30 Mart 1942 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1
bu Pazarertesi 30 MART 194 m KL Hava Kurumunun TELGRAF: TELEFON: 24310, 24318, 24319 Etimesitta kurduğu anın Essliyete geçtiğini dün okuyucula- TAN EVİ ISTANBUL, Ankara enddesi Ne, 102 el TAN, ISTANBUL YEDİNCİ YIL — No. 2374 yeni Ait Hazırlıklar Şehrimizin * İhtiyacı İçin Ofis Emrine Verilen Yiyecek Maddeleri, Bakkallar Eliyle Halka Satılacak İstanbul vilâyeti dahilinde da- Bitılacak olan ilk parti 150 ton Pirinç, 150 ton fasulye, 100 ton Ilgur, 1600 teneke beyaz peynir Ye 600 teneke sadöyağının tevzi Üsteleri bugün mıntaka ticaret Müdürlüğü tarafından hazırla - Macaktır. Liste, bölge iaşe ve ti- #ret müdürleri tarafından kont- tol edilecek ve bunları satacak o müesseseler listede gösteri - | "V., Ordusu Vazifeye Çağırılıyor “Amerika Sovyetlere Malzeme Teslimatını Hızlandırdı 80 Tümen İstemiş ! ç Vaşington 29 (A.A.) — Kafkas Ya veya Musul'a ve yahut belki > Almanyanın pek ziyade muh- ç olduğu petrolleri ihtiva eden İki çevre istikametinde ayni yamanda muazzam bir Alman ta- Wruzu imkânı Vaşington resmi illerini meşgul etmektedir. Roosevelt'in Rusyaya harp mesi teslimatinm hızlandı - himası için on gün evvel verdiği nirlerin cuma günü neşredil - Mesi de bunu göstermektedir, tuslar önce, bir milyarlık an- ma hükümlerine göre vadedi- & bütün malzemenin martta ve # €n geç nisanda teslim edilmiş ağı vaadini almışlardır. Son- t teslimatın hazirandan evvel #damlanamıyacağı öğrenilmiş - Beyaz saray #nahfilleri, Rusyaya Şçpilan sevkiyatın terelhi hakkinda “develt tarafından verilen emirler- A sonra Sovyet kuvvetlerinin Ak İ* Almanya, taarruza girişmeden ön- © müttefiklerinden yardımlarını 80 mene çıkarmalarını istemiştir. Hit “İN vurmak için hangi noktayı ter- Ap” Sonu; Sa: 2: s6 Rauf Orbay, Krala İimatnamesini Dün Takdim Etti hş Londra 29 (A.A.) — Türkiye- M9 Yeni Londra büyük elçisi B. tayin Rauf Orbay dün İngil- ge Kralına itimatnamesini tak- em etmiştir. Mutat protokol ge“ yekince yapılan bu törende Tür- k)e büyük elçiliğPerkâni hazır al unraştur. len miktarı toprak mahuslleri 0 fisinden alacaklardır. Şehirde 2000'den * fazla bak” kal dükkâni bulunduğu için Bun- ların hepsine birden mal veril - mesi halinde satışların kontro - lünde güçlük çekilecektir. Bu iti- barla petrol ve kahve tevziinde olduğu gibi her mıntakada satış ların mutemet bakkallar eliyle yapılması muhtemeldir. Mrl. Pefain Laval İle Barışmıyor gin Almanya Vichy'den Bu Sefer de İktisadi İşbirliği İstemiş! İtalyanlar, Ciddi Şekilde Hoşnutsuzluk Gösteriyor Bern 29 (A.A. — İtalyan ajan. sı bildiriyor: Vichy'den gelen haberler Petain hükümetinin Bir leşik Devletlerin mütalebatını şartsız kayıtsız kabul ettiği hak- kında Vaşingtondan alınan haber leri teyit etmektedir. Filhakika Darlan, Amerikalıların teklifle - lerini zoraki kabul ve işgal altın da bulunmıyan Fransa ile Şimali Afrikaya Amerikan konsolosla - rmın gönderilmesine müsaade et miştir. Bu suretle, bu topraklar Birleşik Devletlerin kontrolü al- 477 Sonu, Sa 2; S0: 1 roza “bildirmiştik. Bu resimde, olarak -yeni' tesisleri gezen heyet Âzasını Erzak Tevziine GÜ ETİMESUT TAYYARE FABRİKASINDA a Kurumun davetlisi görüyoruz. ! Bir Bulgar | Gazetesinin Yazdıkları “Türklerle Kavga İ Etmek İçin Bir Sebep! Göremiyoruz., —— Şimdilik Münasebetleri|! TAT Çin, Umumi Seferberlik İlân Eti Japonyaya Karşı Bütün Kaynaklarını Kullanacak Avustralyaya Taarruz İçin Japonlar 12 Tümen Hazırlamışlar ! Çunking 29 (A.A) — Çin Icra meclisi, umumi seferberlik emri neşretmiştir. Başkomutan Çang- Kay-Şek'in isteğiyle alınan bu tedbir, Japonyaya karşı en bü- yük barp gayretini sarfetmek için iktisadi ve insan ihtiyatları bakımından umumi seferberlik yapmak maksadiyle hükümete hudutsuz salâhiyetler vermekte- dir. Hükümet bu surütle, bütün harp #ilâhlarını, ilâçları, gemile- ri, tekmil taşıt vasıtalarını, elekt- rik santralların ve makineleri müsadere etmek veya el koymak salâhiyetine malik olacaktır. Japonya Avustralya için 12 tümen ayırmış! Nevyork 29 (A.A) — Foreign Correspondance ismindeki hafta- lık Amerikan mecmuası, Japon» ların Pasitikteki kayıplarını 140 bin kişi olarak tahmin etmekte ve bunlardan üçte birinin deniz- &r Sonu; Sx; X S7 Bozacak Mahiyette Bir Hâdise Olmadığına da Ayrıca İşaret Ediliyor j; Sofya, 29 (A.A) — Kral Bo- Fisin Berline yaptığı seyahat mü nasebetiyle yabancı ei Bulgaristan kesiminde durumun karışması ihtimali etrafmda en heyecanlı haberleri vermişlerdir. Resmi makamlar, bu şayialara İ- nanılmaması lâzım geldiğini söy lüyorlar. Ayni mahfillerde iş rek edildiğine göre, bilâkis son günlerde imzalanan Türk - Bul gar ticaret anlaşması hiç değil se şimdilik Ankara ile Sofya era- sındakl münasebetleri tehlike. ye koyacak mahiyette Avrupanın A5 Senu; Sa: 2; Si: 4 Bugün TAN Sütunlarında— | Ölümden Di r YAZAN: MAHMUT YESARİ Bu Nefis Eseri İkinci Sayfamızda Takibe Başlayınız “AŞ ZAFERE?! Almanya Geçen Harpte Nasıl Mağlüp Oldu? Yazan: CHURCHİLL Çeviren: İLHAMI SAFA Bu Tefrikamızı da 3 cü Sayfamızda Bulacaksınız Avustralyada müttefik hava kuvvetlerine kumanda eden General G. H. Brett GALATASARAY: 5 - VEFA: 0 # görünüş. (Tafsilât İkinci sayfamızdadır) NLÜK SİYASİ HALK GAZETESİ ba ta; Birinci Sınıf SARAY LOKANTASI! SAHİBİ: MUSTAFA NEZİH ALBAYRAK Seşme ve eşsiz yemekleri ve tam çeşitli mevsim balık ve levrek urfanda sebze ve nefis yağlariyle muhterem müşterilerinde İngiliz hava kuvvetlerine mensup Avro Manchester tipinde bom. arelerinin bir gece laarruzunu gösterir temsili resim Eskişehir 29 (A.A) — İnönü koşusu bugün Eskişehiri Sivrihi- sara bağlıyan o Akpınar caddesi üzerinde su kulesi ile stadyum a- rasında yapılmıştır. Koşuyu Ankara, Antalya, Edir ne, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, İstanbul, İzmir, Trabzon, Zongul- dak bölgeleri ve Maarif #emsili takımlarile beş grupta yapılan seçmelerde derece alan atletler girmişlerdir. Aynca Eskişehir Demirspor 2, Erkek lisesi bir, tay yare fabrikası bir, Kütahya böl- gesi bir takımla bususi olarak müsabakaya katılmışlardır. Anka ra bölgesi de iki takımla temsi! ediliyordu. 'Tam zamanında top- lu olarak hareket eden atlerler birinci kilometreden itibaren ar ka arkaya bir hat üzerinde sira- ARK CEPHESİ Harkof Ve . Kalinin Kesiminde Son Beş Gündenberi Şiddetli Savaşlar Olduğu Bildiriliyor Sovyetler, Leningrat Bölgesinde Yeniden İlerleme Kaydettiler Stokholm 29 (A.A.) — Havas - Ofi: Havaların fenalığı doğu cep- İhesinin bir çok kesimlerinde şid. detli savaşlara engel olmamakta- dir. Ruslar Murmansk bölgesini te- mizliyerek İngiliz malzemesinin sevk edildiği bu limanı tehlike. den kurtarmağa çalışıyorlar. Leningrad'ın doğusunda Gene- fal Fedikuniski, şehri kurtarmak için yeni bir teşebbüs yapmış ve 12 kilometre kadar ilerlemiştir. Şimal - batı kesiminde mü delenin merkezi hâlâ Si Russa'dadır. Ruslar şehrin bi liyölerine girdiklerini bildirmiş lerse de buradaki savaşların geli- simi hakkında henüz tafsilât yok tur. Kalinin cephesi son beş gün i- İçinde şiddetli savaşlara sahne ol! R. Hess Rahatsız Londra, 29 (ALA) — Bir cadyosunun Almanca verdi; berde Rudolf Hesvin ( melânkoliden mastarip olduğu ve bü yüzden buhın- duğu binada doktor nezareti altmiz yulundağu bildirilmektedir. Bu habere göre, Hess'in kendinizi İdidürmesinden korkuluyor. Bu haber hakkında Londrada tefsi. rat yapılmamaktadır. İnönü Koşusu Dün Yapıldı Eskişehirde On Binlerce Halkın Hazır Bulunduğu Müsabakada Takım İtibrile Ankara Birinciliği Aldı lanmışlardı. Birinci smıf atl birbirlerini geçmek için ati na başlamışlardır. Eşref, Saba - battin, Mustafa Kaplan, Riza İş- man, Behzat, Hüseyin gibi milli takıma mensup atletlerin zaman zaman sürdükleri koşuda üçüncü kilometreden itibaren bir takım : 49005 St. 'Nazaire Baskınının Tafsilâtı Büyük Havuzu Tahrip İçin 5 Ton İnfilâk Maddesi İle İç Limana Sürülen İngiliz Muhribi Hedefin Yakınında HavayaUçtuLondra Neticeden Memnun Almanlar, İhraç Edilen Kıtaların Tamamile Yok Edildiğini Söylüyor Londra 20 (A.A) — Evvelki gece Saint Nazaire'e yapılan İn- giliz taarruzu hakkındaki resmi tebliğ şöyle demektedir: Akına iştirak eden kuvvetlerin öndükleri Saint Nazsire İmiştir. “Campel Town,, gemisi cumartesi sabahı tesbit edilen taarruz plânına gö- re yalnız dört dakikalık bir ge. cikme ile büyük havuzun metha- line atılmıştır. Bu geminin eski bir Amerikan muhribi olması ha- sebiyle baş tarafı tahliye edil miş ve buraya beş ton patlayıcı madde konulmuştu. Sefer heye. timize başka tahrip işlerini ta mamlamak ve infilâkten evvel çekilebilmek için lüzumlu zamanı elde etmek maksadiyle geminin baş tarafına konulan yüksek in- filâk maddelerini muayyen za. manda patlatacak tertibat slm- mış bulunuyordu. Akıncılarımız çekildikten sonra ağır bir infilâk duyulmuş ve gözle görülmüştür. “Campel Town,, gemisindeki tay l A7” Sonu; Sa: 2; S0: 3 gruplar meydana gelmiştir. Ar Sonu; Si sı St. Nazaire baskınma iştirak eden seri hücumbetları TENE | Günlek KAZIN AYAĞI ÖYLE DEĞİL! D' işlerine dört elle sarılan Ulus gazete sinde okuduğuma göre tuhafımıza giden “kazın ayağı öyle değil, tâbiri, eskiden medröse tahsili yapanların dil pelesengi olan “kaziyye öyle değil,, sözünden çıkma imiş. Ben onu Nas raddin Hoca ile Timur arasında geçen tek ayakl: kaz fıkrasına dayanıyor sanırdım. “Kıvır zıvır,, ın da aslı, yine ağzı “Kebir.ü- sagir,, den başka bir şey değilmiş. Bir ekim aleti olan “pulluk”, ilkönce bize Almanyadan gelmiş ve bu dil- deki “pfluk”, bizde değişerek “pulluk” a çevrilmiş. “Dil Köşe miz; muharriri şöyle diyor: “Fransızcada olduğu gibi bizde de meze tarihi) yazılsa kimbilir ne meraklı şeyler görür. Bu iş yalnız meraklı şeyler görmek bakımından değil, ya rinki büyük sözlüğümüz ve ansiklopedimiz ancak onlarla ta- mamlanacağı için de lüzumludur; modern bir sözlüğün, kelime asıllarını bize öğretmesi şarttır. Meselâ fransizes bir ansiklo. podiye baktınız mı, italyanca çocuk oyuncağı demek olan *popea,i kelimesinin, süse pek düşkün olan Roma İmparatori- çesi Poppaea'dan alındığını, fakat fransızca “poupde, nin küçük kız mânasında lâtince “pupa, dan çıktığını, güzelec ve kısaca anlativerir. İşte İnönü Ansiklopedisinde de “pulluk, a göz gez dirirsek yukarıdaki “pflug,. kelimesiyle ilişikli olduğunu da böylece öğrenmeliyiz. Geçen gün, “özerlik,, veya “üzerlik,, denilen ve yeni doğan çocukları tütsülemekte kullanılan tobum adının aslını ettim. “Özer, öztürkçede “üzeri, ninde anlattığı gibi üst, kabuk, arka, sırt, dış taraf mânalarına geliyor. Bu tohumun tüt süsü çocuğun dış kısmına, yâni derisine, tenine, sivilce ve pi- şiklerine faydalı sanıldığı için mi böyle denilmiş? Dil, tap ve nebat bakımından düşünülecek, fikir danışılacak ve doğrusu bu lunup sözlükte kelimenin yanına yazılacak bir nokte değil mi? “Ödağacı,, ındaki “öd,, ü arapça, yahut hintçe diye gösteren 2sk) lügatlarımız bu güzel kokulu kuru dalların yakılarak kul- lanıldığını göz önüne getirip niçin türkçe ateş anlamına gelen “ot - od., ile benzerliğine dikkat etmemişler? Görülüyor ki ya- rının sözlüğünü yapmak için posteki saymak ve kılı kırk yar mak lâzımdır ve lügatçilik de budur. Şimdiye kadar türkçe lü- gat yaptıklarını sananlara şöyle diyeceğim gellyor: “Kazın ayağı oyle değil!,
