30 Mart 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

B A KI Dİ V A N I Sadeddin Nuzhet Ergun tarafmdan vücude getirilmiştir. Büyük kıfada 502 sahifedir Fİatı 150, cildlisi 200 kuruş. Semih Lutfi Kitabevi İO lltCI yil S<lyi ; 6 3 2 7 u m h u r iyet CİTgA RABİNDRANATH TAGORE Çeviren : İRFAN KONUR Fiatı 35 ISTANBUL CAĞALOGLU Telgraf ve mektub adresı: Cumhunyet İstanbul Posta kutusu: İstanbu] No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa fcısmı 24299 24290 İ 30 Mai*t ! 942 HİLMİ Anıt • Kabir işinde Millî vicdanm tatmin edileceğinden eminiz Eğer hüknmetin intihabı 25 numaralı proje üzerinde takarrür ederse bu Türk çocuklarının Rasadtepede Sinanvari bir abide yükselteceklerine inamyoruz Bulgarlar tekzib ediyorlar • Büyük Inonü koşusu Eskişehirde yapıldı Intizamla yapılan dünkü yarışlarda Ankara takımı birinci, Maarif takımı ikinci, Eskişehir takımı üçüncü olduîar Eskişehir 29 (a.a.) İnönü koşusu bugun Eskışehrı Sivrlhisara bağuyan Akpınar caddesı üzerinde su kulesile stadyom arasmda yapılmıştır. Saat 14 te Halkevınde toplanan atletler otobuslerle stadyoma giderek Demirspor bandosunun ıştirakıle bir geçid resmi yapmışlardır. Havanın yağmurlu olınasına rağmen stadjom çok kalabalıktı. Bınlerce halk Inönu koşusuna gırecek gencleri hararetle alkışlıyordu. Geçıd resminden sonra Istıklâl marşı çalındı. Bu esnada Atatürk koşusunun birincisi Eşref Aydın «Maarif takımı. sahanın kenarındaki direğe bayrak çekmiştir. Törenden sonra atletler otobuslerle koşunun hareket yerine gitmişlerdir. Koşuya Ankara, Antalya, Edirne, Eskişehir, Gazianteb, Hatay, İstanbul, Izmir, Trabzon, Zonguldak bolgeleri ve Maarifı t«msilî takımlarile beş gTupta yapılan seçmelerde derece alan atletler girmişlerdir. Ayrıca Eskişehir Demirspor iki, erkek lisesi bir, tayyare fabrikası bir. Kütahya bölgesı bir takımla hususî olarak müsabakaya katılmışlardır. Ankara bolgesi de iki takımla temsil edjlıyordu. Tam zamanında toplu olarak hareket eden atletler birinci kılometreden itibaren arka arkaya bir hat üzerinde sıralanmışlardı. Birinci sınıf atletler birbirlerini geçmek için ataklarına başlamışlardı. Esref, Sabahaddin, Mustafa Kaplan. Rıza İsman, Behzad, Hüseyin gibi millî takıma mensub atletlerin zaman zaman surükledikleri kosuda üçüncü kilometreden itibaren bir takım gruplar meydana gelmistır. Ku^n.et ve nefes saklamasmı yola göre avarlamasmı bılen atfArkası sahife 2 sütun 1 de) « T ü r k l e r iyi komşu ve eski dostturlar » Bu iptidaî Taslak Tatbikata geçîrilmek için üzerinde yapılacak enikunu çalışmalarla en mükemmel şeklini bulabilir. Londra Elçimix RAU F ORBAY İngiliz Kralına itimadnamesini takdîm etti Londra 29 (a.a.) Türkiyenin yeni Londra büyuk elçisi Hüseyin Rauf Orbay dün İngiltere Kralına itimadnamesini takdim etmistir. Mutad protokol gereğince yapılan bu törende Türkiye büyük elçiliği erkânı hazır bulunmuştur. Aramızda anlaşmazlık yoktur ve onlarla kavga için oriada bir sebeb görmüyoruz» Sofya 29 (a.a.) Kral Boris'in Berlıne yapüğı seyahat münasebetile yabancı memleketler Bulgaristan kesiminde durumun karışması lhtımali etrafında en heyecanlı haberleri vermişlerdir. Resmî makamlar bu şayialara inanılmaması lâzım geldiğini söylüyorlar. Ayni mahfıllerde işaret edlldiğme göre bilâkis son günlerde imzalanan Türk Bulgar ticaret anlaşması hiç değilse şimdllik Ankara ile Sofya arasındaki münasebetleri tehhkeye koyacak mahiyette, Avruparun cenub doğusunda yeni bir hâdise olmadjğıru göstermektedir. Eski nazırlardan meb'us Todorko Juakrof un Türk Bulgar münasebetleri hakkmda Slovo gazetesinde çıkan yazısı da bunu belirtmektedir. Todorko Juakrof yaasmda diyor ki: vBazı kimseler bu iki memleket ara(Arkası sahife 3 sütun 6 da) \ bedî Şef Atalürke Turk mılletuıin sonsuz sevgi ve sajgısına hem timsallık, hem de ne ve nesiller uzunluğunda siırup gitme vesileliği edecek olan AnıtKabre sid musabaka neticelenmiştir. Milletlerarası rautehassıs bir jüri heyetinin vicdanlı incelemelerinden geçen yerli yabancı kjrk jedi eserden uçu mukâfata ve beşi takdire lâ>ık goriUmuştür. Kırk yedi eser az değildir. Açılan müsabakanın taalluk ettiği mevzu çok çetindi. Ona iştiraki goze alabilmek için kendilerine gm enenler butun dünyada, ve hatla daha musaid şartlar içinde dahi, üç asağı beş yukarı ancak bu miktar etrahnda tasavvur olunabilirdi. Mıisabaka.va katılanlar aıasındaki yerli yabancı nispetini bilmijoruz. Musabakajı kafî olarak kazanan uç projeden biri iki Turk mimarına aid olduğu gibi takdire lâjık gorülen beş projeden ikisinin sahibleri de Turklerdir. Görüluyor ki Turk san'alkârlan da bu en büyük Turke aid işe girişmek hususunda tereddüd etaıemek resaretinî gosteraıiîJer ve eümlemizin goğüslerimizi iftiharla kabartacak muvaffakiyetler elde etmişlerdir. Meraleketimizde herşe> gibi mimarlık da ancak Cumhunyet devrinde gerek kemiyet, gerek keyfiyet bakımlarından azami inkişaf göstermek yolundadu. Genc Türk mimarlan rejime olan borclarını rejimin çok ehemmiyet verdiği büyük bir eseri başarmağı jalnız goze almakla kalmıyarak bu alanda ehliyetlerini milletlerarası en büyük salâhijetlere teslim de ettirmek suretile bdemiş oluyorlar. Cümlesini takdir ve tebrik etmek vazifemizdir. Hükumetin bu çok önemli millî iste gösterdiği titiz dürüstlüğü tebarüz ettirÇungking 29 (a.a.) Mü'tefikler mege de yer vardır. Meclisçe AmtKabre karar verildikten sonra onun en mükem cephesinin sağ kanadını tutan Britanmel sekilde gerçeklestirilmesi için ge ya kuvvetlerinin. belki de orta Birçirilen ilk merhale biraz uzun gibi gri manyanın âkıbetini tayin edecek olan runürse de bülün Türk milletince çok bir meydan muharebesine hazırLîndıkehemmiyet \erilen bu kadar büyük bir ları bildirilmektedir. işte bundan fazla çabukluk gostermeğe Tungu'da Japon tazyikı çok arth imkân yoktu. Evvelâ müsabakanın şekÇungking 29 (a.a.) Dün neşrediîen line karar verilmeliydi, sonra da müsa resmî tebliğ: bakanın istediği zamanı geçirmelh di. Japonlar Tungu'ya iki istikameüen Hersey çok itina ile yapılmıs ve sevinilıhücum ve şehrin şimalindeki hava meğe değer ki nihayet ilk ve esas mermeydanmı çarşamba günu gün doğarhalede kimsenin itiraz edemijeceği bir ken İşgal etmek niyetindeydücr. Tunmukemmellikle istenilen neticeye vanla gu'nun İçinde çevrilen kıt'a taarruza bilmiştir. geçerek bir Japon müfrezesini yok etGeçerken kajdetmis olalım ki Ata miştir. Çinlller gelen takviye kuvvetletürkün abidevî mezarında azamî millî (Arkası sahife 3 sütnn 3 te) mahiyet bulunmasını istijen bazı mimarlarunız kendi ha>al gayelerinin tabakkukunu arastırmak üzere daha icab edebildiği kadar zaman geçirihnesinde beis gormiyecek mütalealar serdettiler. Fakat müsabakada meselenin her tarafı gözonune alınarak bütun şartları ona gore tespit olunmuşru. Eğer müsabakayı yalnız Turk mimarlarına hasretmis olsavdık Atatürkümüz için \aptınlacak abidevî eserin mükemmelliği hususunda umumi vicdanı tatmin etmemiş olurduk. Bize en mükemmel eseri Türk mimarlarınm da dahil olacaklan bb\le milletlerarası umumî bir musabaka verebiLondra 29 (a.a.) Evvelki gece Saint lirdi. YUNUS NADİ Nazaıre'e yapılan İngiliz taarazu hak(Arkası sahife 3 sutun 4 te) kmdaki resmî tebliğ şöyle demektedir. (Arkası sahife 3 sutun 2 de) Şark cephesinden resimler: Bir Alman tanksavar toptı başında gözetleme Asherî vaziyet { Müttefikfe I tebiiğiâ Darende de bir facia Dağdan yuvarlanan büyük bir taş parçası bir aile efradının . hepsini öldürdü Darende (Hususî muhabirimizden'» Kasabamızın sayfiye mahallesinde büyuk bir facia olmuştur. Bu matr Jede Kaloyek tepesi önünde oturmakta olan Bekir Asil isminde binnin evine geceyarısma dogru büyük bir kaya parçası yuvarlanmış ve uykuda bulunan bütün ev halkını öldürmüştür. Ölenler. Bekırin 4 asındaki oğlu Sedad, 10 yaşındaki kızı Hayriye, karısı 35 yaşmda Ayşe ve hizmetciieri 12 yaşında Yusuftur. Ahırda bulunan iki inek de ölmustür. Bekir. Cevhanda olduğrundan ve 9 yaşındaki oğlu Yasin ile 7 yaşındaki kıza Fatma da o gece dayısmm evine misafır ritmiş olduklanndan bu faciadan kur\ılmuşlardır. Düsen taşın çevresi 11, yüksekliği 4 metredir. Bir meydan muharebesi bekleniyor Rusyayı ayakta tutmak için gayretler Yazan: Emekli General İngiliz kuvvetleri Birmanyanm akıbetini tayin edecek harbe hazırlanıyor Gl.Weygand Hes akhnt Boxmuş Londrada. Nazi Şefinin intihar etmesinden korkuluyor H. Emir Erkilet Avruparun doğu cephesi; her iki taraf için harbin kazanılıp kajbedUınesinde baş ehemmi>eti muhafaza etmektedir. Mihver de\letleri, Rusları mağlub ettikleri takdirde AvTupa ile Asyaya vc dolayısiie Akdenize, Afrikaya, Hindistana ve Çine hâkim olabilirler ve batı Pasifiği zaten şimdiden ele geçirmiş olduklanndan artık sulhu zorhyabilirler. Bu sebeble Mihverciler için Rusya>ı mağlub etmek ne derece esash bir ehenvmijeti haiz ise muttefikler ir'n de Rus^anın mukavemctini arrrmak ve temin etmek o kadar onemli bir arzu ve bir vazife teskil eder. Harbde sivasî ve askerî maksad ve hedefler, onde tutulacağı içia ıdeolojik mülâhazalar esaslı kararlarda baş rolü oynaraazlar. Bu sebeble Rusjanın idsrî \e içtimai mezhcbi ne olursa olsun. şimdilik onun yalnız askcri>ve sivasî bünjesinin faalhette devauu müttefiklere lâzun olduğundan onlar daha çok bu ciheti dikkatte tutarlar. Demek oluyor ki, Rusyayı ayakta tutmak ve onu, Almanların ilkbaharda \"urmağa hazırlandıkları kat'î oluın dârbesine karşı korumak muttef'klerin bu günkü en hajati bir vazifesidir. O halde onların bu vazifeji nasıl ve ne dereceje kadar yapbklarım bilmek ehemmiyotlidir. Muttefiklerin Rusj aya yapacaklan maddî yardım nmumiyetle iki türlüdür. Biri Rusyaya uçak, tank, top, silâh, malzeme ve ham madde vermek, diğeri ona bilfiil askerce ve kıt'aca yardım etmek. Birinci türlü jardunı yapmak için İngilteredeıı ve Amerikadan Rusyaya giden deniz ve (Arkası sahife 3 sutun 5 te) Millî Çin hükumeti umumî seferberlik ilân etti ((Fransa dirilecek^ bir büyük devlet çökecektir» diyor İtalyanlara göre Şimalî Afrika Amerikalıların kontrolüne geçmiş Stokholm 29 (a a.) General Weygand, İsveçte çıkan Syosvenka Dagbladet gazetesine bir miilâkat vermiştir. General Weygand şöyle diyor: (Arkası sahife 3 sütun 5 te) f Şark cephesi JAPONYA BASININDA Ruslara karşı homurdaıtıtıalar başladı Şimal çevreleri, Havay'a nisbetle bir taş atımlık yerdir. „ Tokyo 29 (a.a.) Ofi Havas: Kokumi gazetesi, şımal mudafaası meelesinın onemıne dıkkati çekmektedir. Gazete diyor ki: € Şımal çevrelerıle Japonya arasındaki izakhk, bizi Havai, Batavya, Rangoon[an ayıran uzaklıkla ölçüldüğü takdirde dr taş atımı uzaklığı demektır. Moskovadan, bilhassa balık avı rauaıedesi ve Mançuri hududlan meselesineki hareket tarzım aydınlatması ıstenmeli ve bu suretle AngloSakson manevalarmın RusJapon munasebetlerinı zeirleraesine son verilmelıdir.» Gandai adındaki mecmuada da şu saırları okuyoruz: • Şİmal meselesi yalnız Rus meselesi eğı!, ayni zamanda Amerikan meselesidir. Japonyanın hava müdafaalarmı îuvvetlendirmesi elzemdir. Çunkü Ameıka harb filosu msasmdan ziyade uçak nşasma onem verecektır. Uçarkalelenn aaliyet sahası 3000 kılometre ile 5000 kilometre arasındadır. Halbukı Tokyo ile ıatı Aleusyen adaları arasındaki uzaklık 000. Tokyo i!e Kamçatka arasındaki uakhk ise 2000 kilometredir. Birleşik Amerika, Kamçatka veya Siteryaya doğru ilerlediği takdirde bu tamamen taarruzî maksadlarla olacaktır. Hazırlıklarımızı düşmanın yakın bir geecekte boyle bir taarruza muhakkak suette girişeceği düsüncesine göre yapmalıyız.> Finlandiyaya sulh beyannameleri atıtdı Fin körfezinde 10 Rus tayyaresi düşürüldü Gephenin muhtelif kesimlerindeki muharebeler siddetle devam ediyor Berlın 29 (a a ) Alman ordulan başkumandanlığının tebliğı: Kerç yarımadasında Alman savaş tayyaerleri, toplu bir halde bulunan duşman zırhlı arabalarını yok etmışlerdır. Novrosisk'e yapılan hava akınlarında liman ve demiryolu tesislerıle iki tıcaret gemisine bombalar isabet etmistir. Donetz çevresinde Rumen ve Alman kıt'alan, bazı kesimlerde şiddetli düşman taarruzlarını püskürtmüşlerdir. Doğu cephesinin muhtebi keshnlerüıde duşman, boş yere taarruzlarına devam etmistir. Şiddetli müdafaa savaşlan esnasırda düsmana yenıden kanlı zayiat verdirilmiştir. Şimal burnu deniz çevresinde Alman (Arkası sahife 3 sutun 2 de) St. Nazaire bashtm Londra 29 (a.a.) Bir Amerikan radybsunun almanca verdiği bir haberde Rudolf Hess'in melankoliden mustarib olduğu ve bu yüzden bulunduğu binada doktor nezareti altında bulunduğu bildirilmektedir. Bu habere gore, Hess'in kendisini öldürmesinden korkuluyor. Bu haber hakkında Londrada tefslrat yapılmamaktadır. İngilizlere göre muvaffak oldu ve büyük havuzun medhali tahrib edildi M kb a h a r taarruzları beklenirken Amerikanın Ruslara malzeme teslimatı hazirana kalmış Bir İngiliz gazetesi diyor ki: "Kızılorduyu kış harbi bitirdi, derhal yardım edilmelidir,, Maltaya yapılan korkunc hiicum Lavaletta şehri tanınmaz bir hale geldi Malta 29 (a.a.) Havanın aşağı tabakalanna kadar inen kalm bulutlar yüzunden Alman kuvvetleri dün altı saat süren taarruzu esnasında gece hareketleri taktığıni kullanmıştır Öğıeden başlıyarak duşman bomba tayyareleri kaleyi hedef tutmak şartile beser dakika ara ile adaya yaklaşmışlardrır. Israrla (Arkası sahife 3 sütun 4 te) 1 Fransız sahillerinde muhendis Tod tarafından yapılan betonarme ve mustahkem denizaltı sığınakları, rokanda seferden donen bir denizaJtı sı^ınata giriyor Vaşıngton 29 (a a. ) Kafkasya veya Musula ve yahud belki de Almanyanın pek ziyade muhtac olduğu petrolları İhtiva eden bu iki çevre istıkametinde Nevyork 29 (a a ) Foreign Corre=ayni zamanda mmzzam bir Almap tapondance ısmindekı haftalık Amerikan arruzu lmkânı Vaşing'on resrnî mahmecmuasmda Japonların Pasifiktekı ka fillerini meşgul etmektedır. (Arkası sahife 3 siıtun 7 de^ (Arka» salıUe 3 sutun 3 te) Pasifikte Japon kayıbları ve Şiberyaya taarruz rivayelleri Maltada tahrib edilen tarihi bioalardaa Saint Jean şovalyelerinin sarayj