25 Nisan 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

EMİLE ZOLA NANA Çeviren: A V N İ İ N S E L İ k i n c i s o n c i l d Fian 150 kuruş HILMİ KİTABEYI 18 İ umhuriyet SaVI I 6 3 5 3 İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adrea: Cumhunvet İstanbul Posta kutusu: tstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa faanı 24299 24290 mişlerdir. Rcsimlerde kendilerhıî küçük mîsafirleri arasında görüyorsunuz. Solda, geçid resmini seyredenlerden bir grup... Kral Boris Kur'anıkerindn tercüme ve tefsirl BUYROİGU ÖMER RIZA tarafındanuracude getirilen bu mühim eserin mevcuS^ta^dı Nefia cildli 4 l i ı J i ^ TÂRU ^ . ClMiclnGSI 2 5 NİScM 1 9 4 2 abevi ^ j Vs « Ankarada Çocnk Bayrattıı 23 nisan günü, Millî Şefimiz tarafından kabul buyurulan Tttrk yavrulan Meclis Ecisi ve Mareşalı da kösklerinde ziyaret et Türk yavrulan Büyük Şefin huzurunda İmparatorluk Masraf bütçeleri •veMeclis Bütçe Encümeni bîrçok Ecıperyalistlik bütçelerin müzakerelerini bitirdi j» mparatorlukla emperyalistlik araII sında fark var mıdır? Tarih boII yunca gerçekleserek yürüyen bir tekâmüle gore ufak bir fark olacak galiba. Her bjri başka başka birçok milletleri bir idare altında toplıyan taribi imparatorluklara karşı son birkaç asır zarfında elleri ulaşabilen her yeri tahakkümleri altına alarak somürmek istiyen devletlerin emperyalistlikleri meydan almış ve böylelikle emperyalistlik imparatorluğun tamamile istilâcı ve istismarcı olduğu kadar hatta bazı yerlerde milletlerin benliklerini öldürmeğe kadar giden şuurlu surette zalim yeni bir şekli haline inkılâb etmistir. Meselâ Osmanlı İmparatorluğu jeni emperyalistliğin bu sömiirücü ve yok edici şekline nisbetle çok masura patriyarkal bir idare sa>ılabilir. Ankara 24 (Telefonla) Büyük Millet Meclısi Butçe Encümeni bugün de umumi heyetten evvel ve sonra toplanarak 1942 malî yılı masraf butçesi üze rınde müzakerelerine devam etmıştir. Bütçe Encümeni şimdiye kadar Büyuk Millet Meclısi, Riyasetı Cumhur, Divanı Muhasebat, Başvekâlet, Devlet Şurası, İstatistik Umum Mudürlüğü, Diyanet İşleri Reisliği, Hariciye ve Adliye Vekâletleri, Tapu ve Kadastro Umum Mudürlüğü bütçelerini müzakere etmiştir. Bu günkü içtimada da İktısad Vekâleti büt çesi görüşülmüçtür. Masraf kısmmın müzakeresi bittikten sonra varidat kısımlarının müzakeresine baslanacaktır. YUN AN MİLLETÎ «Nake^onya ve Trakyamn Bulgar olmasım hiç bir vakit kabul etmiyejcektir» Londraya göre Kral Boris kendini Führer ilân etmiş! Hükümdar, hasımlarını hapsederek Almanlar emrine 10 tümen asker vermiş Bir Yunan diplomatı Yunanistanın SelâBulgaristanda erzak niği daima istiyecetahdidatı daha da ğini ioylüyor şiddetlendi Bern 24 (a.a) , Ofi: Halen Berlinde bulunan bır Yunan siyasî şahsiyetl, Gazette de Lausanne^ muhabirine, Yunanistandakı vaziyet ^akkında alâka çekici bir demeçte bulunı«uştur. Bu zat demiştir fc: c Yunan hukun^etinin esas işi, dahilî vaziyeti kuvvetleBdirmek ve bılhassa • general açhk» ile, mucadele etmektir. Atinada soylend^ğ^gıbı gunde açlıktan 2500 kişi değıl 25tt kışrblmektedir. Her on günde bir iki bin ton hububat gönderen Turkiyenin bu tesirlı yardımı bilbassa tebcıle değer. Tarafsız ıaşe gemile. rın Yunanistana gelebilmesi için, hükumet, gerek AngloSaksonlardan, gerek Mıhverden garantiler elde etmeğe çahş. maktadır. Siyasî bakımdan, İtalyan talebleri henüz bilinmıyor. Fakat her halde şurası muhakkaktır ki Yunanistan, Makedonya ve Trakyamn Bulgar işgali altında bulunmasını hiç bir zaman kabul etmiye(Arkası sahife 3 sütun 1 de) Ankara 24 (Radyo Gazetesi) Londra radyosunun bildirdıgine göre Bulgar Krak Boris kendi kendlsini Führer ilân etmiş ve siyas! haslmlarını tecrid kamplarına gondermiştir. Bundan başka 10 tümen Bulgar askeri Almanlarm emrine verilaüştir. Evvelki gün 250 çocuğu kabal buyuran Millî Şefimiz tnönü, yavrulara Otifat ediyorlar Kâbil Elçimiz Çankayada Ankara 24 (a.a.) Reiricumhur tsmet tnönü yeni Kâbil büyük elçisi Kemal Köprülüyü kabul buyurmaşlar ve yemeğe alıkoymuşlardır. imparatorluğun eski hali d« yeni emperyalistlik şekli de ortadan kalkarak bütün insanlık için millî benliklere saygı ve zayıf bünyelere yardun temeline dayanan yeni bir dünya nizamı kurulsa elbette çok daha iyi olacağında kimse ayrıtık ve ştiphe göstereme*. Geçcn L'muraî Harbin sulhuna temel teşkil eden Vilson prensipleri böyle asaletli ve insanca bir kaynaktan ilbam alıyor gibiydi. Tatbikat Yeni Dünyanın filozof cumhur reisini tekzib etti. O harbin sulhunda Avnıpanın bazı imparatorlukları yıkıldı. fakat diğer bazı devletlerin emperyalistlikleri alabildiğine ileri götürülmüş bir ihtirasla kuvvetlendirildi. O cümleden olarak Alman Imparatorluğu ortadan kalkarken bu yıkıntının enkazı baska imparatorlukların em(Telgraflar 3 üncü sahifede) peryalistliklerine ilâve olunuyordu. Alman müstemlekeleri taksim olunmakla kalmıyarak milli Alman topraklannın parçalan şuna buna peşkeş çekiliyordu. Avusturya İnıparatorluğu Nasreddin Hocanm ayı gibi kırpılarak yıldızlara parçalanırken Cermen unsurundan olan insanlar da yabancı idarelerin altına konulmakta beis gorülmüyordu. Galibler Osmanlı İmparatorluğunu gene Nevyork 24 (a.a) Lord BeaverNasreddin Hocanın burnıınu kulağını brook beyanatta bulunarak şunları söykeserek kusa benzettiği le>leğe don .emiştir: dürmekle kalmıyarak millî Türk vata« Müttefikler gayretlerini yeni gemi nile o imparatorluğun içinde tabiî olİnşası işlerinde toplamalıdırlar. Gemlye duğu kadar tarihî çok hiırmetli mevkii olan ihtiyacımız diğer butün İhtiyacToprak Ofısin hazırladığı pirinç, fabulunan Türk milletini de adeta yok larımızdan üstundiır. Bugünkü buhran sulya ve bulgur ıle Ticaret Ofısıne \eedici bir duruma düşürınekten çekingemi azlığından ıleri gelmektedir. Di rilen yag ve peynirlerden ılk partımn miyorlardı. ğer bir mesele de hara madde İhtiya bakkallar v^sıtasıle halka tevzı edilmiş Vilson, büyiik küçük bütün millet cıdlr. Japonların eline geçen ham madolduğu malumdur. Toprak Ofısı bunlan ler kendi mukadderatlarını kendıleri de kaynakları yerine başkalarını ıkatoptan pırinci 46, fasulyeyi 21, bulguru tayin edecekler demişti. Buna karşı ga meye gayret sarfeuneliyiz.» 25, Ticaret Ofisi de peyniri 66 ve yağı libler meselâ Osmanlı İmparatorluğunun Lord, Japon ve Alman stratejisinin 156 kuruşa vermış, bakkallar da sırasıle parçalarını kendi aralarında sadece taksim ettiler: Suriye Fransanın, Filistin Kafkasyayı ve İranı hedef tuttuğuna 51, 24, 28, 78 ve 183 kuruştan satmıştır. Şehrın muhtelıf semtlerınden alman le Irak İngilterenin hisseleıine düştü. işaret ettikten sonra sozlerini şoyle bimalumata gore, her bolgede, ıaşe teşkiGeçerken şurasım kaydetmis buluna hrmiştir: c Bu memleketlerdeki ham rtıadde lâtınca yapılau tetkıklerden sonra kenlım ki biz Lozanda imparatorluğumuzdan ayrılan memleketlerin er geç kendi kaynaklarını muhafaza ve kaybettlği dilerine toptan erzak verilen bakkallarmukadderatları hakkında kendileıinin miz kaynakları da telâfı edemezsek mü da tevzıat tahmin edıldığınden daha cadelemiz zafer için değil, yaşıyabil intizamlı olmuş ve hemen hemen halkın söz söyliyecekleri esasını koyduk. mek İçin yapılan bir mucadele haline ekserıyeti memnun kalmıştır, denılebılır. İşte geçen harbde milletlerin mukadTeşkilâtm verdığı imkân nispetinde, deratile dünyanın talihi üzerinde böyle gelecektir. Almanlarm kontrolları aloynanmıştı. Şimdiki harbde bir taraf tında bulunan 3200 kilometrellk sahil yurdun iaşesıni temine çalışan Toprak tan imparatorluklar ve emperyalistlik boyunca muhakkak bir ikinci cephe aç Ofisi, üzerıne aldığı ışlerin gunden güne ler arasında hücum ve nıüdafaa çar mahyız. Sovyet Rusyaya yardımın ehem genişleyip ağırlaşmasına rağmen, her pışmalan yapıhrken diğer taraftan or miyeti üzerinde duruyorum. Çünkü Rus nevi stok hazırlamak ve bunlan ikinci taya diğer bir Amerika Cumhur Reisi ların yardım gordukleri takdirde 1942 eller vasıtasile halka dağıtmak yolunnin iştirak ettiği Atlantik mülâkatmın senesi içinde harbi lehimize olarak ık daki mekanizmayı aksamadan işliyebilir tamamen eski reis Vilsonunkine benzi mal edeblleceklerine kanüm.> hale getırmıştir. yen beyannamesi konmuş Vulunuyor: (Arkası sahife 3 sıitun 5 te) (Arkası sahife 3 sütun 4 te) Bunda da büyük küçük bütün milletlerin kendi mukadderatlarına kendilerinin hâkim olacağı ve her halde hürriyet ve istiklâllerinin temin olunacağı ilân edilmiştir. Bununla beraber daha dün İngilterenin Hindistanla anlaşamadığını gördük. Niçin? Çünkü her şeyden evvel müzakereleri yapanlar insanlardır ve insanlar için hâlâ mal canın yongasıdır. Atlantik beyannamesi daha »yade hasmı yere vurmak istiyen siyasî bir beyannamedir. O beyannameyi imza edenler tabiî dünyada kendilerine aid malikâneler üzerinde de gelişigüzel tasarruf yapılabileceğini düşünmemişlerdir. Sonra şimdi harb içinde bulunuyo ruz. Yani mustemlekelerin mukadderatuu insanhk bakımından mütalea edecek bir devirde değiliz. Bu topraklann şimdi askeri bakundan olan ehemmiyetleri diğer düşüncelerin kâffesine üstündür. Yeni Fransız Başvekili Piyer Lava hükumet başına geçerken verdiği nutukta takib ettiği ve edeceği siyasetle Küçüklerimiz, dün Frsnsu Tiyatrosunda verilen müsamerede BIRMANYADA Beaverbrook Japon hücumları diyor ki: şiddetli bir Garbda mutlaka mukavemetle karşılaşıyor Askeri vaziyet Çar Aleksandr meydanının yeni adı Sofya 24 (a.a.) Birçok sokakların ve meydanların isimleri değiştirilmiştir. Aleksander Nevski kılisesinin önünde bulunan ve şimdiye kadar «Çar Aleksandr» meydanı diye anılan meydana Kral Boris'in şerefine <Çar Osvoboditel» meydanı denilecektir. (Arkası sahife 3 sütun 7 de) bir ikinci cephe apalıyız» Hindistana taarruz pek yakm olamaz Bu büyük kıt'anın yalnız denizden istilâsi ise Japonların derhal karar verebilecekleri kadar basit ve kolay değildir Yazan: Emekli General s Vaziyet Çinlilerin lehine dönmektedir Lord, Kafkasya ve İran kaybedilirse, zaferin kazanılamıyacağı kanaatinde Istanbulda erzak tevzii düzeliyor Norveçte mukavemet Küisling hükumeti 1500 öğretmeni şimale siirdü H. Emir Erhilet 400 milyon uyanık insanın yasadığı Hindistan, İngilizler hesabma, yakın bir tehlikenin tehdidi altında mıdlr?« Bu bahse kaç defa temas ettik ve anlattık ki Japonya, HongKong'dan, Singapur'dan, Borneo ve Yeni Gine'den olduğu gibi nihayet Hindistandan da İngiltereyi çıkarmak ister. Çünkü İngiliz İmparatorluğunun temeli bu diyardadır. Burasını ememiyen bir İngiltere beslenemez. Onun hasmet ve azameuni yapan servetin çoğunun kaynağı bizzat Hindistandır. Bu sebeble İngilizleri Hindistandan çıkarmak İngiliz İmparatorluğunun yarısını yıkmak demektir. İngiliz İmparatorluğu yıkılınca Japonlara gün doğar, çünkü AMistralyayı almak ve yalnız Amerika ile uğrasmak artık onun için pek kolaylaşır. Almanyanın da, Rusyayı mağlub ederek Sovyetler Birliğinj parçaladıktan sonra İngiltereyi, İtalyanın yardımile. Suriye, Filistin, Mısır ve Afrikadan çıkarmak istiyeceği aşikârdır. Görülüyor ki, Japonya dahil, bütün Mihver dev(Arkası sahife 3 sütnn 5 te) } Toprak Ofisi ikinci, üçüncü parti olarak İngilizler Norveç vapurdağıtılacak pirincleri şimdiden stok etti larını silâhlıyor ve sonra da kaçırıyorlarmış Stokholm 24 (a.a.) Norveç kaynaklarından öğrenıldiğıne gore şimdiki millî meclise muhalif olan 1500 kadar Norveçli ögretmen şimale gbnderilmiştir. 500 kişilik bir öğretmen kafılesi 14 nisanda Skajerstad vapurile Trondheimden şimale doğru hareket etmiştir. Bunlar orada nafia işlerinde kullanılacaktır. Bundan başka iki üç yuz kadar öğretmen de Oslo yakınında Grini kampında gözaltına alınmıştır. Finlerin kazandığı zafer Nareşal Mattnerheim, mühim bir günlük emir neşretti Sovyetler on dokuz günde 14000 maktul verdiler Cephenin cenub kesiminde büyük kuvvetler fahşid edilmekiedir Berlin 24 (a.a.) Alman ordulan Başkumandanlığının tebliği; Doğu cephesi cenub kesımınde, Alman hücum kuvvetlerinin Dönetz havzasında yapbkları taarruz, hareketleri muvaffa.lriyetle bitmiştir. Novorosisk sularında bir Savyet petrol gemisile iki Sovyet ticaret gemısi, bombalarunızla hasara uğramıştır. Cephenin şimal Sresıminde, düsman kuvvetlerinin irtıbaü kesilen bir grupu, Volkof üzerinde günlercje süren bır mubarebeden sonra yok ed41miştır. Savaş tayyareleri, Murmansk limam tesislerine hücurü ed#ek, bir ticaret gemısıni, bombalarla nasara uğratmışlardır. Macar teşkılleri. cephe gerisinde temızlik ameliyesi yaptıklan sıralarda, kuvvetli sılâhlı bir Bolşevık çetesinı yok etmislerdir. (Arkaa sahjfe 3 sütun 2 de]. İngilizler Norveç vapurlaruu silâhlıyorlar Stokholm 24 (a.a.) Bugün yarıresmî (Arkası sahife 3 sütnn 6 da) Çocuh Haftasmm ikinci günü j Von Der Goltz Paşa için Ankarada? Alman sefaretinde bir müze açılıyor Ankarada Alman buyuk elçilığinde bu çarşamba gunü merasimle bir Von der Goltz müzesi açüacaktır. Müzede Goltz'un resrmleri ıle diğer hatıralan teşhır olunacaktır. Bu munasebetle Umumî Harbde Kafkas cephesinde bulunmuş ve şimdi emekli olan Alman generali Kur Ankaraya gelecektir. Korgeneral Von der Goltz, 1883 te Os. manlı İmparatorluğu hizmetıne girerek Turk ordusunun tensikine çalışmış ve rütbesi müşürlüğe kadar yükselmişti. Bırinci Umumi Harbde birinci ve altıncı Osmanlı ordulan kumandanlığmı vaoan pa$a, 1916 da yefat etmiştir, ç?hife 3 sütun 4 te) YUNUS NADİ fîfazısı 3unçü sahifemizdedir) fin ordulan Başkumandaııı Mareşal Mannerheim