25 Nisan 1942 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

ANKARADA 53 NİSAN TANTİN Cenevre Türkiye Mümessili Z. YÜKSEK SAATİ ER ON Et Saatman Sultanhamam CUMARTESİ 25 NİSAN 1942 -* TANEYVL Telgraf: TAN, İST, Telefon: 24310, 24918, 24819 İstanbul Ankere Cad Ne © * YEDİNCİ YIL 2400 eeresamasataemekekmekeeeş BAYRAM Mi Milli Şef İsmet İnönü ve Çankayada kabul buyurm. NELER OLUYOR? İrandaki huzursuzluğun him sebebi vardır: id m n durdurulamaması, Hükü- met bu tahrikâta bir san verme- ğe karar vermiştir. Bütün beş kol mensuplarını temizlemek iç tedbir o almaktadır. Memlekette kuvvetli bir hükümet kurabilmek için de, Mısırda olduğu gibi, genç Şahım meclisi dağıtarak halkm reyine müracaat etmek mecburi - yetinde kalması muhtemeldir. M. Zekeriya SERTEL ir müddettenberi “Tahran dan gelen haberler, kom - muz İranda dahili bir rahatsız- bulunduğunu gösteriyor. Bes. Mi kaynaklar, kürt aşiretleri are Sında İsyan hareketleri bulühdu- Bunu, ordunun bu asilerle savaş- Makta olduğunu bildiriyor, Mec - liste de Suheyli hükümetinin mu | halefetle karşılaştığı görülüyor. Başvekil mecliste iradettiği bir butukta bu huzursuzluğu açıkça söylemekten çekinmiyor v8 mec - Misteki muhalefet havasından şi- kâyet ederek: “Ben, diyor, Başvekil olduktan “onra gördüğüm bütün fenalıkla. tı düzeltmiye çalıştım. Buna rağ- Men tenkitlere maruz kalıyorum. Bu da aramızda bir birlik olmadır ğını göstermek itibariyle teessüfe #ayandır.,, #* 4 ğrandaki bu huzursuzluğun se. beplerini anlamak için şu bir İki nokteyı gözönünde bulundur « Yak lâzımdır; İran, geçen yılın son ayında İn giltere ve Sovyet Rusya ile bir it tifak muahedesi imzalamıya meo- bur olmuştur. Bu muahede muci bince müttefikler İranın tamami. Yetini muhafaza ve müdafaa et - Meyi, dahili işlerine karışmamayı taahhüt ediyor, buna ka: k Tan da,müttefiklerin kendi yolla. rından ve demiryollarından ser - bestçe istifade edebileceklerini, buradan asker ve harp malzemesi geçirebileceylerini kabul ediyor Ve Mihver devletleriyle münase- etlerini kesmeye ve dühildeki ihver unsurlarını memleketten Şıkarmığa söz veriyordu. İngiltere ve Sovyet Rusya bu #nlaşmaya varmadan evvel, İranı «skeri işgal altina almışlar, şahı Memleketi terke mecbur etmiş « lerdi, Genç şah babasının tahtına Btçtikten sonra memlekette de - Mokratik bir rejim kurmaya te Sehbüs etti. İranın en kuvvetli ve €n sevilmiş şahsiyetlerinden Fu- Tuği Hanı da Başvekâlete getirdi. Fakat meclis olduğu gibi kaldı. Halbuki meclisteki âza giden şah tarafından seçilmiş ona sadik imselerden mürekkepti. Bu se - beple hükümetle meclis arasin - da bir muhalefet ve ziddiyet baş Gösterdi, Meclisten yükselen iti - Pazlar Furuği Hanın rahat çalış - Masina ve memlekette kuvvetli bir idare kurmasına mâni oluyor du. Fürugi Han meelisi tatmin İçin elinden geleni yaptı, fakat Muvaffak olamadı, nihayet İstifa Ya mecbur oldu. Yerine gelen bu- sayın refikalârı, evvelki gün, 23 uşlardır. Bu resimlerde İRANDA resim, Uluş me; Yapılan toplantıya ait bir (Şehrimizde dünkü toplantılara Ankara, 24 (AA) — B. M. Meclisi bugün Refet Camtezin re isliğinde toplanmıştır. Türkiye ile Romanya arasın - da akid ve imza edilen ticaret ve tediye anlaşmaları ile merbutla- rının tasdikine dair kanun lâyi- hası kabul edilmiştir. Madenlerin aranma ve işletil- mesi hakkındaki kanun lâyıhası- nm müzakeresine devam oluna - rak encümene İade edilen mese - an bayramı dolayısiyle Ankaralı yavrulardan mürekkep bir grubu , Milli Şetimizi küçüklere iltifata bulunurken ve Maarif Vekili Hasan Âli Yücel ile görüşürken görüyoruz. De Ankarada 23 nisan bayramı, büyük merasimle kutlanmıştır. Bü mında binlerce talebenin ve hallan iştirakiyle intiba tesbit ediyor ait tafsilât ikinci sayfamızdadır) Mıllet Meclisi Türkiye - Romanya Ticaret ve Tediye Anlaşmasını Tasdik Etti lelerden mâdası kabul edilmiş - ir, Kazanç vergisi kârtununun ü- güncü maddesinin 13 üncü fikra sm değiştirilmesine dair kanun teklifi ile, memurların tahsil mü esseselerinde talebe olamıyacak - ları hakkındaki kanunun birinci maddesinin değiştirilmesine dair kanun lâyihasmın birinci zmüza- kereleri yapılmıştır. Büyük Millet Meclisi paza; İsi günü toplanacaktır. Bulgaristanda GıdaMaddeleri! Gene Kısılıyor Haftada Ancak Dört Gün Et Yenilecek Sofya, 24 (A.A) — Ofi: Gıda maddeleri yeniden tahdide * tabi tutulmuştur. Nisan ayının başlan gıcındanberi Bulgaristanda ve bil hassa Sofyada hissedilen et darlı ğma karşı kontak üzere 27 ile 26 misan arasına ©:-satışı ve istihlâ ki yasak edilmiştir. Diğer cihet - ten 27 nisandan itibaren haftada ancak dört gün et satışına ve İs - tihlâkine müsaade edilecektir. Ft, zeytinyağı ve peynir istihlâk! de tahditlere tâbi tutulacaktır. Bua- dan başka pirinç. şeker ve buz ve- sika ile verilecektir. İstifa Eden Fransız Diplomatlarının Sayısı Çoğalıyor Ankara, 24 (Radyo gazetesi) — Lavalin Başvekil olması üzerine, Fransız diplomatları tarafından vâki olan İstifalar devam etmek- tedir. Cenubi Amerikadaki diple- matlardan bazıları da istifa et Bünkü Başvekil Süheyli de meğ- liste ayni güçlüklerle karşılaşmış tır, Meclis ona karşi da cephe al- mıştır. Ve Başvekilin meclisteki $ikâyetinin hakiki-sebebi budur. #ayiğeyamı Sa.2Sü.4 iş ler ve de Gol''cülere katılmışlar dır. İ Diğer taraftan cenubi Amerika | hükümetlerinin de Vichy ile mü- nasebetlerini kösecekleri söylen - müktödir. Malta Üzerinde Çok Şiddetli Hava Harpleri İngilizler Birçok Alman Tayyaresi Düşürdü Malta, 24 (AA) — Perşembe günü 6 Alman tayyaresi tahnp edilmiş, 4 tayyare hasara uğrakıl mıştır. Bugün buana kadar Al- man tayyareleri iki şiddetli akın yapmışlardır. Hava meydanları İle liman bölgesi akınların hede fini teşkil etmiştir. Alman tebliği Berlin; 24 (A.A.) — Akdenizde Alman denizalıları, İngiliz mal- zeme gemilerinden, topyekün 13600 tonilâtoluk nakliye gemisi ve üç sahil yelkenlisi batırmışlar dir, Birbirini takip eden dalgalar| halindeki hücumlarının hedef tut tukları Valetta askeri tesisler Malta hava akınları yeniden cid- İdi hasarlara uğratılmıştır. Amerikanın doğu sahili açığın da ve Antil denizinde, Alman denizaltılar, topyekün 35 bin tonilâtoluk düşman ticaret gemi- si batırmışlardır. İngiltere üzerinde Londra 24 (A.A. — Londrada salâhiyetli bir menbâdan öğre - nildiğine göre Perşembe - cuma gecesi İngilterenin cenubu garbi bölgeleri üzerinden, bilhassa sa- bil civarında az miktarda Alman tayyaresi, uçmuştur.. Bir kaç ma- halle bombalar - atılmıştır: m clilldr Bulgarlara Diş Biliyor Bir Yunan Diplomatı Beyanatında Dedi ki: "İtalyan “İsteklerini Bilmiyoruz, Fakat Bulgar Tahakkümüne Boyun Eğmiyeceğiz,, Bern, 24 :A.A,) — Of: hâlen Berlinde bulunan Yunan siyasi şahsiyeti, Gazeitede Lausanne muhabirine, Yunsnistandaki va - ziyet hakkında afıka çekici bir demeçte bulunmuştur. Bu zat de- ki ümetinin esas işi, kuvvetlendirmek | ve bilhassa “* wk”la mü cadele etmel Atinada söylen- diği gibi günde açlıktan 2.500 ki $i değil 250 kişi ölmektedir. Her| on günde dir #ki bin ton hububat gönderen Türkiyenin bu tesirli yardımı bilhassa tepcile değer. Ta rafsız İaşe gemilerin gelebilmesi için, hükün 47” Devamı Sa Taarruza Hazırlık vaziyeti Almanya Cenup Bölgesine Fazla Asker Yığıyor Muharebe Sahası 10 Gün Sonra Harekâta Müsait | Bir Hale Gelecek Bern, 24 (A.A.) — İsviçre tel - graf ajansı, Rus cephesinde, hu- susiyle cenup bölgesine büyük Al man kıtalarının yığılmakta oldu- ğunu bildirmektedir. * Ankara, 24 (Radyo gazetesi) — İlkbahar Alman iaarruzunun ne Zaman başlıyacağı henüz bilinme- mektedir. Yalnız muhürebe saha- $r on gün sonra harekâta elverişli bir hale gelecektir. Alman resmi tebliği ! Berlin, 24 (A.A) — Alman teb tiği: Doğu cephesi cenup kesimin de, Alman bücum kuvvetlerinin Donetz havzasında yaptıkları ta - arruz hareketleri muvaffakıyet - le bitmiştir; &zr Devamı Sa.2Sü.5 > . Moskova Büyük Elçimiz Geldi Ankata, 24 “A.A) — Moskova Lüyük elçimiz Ali Haydar Aktay, bugün saat 13'de Erzurum yolu ile mezünen şehrimize ge:miş ve|l 5 KURUŞ ESMERİ iJaponyayı /Bombalıyan .Tayyareler Gemilerden Uçarak * Bombardımandan | Sonra Çine Gittiler Filipinde Corregidor ! . Kalesi Fasılalı Bir Yıpratma Ateşine Maruz Ankara, 24 (Radyo gazetesi) — Tokyonun bombardımanı etrafın daki esrar perdesi “yavaş yavaş kalkmaktadır. Maamafih Ameri- kalılar bu hususta hâlâ bir şey söylememişlerdir. Bir habere gö- re bu bombardımanı yapan tayya reler, Amerika tarafından Çine gönderileri uçaklardır. Bunlar, Ja pon sularına kadar sokulan tay » yare gemilerinden bavalanmışlar ve Japon şehirlerini .bombaladık- tan.sonra Çine gitmişlerdir. Bugün gelen bir haberde de bu tayyarelerden birinin yolumu şa- prarak: Rusyaya indiği » bildiril- iştir. FİLİPİNLERDE: Melbourne, 24 (A.A.) — Mülte fik umumi karargâhı tebliği Yeni Gine: Dün düşman, Port Moresby'ya üç defa hücum etmiş tir. Hasarlar ehemmiyetsizdir. Yeni Britanya: Perşembe saba hi, müttefik hava kuvvetleri, Ra- baul'da gemilere, kışlalara, antre polara hücum etmişler, efradı mit Talyöz ateşine tutmuşlardır. Filipinlerde: Correzider, fasilalı bir yıpratma ateşine tutulmuştur. Müt tetik bataryalart, kıta uhuklarını taşan d ais is 5” Devamı Sa, 2 Sü, 7 Mar Make ee Gi Yeni Cephe' Norveçte Açılmalı! | Norveç Başvekili de Amerikalılara Bunu Tavsiye Ediyor L. Beaverbrook'u Göre (Gemi Buhranına Süratle! Çare Bulmak Lâzimdır N 1 | HALIDE EDİB'in Şaheseri C. H. P. İlk sanat mükâfatını kazanan SİNEKLİ BAKKA Altıncı basıma çıktı. Ciltli 150 Ahmet Halit Kitabevi Bir Amerikan pilotu uçuşa hazırlanıyor Yeni Mahsül Çok Bereketli Cenup Vilâyetlerimizde Mahsul Daha Erken İdrak Edildiği İçin Subaşı Teşkilâtı Bu Bölgede Derhal Kurulacak Ankâra, 24 (TAN )— Ziraat Ve kâletine gelen resmi malümata göre, memleketin her tarafında mahsul vaziyeti çok iyidir. Bil - hassa buğday iştihsalinde çok mü him bir mevkli olan Konyada ye ni mahsul; dört, beş senedenberi tesadüf edilmedik derecede bere - ketlidir. Havaların müsait gitmek te olması, i içinde ümitleri rttirıyor. İaşe Müsteşarının tetkikleri Ankara, 24 (TAN — İaşe müs- teşarı Şükrü Sökmensüer, cenup vilâyetlerindeki tetkiklerini biti- Terek pazartesi günü şehrinize dönecektir. ze göre, müsteşa - bu bölgede subaşı teşkilâtı kurulması İşi ile yakın « İaşe Müsteşarı Şükrü Sökmensüer dan alâkalıdır Memleketin diğer... mıntakalar m evvel cenup vi lâyetlerimizde mahsulün mayı ayında yaşama haline gelmesi ve | 2x haziranda da harman zamanını; | Elimiz Çankayada başlaması subaşı teşkilâtına ce - Ankara 23 (A.A) — Reisicüm- nup vilâyatlesimizden başlanma |bur İsmet İnönü, yeni Kâbil bü- Sını bir zaruret baline koyn.uş -İyük elçisi Kemal Köprülü tar. kabul buyurmuşlar ve yemeğe alıkoymuşlardır. Yeni Kâbil Büyük #7 Devamı Sa. 2 Sü. 6 Güisling İ Nevyork, 24 (A-A.) — Buraya gelen Norveç Başvekili Norveçte ikinci bir cephe açılmasını tavsi- ye etmiştir. Başvekil Norveç'in Jan Mayen adalarına karşı derhal laarruza geçilmesini istemiştir. L. Benverbrook'a göre Nevyork, 24 (A.A.) — Lord 'Be averbrooke bir o konuşmasında) ezcümle demiştir ki: l “Müttefikler gayretlerini yeni| gemi inşası işlerine toplamalıdır. | Gemiye'olan ihtiyacımız diğer bü tün ihtiyaçlardan üstündür. Uçak azlığı 1930 da nasıl bir buhrana sebep olmuş ve 1941 buhram da nasıl tank azlığından doğmuşsa bugünkü buhran da gemi azlığın- dan Jieri gelmiştir. Diğer bir me sele de ham madde ihtiyacıdır. Taponlârın eline düşen ham mad de kaynaklarım'zın yerine başka ikâmeye gayret sarfetme » sstasyonda . dostları karşılanmıştır ta ndan |): 47 Devamı Sa.2S13 ÜÇ MEKTUP, ÜÇ BİLGİ © Geçenlerde yazdığım yumurta. fıkrasından eski bir hatırası canlanan bir dost, şöyle anlattı: Birinci Cihan harbinden önceydi, bir. Avrupa şehri dolaylarında, iki arkadaş, açık araba ile gez- miye çıkmıştık. Bir bahçeden sarkan gok iri, ballı ve iştah çekici incirlere imrendik, arabayı yanös- trterak dalları eğdik, dörder, beşer tane yedik Fakat baktık ki, tekrar hareket eden arabamız yoluna gideceğine bahçeye giriyor. Arabacıya seslendik: “Nereye? Niçin buraya gi riyoruz,, Adamcağız başını çevirdi, biraz şaşırmış baldö: “Pek amma, dedi, incirlerin parasını kime yereceksiniz?,, Bozuldük fakat hiç bozmadık; bahçe içindeki köşkte oturun mal sahiplerini bulup borcumuzu ödedik! © Ara sıra mektuplarin; alıp fikirlerinden faydalandığım bir Zat da mantarlı syakkabılarından bahseden yazımı ele alarak bu modanın nereden ve yasıl çıktığını anlatıyor. Meğerse moönr” kökü bir iç harbe dayanmakta imiş; kanlı ve korkunç imiş; G neral Franko, İspanyol vuruşmaları sırasında mihver devletlerin- den krediye silâh ve cephane almış, borcunu ödemek lâzım gelin ce de başlamış alacaklıisrına balya balya, vapur, vapur, vagon vagon mantar yollamıya.. O memleketlerde mantar stoku art - tıkça artmış; nereye batcıyacaklarını bilememişler, “bari # kabılarda kullanalım,, demişler. Bu suretle mihvere bağlı #nei leketlerde mantarlı syakkabı modası almış, yürümüş. Fakat ây- ni modaya uymak İstiyen İspanyol kadınları bakmışlar ki, map- tar iskarpinler dayanıksızdır, ayrıca sıcak iklimde ayakları ter - letmekte ve bu. ter, mantara işlemektedir, zararlı ve uygunsuz buldukları modadan vaz geçmişler. İşte, biç münasebet yokken benimsediğimiz yeni modanin iç yüzü! © Sayın bir okuyucum Ulusdan alarak “Kazın ayağı öyle de- gil,, tâbirinin softa ağzı “Kaziye öyle değil, sözünden çıkma ol duğu hakkındaki yazıma karşı diyor ki: “Kazın ayağı”, müfred olan “kaziye” kelimesinden değil, cemi olan “Kazayâ,, dan boz- madır; ahenk bunu göstermektedir: (Kazayâ) - (Kaz ayağı) .. Ben de bu şekli daha doğru buldum. İşte üç ayrı mesele hakkında üç faydalı bilgi!