1 Mart 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün bütün İstanbul mevsimin en güzel Türkçe sözlü, sazlı ve şarkıh filmiıü gdrüyor ALİ : BABA Kırk Haramiler Elhamra Sinemasında . 18 İnCI yil SflVI \ 6 2 9 8 u m h u r iyet ISTANBUL = CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet Istanbul Posta kutusu: İstarAul No. 246 Telefon: Başrnuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 Pazar I Mart 1942 Yeni sene bütçesi 384 milyon lira... Masraf bütçesinde geçen yıla nisbetle 74 milyon fazlalık var Avrupaıım Endişesî Alabildiğine kanşık ve karanlık bir istikbale karşı Avrupanın tatmm olunmak ihtiyacı içinde çırpındığı gözle görülen ve adeta elle tutulan bir hakikattir lmanya şark seferine giderken bajrağına iri harfli okunaklı yazılarla (tahribkâr biı rejımden Avrupa medenijetini kurtarmak için) sozlerini yazdı, ve bu itibarla bir nevi haçhlar seferi mahiyetini verdiği bu harbe Avrupa milletlerinden kiDii sembolik. kimi hakikî ortaklıklar kazandı. Şark seferinin bu mucib sebeblerile 1939 eylulünün 23 ünde Sovyetlerle adeta ittifaka benziyen bir saldırmazlık paktı imza etmis ojan Alman>anm o zamanki harckcti arasında bir tezad var mıydı? Rusya 1939 ejlulunde Avrupa için tehlike değil idi de 1941 senesi >a7ında mı tehlike olmuştu? Eğer tezad aranacaksa bunu yalnız jukarıki iki tarih arasına hasretmek doğru ve kâfi değildir. Malum olduğu üzere NasyonalSosyalist Almanya dahilî siyasetini yahodi duşmanlığı kadaı kuvvetli bir bolşeviklik duşmanlığına da istinad ettirmişti ve bu sijasetin alemdar çefi olan Adolf Hitler 1932 jılından 1939 yıhna varıncıya kadar komunizme hücum etmek için bolşevikliği en şiddetli Uadelerle hırpalamakta devam etmişti. Ve jalnız bu kadar değil, nasyonal sosyalizmin bu bolşevik duşmanlığı komtınizm aleyhtan bir paktla muahedelere konularak haricî siyasette vesika^a bağlı bir mahiyete kadar ileri goturulmuşrii. Komunizmle mücadele ederek doğmuş olan İtalyan faşizmi bu meslekte Alman>a ile birleşmek için ha>di hanrdı. Antikomintern, adı ustünde mutlak olarak komünizm alej htarlığını güttiığü ve Rusyada enternasyonal komünistle devletin bir şey mi, yoksa a>rı ayn şeyler mi olduğu tasrih edilmiyerek bir nevi devekusu halinde tutulduğıı için formül, icabında zavahiri kurtaracak bir elâstikijeti haizdi. Dünja efkârı umumijesi antikominterni Bus alejhtan bir hareket olarak telâkki etmekte tereddüd etmiyor, fakat antikomintern paktına iştirak edenler sırası ö>le geldiği zamanlarda prensipe hücura eden bu hareketin Rus devletile alâkası olnrnacağını sojlemekte zorluk çekmiyorlardı. Ne hacct, binnefıs Rusya enternasyonal komünıste nispetle kendi devlet vaâyetinin hakikî mahijetini söylemeğe davet ve icbar olundukça bunların ayrı şeyler olduğunu ifade ediyordu. Hulâsa binnefıs Rusya haric olmamak ve antikominterne katılan Japonja da dahil olmak üzere bu konıintem ve antikomintern mevzuları etrafındaki siyasetin bütün alâkadarlan doğru ve kesin bir hareket hattını benimsemiyerek vaziyeri icabma göre idare ediyorlardı. Bu idare sayesindedir ki antikomintern paktlan Rusya ile bu paktı kuran. tutan ve yürüten devletler arasındaki münasebetleri kırmadı. İspanyol dahilî cidalinde bu mesele için harbedilmiş ve kan dökulmüs obnasma rağmen. Evet, İspanjol dahilî harbi hakikatte komintern ve antikomintern ihlilafının çarpısmasmdan baska bir sey değildi. ve vüzde >üz haricî tesirler altında ce Fen Fakültesi Dün Yan Maliye Vekilinin verdiği izahat Mühim bir kısmı millî müdafaa tedbirlerimize tahsis olunacak fazlalık yeni membalarla ve milletimizin göstereceği fedakârlıklarla kapatılacaktır Ankara 28 (a.a) Maliye Vekili Fuad Ağrah 1942 bütçesi hakkında bir yazarımıza şu demeçte bulunmuştur: « 1942 malî yılı bütçesinin umumî yekunu (384,035,101) lira olarak tespit e<3ilmiştir. İçinde bulunduğumuz sene bütçesine nazaran bu yekun (74 294.705 lira fazIadır. Dün geceki yangindan elim bir inüba: Tarihî Zeyneb Hanım konağı son dakikalarmda; atcş bütün binayı kaplamıs ve çarjyı sarmısto Ateş laboratuardan ( Müttefiklif^ m. tPbiiği > \ çıktı Fazlalık sebebleri Bu fazlalığın bir kısnu, başta tasarruf bonoları olmak üzere, millî mudafaanın fevkalâde ihtiyaçlarj içm yapılmış veya bunlara karşılık tutulmuş muhtelif isııkrazlar mürettebatma karşılık olarak Düyunu Umumiye bütçesine konulan mıktarlardan ilen gelmektedir. Fakat en mühim fazlalığı, uçüncü senesine gırmiş olan Avrupa harbinin iktısadi tesirleTi altında gittıkçe artan hayat pshalılığının umumî hizmetlere inıkâsı nedcesi olarak, şubat 942 den itibaren maaş (Arkası tahife 2 sütun 1 de) Yangm Zeyneb Hanım konağı Cava önünde tamamen yandıktan sonra, deniz harbinden sabaha karşı söndürüldü sonra... Japonlar dün fŞarkcephesi I harekutt. ogleyın adaya çıktılar Sıvastopolda, • • W % 0 Maliye Vekili Fuad Agrah JaponRus Uçyerde deniz münasebatı muharebesi gerginlesmiş Sakalin sahillerine • • Laboratuarlardaki eşya kurtarıldı Fakat fakültelere aid evrak yandı Zabıta ve Adliye tahkikat yapıyor 1 kruvazör, 3 muhrib mayin döküldü batırıldı, 3 kruvazör Moskovadaki Jatutuşturuldu r>on elçisi istifa etti Nevyork 28 (a a ) NewYork Times gazetesmın Bern muhabın büdırıjor: Moskovadan alınan bır habere gore, Sovjet topraklannda bulunan butun Japon mal ve mülkleri Scnyetler Birliği reisınin emrıle zaptedilmiş ve yabancı Tokyo 28 (a.a.) Japon umumî kamülkler komi<;er1ğinin kontrolu altına raı gâhinın teblıği: konmuştur. 1926 senesinde Rusların Cava sulannda hareket yapan Japon Vlâdıvostok'a karşı muhtemel taarruzdeniz kuvvetien, bu bolgelerde hareket lar için mükemmel bır hava üssü teşkıf yapmakta olan müttefıklerin muşterek eden Sakalin'ın şımal kısmını petrol işfilosu küllî kuvvetıle temasa gelmıştır. letmek üzere Japonlara terkettikleri beResmî tebbğe gore, çarpışrnada duşma lirtılmektedır. Moskcnada bir tefsirci, nın bır kruvazoru ve 3 torpldo muhrıbi (Arkası lahife 3 sütun 7 de) batmıştır. Japon kuvvetleri şımdi düşman kuvvetlerinden geri kalanı takib etmektedirler. Japon Başvekili Şarkî Asyadaki üslerin de alınacağsnı söyliiyor ? Vaşington 28 (a.a ) Bahriye sözcüsu, Bırleşık Amerikamn bazı birlıklerinın Cava açığında bır deniz muharebesıne tutuştuklanm ve netıcenin henuz belli olmadığmı ilâve etmiştir. Londra 28 (a.a.) Daıly Mail gazetesinın Batavia muhabirı, şu telgrafı gonderiyor: Japon fllosuna mensub birlikler. şu anda muttefık deniz fılolanle bir deniz savaşına gırişmış bulunuyorlar. Japon gemıleri Cava adasım ıstılâ etmek üzere büyuk bir taşıt filosunun geçebilmesi içm Cava denizini temizliyeceklerdi. Beyazıdda Üniversıte Fen fakultesınin bulunduğu Zeyneb Hanım konağı, dün gece saal 22,15 te çıkan bir yangm neticesinde rnaalesef tamamen yanmışür. Uzun yıllar İstanbul Darülfünununa, bilâhare Fen ve Japonlar Cavaya çıktılar Berlin 28 (a a.) Alman orduları Edebiyat fakülteBatavia 28 (a.a.) Holanda teblişinde Başkumandanlığırun teblıği: lerıne merkezlik kaydedıldığme göre, cuma günü oğleden Kırımda duşman hücum arabalarının sonra Cava açığmda şimalden gelen bir ve tayyarelerin kuvvetli bir yardtmile yapan bu eski sa(Arkası sahife 3. sütnn 2 de) ayni zamanda hern Sıvastopola, hem rayda ateş, gece yansından sonra Kerç yarımadasma hücuın etmiştir. Cebire kadar devaro reyan eden şiddetli muharebeler esnaetmiştir. Sabaha smda düşmanm hücumları püskürtülkarşı, koca binanın müş ve duşman ağır kayıblara ugramıştır. Savaşlar kısmen devam etmek ancak duvarları kal tedir. Sıvastopol önünde 9 hücum ara mış bulunuyordu. Kerç'te Rus taarruzları Çok ağır zayiata mal oldu, bütün cephede sürekli mubarebeler devam ediyor Japonlar ne kadar £xeter sınıfı kruvazör varsa bombalamışlar! Tokyo 28 (a.a.) Domeı ajansı bildiriyor: Düşmanla temasa girmeğe çalı=an J a pon bomba tayyareleri 27 şubatta Batavia sulannda bır İngllız fılosuna tesadüf etmişler ve Exeter modeli bir kruvazörü tutuşturmuşlardır. Kruvazör, rnanevra imkâmndan mahrum kalmıştır. Japon banriyesine mensub diğer bir tayyare teşkıli, ajTiı gun Batavai'ya takriYUNUS NADİ ben 30 mil mesafede düşmana aid 3 harb (Arkasi sahife 3. sütnn 4 te) (Arkası Sa. 3. sütun S te) Amerikadan Vişiye son ihtar «Vişi düşmana yardifflda bulunursa akıbet felâketli olacaktır» Fransa, Mihvere hîç bir suretle yardım etmediği hakkında teminat verdi Vaşington 28 (a.a.) Hariciye Nazırlığı, Bırleşık Amerıka hükumelile Vişı arasındaki munasebetlerin tereddüdunu izale etmek uzere bır tebliğ neşretmıştir. Bu tebhğde Fransız bıtaraflığının Vişidekı Bırleşik Amerika elç.si Amıral Leahy'ye salı gunu tevdı edılen Fransız notasında ıfade edıldiği sekildekı bıtaraflık teyidi kaydedihyor. Teblığe şu sözler ılâve edıliyor: • Bırleşık Arnerıka hukumeti, bütün onemlı meselelerı tenvir edicı mahi>ette izahat beklemektedir,» Öğrenıldiğıne gdre, bu meseleler MajArkasi Sa, 3, şütun 3 ttl İran Başvekili Fürugi na«l bası, Kenç yarımadasında da 35 hücum Yangm çıktı? arabası imha edılmiştır. Donetz cephesınde düşmanm çok bü Ateş, bina dahlyük kuvvetlerle ve hücum arabalarile lindeki fizik lâboyaptığı yeni bir hücum tekrar püskür ratuarından çıkmıştır; fakat sebebı tulmüştür. Keza doğu cephesinin diğer kesim henüz tespit edilelerinde duşman, hücumlarını hiç bir memiştir. Ateş başmuvaffakiyet kazanmaksızm tekrar et ladıktan bir müdmiş ve bu hücumlar kendısine ağır ka det sonra birdenbiyıblara mal olmuştur. Ordu ve S. S. re büyümüş, itfateşkilleri tarafından yapılan taarruzlar iye, yangın yerine geldiği vakit, binaınuvaffakiyetle neticelenmiştir. Doğu cephesınde yalnız dünkü gün nın Aksaray tram İtfaiyemiz yangını basürmak için son gayretini sariediyor düşmanm 75 hücum arabası imha e vay yolu cihetine müteveccih olan kısmmdan yükselen lunan konferans salonile diğer müştemfc dılmiştir. bir alev sütunile karşılaşmıştır. Bütün lâtın ve mahalielerin kurtanlmalannJI (Arkası sahife 3, sütnn 2 de) 'Arkası sahife 3, sütun 5 te) tedbirler, büyük binanın etrafında bu Iranda siyasî buhran Kabine azaları topyekun istifalarını verdüer Ankara 28 (Radyo gazetesi) Tahran. dan gelen bır habere göre İran kabınesı Baş\e!ul Purugıve toptan istifasını vermiştir. Esasen bir kaç gün evvel Ziraa" Nazın sınh! sebebierden dolayı hükumetten çekılmişti. Bu çekilmenin top tan istifaya basamak teşkil ettıği ve bu toptan istifatun harb durumu 'ile alâkadar bulunduğu tahmin olurjmakiadır. Felemenk Hindistanı fllosuna mensub bir torpido ve adası sahil müdafaa bataryalan, Zeyneb Hanım konağı yanarken baska bir manzara