıyerek duşmanın takıbine fasılasız devam edilkaçak ve pahalı fıatlarla un satanldr mektedir. Kerç limanile burada bu'.unan bombardıman veya ekmek halınde çıkarıp karnesiz gemiler muvaffakıyetle gene yuksek fiatlarla kaçak ekmek sa edılmiştir. tanlar da derhal Millî Korunma mahDonetz cephesinin bir çok yerlerjnie kemelerine verilecek ve bu adamlar kıt'alarımız düşman kuvvetleriran tankhakkında Belediye mevzuatı haricinde lar himayesindeki hucumlarlna mukaMlllî Korunma Kanununun çok ağır ve vemet etmişlerdir. şiddetll olan hukumleri tatbik edilecekCephenin şimal kesiminde taarruz tir. mahiyetinde bazı Alman harekâtı mevŞimdiye kadar yapılan teftişatın ver zıi muvaffaklyetlerle neticelenmiştir. Doğu cephesinde dün cereyan eden (Arkası sahife 3 sütun 4 te) hava muharebelerınde 84 Sovyet uçağı ciüşürulmüftür. Bir Alman uçağı kayıbdır. Fın uçaklan Volda nehri munsabındaki düşman gemilerini muvaffakiyetle bombalamışlardlr. 26 nisandan 13 mayısa kadar Sovyetler 784 uçak kaybetmişlerdir. Bunların 540 ı hava muharebelerinde, 73 ü uçaksavarlar, 76 sı^da ordu teşkilleri tarafından düşürübnüsıür. Ayni devrede doğu cephesinde 82 Alman uçağı kaybolmuştur. M Kaçan düşman şiddetle takib ediliyor Berlin 14 (a.a.) Alman ordulan (Arkası sahlfe 3 sütun 2 de) a, En ehemmiyetli noktası Sıvastopol kalelimanının muhasarası olmak üzere yarımadanın şimal, merkcz, cenub ve garbından ibaret buyük kısnu AlmanRıımen kıfalarının elinde. b, Kerç boğazına ve kısmen Azak denizi kıyılarına ulaşan doğu kısmı Kızılordunun elinde. Bu iki kuv\ctten ikincisi birincisini yarımadadan çıkarıp atmak ister, diğeri ise yarımadadaki tedafüî vaziyetini ancak kuvvetli bir taarruz sayesinde Rusları yarımadadan çıkarmakla sağlıyabilir. Bu halile Kırım hem büjük şark cephesinden bir parçadır, hem de sanki onun dısında ve buna rağmen oııunla çok ilgili bir jerdir. Bıız denizinden Karadenize kadar bin beş yiiz kilometre U7unluğundaki bii>ük cephe üzerinde Kırım, Rusların bir kısım yarımadada kuvvetle yerleşmiş olmalarından dolayı, Almanlann ayaçına batmış bir diken tesiri yapmaktadır. Eğer Kırım bu halde bırakılarak bütiin dünyanın bekledigi büyuk taarruza uzıın cephcnin kısımlarında başlansa Kırımclaki karışık vaziyet ikide bir zihinleri isgal etmekten geri kalmıyacaktır. Karaya dar Perekop Berlin 14 (a.a.) Führerin umumi berzahile bağlı olan yarımadanın zaman zaman bazı sürprizler doğurması ihti karargâhı aşağıdakj. hususî tebliği verimali de vardır. Almanlarm geçen sene yor: bu berzahı ne fedakârhklarla geçnıiş ol Alman denizaltıları muhtelif detıizdi'klan hatırlardadır. , lerde duşmanın malzeme işlerinde kulZaten Rusların geçen kış yarımada landığı gemilere karşı yapılan mücadelede yeniden büyük muvaffakiyetler YUPiUS NADİ kazanmışlardır. (Arkası sahife 3 sütun 4 te) Şımal Atlantikte bu denizaltı gemileri İagıltereye doğru yol alan bir kafileye (Arkası sahife 3 sütun 6 da) Adana 14 (Hususî) Adanada dün arpa hasadına başlanmış vS dun 9 ton arpa kilosu 11 kuruştan Toprak Mahsulleri Ofisine satılmıştır. Diğer taraftan Zıraat Vekâletınin Adanaya gönderdiğı 32 harman makinesi gelmiş ve kurulmuştur. Bunlardan yedısi Ceyhana, yirmi beş tanesi Adana mıntakasındaki çiftçilere dağıtılmıştır. Adanaya ayrılan harman makinelerinden on tanesi biçerdover, 15 i yalnız tane isühsal eder cinstendir. Vilâyet Ziraat müdürlüğü emıındeki 53 harman makinesile birlıkte 85 harman makinesi bu yılın hububat mahsulünü vaktinde biçecek ve dövebilecektir. Harman makinelerinin her biri eylul ayına kadar 600 lira mukabilinde kiralanmıştır. Son günlerde havaların serin gidişi mahsul üzerine müsAmerika Fransa arasında ihtilâflara sebebiyet veren Martinik adasından bir pet bir tesir yapmış. yağmursuzluktan manzara: Harbdenberi limanda demirll kalmaja mahkum olan Fransız harb doğan korkuları gidermiştir. Koordigemilerinden Bearn tayyare gemist (Arkası sahife 3. stitun S te) Harkof kesiminde büyük bir taarruz Kerç darında olduğu gibi ancak 20 Km. genişliğinde ve sağ ve solu denize KtTV dayalı müstahkem bir hattın yanlması şüphesiz pek güç olmak lâzımdır; buKerç Yanmadasındaki durıımu gösterir harita nunla beraber mümkündür. Fakat böymevzilere doğru çekilmişlerdir. Alman Ie bir hattaki 40.000 den fazla bir düşbaşkumandanlığınm neşrettiği ve Kerç man kuvvetinin sarılıp esir edilmesi muharebesinin Almanlar lehinde bitti cidden bir muvaffakij ettir. Bo'yle bir ğinden, Almanların çok mıktarda esir muvaffakiyetin hemen hemen ancak ve top aldıklarından bahseden tebliğ Ruslara karşı mümkün olabileceğini yalandır. Ku\f\>etlerımiz muntazam bir söylemek de, büyük bir yanlışhk olaşekilde ricat etmekte ve ilerliyen faşist maz. Kerçe benzer neticelerin Alman* Alman kuvvetlerine ağır zayiat verdir larca, Kınm yanmadasını Nogay Bozkırlanndan yani Vkraynadan ayıran mektedir. Or veya Perekop danndaki yarma muHarkof kesiminde kuvvetlerimiz ta harebelerde dahi elde edildiğini görmüf arruza geçmıştir. Bu kuvvetler muvaf ve bunlan .Doğu cephesinde gördükfakiyetle ilerlemektedir. lerim» adlı yanlarımda beürtmiştim. ı» 20 30 & Rus tahkımaf hattı ^T» Alman " • » Alman taarruzu Rosların ıhata esır »dıld.kler. yer Kırım yanmadasının doğusunda mayisuı sekizinden on ikisine kadar cereyan eden ve Alman ordularının doğu cephesinde 1942 yıluıa aid ilk önemli taarruzi muvaffakiyetlerini teşkil eden beş günlük Kerç berzah yarma ve imha savaşı nasıl oldu ve bunun muhtemel neticeleri nedir? Şimdi bunlan tetkik edelim. (Arkası sahife 3 sütun 3 te) (Arkası sahife 2 sfltun 1 de) Mareşal Tintoçenko orduları Almanlann ilk hatlarını yardı Ruslar. Kerçte ikinci müdafaa hattma çekildiklerini bildiriyor Moskova 14 (a.a.) Röyter: Sovyet geceyarısı tebliği: Kerç yanmadasında kuvvetlerimiz duşmanın üstünlüğünden dolayı yeni Harkof bölgesinde taarruza seçti|i bildirilen Rus Mareşaü Timoçenko Atlantikte • • Alman deniz altıları Birkaç gün içinde 113 bin tonluk 21 Müttefik gemisi batırdılar • Fransa ve Amerika bozusuyor Martiniğe dair ağır taleblere karşı M. Laval Vaşingtona bir nota verdi Madagaskar adası Hür Fransızlara devrediliyor Vişi 14 (a.a.) Vişi'de şu tebliğ neşredılmiştir: «Amerika hukumeti 10 mayısta Antil valisi Amiral Robert vasıtasile Fransız hükumetıne Martiniğin idare şeklini değiştirmeğe matuf teklifte bulunmuştur. Bu teklıf bazı vahim meseleleri ortaya koymaktadır. Mareşal ' (Arkası sahife 3 sütun 5 te) Atatürk koşusu Samsun ve Erzurumdan hareket eden atletlerimiz Sıvasa doğru geliyorlar Amasya 14 (a.a. ) 19 mayısta Ankarada bulunacak olan bayrak, vilâyet hududunda saat 8 de Amasya atletleri tarafmdan alınarak şehirde yapılan töreni muteakıb Tokad atletlerine teslim edilmek üzere yola çıkanlmıştır. Kinine el konuldu Alâkalılar 15 gün içinde böyanname verecek Kızılay ve eczanelerdekiler bu hükümden müstesnadır • Baltıktaki Rus filosu denize açıldı Almanlar Leningrad cephesinde tanklara karşı yeni toplar kullanmağa başladılar Ankara 14 (Radyo gazetesi) Sovyetlerin Baltık filosu, buzların erimesi üzerine Baltık denizine açılrruştır. Bu fıloya mensub Marat zırhlısı Kronştad karşısmdaki Alman mevzilerini şiddetle bombardıman etmişür. Kışın Kronştad üssü etrafında mahsur vaziyette kalan bu filoyu Alman hava kuvvetleri ol dukça hırpalamışlar, hatta cîlkteşrin inkılâbı» isimli zırhlıyı batırdıklarını bildirmişlerdi. Maamafih Abnanlarm, bütün kış buzlarla çevrili olan bu donanmayı niçin tahrib edemedikleri sorulmağa değer bir sualdir. Kronştadın havaya karşı çok İyi müdafaa edildiği anlaşılmaktadır. (Arkası sahife 3 sütun 6 da) İran Azerbaycanında iğtişaşlar? İran ordusu, Türklere karşı şiddetli tenkil harekâtına gırıştı! •• Bayrak Suşehirlilere teslim edıidi Erzincan 14 (a.a.) Saat 16.30 da binlerce halkm heyecanlı tezahürleri arasında Refahiyede Atatürkün mlsafir kaldıgı evin önünde merasimle Kaymakam tarafından atletlere teslim edilen bayrak 8.30 da Suşehri heyetine teslim edilmiştir. Yuıtnan eyaletinde Japonlar yeniden taarruza geçtiler Bu harekâta «dostIttk eseri» olarak Rus kıt'aları da iştirak ediyormuş! Ankara 14 (Telefonla) Memleketin sağluk durumile alâkalı mühim bir Koordinasyon heyeti kararı İcra Vekılleri Heyeti tarafından kabul edüerek bugün yürürlüğe konmuştur. Bu karara göre Millî Korunma Kanunu hükümleri dairesinde kinin komprimesi yapan bilumum hakikî ve hükmî şahl=lar on beş gün zarfında elierinde bulunan toz ve komprime kininlerin miktannı ve elierinde 100 gramdan fazla devlet ve Kızılay kinin komprimelerinden gayri kinin komprimesi bulunan eczane, ecza deposu vesair şahıs ve müesseseler keza 15 gün zarfında bu komprimelerin miktarını makbuz mukabilinde mahallin en büyük mülkiye memuruna verecekleri bir beyanname ile bildirmeğe mecbur tutulmuşlardlr." Beyannameye tâbi tutulan bu kininlere Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekâletince beyannamelerin verilmesini tespit eden müddetin hitamından itibaren (Arkası sahife 3 sütun 2 de) Tokyo 14 (a.a.) Japonlar Yunnan Ankara 14 (Ankara Radyosu) Taheyaletine karşı yeniden taarruza geç ran radyosu, İran Harbiye Nazlrı Genemişlerdir. 40 kilometre kadar İlerledikral Cihanbanî'nin gazetecilerle yaptığı leri söylenmektedir. bir mülâkatı bildirmektedir. Gazeteciler Hindistanın müdafaası Yeni Delhi 14 (a.a.) Wavell Hin Nazıra, İran Azerbaycanmdaki karışıkdistanın müdafaası hususunda eyimser hklann mahiyetini sormuşlardlr. Genehk göstermektedir. ral şöyle demiştir: Wavell, Jeponların Birmanyada yahıız « Kabile reislerile baa macerape5 fırkaları olduğunu ve takviye kıtaatı getiremiyeceklerini söylemiştir. restlerin tahriki yüzünden çıkan iğtişaş Halbuki İngilizler Hindistan cephesin maalesef çok genişlemiştir. İran askeri de taza kuvvetlerle çarpışmağa hazır iğtişaşı bastırmak içuı kâfi gehnekte ise lanmışlardır. Amerikan tayyarelerinin hücumları de Ruslar da bir dostluk eseri olarak harekâta iştirak etmektedirler. Maahaza Yeni Delhi 14 (a.a.) Mihver radyo istasyonları Fransız Hindiçinisinde Ha bu İştirak, İran işlerine müdahale sanoy şehrinin Amerikalılar tarafından yılacak mahiyette değildir.> bombardıman edildiğini bildirmiştir. General Cihanbanî'nin sözleri dikkaOenizaltı muharebelerlnden bir sahne (Arkası sahlfe 3 sütun 5 te) tl sekmekten geri kalmamışür. Geçen seneki Kırun muharebelerinde Alman tanksavar topçusu bir şose dönemecini muhafaza ediyor