5 Nisan 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Tkarî Birlik Mecmuası Fiat Murakabe Komisyonlan kararlaruıı alfabetik sıra ile toplanmıştır. Ankara caddesi Üniversite Kitabevinde abone kaydı yapılır. 18 m\ yılsajH: 6333 umhuriyet ÎSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresı: Cumhuriyet. İstanbul Posta kutusu: Istanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 TÂNRI BUYRUGU ÖMER R1ZA tarafmdan vücude getirilea bu mühim eserin mevçudu^faldı. Nefis cdldli 4 Kur'anıkerimin tercüme ve tefsiri Pazar 5 Nisan 1942 Ahmed Hal İ Hindlilerden ayrı bir islânt devleti kurmak istiyorlar Delhide hararetli müzakereler oluyor, Gandi kongreye tavsiyelerde bulunacak Hindular ve Hind muslumanlan bir Hindistan müslümanları Bütün yağlar bir tipte fithcak ve ayni fiyata satılacak m Sadeyağ tevzgtı Sıı'i kasıt Muhakemesi eçen şubatın 24 üncü salı günü Ankarada Atatürk Bul I varında Almanyanın dejletimiz nezdindeki Biijük Elçisi Eksclans Von Papen'e karşı tertib edilmiş bir su'i kasıt taibik ve icra me\kiine konurken pathjarak tesiri >alnız onu patlatanı parçalamaktan ibaret kalmıs olan bomba hâdNesile bu cinayetin muşteıek müteşebbis \e faillerinin aleni muhakemesine Ankara ağırceza mahkemesinde başlanmıstır. Bu fena işte alâkaları ilk tahkikatta tespit cdilerek tevkif olunan ve mahkeme huzuruna çıkarılan raevcnd dört sahıstan ikisi Yugoslavj adan memleketiınize hicret ettniş ve fakat daha Yugoslav>ada iken komünist oldukları anlasılmış iki Turkle ayni akide saliklerinden iki yabancıdır. Bombajı patlatan kezalik komünist ve kezalik Üskublü Ömer Tokat kendi cinayetinin cezasını kendi elile goreıek infilâkın çiddeti içinde parçalanıp berhava olmuş ve şebekeje dahil diğer bir jabancı olan Rusjalı Stefan'ın cinajetin ikaınd*n ervel c«nub hndudunıuzu aşarak Suriye tarafına geçliği tespit edılmiştir. Devlet merkezimizde dost bir devietin Büyiık Elçisini hedef tutan bu cinayct bombasının tarrakası derhal biittin memlekette derin bir teessür ve heyecanla duyulmuş ve pek kolay anlaşılır sebeblerden dolayı gene derhal butün dünyanın hayret ve dehset kulağına büyük bir uğultu ile aksetmiştir. Ankara ağırcezasında başlıyan muhakemenin gerek milletimizce, gerek biitun dünjaca büjük bir alâka ile takib edilmekte olduğunu sojlemeğe hacet bile yoktur. Türkij ede j abancı her bangi devietin büyük veya orta herhangi elçisine karşı olursa olsun boyle bir su'i kasıt tertib ve icra olunması bnünde Türk milleti elbette tereddüdsüz bir infial ve nefret dujardı. Kaldı ki Alman Büyük Elçisi daha geçen Umıımî Harbdeki Türk Alman silâh arkadaşlığına şahsan ve filen iştirak ederek Türk ordusunda hizmet etmiş ve burada muhabbet kazanarak memleketimizi samimî surette sevmK son yıllarda büjuk elçilikle tekrar burada vazife gorurken de Türk Alman münasebetlerinin düzelmesine ve azamî samimiyet kazanmasına muvaffakiyetle çalısmış bir zattı. Bu sebeble Alman Büyük Elçisinin şahsına tevcih olunan bu cinayet memleketimizde pek tabiî olarak daha fazla teessürü mucib olmuş ve bu derin teessürü ancak Ekselans Von Papen'in bu sui' kasıttan sağ ve salim çıkmasından doğan memnuniyet bir dereceye kadar tadil eylemîstir. Cinayeti tertib ve icra edenlerin Alman Bü>ük Elçisile şahsan görülecek herhangi bir hesab ve kitablan olamazdı Binaenaleyh bomba infilâkını bildiren ilk resmî tebliğin neşrinden sonra dahilde ve haricde herkes bunun siyasî bir su'i kasıt olması telâkkisile sarsılmış ve bombayı patlatanın, vücudünden ve elbiselerinden ancak ufaktefek parçalar kalacak surette, tamamen yok olmasına karsı bu muammanın hallolunamaması ihtimalile de irkilmistir. Ekselans Von Papen'in sahsında Türkiyenin dahilî ve haricî emnijetine el uzatılmıs olduğunu hisseden Türk milletinin bu yüzden duyduğu ıstıraba da pek haklı olarak son yokru. Nekadar te«ekkür ve tebrikle karsılasak yeridir ki Turk emniyet teskilâfının çok uyanık faaliyeti önünde muamma. esrarını iki gün bile saklıyamadı ve pek az zamanda bombayı patlatanla onun suç ortakîannm kimler olduk'an me>dana çıkarılarak cümlesi yakalandı. Gene pek az zamanda ilk tahkikat bu menfur su'i kastı bütun an'anesile tespit ederek mesele\i Ankara ağırcza mahkemesinin huzuruna çıkardı. Vazifelerinin ehemmiyeti Ankarada mutantan bir abide ik belirtilen Türk emnijet teskilâtimız. hakkındaki takdir ve itiınada nekadar lâyık olduğunu son hâdisede bir daha ve pek parlak bir surette ispat ejlemistir. Bu canlı ve cevherli teskilâtımız, son ımıvaffakijetile. milletimizin takdir ve iffiharı gibi bütün dünjanın hayranhğını da kendi üzerine çekınis olduğundan emin olabilir. Bu sayededir ki Atatürk BııUarında patlatılan bomba hâdisesi sinıdi malum olan ve Türk adaletinin huzurunda muhasebeleri griıiilYUNUS NADİ (Arkası sahlfe 3 sütun 4 te) Allahabad 4 (a.a.) Muslüman cemiyeti reisi Cinna bugün şöyle demiştir: konferans halinde (X ifaretli Gandidir) « Kat'î kararımız ve tek hedefımiz şöyle bir kül teşkıl eder: Hindistanın, Hind ve Muslüman devletler olarak ayrlmasıdır.> Pakistan meselesinden bahseden Cinna şunlrı söylemiştir: < Bize bunu vermeleri mevzuubahs değıldir. Biz bunu alacağız.» Mumaileyh, Muslüman cemiyetinin, şimdi yüz binlere değil milyonlara varan bir teşekkül olduğunu soylemiştir. Hind birligi Muslüman cemiyetinin senelik toplantısına hitab eden Cinna, Britanya tekliflerıni hatırlatmış ve, .Burada demiştir, bahis mevzuu olan vakıa, teferruatın, şimdi olduğu gibi gelecekte de bazı prer.sipleri bildiren ba(Arkası sahife 3 sütun 4 te) Ankara 4 (Telefonla) Muteahhıdlere çivi, tel, kereste v.s. gıbi f, mşaat malzemesi temin ©tmek ve işçılere yerlennde gıda v s. teminl hususunda iaşe tedbırleri alnıak üzere teskıli duşünülen inşaat ofisine daır proje, Vekâletlerın mütalealan alındıktan sonra Başvekâlete verilecektir. Tass'a göre INŞAAT OFİSÎ MacarRumen hududunda Proje, yakında Neclise verilecektir Devamlı çarpışmalar oluyormuş. Rumen hükumeti Macaris tanın protestosunu reddetmiş Ankara 4 (Telefonla) Gıda maddeleri üzerınde hem müstahsıl. hem de müstehliki koruyacak tedbirler almak üzere çalışmalara devam edılıyor. Öğrendıgıme gore, zeytinyağından sonra sadeyağ üzerinde yapılmakta olan tetMaoar Başvekili M. Kallay kıkler de sona ermek üzeredir. Bir taraftan tağşiş, bir yandan da fiatlann spekülâtif satışlarla sun'i surette yüksel. filmesi bakımından sadeyağın yalnız fiatı değıl. vasfı da müdahaleyi icab ettırecek bir mahiyet arzetmiştir. TJrfa, Aksaray, Trabzon v.s. gibi muhtelıf namlar altında piyasaya sürülen yağlar yerine tek tipte bir yağın ikamesl yolunda bir müddettenberi yapılan lncelemeler nıhayetlenmiş ve bu üp tespit edilmistir. Sadeyağm ancak bu tipte ve tayin edilecek fiatla satılması derpiş ediliyor. thtiyacı lstihsale göre karşılıyarak müstehlikin zarar görmesine meydan vermemek içln icabında sadeyağm da karne usulüne tâbi tutulması mümkündür. Zeytinyağı fiatlannın da tespit edilmekte olduğunu bildirmiştim. Gerçl zeytinyağmın toptan fiatı, kUosu 85 kuruş üzerinden tespit olunmasına dair gö(Teigarfalar 3 üncü sahifembde) rüşmeler olmuşsa da kat'l fiat ancak bu yoldaki hükumet karannın neşrinden sonra belli olacaktır. Istihlâki karsılamak ve halkı zarardan korumak üzere icabında sadeyağm karne usulüne bağlanması da düşünülüyor Adliye teşkilâtı Haziranda yeni kanunun tatbikı için hazırlık yapıhyor Ankara 4 (Telefonla) Adliye Vekâleti teşkilâtmda tadilât yapan kanun, haziranda mer'iyete girecek oldugundan hazırlıklara başlanmıstır. Mahkemelerdeki kâtibler iş miktanna göre artınlmaktadır. Bir Japon filosuna muvaffakiyetli akınlar yaptıjı bildlrilen Amerikan açan kalelerinden blrisl cerelân esnasında Von Papen «Türk Alman münasebatı fevkalâde iyidir» diyor Ankara 4 (Radyo Gazetesl) Almanyanın Ankara büyük elçisi Von Papen. Ankaraya dönmek Uzere Sofyadan gecerken geze+«cilere yaptıgı beyanatta. Alman Türk münasebetlerinin fevkal&de iyi olduğunu söylemlştlr. * Almanyanın Ankara büyük eîçisl Von Papen, dün sabah tayyare üe Ankaraya gitmiştir. Şark cephesine yeniden 14 tümen gönderdikleri anlasılan İtaljanlann Donetz'deki kıt'a larından bir müfreze Ankara Genclik parkının su tesisatı Ankara 4 (Telefonla) Ankarada Genclik parkının su tesisatı eksiltmeye kondu. Japon deniz sözcüsü Amerikan donanmasının daha 10 sene Japonlara taarruz edemiyeceği kanaatinde Tokyi 4 (a.a.) D. N. B. Japon donanması sozcüsü M. İto. Domei ajansına aşağıdaki demeçte bulunmuşTur: «Birleşik devletler fılosu, on yıl sonra dahi. Japon filosuna karşı kat'î bir savaş verecek derecede kuvvetli olamıyacaktır. Pearl Harbour'da beş Amerikan zırhlısı batırılmış ve başka 4 zırhh hareketsiz bırakılmıştır. 1936 da Japon zırhhlarımn sayısı 10 du. Muhtemel olarak pek yakında başka Japon zırhlıları servlse girecektir. Japon ve Amerikan filoları arasmda bugün mevcud nispet, Japon kuvvetleri lehine olarak asgarî 10 a on dokuzdur. Birle. şik devletler, 1943 te 17 zırhlıya sahib bulunacaklarmı tahmin ediyorlar. Japonyanm da o zaman asgari o kadajzırhlısı bulunacaktır. tgt. Birmanyada Balkan hükumet merkezlerinde siyasî bir turne yapıyor Budapeşte 4 (a.a.) Ofi: Berlindeki Japon buyuk elçisi General Oshima'nın pazartesl günü hususi surette Budapeşteye vardığı iyi bir kaynaktan bıldiriliyor. General, Budapeştede Japon büyük elçisi ve dığer bir çok şahsiyetlerle görüsmek fırsatmı elde edecektir. Mumaileyh, kısa bir ikametten sonra Bükreş ve Sofyaya gidecektir. Sofyada Japonyanm Ankara elçisile buluşmak ümidmdedir. Müzmin kış Berlindeki Japon taarruzları Büyük Elçisi devamda Alman tebliği bildiriyor: Ruslar 3 ayda, öliilerden başka, 104 bin esir verdiler, 2167 tank, 2619 top ve 2710 tayyare kaybettiler Bir Musevi simsar Kilosu 260 kuruştan 57 teneke Urfa yağı satarken suç üstünde yakalandı Prome şehri boşaltıldı Uçan kaleler Japon donanmasına ağır zayiat verdirdi Cephelere yığılan yeni ordular Avrupadan Şark cephesine mütemadiyen kıt'alar sevkediliyor Sovyetler Harkofla Taganrog arasına 90 tümen tahşid ettiler • Norveçte tevkifat Londra 4 (a.a ) Norveçin bütün şehırlermde her gün Norveçli ögTetmenleriıı tevkif edıldiğı ögrenılmektedır. . Stockholm Socıal Demokraten gaze tesınm bıldirdığıne göre. şimdiye kadar :ki bınden fazla ögretmen tevkif edilmiştir. Trondheim'da bulunan baa oğretnr.enler Rus esirlerile birlikte çalıstııılmak üzere Barkstao hava meydanına gönderilmişlerdir. Berlin 4 (a.a.) Alman ordulan başkumandanlığınm tebliği: Donetz bölgesinde ve doğu cephesinin merkez cephesinde So^'etler münferid bazı taarruzlar ve hayli kayıblarla geri atılmışlardır. Bizim taarruzlarımız muvaffakiyetle neticelenmiş:lr Cephenin şimal kesiminde ıazîa savaş faaliyeti olmustur. Yalnız bir koAnkara 4 (Radyo Gazetesi) İlkbalordu kesiminde 15 düşman tankı tah hara girdiğimiz bu günlerde Almanlarib edilmistir. Savaş ve av tayyare teş rin ilkbahar taarruzundan ve bu ta(Arkası sahife 3 sütun 3 te) arruz hazırlıklarından sık sık bahsedilmektedir. Almanya ve diğer ortakları cepheye akm akm asker taş^T.aktadırlar. Bu arada Italyanm hissesıne düşen 10 piyade tümenile 4 dağ tümeni Sırbistan ve Rumanya üzerinden cepheye nakledilmektedlr. Alman orduları Macaıistan ve Polonya topraklarından geçerek trenlerle cephedeki y:ğmak bölgelerine gönderilljor. Avrupada hemen bütün trenler askerî sevkiyata tahsis edilmiş; yolcu trenleri en asgarî hadde indirilmiştir. Bu sene kışm son derece şiddetli geçmesi ve çok uzun sürmesi sevkiyat İşlerinde bazı zorluklar vücude getirmi;tir. Soğuğun yaptığı tahribatla birlikte donmuş nelürlerde henüz tamamen donların çözülmemesi dolayısile umumî kanaat Alman taarruzunun ancak mayıs aymm ortalarına doğru yapılaciğı merkezindedir. Diğer taraftan Sovyetler de kış ayları zarfmda hazıraldıkları büyük kuvvet'eri bugünlerde cepheye sevketnrek(Arkası sahife 3 sütun 7 de) Bolge İaşe müdürlüğü kntrolorleri dün mühim ihtikâr vak'alarına el koymuş ve muhtekirleri cürmü meşhud halinde yakalamıştır. Bir müddettenberi Metro hanında Elektrik ve Tramvay idaresı memurlarına bir Musevî simsar musallat olmuş ve bunlara (kelepir) yağ satmağa başla mıştır. Şimdıye kadar 6070 teneke satılan bu yağların 260 kuruştan satıldığı öğrenilmiş ve dün sabah bir iaşe kontrolbrü memurlar arasına karışarak a>Tii Museviden yağ almak için müracaat etmiştir. Bu şekılde yağh bir müşteri daha yakaladığına sevınen A\Tam Benbasad 57 kilo Urfa yağını kilosu 260 kuruştan satıp parasım alırken cürmü meşhud yapılmıştır. Avram Benbasad bu yağlan 215 kuruştan bir depodan aldığmı söylemiş, dün geç vakit bu depo da bulunmuştur, Seyyar satıct gibi hareket eden Said ve Salim ismindeki iki simsar da ceblerinde 14 düzine ceb feneri pili olduğu halde dükkânları gezerek nümune gösterir ve bunların tanesini 40 kuruş gibi fahiş bir fiatla satarken cürmü meşhud yapılmıştır. Bataanda şiddetü Japon faarruzu devam ediyor Yeni Delhi 4 (a.a.) Birmanya Tebliğ:: Dün Prome şehıi setir kıt'alarırun çe. kibne hareketi muvaffakiyetle başanlmıştır. Düşman çetin çarpısmalarla ta« kib etmişse de kuvvetlerimiz bu taar« ruzlan durdurmuşlardır. Mandalay bombalandı Yeni Delhi 4 (a.a.) Japon tayya. releri Mandalay'ı bombardıman etmiş» lerdir. Askerî hasar yoktur. Bir hastane yanmıştır. D. N. B. ye göre Filipinlerde Uçan kaleler Japon filosuna hücum ettiler Amerikan hatları yarılmış Yeni Delhi 4 (a.a.) Amerikan orAmsterdam 4 (a.a.) D. N. B: Filipinlerde Japonlar General Wainwrigh dusunun tebliği: Uçan kaleler Andaman adaları açı. t'in hatlarını yarmışlardır. Amerikan kuvvetleri şimdi tehlıkede bulunmakta ğında Bengale körfezinde Japon isdlâ (Arkası sahife 3 sütun 2 de) dırlar. BUGUN Felsefe terimlerini nasıl hazırladık ? Yazan: Profesör N. Şekip Tunç YAKINDA Bugünkü romanlarımîz Yazan: Japonlar tarafından sıkıştırıldığı anlasılan Filipinlerde Lüzon adasının Bataan yarımadası onundeki meşhar Amerikan ussü Gorregidor kalesinde a^ır toplardan biri Birmanyadaki Japonlara ka ı . tın bir cephe tutnw n a «,.,.. Çin kuvvetleri siperlerde.^ İsmail Habib