28 Şubat 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün bütün İstanbul mevsıram en guzel Turkçe sozlü, sazh ve şarkılı fılmını goruyor ALİ { BABA Kırk Haramiler 18 inci yılsayı: 6297 Elhamra Sinemasında İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgral ve mektub adresı: Cumhuriyet İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Teleforu Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeb: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 h u r iyet Cumartesi 28 Şubat 1942 • HAL EDIB SinekİHİakkal 4 üncü b Millî romanlann şahe lurdı. Tanesi 100, çıktı. rekorunn 135 AHMED HALİD BEVİ 1942 yılı butçesi Icra Vekilleri Heyeti dün müzakere ve kabul etti Bugün Bütçe Millet Medisine verilecek Ankara 27 (a.a.) Icra Vekilleri Heyeti bugün saat 15,10 da Basvekil Dr. Refik Saydamın reisliğinde toplanarak 1942 bütçetini müzakere ve kabul etmiştir. Bütçe yarın Büyük Millet Medisine verilecektir. RaufOrbay Dün akşam Londraya hareket etti Ankara 27 (Telefonla) Dun Mıllî Şefimiz tarafından kabul olunan ve hükumetımizle gerekli temaslarını bitiren yeni Londra elçimiz Rauf Orbay, bu akşam Toros Ekspresile Adanaya hareket etmiştir. Buyiik elçimiz garda Hariciye erkânı, meb'uslar, bazı dost e!çiler ve arkadaşlan tarafından teşyi olunmuştur. Kendisinin yeni vazifesi başına hava yohle gitmesi muhtemeldir. Şark cephesinde k a r yığınlan içinde kaybolan siperlerde nbbet ve tarassud. Askerî vaziyet Berlin, taarruzların Ekmek istihkakı azaltıldı akimkaldığını Ağır işçilere 750, büyüklere bildiriyor Başvekilimiz Dr. Refik Saydam Bahar yaklaşırken Şark cephesindeki muharebelerin mahiyeti İki tarafın hazırlıkları hakkında tahminler Yazan: Emekli Ceneral Denizler Üstünde fe dunyamn butun denizleri ustunde Hatta jalnız bunların }uzlerinde değil, içlerinde, altlannda ve havalarında dahı. Butun dumayı kaplıjan harb, dun>a kurcsinin dorttc uçunu teşkil eden su unsuru uzerinde de gıttikçe artan olçulerde har vurup harman savurmaga başlamıştır Harb, dun\avı teskıl edcn kıt'alar arasına intikal etükten sonra bunun bojle olmasından \e gittikçe daba üyade boyte olacak olmasından tabiî bir şey olamaz. Muhariblerin bir kısmı denizlere hakimiyet iddıasında, diger kısmı denizleri onlara haram etmek da\asındadır. Bu karşılıklı iddıa ve dava simdi olanca şiddetıle çarpışmağa baslamıstır. Amcrika henuz harbe girmediği zamanlarda Ingiltereye jardım etmek için muhtelif ledbırler almıştı: fasıfiklekı bazı Ingiliz uslerinin Amerikaya terki mukabılinde elli aded eski Amerıkan muhribinin Ingillereye >erılmesi bu cumledendi Ondan sonra Amerika Ingiltereje jardım sevkiyatını ayrıca kendi donanmasile de hima\e\e karar \ e rerek bu maksadla Groenlanda \e Izlandaya asker çıkarmış ve bojlece deniz yolunun buyuk bir kısmının muhafazasını kendi uzerine alımstı. Ajlarla de\am eden bu de\re esnasında Almanya Amenkajı tahnk etmemeğe dıkkat ettıği gibi şurada \e burada tektuk Arnerikan gemileıinın nğradığı taarıuzları da Amerika sukutla geçiştirmek suretıni ihtijar cdıjordu. Hatta Geer adındaki Âmerikan muhribinin doğrudan doğıuja uğradığı bir taarruz bile Vasingtondan rastgelinecek her Alman \apuruna ates edilmesı için cmir \erildıği jolunda dalıa zhade sozde kalan sıddetlerın guıultusune boğulup gıtmıstı Her iki taraf için de daha zijade tereddud ve ihtıjatla geçirılen bu devrenin dajandığı sebebler şunlardı: Almarna bir de Amerika ile harb haline geçmek istemıjor, Beıs Ruzvelt de Almanyfcja karşı harbe gırebilmek için Âmerikan efkârinı kâfı derecede bırlesmiş bulmuvordu. Âmerikan . Japon müzakerelerinin akamete uğraması netıccsinde Pasifikte patlıvan jeni harb bu devreje nihayet vererek Ameıika jalnız Japoma ile değil, bütun Mih\er de\letlerile harb haline gecmiş bulundu \e bunun neticesi olarak jukanki tereddud \e ıhtijat de\resi kapandı, onun jeıine butun yerjuzunde alabildiğine genislık \e bujıikluk kazanmağa naınzed hâkıki bir dunya harbi kaim olmus bulundu. Artık iki taıaf elleımin ulasabildıği her yerde hasıralarına darbeler indireceklerdi, ve indirecekleıdır 300, çocuklara 150 gram ekmek verilecek İstanbulda, fâat 10 kuruşa indirildi ları aşağıdakı şekılde degıştınlmıştır* A Ağır işçilere 750, buyuklere 300 kuçuıclere 150 gram ekmek \ erılecektır B Pazartesı gunlerı ekmek kupon!arı mukabılinde \erılmekte olan un mıktan agır ışçıler ıçın 531 bu\ukler içın de 212 gram olarak tesbit Moskovaya göre.. Staraya Russa'da çevrilen 16 ncı Alman ordusu ormanlara dağıldı H. Emir Erkitet Şıddetli kısın devam ermesine rağ hazırlıyabiknek kudretini gosterememe^ men sark cephesinde Rus taarruzları I leridir. bir an bile dunnamıştır. Sovjet BasNıtekim Ruslar. Leningrad çevresinkumandanlığı asker \e malzcmcyi asla de Alman hatlarını yanyorlar, yaracakesirgemeden bunları ustbste dalgalar lar denirken bir de işiti\oruz ki Rus halinde kâh şurada ve kâh burada atese ordulan ve suvarileri Ilmen golu eeve oliime atmakta \e bazı jerlcrde nubunda bir Alman ordusunu sanyormevziî kucuk muvarfakıjetler elde et lar: hatta Alman ordusu kumandanı mektedır. Ancak Sov>et kıt'alarının bir teslim teklifini kabul ermediginden ona çok insan \e malzeme zajiatına mııka(Arkası sahife 2 surnn 2 de) bıl kazandıklari ve kazanmakta olduklan bu kuçuk basarıların askerî kı>metleri var mıdır? Varsa bunlar, sarf ve ısraf olıınan emek, kan ve harb malzeraesine değer mi? Bu sorguların munakasası fa>dasızdır Yalnız bu hususta diyebiliriz ki Sovyet Baskumandanlığının, Almanların şiddetli kıs dolajısile taarruzu bırakarak mudafaaya germelerinden itibaren onlan miımkun mertebe geriye atmak ve kabılse bozmak kararlan esas itibarile doğrudur. Aylardanberi taarruzlarda bulunmalanna rağmen ehemmiyetli ve kat'î hiç bir neticeye varamamıs bulunmaları icraartaki noksanlardan ileri gelijor. Bununla beraber unııtmamahdır ki Sovyet orduları, gecen jıhn >azında yedikleri pck siddetli darbeler neticesinde çok zayıflamışlardı. Buna rağmen onlarm karakıs ansızın ba<tıralıberi taarruza gecmeleri jani tesebbusü ele almalan Almanların kıs muddetince mu\akkaten mudafaavı ihtiyar etmelerinden ileri gelmiştir. Ankara 27 (a a ) Tıcaret Vekâletınden teblığ edılmıştırHukumet, 28 şubat 1942 cumartesi gununde vururluğe gırmek uzere ağır ışçıden başka \atandaşlara ierl!mekte olan gunluk ekmek mıktarının juzde urmı nıspetınde indınlmesine karar \ ernııştır. Bu karara gore. ağır işçilere gunde «750» vedl yaşmdan yukarı •tatandaşlara gunde c300», yedi ve daha aşağı vas'akı çocuklara gunde «150> gram ekmek \erılecektır. Bu tedbir, sureklı ve şıddetlı bir kıştan sonra hâlâ de\am etmekte olan \ağmurlar dolau<!ile hububatın dahılden ıstasvonlara naklinde uğranılan peçicı muşküller gozonünde bulundurularak her ıhtımale karsı me'mıd stoklanmızı korumak maksadıle \e mu\akkat bir muddet icin alınmı^tır 2 Ekmek 600 gramlık tek tip uzerınden ımal edılecektır. Ağır ışçıler bir butun ile bir çeyrek. buyukler ydrım. ve kuçuk!er de dortte bir ekmek alacaklardır. 3 600 gramlık ekmeğm fıatı Murakabe Komısyonu tarafından 10 kuruş cJarflk tesbıt Rus çefeleri de Alman hatlarının gerisinde büyük faaliyet gösteriyor Berlın 27 (a a ) Alman orau'arı Kırımda Alman ve Rumen teşkıllerı Sıvastopoı onunde ve Kerç yarımadamda Alman hatlarına karşı yapılan duşman taarruzlarını Sovyet kuvvetleme »ğır zayıat verdırerek puskurtmuşlerdır. Dogu cephesının başka kesımlerınde Sovyetlerın yaptıgı bir çok taarruzlar kuvvetlı ha\a bırlıklerıle desleklenen kara kuvvetlerlmızın mukavemetıne ;arpmış ve akım kalmıştır. "P ara,, pıyesı paylaşılamıyor! Şair Necib FazıL intihal iddialarına karşısadece «Isbat etsinler!» cevabmı verdi Litvinof'tttı endişe verici beyanatı Fin tebliği tstanbul Vilâyetinin tebliği Şaır Necıb Fazılın <Para> pnesi ŞeVılâyetten teblığ edılmiştırhır Tıyatrosunda oynanmağa başlandık1 28 2 942 cumartesi sabahmdan tan ıkı gun sonra, yenı bir sahne fırtııtıbaren halki veılıecek ekmek mıktar nası koptu. Muharrlr Yaşar Çımen, Muddeiumumılığe muracaat ederek bu p piyesın ıntıhal edılmis olduğu ıddı sile dava açmak ıstemıstlr. Yaşar Çimene gore «Para», fikir, kuruluş, şahıslar ve hatta bazı cumleler bakımından Italyan muhamrı Gherhardo Gherhardı'nın Oro puro Halıs altın. isnılı komedısınden almmıştır. Yalnız ondakı uç perde «Para. da beşe çıkarılmış ve bir kısım değışıklıkler yapılmışür. CArkası sahife 3, sütun 5 te) Cava adasına Âmerikan kuvvetleri getirildi Helsinkı 27 (a.a ) Fın teblığı Cephenın cenub kesimınde duşmanın nuhtelıf yerleıde topçu hazırlığından ionra yaptığı taarruzlar puskurtulmus:ur. Ikı gun suren çarpışmalardan son•a, dusmar. bu kes mde 400 olu za\ ıat ?ermıstır. Cephenın dıger kesımlerınde akvıyelı temas unsurlarmın faalnetı olmuştur. Cephenin cenub kesimınde bır hava şavasmda av tayyarelenm z duşmanın Itı av ta\\aresını dusurmu^ler ve ayıca 3 tanesını hasara uğratmi3İ?rdır Tayyarelerımızden bır tanesi dusurulmusse de pılot para=utle atlamağa \e ntlarımıza ınmeğe muvpffak olirı^tur " Ilkbaharda maddî yardım göremezsek, Hitler her şeye hâkim olacaktır,, Ruslann kaybettiği tayyareler Berlm 27 (a a ) Son alınan hajerlere gore Sov>etler, 26 şubatta 18 (Arkası Sa. 3, sutnn 3 te) YUNUS NADİ (Arkası sahife 3, sutun 4 te) Miidafaasından ümid kalmayan Rangoonda herşey tahrib edildi ve yakıldı Müttefiklerin 2 muhLosAngeles uzerinde ribi batırıldi; 2 kruuçanfar Japon değil, vazörle 2 muhrib yaralandı casus tayyareleriymiş! Iki tarafııı da yeniden Ne\jork 27 ( a a ) Mandalajdan A Bir Japon gazetesi Sovmeııkan ajanslarma bıldjrılıyor. Bir 110 ar tümen çıkarahava muzafferıvetıne rağmen Rangon'un yetlerin Siberya hududukuıtulması İçin pek az umıd vardır. Jacakları samlmaktadır (Arkası sahife 3, sütun 2 de) na mühim kuvvetler Ankara 27 (Radyo Gaze'esı) Ilkyığdığını hildiriyor bahaıda vukuu bekîenen buyuk Al Rangon şehri düşmek tizere Şark cephesine aid dikkate şayan resimlerden: Hıtler ve Mussolini geçen sonbaharda tayyareden cephe durumlannı gozden geçirijorlar 11 k b a îı a r taarruzuna hazırlıklar r~Koot*dinasyotT* I Heyetinin kararlan I Ankara 27 (Radyo Gazetesi) Yarın. Resmî Gazetede asağıdakı Koordınasyon Hejetı kararlan ıntışar edecekır. Pamuk ipliği tevziatı: 1) Pamuk ıplıgının tevzı ıslerının b j 'den ıda.esı ıcm alâkadar vekâlet emrme a\ıılrrı<! olan tahsısat 1 mılyordan mıhon lıraya çıkarılmi'=tır. Fakat Almanların simalde. Ladoga ve İlmen golleri arasile Leningrad çevresindeki durumlan o kadar guçtu ki Ruslann, ne olursa olsun bu vazi>etten Nevvork 27 (a a ) Lıtvmof, Sovistifade ederek ku\\etlerini burada lekyetler Bırllğı elçısı sıfatıle Bırleşık Amesif etmeleri \e Leningradı kurtarmaları rıkada bulunduğundanberı ılk defa verIa7im \e mıımkündur Onlar da bunu dıgı bır be>anat*a, AngloSakson'arla >apmağa çalışmıslar fakat mıı\affak mut^efıklerıne hıtab ederek ılkbaharnlamamıslardır Bunun sebebi her haldakı Alman İtalyan taarrazunda kende lâzım olan ku\\etlcri en can alıcı dılerınden azamî yardım 13*6*11 lştır. noktada toplnarak bu\uk bir taarruza Lıtvınof ezcumle demıştır ki: « Hıtlerm orduları, ıkı cephede btrden, hatta daha fazla cep>ıede yapılacak taarruzlarla yenılebıllr. Batıda bir mahalde ıyı teçhızath büyuk orduîar bulunması, eğer bu ordular doğudaki kat'î muharebe esnasında faaiıyete geçmezlerse, kâfı değıldır. Bu muharebe b't ıkten sonra garb cephesı ordulan için hedeflerlni tahakkuk ettırmek h u petrol ve müştaklanna daır Turk Ru susunda belkı ış ısten geçmış olacaktır. men tıcaret anlaşması mucıbmce Ru S o ^ e t zaferlerini çoğumsamamahdır. manyaya satılan pamuk, palamut hulâ Duşmanın kuvvetı sarsılmıştır, fakat hesası, balık yağı, tiftık, zeytınyağı ve nuz ımha edılmış değıldır. Eğer ılkbakreozot un tedıyelerı ıçın hususî blr fon harda luzumlu olan maddî yardımı gör» tesıs edılmıştır Bu tedıyeler Petrol O mezsek, Hitler, elme geçıreceği butun fısınce tesvıye edüecek ve mıktan Tıca. servetlerle her şeye hâkim olacak ve ıet Vekâleti ve Petrol Ofısmce mu>tere o zaman Müttefiklerin mağlubiyetten ken tespit olunacaktır. kurtulmaları ihtımah pek azalacaktır.» «0 zaman müttefiklerin mağlubiyetlerden kurtarılmaları ihtimali pek azalacaktır» Mahsul nakliyesi: 2) Bır bman ve\a demıryolu ıstasyoluna 3 Km mesafeye kadar uzak bulunan mubayaa mahallenne teslm edıecek mahsulun nakıl ucretı kılo başına ,5 kuruşu geçmemek uzere dusurulmustur. hubinde büyük rol oyuıyan Âmerikan «Ujan Kale. lerindea birisL. man Rus harbı hakkında muhteııf kavnaklardan haberler gelmektedır. Bu İskenderun limanı: haberlere gore Ruslar ılkbahar laarruzuna mevcud kuvvetlerıne ılâve olarak, Z) Mılli Korunma Kanunu hukumle70 ılâ 80 tumen sureceklerdir Malumıne te\fjkan iskenderun limanı De^ leı dur kı, Almanlar geçen ılkbaharda Rus Sumatrada Benkoelen ahndı Demıryolları Umum Mudurluğu emr'ne Tok\o 27 l a a ı Imparat&ıluk umu taarıuzuna muttefıklerıle bırlıkte 230 erılmıstır. tumenle baslamışlar, kış ayları zarfında mı karareâhı bıldırıvor Japon kuvvetleri, Sumatranm batı cepheye 20 tumen daha yollamak mscİaşe masrafları: sahılınde kâın Benkoeleh'ı 24 şubatta burlyetınde kalmışlardı Bu kuv\etİPr arasında jalnız A'.man kuvvetlerınm 4) Iase musteşarhgınm vılâyetlerdekı almı^laı^ır mıktan 200 tumendı aşe mudurluklerıle fıat murakabe teşkıBatırılan Müttefik gemileri Gelen haberlere gore Almanlar öru lâtınm 1942 jılına kadar 11 aylık kadro Tokvo 27 (a a ) Imparatorluk umumuzdekı ılkbahar taarruzu ıçın venı masrafları ıçın 689 500 lıra, ıdare masmî karargâhımn teblığı Bah açığında cere\an eden bir demz den 30 ılâ 35 tumen hazırlamıslardır ıafları ıçın de 210 500 lıra tahsısat Tıaret Vekâletl emııne venlmıstır muliarebesir.de Japon kuvvetlerı ıkı A Bunlar, sılâh altına alınmış bulunan merıkan ve ıkı F^lemenk torpıdo muh jenı kur'a erlerıdır. Bundan baska içRumanya ile ticaret için: rıbı batırmıslardır Ikı kruvazorle bir gal altındakı arazıde bulunan 40 Alman tumenı daha vardır kı bunlar da v.cp 5) Bu kararname ıhracat tuccarlarını torpıdo muhrıbını ağır hasara uğrat (Arkası sahife 3, sütun 7 de) (Arkası sahife 3, sutun 6 da) alâkadar etmektedir. 12/12,1941 tarüıii Sanghav 27 (a a ) Salâhıyetlı Japon kajnaıdarından haber verıldığıne gore Japonlar Rangoon un \aroslanna gırmıslerdır. • japontaarruzu tahşıdatı O T0O 200 100 +00 Birmanya cephesinde son vazi \eti ve Tavlandda Japon tahsidat g osterir harita