15 Mayıs 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

Asherî vaxiyet Cenub cephesinde harekât Almanlar Kerç boğazmı geçseler de şimdi şehidleri Kafkasyaya ilerlemeleri bsklenemez Timoçenkonun Harkof istikametindeki F a t i h T a y y a r e Parkmda bu gün bir taarruzu prensip itibaile doğrudur ihtifal yapıîacak (Baştarafı 1 inci sahifede) den bir olay olacaktır. Umumî taarruFakat ancak 20 Km. tutan dar ve iki tarafmdan dayalı bir tahkimat hattında düşmanın 40.C00 den fazla bir esir vermesi cidden hayret olunacak bir olaydır. Almanlaruı, düşmanın müstahkem bir hatlını dolaşarak çevirmek imkânları olmadığı zaman, onu nasıl delip yarabildiklerini Perekop berzah yarma muharebelerine aid yazılarımda anlatmıştmt. Kerç dan, Perekop berzahından biraz daha geniştir. Fakat Ruslarca bütün kış müddetince tutulup ayni melodla tahkim ve müdafaa edilmiş olduğu için burasırnn yanlması şüphesiz Perekopta tatbik olunan ayni usul'.e olmuştur: Mayin tarlalarında yollar açmak, düşman toplarını Stüka uçakları vadtasile tahvb edip susturmak, kurganları hücum kıt'alan vasıtasile zaptetmek, bu esnada ön ve geri müdafaa hatlarını karadan ve havadan bombardıman ederek düşmanı göz açamaz ve baş kaldıramaz bir hale getirmek sureti'e onun müdafaa ve mukabelesini mümkünsüz kılmak ve iiâh.. Görüyoruz ki Almanlar bu usulleri Kerç darında daha mütel&mil bir şek'Iie tatbik ederek yarma savaşında pek ustaca bir ihata tabiyesi kullannuşlardır. Şöyle ki müstahkem Kerç bcrzahma karşı 8 mayıs saJbahı cehenı>;mî bir ağır ve en ağır topçu ve uçak bombarıîınıanı hazırîığile başlıyan baskın taarruzu ilk günde muvaffak olrnuş ve R'.ıs müdafaasını cenubdan ve şimalde Azak denizi kıyısı boyunca yaran Alman ve Rumen taarruz kollari cvvclâ düşmanın gerilerine kadar dalmışlar ve sonra şimal ve cenuba dönerek müdafaa hattınm Papaç kesiminde mukavemette devayı eden Rus kıt'alarına batıdan yani arkadan da taarruz efmişlerdir. Bu suretle sarılan düşman kuvvetleri eyni zamanda pike uçaklarına mükemmcl bir hedef teşkil ettiklerinden bunların işi çabuk bitirilerek sağ kalanlardan 40.000 den fazla esir alınmıştır. Tahrib edilen veya ele geçen Rus tank ve topları da, dün bildirdiğimiz gibi, pek fazladır. Yani netice olarak Ruslar 8 ilâ 12 mayısta yalnız Kerç darını değil, ayni zamanda bir ordulannı da kaybetmişlcrdir. Hele 260 kadar Rus uçağınm düşürülmüş olması Ruslar için telâfl ket leşkil eder. Kerç darındaki tahkimattan sonra Rıısların Maricntal'dan geçen ikinci bir müdafaa hatlan olup olmadığı ve bunu müdafaa edip edemiyeceklerini bilemijoruz. Eğer böyle bir şey varsa Almanlann buna da hücum edecekleri ve nihayet Kerç şehrini de zaptederek ayni addaki boğazın batı kıyılanna kadar ibrlemck istiyecekleri aşikârdır. Fakat ondan sonra ne yapacaklannı bilcmiyoruz. Kerç boğazının öte tarafına geçmeleri mecburî olmamakla beraber bunu da yaparak, dün de yazdığımız gibi Rus sol kanadınm en cenub ucunu Krasnodar islikametinde tazyik etmek istemeleri mümkündür. Yahud Kerç boğazmda durarak Ruslan Sıvastopoldan da afmak maksadını takib etmeleri kabildir. Velhasıl Almanlaruı Kırunda ne yapacaklan şüphesiz umumî taarruz plânına tâbidir. Herhalde Almanlann Kerç üzerinden Kafkasya istikametinde münferid bir taarruz fikri takib etmeleri onlann yapamıyacaklan yegâne harekettir. Çünkü böyle bir şey tasavvur olunamaz ve Kafkasyanm zaptı umumî taarruzun ıruvaffak olması neticesinde kendiliğin Bir Alman resmî Harbde ispat etmiştebliğine göre, cDelerdir. O zaman 1917 nizaltı harbi» deııişubatlnda, Amerika, len ticaret gemisi ba Almanya ile münatırma mücadeleslnsebetlerini keser kes de, İngiltere ve mütmez, yüzlerce baştefiklerinin nisandaki kayıbları 585,000 luk programın aylık verimini tamamile ka gemi ile beraber, 275 muhrib yapmağa tondan fazla tutan 83 gemidir. Ayrıca elde etmiş olması henüz muhtemel de karar verrtuş ve hemen işe başlamıştı. 13 yelkenli ile 4 tane de motörlü liman ğildir. Onun içindir ki AngloSakson Bu muhribler, bir dünya rökoru teşkil taşıtı batırıîmıştır. Bu yekunden 538,000 iarm ortalama bir hesabla ayda 600 bin edecek kadar çabuk yapılmıştı. Harbden tonunu denizaltılar ve 19,305 tonunu da tonluk yeni gemi yaptıklarını hesab et evvel 2024 ayda yapılan muhribler, zun ne zaman başlıyacağını da şu anda Tayyare şehidleri için bugün Fatihteki tayyareler denizin dibine göndermişler tik. bayret edilecek bir sür'atle İnşa edilmebilcmiyoruz. Fakat bu taarruzun gecikTayyare parkında bir ihtifal teıtib e dir. Bu yekunda Rusların zayiatile J a ğe bağlanmıştı. Meselâ Ward muhribi miyeceğini söyliyebiliriz. dilmiştir. Bu münasebetle saat on dört ponların betırdıkları Müttefik gemileri Amerikan gemi tezgâhları bir taraftan kızağa konulduktan 17 buçuk gün sonra Kerç savaşında dikkate çarpan bir citen on beşe kadar bir saat müdHetle hesaba katılmamıjtır. yeni ticaret vapurlan yaparken öte ta denize indirilmiş ve 70 gün sonra ikmal het de Kırımdaki Alman ve Rumen lıer tarafta hava faaliyeti tatil ediiekuvvetlerinin sayıca daha az olmalarıİngiltere ve müttefikleri, bir yıla ya raftan da büyük bir donanma yapmak edilmiştı. Reid muhribi ise omurgasmm cektir. na rağmen Ruslara galib gelmeleridir. kın zamandanberi, ne kaybettikleri tona için büyük gayretler sarfetmektedirler. ilk levhası kızağa konulduktan 45 buçuk Tdrene saat 14 te merasim komuta jı, ne de batırdıkları denizaltıların sayı Bİrkaç gün evvel, Amerikanm doğu kı gün sonra bitmişti. Harbden evvel en Filvaki asrî müstahkem mevzjlere karşı asrî taarruz metodlarının, kuvvctin çok nının hava şehidlerini ve bütün şehid sını yermiyorlar. Yalnız, Amerikalılar, yılarındaki limanlardan birinde 4 yeni hızh yapılan muhrib 20 ayda bittiği halluğundan ziyade ustalığa ve tekniğe da leri selâmlamağa davet eden klsa bir kendileri harbe girdikten sonra 1 mayısa muhrib, ayni günde, birer çeyrek saat de, harb içinde 1 buçuk ayda bir muhrib yandığı artık anlaşılmış bulunmaktadır. hitabesHfe başlanacak, müteakıben bo kadar, Amerika sularında 30 Mihver de ara ile denize indirilmişlerdir. Bu gemi yapılmış olması hakikaten görülmemiş Rus kıt'alarında ise teknik de, çeviklik rszan tarafmdan çaîınacak bir Tİ İşarcti nizaltısı bataıldığını ve ayni müddet lerin inşasında dört ayhk bir zaman ka bir sür'atti. Gerçi, yeni muhribler, daha de, ustalık da en ziyade mefkud olan üzerine âbide çevresinde toplanan as içinde, gene Amerika sularında 157 va zanıldığı da haber verilmektedir ki bu, büyük ve daha karışık oldukları için, hassalardır. Bunu müstahkem hudud kerî kıt'alar, okullar talebesi ve subıy purun denizaltı hücumlarına kurban git Amerikan tezgâhlarının büyük bir gayret böyle 45 günde yapılmaları pek mümkün olmazsa da, seri halinde inşa edilen bu ve hızla çalıştıklarını gösterir. müdafaa hatlarile Stalin mevzii, Dinye lar selâ^ı vaziyeti alacaklardır. tiğini bildirdiler. gemilerin içinde bulunduğumuz harbde Bu esnada Beyazıd, Galatakulalerinde, per nehri, Perekop ve Moskova muhaAmerika Bahriye Nazırının 2 ilkkânun Kisana aid Alman listesine karşı bir de gene rökor hızile yapılacaklanna şüprebeleri tamamile göstcrmiştir. Alman resmî ve hususî müesseselerde, deniz Müttefik listesi neşredilmediği ve edil 1941 de söylediği bir nutka göre, Ame he yoktur. vasıtalarmda bütün bayrsklar, yarıya lar, geçen 22 hazirandanberi Rusyada miyeceği için bir aylık gemi kayıbları rikan donanmasında mevcud 172 muhribe lıer nereye taarruz ettilerse ve nckadar indirilecek, gemiler ve fabrikalar dühakkmda bir mukayese yapmağa imkân ilâve olarak 192 yeni muhrib yapılacakdüklerini çalacak, tramvay, otomobil ve müstahkem olursa olsun hangi Sovyet yoktur. Hoş önümüzde iki liste de o!sa, tır. Amerika harbden sonra, her sınıfton hattını yarmak istedilerse, dainıa mu arabalar, bir dakika İçin saygl nişanesi aralarındaki farkı tahkik edebilmemiz yeni gemi yapılarını yüzde 20 nispetinde olmak üzere bulundukları yerde kalavaffak olmuşlardır. Bunun başlıca sede mümkün değildir. artırmağı da kararlaştırmıştır. bebini, Alman kıt'alarının Rus kuvvet caklardır. Bu ihtiram dakikasi bittikten Bu yıl, Üniversite kamplanna temmuz İngilizlerin 1940 yılhğına göre, 1940 ın Alman resmî tebliğinin verdiği rakamı sonra, verilecek ikinci bir Ti İşareti ü lerine manen yüksek ve üstün olmalailk aylarma kadar 155 muhrib kızağa ko iptidasında başlanacaktır. Geçen sene zerine selâm vaziyetine nihayet veri kabul ederek şu iki noktayı inceliyebilirında aramak icab eder. nulmu^tur. Bunlar, Amerikanm doğu ve liselerde kamp yapılmamış olduğundan, lecek ve bayraklar tekrar yerlerinc ge riz: 22 haziran 1941 de Almanlar, Rusyaya birinci sınıf talebeleri bu yıl bir ay kamp tirilecektir. 1 Alman denizaltılarile tayyareleri batısındaki 13 tersanede yapılmaktadırtaarruza başlarken onlann kuvvetleri yapacaklardır. ler. Müteakıben ordu, Türk Hava Kuru nin batırdığı gemiler arasındaki nispet uçak, tank, top ve tümence SovyetlerinAmerikan gemi tezgâhları, tam verimle İkinci devre kamplan da ağustos ipkinden daha az idiler. Buna rağmen mu ve yüksek tahsil gencliği nammı bi azalmıştır. Tayyareler, yalnız 19.305 tonçalıştıkları zaman nekadar çok ve ça tidasmda başüyacak ve Maltepede eski Rus ordulannı tâ Moskovamn kapıları rer nutuk söylenecektir. Hitabelerden luk 6 gemi batırabilmişlerdir. Halbuki buk gemi yaptıklarını geçen Büyük Piyade Atış okulunda yatılı yapılacaktır. na kadar sürdüler. Bugün ise doğu cep sonra, mızıka matem havası çalacak ve daha önceleri, tayyareler de denizaltıbir manga asker tarafmdan manevre ların dörtte biri kadar gemi batırıyorhesindeki müttefik Alman, İtalyan, Rumen, Macar ve Slovak ordulan sayıca fişeğile havaya ateş edilecektir. Bunu l a r * . Demek ki Müttefik gemiler, hava Sovyetlerinkine hiç olmazsa müsavi de müteakıben bir merasim geçişi yapllacak hücumlarına karşı daha iyi müdafaa erecededir. Bu vaziyette onlann neye ve âbideye muhtelif teşekküllcr varafın dilmektedir. muktedir olabileceklerini bizzat vuku dan çelenkler konulacaktır. İngiliz Bahriye Nazırı, 26 şubat 1942 Gösterilecek olan ANTON WOHLBRUCK'un şaheseri atm göstermesine bırakalım. de, Avam Kamarasında deniz bütçesi müzakere edilirken şöyle demişti: 1941 Almanlann Kerç taarruzuna bir muOfis, Vılâyet emrine 3000 teneke be yılında ticaret gemilerine 13,000 kadar kabele olmak üzere Timoçenko'nun Harkof istikametinde taarruza başladığı yaz peynir vermlştir. Bu miktar tevzi uçakkovar top konulmuştur. 5000 gemide Londradan bildiriliyor. Bunun herhangi ata kâfi gelmiyeceğinden 2000 teneke de toplardan başka hava karşıkoyma cihazları vardır. önemli bir neticeye varabileceğini zan peynir daha istenmiştir. netmemekle beraber Timoçenko'nun bu Demek ki, ticaret vapurlarının uçakSüper filminde, FİLADELFİYA FİLARMONİK ORKESTRASI tarafmdan hareketi prensip itibarile doğnHur. kovar silâhlarla teçhizi ve gemi kafileTeşvlki sanayi kanununun son tahdid çalınmış ŞOPEN'in «BÜYÜK POLONYA» şarkısını dinliyeceksiniz. müddetı de bu ayın sonunda bitmekte lerine avcı tayyareleri taşıyan gemiler dir. Bu kanunun mer'iyet mevkiinden verilmesi ve ingiltere elrafında kuvvetli kalkması dolayısile yeni bir sanayi ka bir hava müdafaası vücude getirilmesi, nunu projesl hazırlanmıştır. Bu proje Alman tayyarelerinin eskisi kadar vahakkmda İstanbul Ticaret ve Sanayi O pur batırmalarma meydan vermemekteEmniyet altıncı şube müdürlüğüne dasının mütaleası âcilen İstenmiştir. Ti dir. 2 1942 nisanındaki gemi kayıbları, Keresteciler Eyüb arasında işliyen o caret Odası, gönderüecek cevabı hazır1941 nisanına nispetle üçte bir azalmışYeni ve görülmemiş 2 bü> ük film birden : tobüslerden para alındığı halde bilet lamaktadır. tır. Alman resmî tebliğlerine göre, her veriLmediği ıhbar edılmiştir. Dün bu iki nisan arasındaki kayıblar çöyledir: hatta işliyen otobüsler kontrol edilmiş ve 3024 numaralı otobüste hiç bir yol1941 nisanında: 1,218,995 ton tarafmdan oynanmış tarafmdan oynanmış cuya bilet verilmedıği halde para top1942 nisanında: 585,000 » Bpbek Hisar yolunun açılması esİngiUalor, 1011 nisanında 488,171 tnnnasınaa yıKıcı ceıaıaen >iımi 11» <ı iüı?kanuni ıruameleye başlanmıştır. vet istedikleri iddiasile muhakeme edi luk 106 vapur kaybettiklerini, bundan len eski zabıta memurlarından Nazifle 187,000 tonluk 43 geminin Yunanistanın Yahyanın muhakemeleri bitmişür. tahliyesi sırasında batan Yunan vapurMahkeme; Nafizin bir sene hapsine, lan blduğunu söylemişlerdi. Alman teb2 saatlik kahkaha ve neş'e filmi. Aşk ve İhtiras filmi. yirmi lira para cezası ödemesine, Yah liğlerine göre, bu nisanda, geçen nisana Eminönü Yerli Askerlik şubesinden: yanın altı ay hapsine, on lira para ce nazaran 633.995 ton daha az gemi batı1 Eminönü kazası M. M. mükelleflnlmıştır. 1941 nisanı, bu harbde bir rözası ödemesine karar vermi=tir. yet komlsyonunca kaza dahilinfc mevkor teşkil etmektedir. Geçen harbde de cud nakil vasıtalarının tahririne 20 maBUTUN İSTANBUL HAYRAN OI.DU! 1917 nisanındaki Alman listesi gene bir yıs 942 de başlanacaktır. Dün İstanbul civarmda bir milyon rökor olarak 1,175,652 tondu. Komisyonda kayıdlı ve kaza mıntaka kiloya yakm torik bahğı tutulmuştur. 1942 nisanındaki gemi kayıbları, ayni sına yeni gelip de kaydını yaptırmamış Dörder kiloluk torikler halka elli kuHarıkalar filmi yılın martındaki zayiattan da azdır. Marbilumum nakil vasıtalanndan motörlü ruştan satılmıştır. Et fiatlannın yükta aid Alman listesi 646,900 tondu. Halvasıtalar yedek aksamile, motörsüz va sekliği karşısında halk, bu taze balıkbuki marta nispetle nisanda hava çartlasıtalar teçhizatlarile Eminönü şuttesl ya lara çoh rağbet göstermektedir. rı, daha fazla gemi batırmağa müsaiddi. nmdaki arsada aşağıda ilân edilen günT Ü R K Ç E S Ö Z L Ü Müttefiklerin nisandaki gemi zayiatı, lerde komisyona müracaat edeceklerdir. Vatman Ali Yıldızm idaresindeki Ka geçen yılm nisanına ve bu senenin marYüz binleıce ordulaıla çevrilen, milyonlara mal olan 2 Eminönü merkez nahiyesi 25, 26, dıköy Bostancı tramvayı öğleüzeri tırıa nispetle azalmış olmakla beraber, Alemdar nahiyesi 27 ve Kumkapı nahiB Ü Y Ü K F İ L M Altıyol ağzmdan geçerken, tramvayın 586,000 ton gene ağır bir kayıbdır. Buyesi vasıtalan 28, 29 mayıs günleri saat N OT : Filmin 15 kısmı birden BÖsterilecektir. köpısmı açıp yere athyan Aydanh Mus nunla beraber, İngilizlerle Amerikalıla9 da hazır bulunacaklardır. . tafa acele ile kenardaki tramvay dire rın yaptıklarını iddia ettikleri yeni gemi 3 Tayin olunan günlerde vesaitleğine çarpmış, başından tehlikeli su tonajından fazla değildir. Bu iddialara • • HASTABAKICI HEMŞİRELERİN NAZARI DİKKATİNE: rini getirmiyenler hakkında M. M. mürette yaralanmışhr. Mustafa beyni par göre, şimdi AngloSakson tezgâhlarının, kellefiyet kanununun tatbik olunacağı. çal?nmış bir halde hastaneye kaldırıl ayda 600 bin ton kadar gemi yapmakta DENİZCİLİK Sehir haberleri Denizlerdeki harb Hava CUMHUR: * E T 15 Mayıs 1942 I I 1 i İHEM NALINA MIHINA] İngiliz zayiatı vam Kamarasında, hükumet namına, M. Atlee tarafmdan verilen rakamlara göre, Britanya İmparatorluğu kuvvetleri, harbin başından 1941 eylulü başına kadar geçen iki yıl içinde 183,550 kişi kaybetmişlerdir. Bu zayiat şöyle taksim edilmiştir: 48,974 ölü, 58,458 esir, 29,75G gaibdir. Bu üç kalemin yekunu 137,288 ettiğine güre mütebakisinin, yani kalan 66.262 kişinin yaralı olduğunu kabul etmek lâzım geliyor. 48 bin ölüye karşı 66 bin yarab az ise de, iyileşip kıfalarına dönmüş olan hafif yaralıların hesaba katılmamış olması muhtemeldir. Şimdi bir de 1 numaralı dünya harbinde, 7,675,000 kişiyi silâh altına alan Britanya İmparatorluğunun o zamanki zayiatma bakalım: 908,371 ölü, 2,090,212 yaralı, 191,652 esir, Bu zayiatm yekunu 3,190,235 kişidir. Geçen harb, İngiltere için 4 yıl, 3 ay, 7 gün sürmüştür. İnce, uzun hesablara dalmamak için, geçen harbi 4 sene sürmüş farzederek beher yıla düşen ortalama İngiliz zayiatını bulalım: 227,000 ölü, 525,000 yaralı, 48,000 esir. Bu yekunlarm iki seneliği şu kadar eder: 454.000 ölü, 1,050,000 yarah, 96,000 esir. Yazan: • ^ • • » •• • • Abidin Daver ABİDİN DAVER Üniversite kampları ortalama Bu salı akşamı S Ü N E R sinemasında Yukarıda M. Atlee'nin 2 numaralı dünya harbinin ilk iki senesi için verdiği zayiatı geçen harbin iki yılhk ortalama kayıblarile yanyana getirirsek, bu harbde Britanya İnıparatorluğu kuvvetlerinin nekadar az zayiat verdiğini görmüş olunız. Bu harbin iki yıllık ölü, yaralı, esir ve gaibleri, topyekun, geçen harbin bir senelik ortalama ölü sayısından daha azdır. 1941 eylülünden bugüne kadar geçen 8 buçuk aylık İngiliz zayiatı ki en çoğu Uzakdoğu ve Ortadoğu cephelerinde verilmiştirJaponların eline düşen esirler haric olmak üzere, harbin ilk iki yılında verilen kayıblardan şüphesiz daha azdır. Demek ki İngiltere, bu harbin 32 ayı içinde, geçen harbin 12 ayında uğradığı zayiattan daha az kayıb vermiş ve böylece mütemadiyen kuvvetlenmenin yolunu bulmuştur. Buna karşı Almanya ile İtalyanın zayiatı, İngilizlerinkine nazaran, çok daha ağır olduğuna şüphe yoktur. İki gün evvel bu sütunda. M. Çörçilin, .Almanlann Sovyetler karşısmdaki 10 buçuk aylık zayiatı hakkmda söylediklcrini incclemiştik. Bu sözlerin metnini gördük. Aynen şöyledir: «Hiç kimse, Rıısyada ve karlar altında, kaç rnilyon Almanın öidüğünü katt olarak söyliyemez Fakat muhakkak ki geçen Umumî Htrbin 4 buçuk yılı içinde ölenlerden fazla JİIman ölmüştür. «1935 yılında, Alman MilU Müdafaa. Nazırt, geçen harbde, 2^)36,803 Almanın öldüğünü bildirmişti.* . . . Mihverin, bilhassa Almanyanm uğradığı insan zayiatı, İngilizlerinkinden çok fazla olmakla beraber, Alman ordusunun • Ruslar karşısında, 10 buçuk ayda 2 milyondan fazla ölü verdiği bundan önceki yazımızda izah ettiğuniz gibikabul edilemez. Her büyük harbde, İngiliz siyaseti, müttefikler tedarik etmeğe çalışır; İngiliz sevkülceyşi de hem hazırlanmağa vakit bulabilmek, hem de ablukaııın tesirini göstermesini temin edebilmek için harbi uzatmağa uğraşır. Bu defa İngiltere, geçen harbe nispetle, çok daha az zayiatla bu gayelerine varmağa muvaffak olmuştur. 5 bin teneke beyaz peynir Teşviki sanayi kanunu Tehlikeli Mehtab Bugün matlnelerden itıbaren H. E. ERKİLET Biletsiz yolcu taşıyan otobüsler TAKSİN LUPE SİNEMASINDA Katherine HEPBURN Rüşvet istiyen memurlar mahkum oldular V E L E Z Nakil vasıtalarının muayeneleri Karntelita Evleniyor Öldnren Aşk Bir milyon kilo torik tutuldu ELHAMRA'da Iki tramvay kazası ORDULAR ÇARPIŞIRKEN * * * Beyoğlu Yerll Askerlik şubeslnden: Yd. Top. Tğm. Hasan oglu İsmail Dygurun Rize 331 (53730) derhal şubeye tnüracaati ilân olunur. (7546) mıştır. *** Taksimcen Harbiyeye gitmekte olan vatman Hasanm İdaresindeki tramvay Altınbakkala geldiği sıralarda yolculardan 65 yaşlarmda Avram tramvay durmadan inmek istemiş, yere düşerek ağır surette yaralanmıştır. Yaralı tedavi altma alınmıştır. c Eminönü Halkevinde eski eserler konseri j olduklarını kabul etmek lâzım geliyor. Çünkü İngiltere ve dominyonları, yılda en az bir buçuk milyon tonluk yeni gemi yapmaktadırlar. Amerika ise, harbe girmeden önce, 1942 yıh için, 3 buçuk milyon tonluk bir program yapmış, sonra bu sene yapacağı vapurların tonajım 8 milyona çıkarmıştı. Amerikanm harbe girişinin beşinci ayı sonunda, 8 milyon SÜNER SİNENASINDÂ gösterilmekte olan GECE NOBETÇISI ismindeki (Ümi görmek istiyen ve hastabakıcı kıyafetile yalnız hükumet rüsurr unu vererek meccanen sinemaya gelen hemşireler girebileceklerdir. Dr. Tank asistan oldu Kıymetlt futbol hakemlertmizden Dr. Tank Özerengin askerlik hizmetini bitirmiş, Haydarpaşa Nümune hastanesine göz tabibi a^istanlığma tayin edilmlştir. Gene ve kıymetli doktorumuza yeni işinde muvaffak olmasını dileriz. yorum. Buda benim için ayrı bir ıstırab oluyor. Sana, aşkımıza hakaret etmişim gibi İrkiliyorum, kendi kendimden nefret ediyorum. Fakat bu elimde değil ki... m^mm^^a^^m^Kamtm^mm^^m^mMmmi MÜDİRİYET • Eminönü Halkevinin güzel bir teşebbüsile, İstanbul Konservatuvan tarihî eserler konser heyetinin Eminönü Halkevi salonunda bir konser vereceğini yazmıştık. Programıfıda, Dede Efendi de dahil olmak üzer e birçok üstacUarın eserleri bulunan konser cumartesi akşamı verilecektir. Resim, konser heyetini bir a.ada göstermektedir. YAPI GÜZEL SAN'ATIAR, FİKİR ve KÜITÜR DERGİSİ I3üncü SAYI YENİ BİR ŞEKİLDE BU GÜN ÇIKTI B U S A Y I DA : Mimarlık ve millicilik davası. Bir öğretmen evi prdjesi. Köy yollan. Sembolizm ve Ahmed Haşim. San'atkârhk, mimarlık, Türklük. Dekorasyon ve Seramik sergsi. Sulha selâm ve duyan şalr.1 Bahçe kültürü. Yapı tekniği ve bilgisi. İstanbulun imarı meselesi. Renkli tabl.\ Bir san'at tefrikası. Hikâye. Büyük artistlerin hayatı. Değerli ;Ürler. Resimler. İstidadlar köşesi. San'at yazılan. BÜTÜN AYDINLARIN, GENCLERİV ve HALKIN SAN'AT DERGİSİDİR. İdare yeri: İstanbul Dördüncü Vakıf han, kat: 4, No. 20. Yıllık abone 350 Kş. ene bir kadının mektubundan: «Ahmed; Senden ayrılmaya karar verdim. Gözlerin hayretle büyüyerek (fakat niçin, ne oldu?) diye kendi kendine sorduğunu görür gibiyim. Hayır, hiç bir şey yolc, hiç bir sebeb. Fakat senden aynlacağım. Ne oldu, sen mi değiştm, yahud ben kek yok. Gidıyorum, yalnız gitmek için. mi? Bilmiyorum. Kendi kendime sor Gene sebeb. sebeb? diyeceksin. Bana soduğum buna benzer bir çok suallerin racağın sualler malum: «Seni incitecek sevmiyor cevabmı bulamadım. Karmakarışık his bir şey mi yaptım?>, «Beni ler İçinde bunalmış bir haldeyim. An, musun?», «Burada rahat ını değilsin?» beni anlamam istiyomm. Sana her şeyi Hayır, bunlar değil. Sen, kocaların en olduğu gibi yazacağım. Büyük vak'alar, iyisisin. Sani deli gibi severek evlendim. şaşılacak şeyler anlatacak değilim. Yal Hiç bir şeyden şikâyetim yok. «Peki nız düşüncelerimi, ruhumu sana olduğu niçin?..> diyeceksin. Ah, anlatmak ne güç!. Bunda ikimizin de bir suçu yok ki. gibi göstereceğim. Senden ayrılmak, uzaklaşmak istiyo Belki biraz baştan ba^lamak lâzım gerum. Bu arzu her an içimi bir kurd gibi lecek. yiyor. (Yeter, beni bırak, gideceğim) diSeninlee evlenmeden e\Tel ben durgun ye, bağırmamak için kendimi güçlükle bedbin bir kadmdım. Hayattan yorguntuttuğum zamanlar var. Daha bugün, dum, yaşamaktan! O zamana kadar kim biraz evvel sana her şeyi söylemek «Ah seyi hakiki, büyük bir aşkla sevmemlştim. med, ben gideceğim, beni affet yapamı Mes'ud değildim. Hani insanlarm zevkle yorum!» demek arzusu ile kıvramyor genişlediği, sarhoş olduğu, derin derin dum. Fakat birdenbire içime garib bir hayatı emdigi zamanlar vardır. İşte ben hüzün çöktü. Gözlerim yaşlarla doldu. onu uzatmak imkânım anyordum. Onu Yapamadım, söyliyemedim. Ssn glttik bir an fakat öyle kısa bir an ki, sonraten Bonra hiddetimden otump çocuklar dan teessüfü ve şaşkınlığı daha uzun gibi agladım. Halbuki senin bir şeyden sürüyordu işte öyle kısa bir an dokunup haberin yoktu. Giderken her zamanki uzaklaşma halinde hissettiğim zamanlar gibi beni öpmüş, havadan, yağmurlar olmuştu. Fakat sonradan öyle bir teesdan bahsetmiştin. süf, keder, yalnızlık içinde kalıyordum Zavallı Ahmedciğim. seni ne kadar ki! İnsanlara, hepsine onlan sevmek, seviyorum!. Halbuki... Beni dinle: Gide mes'ud olmak gibi İyi niyetlerle yaklaşıcegim, biraz sonra. Bu mektubu yatak yor, müthiş inkisarlarla uzaklaşıyordum. odamızdaki masanın üzerine, çantanı, Okıımak, çalışmak, seyahat, yalnızlık, kâğıdlannı koyduğun masanın üzerine kalabalık, hepsini tecrübe ettim. Hiç bırakacağım. Sen gelir gelmez o masaya biri beni tatmin etmiyordu. Sinir buhgideceğin için mektubu derhal görecek ranları içinde kalıyordum. Hayat manasin. Bense o esnada uzaklarda olacağım. sızlaşıyordu. Lüzumsuz, faydasız bir şey Evlerini, kocalannı terkeden bütün ka yapar gibi yaşıyordum. Kendimi akmdınlar böyle yapmışlardır değil mi? Fa tıya bırakıyordum. Öbürlerile beraber kat onlar yalnız «gidiycrum> diye, ya sürükleniyordum. «İşte böyle yaşayıp gizarlar. Gittikleri yer de daima âşıkları deriz, diyordum. Çalışırız, kazanınz, birnın yanıdır. Benim için ise böyle değil birimize kızar, birbirimizi sever, hiddetSeni aldatmadım, hayatımda hiç blr er lenir, güler ve bir gün ölüp gideriz!> G = Küçük hikâye Kadın kalhi Her gün böyle gidip gelecek, her gün beni böyle sevecek, her gün ayni sözlerl Fakat zaman zaman isyan ediyor, bu dar sarkmış duran beyaz, uzun ellerine ba söyliyecek diye düşünmek! Oh, sıkınçerçevenin içinde ümidsizlikten, bıkkın karak hayretle «Bu eller, onlara mı tıdan boğuluyorum. Herkes böyle milıktan çıldırır gibi oluyordum. Nihayet ben öyle hayrandlmü» diye, kendi ken dir, herkes, en büyük aşklan bile? bir gün karşıma sen çlkınca... O zama dime sordum. İşte o zamandanberi İçimBazan senin gözlerine bakarken «belna kadar hayaumdan erkekler geçme de o karışıklık, o tenalık başladı. «Fa ki o da şu esnada sıkıllyor, ıstırab çemiş değildi. Verdikleri zevkle ıstırabımı kat onu seviyorum!» diye düşünüyor kiyor, kederleniyor, benden kaçmak bir an uyutmuşlar, sonra nefretle dum. Bunda samimiydim. En hoşuma İçin çırpımyor ve o da benim yaptıuyandırmışlardı. Halbuki sen? Seni giden erkeklere yaklaşıyor ve nefretle ğım gibi ruhundaki fırtmayı nazik t e sevdim!. O zaman kendi kendime şöy uzaklaşıyordum. Böylece kendimi kon bessümler, sokulmalar, okşamalar; bir le düşündüm: Hayat, saadet, zevk, ihti trol ederek, sana olduğu gibi hiç kim takım manaslz sözlerle avutmıya çaras her şey aşktır. Ben onu buldum ve seye yakın, samımî; iyi hislerle yakla hşıvor» diye düşünüyorum. şamıyacağımı anllyordum. Öyleyse semes'udum. Evet gitmek^ uzaklaşmak, bunu İstini seviyordum. Aşk bu olmalıydı. Fa yorum; bunun için çırpmıyorum. UzakBana geldiğin zamanlar sevincden kat saadet bu değildi. Saadet ruhlan ta belki daha bedbaht olacağım, seni çılgın, uzaklaştığın zamanlarsa, çektimızın birbirine o kadar yakın olduğu arıyacağım, sensiz yapamıyacağım. F a ğim ıstıraba rağmen garib, tatlı bir ağn ilk zamanlar olmaiıydı. Fakat zamanla kat şimdiki gibi bu müthiş slkıntı, bu ile gene mes'uddum. Sende küçük şeyler o ilâhî, görünmez gizli ruh bağlarl çö öldürücü sükut ve durgunluk İçinde vardı ki, bana büyük saadetler getirizülünce. Şimdi ise ben aşkımızın baş çekmekte olduğum korkunc azabdan, yorlardı. Güneşe hasret bir bahçe gibi langıcı olan o uzak. rüya gibi güzel o garib tokluk ve usanmadan kurtulaiçimin aydınlandığını, yeşerd'ğlni, çlgünleri hatırlarken nasıl öyle mes'ud cağım ve nihayet senden aynlmanm çeklendiğini hissediyordum. Sana yakolabilmişiz, diye buna bile hayret edi verdiği. vereceği acılar içinde belki dalaştığım zaman bütün mesamatım «hayorum. Senden kaçmak arzusu son ha mes'ud olacağım. Fakat bu elimde yatı, zevkl sanki içiyordu. En küçük bir günlerde çaresiz blr hastalık gibi beni mi, gitmek, seni bırakmak bu kolay hareketin, bir bakışın, bir sözün, gülüyakaladı. Yaıunda boğulacak gibi sı •mı? şün sarsılmama. heyecanlanmama sebeb klldığımı, bana yaklaştığın zamanlar İşte gene ağhyorum, gene İradeırin oluyordu. Sen benim için harikulâde bir sana bir şey belli etmemek için kendi gevşediğini, sonsuz bir çaresizlik ve insandın. kendimle mücadele ettiğimi niçin sak kederle bunaldığımı hissediyorum. HaFakat blr gün bana inan, sana her şeyi lamalı? Fakat şu var ki seni bedbaht ylr gidemiyeceğim. Sana bu fenalığı olduğu gibi anlatıyorum evet, çok sonra etmek, sana üzüntü, keder vermek is yapamam, yapamıyacağım, buna hakbir gün, yanımda uyuyan başına hay temiyordum. Seni bırakmıya cesaretim kım yok. Sen o kadar iyisin ve senj retle baktığımı hatırlıyorum. Bir an yoktu. Hâlâ da yok! Sana kuvvetli bir öyle seviyorum ki!. seni de öbürleri gibi görür gibi oldum. alâkam, bağlanışım olduğu muhakkakYazdığım İlk sahifeleri yırtmıya, b u Bir yabancı, her hangi bir erkek başı! tır. Seni seviyorum. Bununla beraber ruşturmıya başladım bile. Evet, gideBiraz yorgun, biraz kaba; hattâ çirkin! bu aşkın ilk günlerde verdiği saadet miyeceğim. Tahammül etmek, katlanBu, uzun süren sarhoşluktan uyanmıya yerine şimdi bana ıstırab, sıkıntl, ke mak, bu garib ruh buhranlannl susda benziyordu. Fakat pek kısa sürdü der getirdiğini de itiraf edeceğim. turmak lâzım. Bir çokları da böyle Sana sokuMum ve sen uyandığın zaDosrum seni tanımadan evvelki en yapmıyorlar mı? Ben de onlar gibi yaman her şeyi unuttum. Sonra? Sonra dişe'erin, hüznün, yaşamak yorgunlu pacağım. Cesur n'tnya çalışacağım ve bir gün yürüyüşün. bir eün söyîedijin ğunun beni tekrar korkunc bir hasta sen hiç bir zaman hakikati bilmlyecekbir söz tuhafıma gitti. Bir başka 3ün lık gibi yakaladığını hissediyorum. Sen sin.» cansız bir şey gibi koltuğun yanında den usandığımi, bıktığımı açıkça görü, Peride Celâl Peride Celâl