19 Aralık 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

19 Birincikânun 1941 CUMHURİYET Tecavüze uğrıyan Muhtelit Encümen dün geç vakte kadar bir bitaraf daha çalışarak lâyihanın müzakeresini bitirdi vvelki gün Japonlann HongKong'dan ötede olan bir Portekiz adasmı işgal ettikleri haberi yayılmıştı. Çok geçmeden Portekiz hükumeti bu haberin ash olmadıgını ilân etti. Dün de AvustralyaIılarla Holandalüarın kısmen Portekize aid olan Timor adasını işgal ettikleri Londradan teyid olundu. İngilizlerin anlatışına göre, Portekizlere aid olan adanın işgaline sebeb, Arustralyaya bir mcthal teşkil etmesidir. Bn methal Japonlann eline geçecek olursa, Avustralya tehlike ile karşılaşır. Çiinkü bu ada ile Avustralya lünanlanndan Port Darwln arasında dört yüz millik bir mesafe vardır. Japonlar, Timor adasını işgal ettikleri takdirde Avustralyanm bu limanını ve daha başka yerlerini kolaylıkla bombardıman edebilirler. .ijaponlann bu imkândan Istifade etmelerine meydan vermemek için Portekizin haklanna riayet şartile adanın onlara aid kısmını Işgal etmekten başka çare yoktu. Bu yüzden harbin sonnna kadar bu ada, müttefiklerin işgaü altında kalacaktır. Lizbon hükumetlnln bn hareketi nasıl karşıladıgı henüz belli değildir. Fakat, Portekiı ötedenberi İngilterenin müttefikidir ve haricî siyasetini İngilterenin haıicî siyasetine uydurmakla ve muvazi bir surette yürütmekle maruftur. İhtimalki Portekiz hükumeti, Timor adasının mnvakkat bir zaraan için işgal edilerek tnçilizlere müfid olmasından pek de rahatsız olmaz. fakat bn hareketi ses çıkarmadan karşıladığı takdirde, mukabil taraftan da ayni tarzda muamele görmek ve bir takım cailelerle pençeleşmek için zemin hazırlamış olur. Asü mesele, bir ada veya yarımadanın muvakkaten işgali de|ildir. İşgal «îhniyetinin hndud tanımıyan tugyanıdır. Ve bn tugyan karşısında bitarafIıga mütekabil hürmet esasınm temelinden yıkılmasıdır. Teamüle göre, Portekize aid bn adanın iki muharib taraftan hürmet görmesi, iki tarafm bu adaya dokunmadan ve bu adadan istifade etmege lülum hissetmeden birbirlerile cenkleşmesi idi. Bugün bu telâkkl, masnm Wr toyluk sayılacak derccede itibardan düşmüştür. Bu yüzden bitaraflık hürmet görmemekte ve askerî işs:al hususnnda önayak olmak nyanıkhk ve açıkgözlülük sayılmaktadır. Bnnlann. iki taraflı bir çok misali görülmüştür. Milletlerarası hukukun iflâçını ifade eden bn hâdiseler. hibin, sulh müesseselerine reva gördüjni en insafsızca saidınştır. Artık bitaraflıŞın bir tek hSmisi kalmıştır: Silâh knvvefi! Ve anr.ak silâhlanna güvenenler bitaraflıklannı kornyaMlirler. Ankara 18 (Telefonla) Meclisin Adliye, Bütçe, Maliye, İktısad, Dahüiye, Sıhhat ve İçtima! Muavenet Encümenlerir.den seçilen üçer azadan müteşekkil muvakkat encümen Salâh Yargı (Kocaeli) nin başkanlığmda bugün toplandı. Geç vakte kadar çalışarak millî korunma kanununun 14, 55 ve 65 inci maddeîerinde değişiklik yapan lâyihanm müzakeresini bitirdi. Encümenin mazbata muharriri Faik Ahmed (Samsun) tarafmdan bu gece mazbatası hazırlandı. Encümen. yann sabah erkenden toplanarak mazbata ve maddeleri tekrar gözden geçirecektir. Lâjiha, Meclisin yannkl ruznamesinde, yoksa da «gelen evrak> listesme konuldu. Ticaret Vekill Mümtaz Ökme •••iMiııınııııııııııııllllllinillli:!' Millî korunma kanunu nin yannkl umumî heyette söz alarak encümenden gelen lâyihanm ruznameye almmasını teklif edeceği anlaşılıyor. Haiz olduğu ehemmiyet ve müstaceliyet dolayısile müstaceliyetle müzakeresine karar verilmesi de çok muhtemeldir. Esaslarını dün bildirdiğim bu tadillerle her türlü mevaddm ithal yerlerinde yapılacak araştırmalar için idarî âmirlere veya tavzif edilecek memurlara hem araştırmak, hem de bulunan alıp tevzi etme veya satışa çıkarma salâhiyeti verilmektedir. Diğer bir hükümle de tevzi edilen malzemenin ancak verilenler tarafmdan kullanılması mecburiyeti tasrih edilmektedir. Cezaî hükümler de artırılmaktadır. 1 (Baştarafj 1 bıci lahifede) (Baştarafı 1 inci sahifede) VVellesley eyaletindeki kıt'alarımız, par pinde bir. Maryiand tipinde bir, Arizona lsk surette sıyrılmağa muvaffak olmuş tipinde bir, Utah tipinde bir ve tespit lardır. Ve şimdi Singei Krian cenubunda edilemiyen tipte bir zırhlı. Bundan başka iki ağır kruvazörle bir tekrar teşekkül etmektedir. sarmçlı vapur batırılmıştır. Penang'da vaziyet tehlikelî Londra 18 (a.a.) Bugün Londramn Tamir edilemiyecek surette hasara uğsalâhiyetli mahfiilerinde söylendiğine ratılan Amerikan gemileri şunlardır; gcire, Kedah eyaietinin cenub hududu California tiplnde bir zırhlı, Maryiand boyunca uzanan Kiran nehri cenubunda tipinde bir zırhlı, iki hafii knıvazör ve İngiliz gerilemesi Penang'daki tehlikeyi iki muhrib. artırmıştır. Başka gemiler de hasara uğratılmışsa Filipinde Amerikan ordusu da bunlarm yaraları yukarıdakiler kadar ağn değildir. Hava kayıbları 450 vaziyete haktm Vaşington 18 (a.a.) Bahriye tebliği: tayyaredir. Filipin cephesinde Amerikan kuv\'etTebliğde şunlar ilâve edilmektedir: leri vaziyete hâkimdirler. Vigan ve LeHavai adalarında yapılan hava ve deşospi bölgelerinde az miktarda düşman niz muharebesi esnasında Japcnlar kuvvetleri daima hücumlarımıza m=ıruz .hususi denizaltılar» kullanmışlardır. bulunuyorlar. Hava ve kara ku\"\'etleri Bunlardan biri Arizona sınıfından bir miz, sahil açıklarmda bulunan düşman saffı harb gemisine bir isabet kaydet gemilerine de hücum ediyorlar. rniştir. Bu denizaltılardan bazılan muHongKong'da vaziyet harebeden sonra dönmemişlerdir, Bu HongKong 18 (a.a.) Salı sabahı tarihî muharebede hiç bir Japon harb neşredilen tebliğ: gemisi batmamış ve hasara uğramamışGece sakin geçmiş, yalnız bu sabahın tır. ilk saatlerinde bir bombardıman yapıl Adalarda ve Ma'ezyada harekât rmştır. Şimdiye kadar alman haberlere lokyo 18 (a.a.) İmparatorluk umuaöre hasarat azdır. mî karargâhının ordu şubesi bildiriyor: Çin karargâhile lemas muhafaza Luzon adasınm şimalinde Appari'de ediliyor karaya çıkanlan Japon kuvvetleri bir Hong Kong 18 (a.a.) İngiliz umu düşman üssünü işgal ettikten sonra cemî karargâhının tebLği: nuba doğru ilerlemektedirler. Gece esnasında kayda değer bir hâBaşka bir Japon kolu Luzon'un şimali dise olmamıştır. Kouantang şimalinde garbî sahilinde düşmanın mukavemetini iîerliyen Çin kuvvetleri umumî kararkıımak üzeredir. gâhı ile teması muhafaza etmektedir.» Ayni adanın cenub sahilinde karaya Ruzvelt «harb uzun sürecek» diyor çjkan başka Japon kuvvetleri LegaspiVaşington 18 (a.a.) Harb zamanında nin şimali garbî bölgesini işgal ettikten grevlerin önüne geçmek çarelerini araşsorira şimal istikametinde ilerlemektetırmak için toplanan endüstri ve iş konferansında beyanatta bulunan Ruzveit dirler. HongKongda Japon kıfalan taamızdemiştir ki: ömer Rıza DOĞRUT. laruıa devam etmektedirler. < Harb uzun sürecektir.» Malezyada bir Birmanya hava üssü Reisicumhur hiçbir arızaya uği'amadan müdafaa istihsalâtınm tacili için cu olan VictoriaPoint'i işgal eden kuvvetma gününden evvel ittifakla bir karar lerjmiz Kra berzahı bolgesinde sür'atle verilmesini istemiştir. ilerlemektedirler. Kuzvelt Büyük Okyanusta «temizlik» Singora ve Kotabahru bölgelerinde Adana 18 (Telefonls) İngiliz futbol yaparak sür'atle harbe nihayet verilme kıt'alarımız İngiliz makineli kuvvetlericulan bu aksam Toros ekspresiie saat si imkânı olacağı hissine kimsenin ka ni tahrib ettikten sonra ileri hareketle:.8 de İstanbuldan buraya geldiler. Gar pılmamasmı tavsiye etmiştir. lir.e devam etmektedirler. da, hükumet erkânı, İngiliz konsolosu, Müttefikler harb meclisi kuruluyor HongKong'a ağır hava hücumlan spor bölgesi erkânı, sporcular ve halk Vaşington 18 (a.a.) Umumî surette Tokyo 18 (a.a.) Domei ajansı, Kautarahndan karşılandılar. Sporcular na iyı haber alan «Foreign Correspondance» rnma kafile reisine bir bukct verildi. mecmuası yakında bir «müttefik mühim lan'dan bildiriyor: Japon hava kuvvetleri, ağır toplarm Misafirlerimizin istirahatleri temin edil mat meclisi» ile bir «müttefik harb mecmlştir. Yann saat 9 da misafir sporcular lisi» kurulacağını yazmaktadır. Mecmua yardımile HongKong'un bombardımaValiyi ve Belediye reisini ziyaret ede peçen harbde Amerikanın harbe girdigi runa bu sabah tekrar başlamıştır. İngicek, 11 de Atatürk heykeline çelenk ko zaman olduğu gibi uzun gecikmeler ol lizler, tesirsiz bir ateşle mukabele et yacaklardır. Saat 14,30 da da Adsna mıyacağmı kaydeylemektedir. mislerdir. Bombardıman esnasında, Etadında İçel muhtelitile ilk maçı ya İngilizler Timor adasını işgal ettiler HongKong valiîik binasına ve müteadpacaklardır. İngiliz takımı cumariesi Londra 18 (a.a.) Avustralya ve did resmî binalara isabetler olmuş ve günü de Adana muhtelitile ikinci bir Yeni Zelanda kuvvetlerinin cenubl Pa mühim askerî tesisler harab olmuştur. ırüsabaka yapacaktır. sifikte Portekize aid Timor adasmı iş Hong adasının şark kısmı, baştanbaşa gal ettikleri Londrada resmen teyid e alevler içindedir. dilmektedir. Kıt'alar muiıalefete ma3 Amerikan denîzaltısı, Vîr rıız kalmamıçlardır. r ingilizAmerikan tebliği Japcn harb tebliği ( Basmakaleden devaml Türk askerinin cesaretini, kahramanhğını sitayişle anlatmıştır. Bundan başka yüksek hayranlık ifade eden sözletle Türkij'enin Dâhi ve Büyük inkılâbcısının, Türk milletini millî bir tekrar doğıışa götüren ve o zaman dahilî birliklerini temin yolunda mücadele halindeki ırilletlere aydınlatıcı bir örnek veren Atatürkün hatırasını anmışür. Büyük Elçimiz tarafmdan da teyid olunduğu gibi Alman milletinin dostça du> fularından pek mUtehassis olan Türk milleti, nezaket ve dostluk belirten bu sözlerden çok memnuniyet duymuşnı. Zaten Türk milleti ötedenberi Almanların büyük meziyetlerine, disiplinlerine vs sağlam enerjilerine karşı hep takdir lıisleri beslemiştir. Sürekli ve çetin bir ralışkanhğı jenyal mükemmelleştirrr.e ruhile birleştirmesini bilen Alman milletinin modern teknik sahasında erişüği büyük terakkiler, bütün dünyada ancak saygı ve hayranlık uyandırabilirdi. Çok senelerdenberî kendi reformlan ve kurııluşu ile meşgul olan Türk milleti. bu arada Alman milietinin hayrete değer çalışma kabiliyetini de gözö'nünde tutmaktan geri durmamıştır. «Almanyadaki muhtelif kültür müesseseleri, tahsillerini memnuniyetle Gcethe'nin memleketinde yapan yekunu fazla Türk talebesi için bir caâbe mihrakı mahiyetindedir. Türk hükumeti, Alnianyadaki talebelerinin tahsil ve terbiye işlcrini Berlinde bulunan umumî müfettişi vasıtasile gözden geçirir. Gösterilen bu alâka, memnuniyet verici olarak her iki memleket arasında küUürel bir bağ vücude geürmektedir. Cumhuriyet hükumeti bu inkişafı ileriletmek için elinden geleni yapıyor. «Bilhassa ticaret adamlarından teşekkül eden Almanyadaki Türk cemiyeti müteaddid azaya sahibdir. Her iki memleket arasında iyi inkişaf göstermiş, hatta faal hale girmiş ücarî temas mevcuddur. Büyük ehemmiyeti haiz bulunan bu ücarî münasebetler, hiç şüphesiz her iki millet arasmda mevcud dostça vaziyetin daha fazla inkişaf etmesine de yarar. «Berlinde bulunan Türk Ticaret Odası Alman Türk mal mübadelesi sahasında da teşvik edici bir rol oynar. Ticaret Odasuıın muntazam surette iştirak ettiği muhtelif sergiler, Alman pazarlarını Türk ihrac maddelerile tanıştırmak hususunda iyi bir vesile olmaktadır.» Görülüyor ki Türk Alman münasebetleri ötedenberi olduğu gibi şimdi dahi her cihetle en nonnal seyrini takib ediyor. Büyük Elçimizin bütün sözlerine hatime olarak pek yerinde belirttiği veçhile biribirlerini sayan ve scven iki millet. karşılıklı münasebetlerinin inkişafı yolunda ehemmiyetli bir merhale teşkil edecek olan Türk Alman dostluk paktını derin memnuniyetlerle karşılamışlardır. Türk Alman Yurdda ziraî seferberlik Münasebetleri Bütün istihsali köylüden beklememeli, ekim sahasını genişletmelidir (Baştarafı 1 inci sahifede) Hükumetimiz, ziraî istihsali artırmak üzere bazı tedbirler düşünüyor. Bunlan teker teker hepimizin, askerlik borcu kadar mukaddes bir vazife sayarak ele almamız, onların başarılmasını kolaylaştırmamız lâzımdır. Biz burada düşündüğümüz bazı çareleri haür'atmak istedik. Yurdun bu hakikaten hayatî davası önünde, tedbir•ere faydalı olabilecek yardımcı fikir saîıibi olanlar, hükumete arzedilmek üzere bunlan bize bildirirlerse memnuniyetle neşredeceğiz. Mülâhazalarımızı şöyle hulâsa ediyoruz: 1 İstihsal seferberliğüıin hedefi, harb yıllarından evvelki miktarda zeriyat temini değil, ekim sahasının vasatî iki milyonluk fazla istihlâk zarureti ölçü almarak genişletilmesi olmalıdır. 2 Yapılması muhtemel teşkilât bürolarda değil, behemehal tarlada çalışacak bir metodla kurulmalıdır. Her vilâyct ve kaza merkezinde ziraat dairesi, ziraat bankası ve toprak ofisi mes'ullerinden mürekkeb bir heyetin köylünün ekiminden a>Ti olarak, her mevsimde, mueyyen bir miktarda ekim yaptırmak va gene muayyen miktarda zahire stok etmekle muvazzaf tutulması bu maksadı temin edebilir. 3 Erkeklerinden % 2030 a askere alınan köylerde bunların tarlalarını ananevî imece usulile köylülerin kendiliklerinden kapatmalan mümkündür. Daha Eazla eksiklik olursa «ekim seferberlik heyeti» Ziraat Bankası kredisile bu noksanı tamamlar. Heyetten, asıl istenılecek vazife, arazi müsaid olan yerlerde, ziraat levazımı ve emekçi tedarik ederek bundan fazlasını temin etmek olmalıdır. 4 Gerek köylünün, gerek ekim heyetlerirün ihtiyacı olan tohumluk, pulluk ve sair çift levazımı zamanmdan evvel mahallerinde hazır bulundurulmalıdır. 5 Toprak Ofisi ve Ziraat Bankası mahsulü, kaza merkezlerinde doğrudan doğruya köylüden satın alırsa fiat artırmanm tesiri olabilir. Büyük merkezlerde vtya tren istasyonlarında, mutavassHtan mal almak usulüne nihayet vermelidir. Ancak bu sistem, köylüyü, şimdilik buğday ve arpadan daha çok para eden diğer mahsulleri ekmek zaruretinden de kurtarır. 6 Devlete eid ziraat makinelerini, asîmda köylü ve çiftlik sahibleri tarafmdan ekilmekte olan işlenmiş arazide kullanmak, bunların kıymet ve mesaisini israf etmek demek olur. Bu makineler, sür'atle su tertibatı ahnabilen veya yaz buğdayı. akdarı ve emsali ekilmeğe yararlı bulunan tamamen yeni arazide kullanılmahdır. Ekün sahası ancak bu suretle genişliyebilir. 7 Bu takdirde dahi az aktarma ıle' çok yer sürüp ekmeğe gayret edilmelidir. Üçleme yerine ikileme ile iktifa ederek fazla dönüm kazanılabilir. 8 Ziraî iş mükellefiyeti, askere aluımak suretile çift elemanı eksilmiş bölgelerde büyük bir semere vermakten mahrum kalabilir. Buııa mukabil çiftlik pahibleri, her mevsimin hububat çeşidinden muayyen miktar stok hazırlamskla mükellef tutulabilir. fBüyük Harbde, genişçe bir hadde ziraat yapmayı taahhüd eden askerî mükellefiyet erbabı tarlalarına iade edilmişlerdi. Biz burada kahraman ordumumn, istihsal yerlerinde bulunan unsur ve vasıtalarından yapılabilecek lstifadeleri bittabi mülâhazalarımızdan haric tutuyoruz.] 9 Dünyanm bir çok memleketlerinde parklar ve çiçek bahçeleri tarla veya sebze bahçesi haline getirümiştir. Bizde de umumî istihsal çerçevesi içinde, nihayet her ailenin mümkün olduğu takdirde kendi iaşe ihtiyaclannın hiç olmazsa bir kısmmı kendisinin yetiştirnıeKİni uhdesine ahnası zamanı gelmiştir. Çehir ve kasabalarda bahçesi olan her aile, toprağa gömeceği, meselâ şu kadar kök pataiesle bu kadar dizi bakla veya mercimek sayesinde, umumî ekim sahaBinı tasavvur edihnez derecede genişleteceğini takdir ederse seferberliğin tatbikı çok kolaylaşır. Hububat harici iaşe maddeîerini bizzat kaldırmak surotile hem kendisini, hem yurdu darlık belâsından kurtarmak bir iki dönüm bahçesi olan her vatandaşın elindedir. 10 Fakat bu bir itiyad ve terbiye meselesidir, halkı hazırlamak, bilmediklerinl öğretmek icab eder. Bunun İçin Ankara radyosunda ve her bölgede devamlı konferanslar vermek, toprağın ne zaman ve nasıl hazırlanacatını, mahsulün ne suretle kaldınlacağını herkesin anlıyabileceği tarzda mütemadiyen anlatmak gerektir. Halk, ayni şekilde, meyvacüığa teşvik edilebilir. Hulâsa etmek lâzım gelirse, bizlm için başanlması hayat meselesi olan bir istihsal ve laşe seferberliği karşısındayız kl, bunda istisnasız herkes vazife sahibidir. İlk şart, istihsal imkânı olanlann, hükumete yük olmadan boğazını kurtarması ve gücfl yetenln bütün memleket hesabına fazla ekim yapıp fazla mahsul kaldırmasıdır. Türk mllletmin hakikati bütün mar.asile anlıyarak ona göre vazifesini yapmağa koşacağma şüphemiz ycktur. Vse/er/frasmd* Yaşasın zevk ve safa !.. erekct ben çok sosyete adamı değilim. Bu «sosyete» kelimesini kullandığınıdan dolayı hepînizden özürler dilerim. Lâkin demek istediğim şeyi bunun kadar iyi anlatan bir klişe bulamadığım için tıpkl bir hazır ilâc gibi bunu kullandım. Eğer hergun bir toplantıya, bir davete, bir suvareye, bir kâğıd partisıne, her akşam bir ahpab evine gitseydim hem ben muazzeb olurdum, hem onlar tedirgin olurlardı. Zaten ikinci seferde beni çağırmayı, mutlaka unuturlardı ya! Çiinkü, bütün arzuma rağmen bir çok genc bey ve bilhassa bir çok geno hanımlann hayatı yalnız zevk ve safa~> dan ve frenklerin dediği gibi azçok masum ve günahkâr (Vice) iptilâlardan ibaret sayan tasasız telâkkilerini bir türliı havsalam almıyor. Sokağa çıktığım ve kalabalık bir yerden geçtiğim zaman dudağında sigarası olmıyan delikanlıya pek seyrek rasbyonım. Geri kalanınm keyif çatışlarında da öyle bir alışkınlık var ki senelerdenberi bu kâfirin tiryakisi olduğu göze çarpıyor. Küçük hanımlanmız ise arük rasgeldiği veya yeni tanıştığı her «bey. den bir sigara» almayı modern hayatın kazaya bırakılmaz bir farzı sanıyorlar ve bununla bir mua.şeret icabıru yapmış ol« duklarına inanıyorlar. Gerçi küçük hanımlann ekseri giydikleri fistanın rengile uyan erguvani, l â i veya siklâmen boyalı gene küçücük dudakları arasına hafif hafif tüten bir siyakışmıyor değil. Lâkin hunlar on yedi, on sekizinde bu zevke dalınca, kırk ellisinde ne olacaklar? İşte burası beni düşündürüyor. Bu satırlan yaiarken ik| rami arasında kalnııs vaziyetteyim. Bir tarafta devlet hazinesine irad veren tütün ve içkinin fazla istihlâki varidatın çoğalmasuıı mucib olacağını ve aksine hareketin bu iradı velevki azıcık da olsa eksilteceğini düşünürken öte tarafta gencliğin hayata ilk adımmı sıhhatc muzır bir zevk sahasına atmasını da aykırı buluyonım. Beni bir kunı sofu, bir küflü muhaazakâr sanmayın! Fakat inanın ki büün aksi iddialara rağmen bu iki iptilâ layatın normal gidişini bozan, çalışmamızı, randımanımızı ve herşeyden üstün nlan sıhhatimizi sckteye uğratan şeylerdir. Bana derler ki: Tütün içmedikten, içki kullanmadıktan, kumar oynamadıktan ve hovardalık etmedikten sonra insanm hayvandan ne farkı vardır? Blünakaşa bu hale gelince; insanlığl zevketmekten ibaret sayan, içki ve tüün kullanmıyanlan hayvan telâkki \ edenlerle görüşmeyi derhal keserim.; Gülümserim ve: Haklısm! der geçerim. Bana öyle gcliyot ki körpe yaşta hayatı zevk ve iptilâlardan ibaret sanan gercler için bütün bu iptilâlar bir âvaeiik, bir haylâzlık, hatta paraya karşl bir zâf kaynağı olabilirler. Bu da sanıldığı kadar tehlikesiz bir şey değildir. Bütün bu (tentations) yani baştan çikancı şeylere karşı gencliği müdafaa rin hangi kurumumuz, hangi içtimaî siâhımız var? Cemiyetlerimiz, konferansılanmız, usluluk mükâfatlarımıı ve ahlâk müesseselerimiz mi? Ekmek fiatları (Baştarafı 1 inci sahifede) yapmış, kararlar verm;ştir. Ellerinde pirinç bnlunanlardan alınan beyannamelerden sonra pirince nark konulmak üzere yapılan müzakereler sonunda, Ticaret Vekâletinin mahal llnde koyduğu fiatlar esas tutularak ve buna nakliye ve sair masraflarla kâr hadleri ilâve olunarak muhtelif cinslerin toptan ve perakende satış fiatları tespit olunmuştur. Fakat komisyon, meseleyi ehemmiyetli telâkki ederek konulan narkları Vali ve Belediye reisine arza karar vermiştir. Vali, bu fiatlan tasdik ederse, nark ilân olunacaktır. Komisyon, mangal kömürüne yeni konulacak nark üzerinde görüşmüş, fakat hesablarm ikmal edilmiş olmasma rağmen kat'î narkm pazartesi ilânı kararlaşmıştır. YUNUS NADÎ Utro Bulgar gazetesi diyor: (Baştarafı 1 inci sahifede') üzakşarkta meşgul bulunmalarmdan istifade ederek Türkiyeye taarruz ececektir. Bu propaganda manevrasımn hedefi açıktır: Türkiyeyi telâşa düşürmek, Türkiyenin tuzağa düşmesi ve kendini İngilterenin kollanna atması İçin şüpheler ihdas edilmek isteniyor. Halbuki herkesçe malumdur ki, bilâkis Bulgaristanla Türkiyeyi hiç bir şey ayırmıypr ve iki memleket arasında hiç bir ihtilâf yoktur. Bulgarlar, Türklerden bir şey istemedikleri gibi Türkler de Bulgarlardan hiç bir şey istemiyorlar. Balkanlarda hiç bir yangın çıkmamasında iki memleketin büyük menfaatleri vardır. Bulgarlar tarafmdan hiç bir tehlike Türkiyeyi tehdid etmedifi gibi, biz de Türkler tarafmdan hiç bir tehlikenin bizl tehdid etmediğinden eminiz. Türkiye şimdiye kadar propaganda tuzağma düşmem'ştir. Şimdi de düşmiyecektir. Ankara. sergüzeştleri sevmez, Sofye ise daha az sever.> General Wavell (Baştarafı 1 inrt sahifede') aliyetle tedbirler ahnmaktadır. Japonlann çok ağır zayiata uğradıkları inkâr kabul etmez bir hakikattir.» Hindistandaki vaziyetten bahseden general şunları söylemiştir: «Hindistanın şimal batı bölgelerinin Japon bombardıman tayyarelerinin taarruzuna uğraması muhtemeldir. Fakat şlmdilik geniş mikyasta bir tehlike mevcud değildir. Bu hususta bir çok müdafaa tedbirleri alınm:ştır.» İngiliz takımı Adana da iki maç yapıyor B. FELEK Afrikada vaziyet iyi Ölüm Mülga hazinei hassa umum müdürlüğünden mütekaid Hacı Feyzinin eşl, Darüşşafaka kurum azasmdan Meh med Emin Vulkan ile Devlet Demiryolları İşletme Sıhhat Başmüfettişi Hakkı Olkacın kavmvalideleri Fatma Banu vefat etmiştir. Cenaezsi bugünkü cuma jünü saat 11.30 da Beşiktaş Serencebey yokuşundaki 39 No. lı evinden kaldırıarak Sinanpaşa camiinde ögle vaktl ;enaze namazı kılmdıktan sonra Feriköyündeki aile kabrine defnedilecektir. Mevlâ rahmet eylesin. *** Emekli zabitandan Petrol Ofisi ves*j nedan Necati Pankoğlu müptelâ olduğu hastalıktan kurtulamıyarak vefa .ıtmiştir. Cenazesi bugün Cerrahps hastanesinden sabah saat 11 de ka nlarak Merkezefendideki aile kabr nma defnedilecektir. Manilla 18 (a.a.) Filipin adalan servisini yapan Corregider Ismindeki yolcu vapuru Manilla körfezi cirannda Alman esîrler Londra 18 (a,a.) Lor.dranm salâ bir mayine çarparak batmıştır. 500 kişi hiyetli mahfillerine göre Rommel, Ga boğulmuştur. zala'dan çekilmeğe çalışmakta iss de, Amerikan donanması yakından sıkıştırılnmkta ve kuvvetleri başkumendanı değişti takib edilmektedir. Makineli kafileleriVaşington 18 (a.a.) Bahriye Nazarı miz düşman hatları gerisinde hareket etmektedir, bu ric'atin Almanlara paha Knox şunları bildirmiştir: < Amerikanın Okyanus donanması lıya mal olacağı sanılıyor. 15 jlkkânun sabshına kadar İsken başkumandanı Amiral Kimmel'in vaderiyede bulunan Alman ve İtalyan e zifesinden kaldırılması için emir verilsirlerinin adedi 8103 e çıkmıştır. Bun miştir. Kontr Amiral Nibitz onun yerilar 76 Alman subayı ve diğer rütbelerde ne geçmek emrini almıştır.» 2926 Alman askerindsn ve 237 İtalyan subayı ile 4869 İtalyar. askerinden müHatayda zelzele rekkebdir. Antakya 18 (a.a.) Dün saat 15.45 Alman tebliği Berlin 18 (a.a.) Alman resmî teb te Antakya, İskenderun, Kınkhan ve liği: Şimalî Afrikada. dün büyiik savaş Beyhaniysde 5 saniye süren oldukça şiddetli bir yer sursıntısı olmuştur. Hafaaliyeti olmamıştır. Bingazi sularmda Alman savaş tay sar yoktur. (Baştarafı 1 inci salufede) Singazideki Mihver kuvvetleri Bir vapur battı, 500 kîsi boğuldu yareleri, İngiliz dtniz kuvvetlerinden 74 İngiliz tayyaresî mürekkeb az çok bü,ük bir teşkile tedüşürüldü sadüf ederek birir.i saf bir torpidoya İki hava torpili atmışlardır. Berlin 18 (a a.) Resmî tebliğ: Alman avcılan ve tayyare karşı kcyİngiliz hava kuvvetlerinin, garbda ma topçusu, 7 İngiliz tayyaresi düşür işgal altında bulunan memleketlere müşlerdlr. yaptığı gece hücumlan esnasında düşttalyan iebliği man 4 bomba tayyaresi kaybetmiştir. Roma 18 (a.a.) İtalyan orduiarı u 10 ilkkânundan 16 ilkkânuna kadar AlBitımî karargâhının 564 numaraiı ttbliğı: man tayyare teşkilleri ve Alman bahriDüşman piyade kıt'aları ve silâhlı yesi birlikleri 74 İngiliz tayyaresi dütankiarı, Eardia müststhkem mevkiine şürmüşlerdir. Bunlaıdan 52 si Akdebo« yere hücum etmişlerdir. nizde ve şimalî Afrikada düsürülmüş, Sollum cephesinde topçu faaliyeti ol aynl müddet zarfmda Büyük Britanya ile yapılan savaş esnasmda 17 Alman m'"?tur. İtalyan ve Alman nrhlı birlikieri, tayyaresi zayi olmuştur. Ayınelffazla bölgesindeki müdafaa hatCibutideki çocuklara süt hmıza hücum eden kuvvetli zırhlı teşkilleri kat'î surette durdurmuşlsrdır. gönderilemiyor Paris 18 (a.a.) Cibuti arazisinde, yeni doğan çocuklar için haftada 60 kutu teksif edilmiş sütün ithaline, Vaşlngton 18 (a.a.) Hariciyenin Fransız kızılhaç cemiyeti reisinin mütebliğine nazaran İsviçre, Amerikaya racaatine rağmen İngiliz makamlanharb ilân eden memleketlerde Ameri nm müsaade etmedikleri haberini, bakan menafiiri ve Ameriknda da bu sın belirtmektedir. Bu gayriinsanl hamemiekç'.lerin menafiini himaye ede reket, gayet şiddetli neşriyatla takbih ediliyor. cektir. İsviçre umumî devletler mümessili oldu! Afrika şimalindeki hareketlerden bahseden General V/avell şöyle demişür: «Son aldığım haberlere göre Libya muharebesi çok memnuniyet verici tarzda inkişaf etmektecur. Muharebe tahmin edildiğinden daha ağır pahalıya mal olmakla beraber, sonunda iyi bir durum alacağmdan hiç bir zaman şüphe etmerniştim. Önünde de, sonunda da Almanlarla İtalyanların haklarmdan gelinecektir.» General, Milıverin bu muharebelerdeki esir miktermı 8 ilâ 10 bin olarak tahmin etrr.ekte ve biü zayiatının müsJapon muhribi battı tesna bir ağırlıkta olduğu fikrinde buTokyo 18 (a.a.) Bahriye Nezareti lunmaktadır. Mihver harb malzemesi ve tayyare bakımmdan da ağır zayiata uğbildiriyor: Japon bahriyesl dun üç düşman de ramıştu". nizaltısını batırmıştır. Bu hareket es «Almanlar hâlâ çok kuvvetlîdir» General Wavell, Rus harbinin fevkanasında bir Jspon muhrib i batlâde cesaret verici bir durum aldığım, mıştır. fakat ağır zayiatlarma rağmen Almanlarm henüz çok kuvvetli olduklarını söylemiştir. Sözlerine nihayet verirken, general, 1942 yılmuı çetin olacağını anlatmış ve (Baştarafı 1 inci sah:fedfc1 demiştir ki: «Dünyanın dört büyük milleti Mihpüskürtülmüştür. Sovyetlerin çok u vere karşı yaptığımız mücadelede bizaktan getirdikleri kuvvetlerie yaptık zimle beraberdir. Mskul bir müddet ları bu şiddetli muharebeler esnasmda zarfmda bunların tasallutundan kurtuİtalyan kıt'aları çok ehemmiyetli mu labileceğimizi ümid ermemek için lıiç vasala noktalan işgal eta.ek sı.ıretile bir sebeb mevcud değildir.» mevzilerini düzeltmağe muvaffak olmuşM. Mussolini de harbin uzun lardır. süreceğini söylüyor İtalyan hava kuvvetleri muharebeRoma 18 (a.a.) Zecrî tedbirler zalere müdahale etmiş ve İta.yan kit'alamanında İtalyan kadmlannın nişan yürımn hücumlarma yardımda bulun züklerini teberru etrreleri yıldönümü muştur. İtalyan hava kuvvetlerinin olan «iman günü» münasebetile Musfaaliyeti o kadar kesif clmuştur ki, ken!ini kabul erttiği ksdm birliklerine, disine tevdi edilen kesimde hava hâkiİtslyan kadmlannın dü nve bugün Italya miyetini almıştır. ?]eyhir.de olan ve dünyayı çalanlara Sovyet tebliği karşı vakarlı kararlivnı teyid ettiklerini Moskova 18 (a.a.) Gece neşredilen söyliyerek demiştir ki: « Şimdiki harb, şiddetli ve uzun Wr Sovyet tebliği: 17 ilkkânunda kıt'alarımız bütün cep harbdir. Bu harb, beşer nevin'n ınvıkadderatını tavin eden bir harbdir. Bu harhelerde düşmania çarpışmışlardır. Garb Kalinin ve cenubu garbi cephe be, doğrudan doğruvs veya dolayısile lerinin bazı kesinı'erinde kıt'alarımız iki rnHvar İnsan sürvklenmiştir. Meydan muharebesinin âkıbetinl nasıl düşmania şiddetli muharebeler yaparak llerlemeğe devam etmişlerdir ve Serpu son tabur tavin ederse, zaferi temin eden kofun cenubu garb^sinde Aleksin şeh de son mevdan muharebesidir.» Muv'olini milletin roukavemet Vııdreti ri ile Tula'nın cenubunda Şekino şehri de dahil olmak üzere bir çok kalabalık İle zafer azrr.ine inandığını ilâve etmiştir. merkezleri işgal etmişlerdir. 16 ilkkânunda 7 Alman tayyaresi düFransa, Amerikaya teminat şürülmüştür. Ekmek bir kuruş ucuzlıyacak Ekmek fiatlarmı ucuzlatmak maksadüe buğday koruma vergislnin kaldırılması için, Meclise bir kanun lâyihası verildiğinl yazmıştık. 70 kiloluk bir çuval un, fınncılara 15 lira 40 kuruştan verilmektedir ki, bunun bir 11rası koruma vergisidir. Alâkadarlarca yapılan hesablara göre. bu vergi ilga edüdiği takdirde ekmeği, bugünkü fi».tmdan bir kuruş ucuza satmak mümkün olacaktır. Diğer taraftan Ofis masraflarile nakliye üeretlerinin indirilmesi için de tetkikler yapılmaktadır. Vilâyet tarafmdan dagıtılan nüfus beyannamelerinin tasnifi bir iki güne kadar bitirilecektir. Tasnif sor.nnrta bölgelere göre listeîer tanzim edflecektir^ ^ Tasarruf haftası kapandı Ruslarm ileri harekâtı devam ediyor Ankara 18 (Telefonla) Bugün Ankara Hukuk fakültesinde yapılan bir toplantı ile Tasarruf Haftasının kapanma töreni yapıldı. Ulusal Artırma ve Ekonomi Kurumunun Genel Başkanı General Kâzım Özalp, bazı meb'uslar, profesörler, davetüler ve yüksek tahsil talebesi toplantıda idiler. Muhteîif nutuklardan sonra General Özalp kürsüye gelerek tasarrufun ehemmiyetini, her türlü vasıtalardan istifade ile stoklarm Formoz adasındaki çoğaltılmasını ve daha çok çalışılması lüzumunu anlatan bir konuşma yaptı. Şubeye davet zelzelenin tahribatı Birinci Tümen Askerlik dairesi b Tokyo 18 (a.a.) Formozdaki zelze Bu işlerin her vatandaş için mukaddes lede ölenlerin sayısı 319: ağır yaralılarm bir vazife olduğunu söyliyerek münevver kanlıgından: 174, hafif yaralılann 2S3 tür. 1768 ev genclerin bu sahada sarfettiği gayretler1 Bütün yedek subay ve memurden iftiharla bahsetti. yıkılmıştır. lardan şimdiye kadar terhis edilip do şubelerine henüz müracaat ederek terhis keyîiyetlerini yaptırmamış olanlann çok kısa bir zamanda esas kayıdU oldukları şubelerine müracaatle terhislerini kaydettirmeleri ve bu işi zamanında yaptırmıyanlardan 1076 No. lı kanun, mucibince para cezası alınacağma bilgi edinilmesi. 2 Yedek Subay okıüuna sevkedilip de oradan kıt'a hizmetlerim yapmafc üzere birlik ve müesseselere verilerek bu kere terhis edilmiş kayıd numaraiı yedek subay ve nıemurlarm gerek er muamelesini takib eden esas şubesine müracaatle er kayıdlarımn yaptınlması ve gerek ikametgâhmm bulundu* ğu şubeye yedek subay kaydının yaptınlması ve bu işi 1076 numaraiı kanunun 10 uncu maddesinde tasrih edilen müddet zarfmda yaptırmıyanlar< dan para cezası almacağına bilgi edi; nilmesi rica olunur. Şehir Tiyatrosu temsilleri Tepebaşı D R A M kısmında Bu gece saat 20,30 da M Ü T H İ Ş A İ L E Son h a f t a İstiklâl caddesi KOMEDİ Bu akşam saat 20,30 da S A A D E T V U V A S I Son h a f t a • Kalinin almdıktan sonra Moskova 18 (a.a.) Resmen bildirilciğine göre Sovyet kuvvetleri Kalinin'i geri aldıktan sonra Alman kuvvetlerinin bakiyelerini Valday cephelerine doğru püskürtüyorlar. Bu bölgede harbeden Sovyet ordusu 6 piyade tümeninden mürekkebdir. verdi Vaşington 18 (a.a.) Fransanın Vaşington sefiri Henri Haye dün Sumner Welles Ue görüşmüştür. Sefir, Amerikanın Japonyaya ve Mihvere karşı mücadelesinde Fransanın bitaraf kalacağma dair Hariciye Müsteşarına temipat .vermiştir, , Beyoğlu Halk Sineması, bngüıt| 1 Tarzan Kaçıyor. 2 Danslar devam ederken. 3 M. Moto üaydudiara