17 Aralık 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

17 Birincikânun 1941 CUMHURÎYET SON Dünya harbi içinde Hindistan j j ngiliz siyasetinin en bellibaşlı tenıelII lerinden biri Hindistanı mümkun U mertebe uzaklarda müdafaa etmek ve harbi Hindistana yaklaştırmamak için her şeyi yapmaktır. Nil ordusunun eski başkumandanı General \Vavell Hindistan başkumandanlığına tayin oluuduğu zaman bunu açıkça anlatmış ve ingiliz kuvvetlerinin Irakı, Iranı, Suriyeyi işgal etmelerini Hindistan müdafaasile alâkadar bir keyfiyet olarak belirtmişti. Fakat İngiltere Mısır, Sudan, Habeçistan, Somali gibi Afrika memleketletini; Filistin, Suriyc, Irak, İran gibi garbî Asya memleketlerini elde tutarak Hindistanı tehdid edıbilecek her tehlikeyi uzaklarda karşılamak için tedbir aldığı halde, harb, şarkî Asya tarafından Hindistana yaklaştı ve Japonyanuı Hindiçiniyi işgal etmesile bu tehükc tahakkuk etti. Taylandı Hindistanm kapısı saymak caizse, Japonyanın Hindiçiniyi işgal etmesile harbin Hindis*an kapısına dayandığını söylemek bir mubalâğa teşkil ctmez. Fakat tehlike Hindistanm kapısında durmadı. Çünkü Japonyanın Tayland ile anlaşması ve Taylandın nzasile bu ülkeden asker geçirmesi sayesinde Iap<mya Hindistan ve Malezya ile adcta b\tişik komşu oldu, Japonya ile İngilterenin muharib vaziyette bulunmaîarı da harbi Hindistan hududuna yaydı. Gerçi Japonyanın bu defaki hedcfi, Hindistanı istilâ değüdir. Fakat Malezyayı ve onun Malaka boğazına hâkim olan Singapur mekiıni zaptederek İngilfereyi cenubî Çin sularından çekütneğc, HongKong gibi ileri üslerini (erke zorlıyarak bu savede Felemenk Hindistanma aid zengin adalara hulul etmektir. Fakat İngilterenin bu darbe' lere uğramamak için istifade edeceği en kuvvetli destek Hindistandır. Bu yüzden Hindistanm, simdiki muharebcdc Ifa ettisi rol, birkaç misli büyümekte ve Hindistanm dahilî vaziyeti ehemıniyet kazanmaktadır. Hakikatte bugün Hindistan bir fetret devri geciriyor. GörUnüşe göre İngiltere Hindistana bir dnminyon statüsü vermeğe hazırdır. Fakat HindHler, yani Hind kütleleri, aralarındaki ayıılıklardan dolayı bu hedefi tahakkuk ettirecek bir anayaça hazırlıyamamakta ve bu yüzden Hindistanm mukadderatı â:\ bir kaıara bağlanmadan sürüklcnip gitmektedir. Hind kütlclerinin. bilhassa iki bellibaşlı kütle olan hindularla müslümanların kcndilcrini tam muhtariyete götürecek bir anavasa ü/erinde anlasamamalarınm sebcblrri çok mühimılir ve çok derindir. İki kütle arasmda din. dil. eörüş. menfaat ayrılıkları, bundan başka çokluk azlık davası vardır. Müsliim?nlar. yetmiş seVsen milvonluk Mr ezhk. hindular iki yüz yetmiş nıiKnnluk bir çokluk teskîl ediyor ve müsliimaıılar bu çokluk içinde kaynayın giinıek islemiynr. hindular da eokluğıın temin edeceği hâkimiyeti temin etmek istivorlar. Faknt htı anlaşamnmazlıklara ragmcn rmıhakkak ki Hindistan, Japon tehlikesinin kendisine yaklasmasından hoşnud olmıyacak ve bu tchlikeyi ön'empk için İngi'tere ile heraher olmayı başka hatn ha'ekete tercih tdcrektir. İngiltere, hâdiselerin yarattığı hu beraberlikten istifade ederek htndnları ve rt.iisüimanlan hoşnud edecek bir anaj ssa hazırlanmasını kolaylaştmrsa, Hindistandan çöreceği yardım ve rcuzaheretin kat kat artacağı şüphe srötürmez. Karaya oturan Sule Zonguldak 16 (Telefonla) Bir kaç gün evvel Zonguldak limanmda k a r a ya o t u r m u ş o l a i Şule şilepi biı gece saat 21 de tahlisiye tarafından k u r t a r ı l m ı ş trr. Gemide r a h n e yoktur. Yarın Havzadan k ö m ü r yüklemeğe başlıyacaktır. '"'»mumımııılllllllllllllllllllllllllllllllllllNlllilllülllllinill ııııuıııııııu. Yeni açılan Uni versitede bir toplantı Bir kısım iktısad ve Tasarruf haftası dolayısile Harplere dair Prof. Şemseddin Günaltay? millete düşen ( Basmakaleden devam) sonra Almanyanın açtığı şark sefeıile işler gene normal ve mantıkî yollarına dönmüştür. 23 ağustos 1939 tarihli Moskova paktı imzalanırken iki tarafın da biribirleıinden asla erain olmadıkları bilâhare an"anesile tespit edilmiş bir hakikattir. Şu halde tntaliter cephenin biribiıine muvazi iki şekil üzerinde yiirüttüğii siyaset taayyün ediyor: Biri komünizm aleyhtarı ideolojik bir kanaat birliği, diğcri yeni nizamı istihdaf eden evvelâ siyasî, sonra askerî ittifak. Yeni nizanıın siyasî ittifakı çelik pakt unvanile evvelâ Almanya ve İtalya arasmda kurularak sonra Japonyayı da icine alnıış ve nihayet bu üçüzlii pakt son günlerde tam manasile askerî bir ittifak haline konulmııştur. Mihverin belkemiğini teşkil eden asıl anlaşma iştc bu istihalelerden geçerek tckâmül etmiş ve bu meyanda aniikomintern paktı da kâh kül altında kalarak. kâh parlıyarak kendi âleminde garib bir yaşanıa ile nihayet Rusyaya karşı bir kısım Avrupa milletlerinin bir ncvi haçhlar sefcri şeklini alan son lıayatiyeti devresine yetişmiştir. Rumanya gibi. Macaristan gibi, Bulparistan ve Hırvatistan gibi yeni nizam hedefile Mihvere iltihak eden devletler böylelikle bir taraftan üçiizlü pakta katılıyorlar, diğer taraftan Mihverin diğer ideolojik akidesi olan antikomintcrn davasmı benimsiyorlardı. Bu izahlardan sonra bir kısım devletler arasmda meydan aldığı gorülen yeni harb hallerine gelebiliriz: Finlandiyaya, Ruraanyaya ve Macaristana İngilterenin harb ilân etmcsiııi Sovyetler istediler ve karşılığı çabuk yürüyemiyen bu isteklerinde ısrar cttiler. İngiltere Rusyaya karşı harb hareketlerine iştirak ettiklerinden dolayı bu dcvletlere harb ilân etmek zorunda kaldı. Japonya ile Amerika ve İngiltere arasmda patlak veren harble Avrupa buhram filen bütün dünyayı kaplıyan bir mücadele şekline girdikten sonra Mihver tarafı askerî ittifakını ilân etti. Artık şimdi iki taraflı cephe iyice anlaşılmak üzere diğer bazı eksikliklerin tamlanması zarurî görüluyordu. Bu zaruret altında Bulgaristan, Rumanya, Macaristan ve Hırvatistan kendilerini Birleşik Devletlerle ve İngiltere ile harb halînde ilân ettiler. Hatta Rumanya ve Macaristanın İngiltere ile harb halinde bulunmaîarı daha önce ingiliz ülrimatomu ile tahakkuk etmiş bir keyflyettir. Görülüyor ki İngiltere ve Amerika ile temas noktalan bulunmıyan bu kiiçük devletlerin bu iki devlete karşı harb haline geçmeleri onlarm vaktile katılmıs olduklan üçüzlii pakt hükümlerini yerine getirmek zanıretinden ileri jrelmekte ve şimdilik yalnız diplomatik müna5ebetlerin kesilmesinden ibaret bir tezahürle daha ziyade nazarî mahiyette kalmaktadır. Yalnız Bıılffaristan Rusyaya karşı bir şey dememiştir. Bımun hıısıısî bir vaziyet îcabı olduğu malum bulunrtıakla beraber Bulgar Harîciye Nazın İvan Popof ahiren son harb hallerinden lıaberdar edilmek ürere toplanan Sobranyada komünistliğe ve bolşevikliçe karşı siddedi sözler söyliyerek dolayiüie bıı eksikliği gidermeğe çalışmıştır. Bununla beraber harb içindeki paktlann da elbet bir stratejisi olacağından ortada pakt var diye her devletin mutlaka şuna buna karşı harb hali ilân ermesi lâzım gelmez. Niteldm işte Japonya ile Rusya da yekdiğerlerine karşı harb iiânına gitmemiş bulunuyorlar. /se/er/7râsmd Tavazuun belâgati ocuk ümiddir. Bu ümidin gerçekleşmesi onu büyüterıleıiu elindedir. Ne kadar kimsesiz, yersij yurdsuz çocuk var! Acıyorum. Hangi birisini himaye etmc'ıi ve nasıl hinıayo etmeli? j Vaktile gazetelerde okurduk: «Falan mahalle bekçisi bir kundağa sarılı bir çocuk bulmuş, üzerinde adımn Mehmed olduğu yazılı bir pusla Lulunmuştur.» Bu çocuklar, kinısesizlerin belki de en bahtiyarlarmdandı. Alırlar. Darülâcezeye götürürlerdi. Oraya düşmeden, analı babalı ne kadar kimsesizler var. Nice yarduna muhtac olanlar var ve nice hayat bilgisi yoksulu olarak heder olmıya mahkum yavıular var. Bizde bu büyük yurdım kapısını hemen hemen tekbaşına koruyan kahraman .Çocuk Ksirgpıne Kurumu» dur. Bu müessesenin başındaki zat, işi kiiçiicükten tutmayı bilen, mütcvazı çalışmanın kuvvetini tanıjan ve yıhnıyan bir gayretle ileriye gözünü dikerek her güçü yenmiye karar voımiş olan binsidir. L'zerine aldığı yükün büyüklüğünü. yaptığı işin ehemmiyetini, memleketin bu hizmete olan ihti>acını bilen bir adamdır. Yavaş fakat emin yürüyor. Bir çocuğun himayesin; rica için yazdığım bir mektuba cevaben: «Bu iş muazzam bir memleket meselesidir. Elimizdeki mahdud vasıtalarla her tarafa yetişemiyoruz. Bunu memlekete anlatm! Bu davaya yardun et£İnler.> Diye yazmiştı. Son günlerde bu mütevazı ve cesur müessesenin İstanbul merkezinin bir yıllık icraatına dair bir broşür elin.e gcçti. Sessiz sadasız çalışan bir kurumun ne güzel neticeler elde ettiğlni görmekle gözümüz aydınlandı. Çocuk Esirgeme Kurumu namına yılda bayramda göğsümüze takılan bir küçük kâğıd çiçeğe karşı verdiğimir beş kuruş veya kapımızı çalmak zahme'jni ihtiyar eden h.ısbî tahsildarlara odediğimia yirmi bcş kuruşlcırla elde edilen neticelerden çok mütehassis oldum. Bu satırlar o duygulanmadan doğmuştur. İnanın! Biz bu işe çok bigâne kalmışız. Geniş bir ihtiyac ve yardım sahasını yılmıyan beş on hemşerimizin gayretlerine bırakmışız. Olmaz. İstanbul merkezile kaza ve nahiyeleri tarafından yalnız İstanbulda idare edilen ikisi dis olmak üzere sekiz dispanser, iki gündıiz bakımevi, üç Sütdamlası mücssesesi, iki yıkama ve temizleme yurdıı, l>ir doğumevi, bir aşevi, bir çocuk kütübhanesi, iki çocuk bahcesi ve bir dildş ve örgü evi bulunduğunu söylersem takdir etmez misiniz? Allah razı olsun bu adamdan demez misiniz? Lâkin bunu demeniz kâfi değildir efendim. Ağır ağır elinizi cebinize atıp kesenizi çıkarmalı ve scmtinizin en yakın çocuk esirgeme müessesesinc mukannen yardımlar yapmalısınız. ÇnnkU çocuk bu memleketin umididir, hiç unutmıyabın! tasarruf vazifesinin esaslarını izah etti Tasarruf ve Yerli Mallar Haftası münasebetile dün Üniversitede İktısad Fakültesi tarafından tertib edilen toplantı çok parlak olmuştur. Bu toplantıya profesörler ve yüzlerce talebe iştirak etmiştir. [ I Japon harb tebliği İngiliz Amerikan | tebliği 1 (Baştarafı 1 inci salüfede) kuvvetlerini ihtiyat olarak saklamaktadular. Malezyamn simali şarki köşesinde ve Kelantan bölgesinde muharebo'ıer şiddetlenmektedir. (Baştarafı 1 inci sahifede) yakınında Nichols hava meydanına taarruz ve yerde üç tayyare tahrib etmişlerdir. Bir Japon denizaltısı 12/14 ilkkânunda Filipin kıyılarında iki düşman gemisi batırmıştır. Japon tayyareleri, FiUpirı hava meydanlanna taarruz etmişlerdir. Malezyada Ingilizler Singapur istihkâmlarına dayanıyorlar Singapur 16 (a.a.) Kedah bölgesinde ingiliz ricatine rağmen, İmparatorluk kuvvetlerinin, berzahı geçen ve Singapuru muhafaza eden kuvvetli hatta ilânihaye bulunabilecekleri kanaati mevcuddur. Gece cepheden gelen bir telde. Japon ileri hareketinin Kedah eyaletinin şimal müntehasında devam etmekte olduğunu bildiriyor. Halen bu yerin şimal müntehasında şiddetli muharebeler olmaktadır. İngiliz avcı tayyareleri, Japon bomba tayyarelerinin peuang adasma yaptığı akanı durdurmuştur. Tokyo 16 (a.a.) Kovloon'dan bildiriliyor: HongKong'daki Mohsmgün kalesi Japon topçusu tarafından tahrib olunmuş ve adanın doğu ucundaki bir çok askerî tesisler ciddî surette hasara uğratılmıştır. HongKong'da, Mohsinglin kalesi tahrib edildi Ruzvelt^in dün söylediği nutuk (Baştarafı 1 inci sahifede) Filhakika, bu ahlâk ve siyaset kaplanlarmın tam prngramlan ve hedefleıi bütün yeryüzünde insan haklarının büyük ihtilâline aid anayasa olan Ameıikan beyannamesinin yıkılmasından başka bir şey değildir. Bizce zincire vurulmaz sanılan yaşamak hakkı, hürriyet hakkı, Hitler ve ortakları için tamamen ortadan kaldırılması lâzını gelen boş sözlerden ibaretti. Jefferson'un ortaya koyd.uğu kıymetli haklar yeıine bunlann öne sürdüğü teklifîer şunlardır: Ferden bir insanm, vücudüne, ruhuna ve fikrine aid kendine mahsus hiçbir hakkı yoktur. Bu insanm tek vazifesi, Allahına ve vicdanına değil, fakat Adolph Hitler'e itaattir. Bu insanm tek kıymeti insan olarak değil, nazi devletinin bir cüzü olmasmdadır. Hitler için, bizim anladığımız kilise mefhumu, ortadan kaldırılması, yok edilmesi lüzumlu bir ucubedir. Biz Amerikalılar, atalanmızın olduğu kadar busünkü neslimizin de hürriyeti müdafaa ve muhafazada cesaret ve azimle harekete geçeceğini biliyoruz. Bu dünya yüzünde hiçbir hükumetin, hiçbir hükumetler ittifakmın bizi bu taahhüdlerden vazgeçmeğe icbar edememesine kat'iyetle azmetmiş bulunuyoruz. Şimdi, hürriyetin müdafaası için elimize silâhlarımızı aldığımız bu günde, yaşadığımız bu dünya içinde hürriyet yeniden emniyet altmda bulunmadıkça, silâhlarımızı bırakmıyacağımızı karşılıklı olarak taahhüd ediyoruz.» HongKong'da Kowloon yanmadası boşaltıldı Londra 16 (a.a.) İngilizlerin, HongKong adası karşısında bulunan Kowloon yarımadasını tamamen tahlye eimiş oldukları resmen bildirilmektedir. Filipinlerde Vaşington 16 (a.a.) Harbiye Nanrlığı tebliği: Filipin adalan harb sahasında, düşman, İkinci derecede bir hava faaliyeti göstermiştir. 4 Japon savaş tayyaresi düşürülmüştür. Amerikan ordusu bomba tayyareleri, Legospi açığındaki Japon gemilerine tekrar hücum ederek bir düşman nakliye gemisini ciddî hasara uğratmışlardır. Karada hiç bir harekât kaydedilmemiştir. Diğer bölgelerde hiç bir değişiklik haber verilmiyor. r Talebenin hep bir ağızdan söylediği İstiklâl marşını müleakıb, Rektör Cemil Bilsel toplanüyı açmıştır. İstihsal kabiliyetimizin gittikçe artmakta olduğunu rakkamlarla izah eden Rektör, dan doğan millî varlığı, her türlü İhtiezcümle şunları söylemiştir: raslarm fevkinde tutan rüyet ve uzak « Görülüyor ki memleket, emin bir görüşe müstenid siyaset yolumuzda, aryürüyüşle kalkınma yoluna devam et tan bir dikkat ve itina ile, hiç bir tazmektedir. Bugün dünden iyi, dün ev yik karşısında eğilmeksizin, sarsılmakvelki günden İyi ve geriye gittikçe alı sızın azim ve metanetle yürüveeeğiz. r.an intıbala, yarm için de ayni hükmü Bugünkü dünyamn müstesna durumu. vermekte tereddüd etmiyoruz. Yalnu harbe giren milletler kadar, harb hayarını böyle umudlu olarak görürken ' r ; c i me:nleketleri de iktısadî buhranla ilâve etmeliyim ki, bizden olmıyan se İçinde kıvratmaktadır. Yeryüzü milletbeblerden dolayı yann, a>Tiİ zamanda Ierinden biri olmak itibnrile. bizi.m de bulutludur. Yarını bulutlu göstercn, Eyni sıkmtıları, ayr.i yoklukları, ayni içinde yaşadığımız zorlu hayatın şart ıstjraVrrı çekmemiz tabiî ve zarurid : r. larıdır. Dünyayı ezen ağır şartlar için Fakat. zarurî olan bu durum karşısmde yarmı bulutlu görmemek de uyanık da hiç bir tedbir almaksızm, ellerimizi clmamak kadar gaflettir. Yarına karşı bağlıyarak durıırsak sıkmtı günün biharbe bulaşmamış olırak da devam ede rinde korkunc bir afet halini alabilir.» bilmek için iktısad ve tasarruf meseProfesör Şemseddin Günaltay, tasarlesini yalnız kalkınma davası olarak de rufun. yalnız para biriktirmek olmad:ğil, millî korunırıa davası olarak almak ğını, her hangi bir kıymeti. lüzumlu ve ve çalışmak da her birimizin vazifesi yerinde ve zamanmda iyi ve faydalı bir dir.» surette kullanmak olduğunu, millî tasarRektörden sonra söz alan Büj'ük Mil rufa riayet eden bir milletin harikalar let Meclisi Reis vekili Profesör Şemsed yarstacağmı söyliyerek sözlerini bitirdin Günaltay, tasarruhın ferd ve mil mi=ür. let hayatındaki ehemmiyetini tebarüz Bilâhare doçent Vosfi Şükrü ile taleettiren k:\Tnetli bir konferans vermiş beden bazıları da millî iktısad ve tasartir. Kurumu temsilen, İstanbul Üniver ruf hakkmda söz söylemi^lerdir. Merasisitesinin hazırladığı top^ntıda bulun me İktısad fakültesi dekanı Ömer Cemaktan derin bir inşirah duyduğunu lâl Sarcın hitabesile nihavet verilmiştir. söyliyen profosör, sözlerine şöyle devam etmiştir: c Insanlık tarihinin başladığı karanlık zamanlardanberi bir ömeği görülemiyen bugünkü cehennemî hayat içinde, bütün dünya kan tufanları, ateş kE?ırgaları arasmda boğularak tutuşurken, bizim burada huzur ve neş'e ile tonlanısımız, ideal saadetlerin en bü|I yüğüdür. Bu mes'ud durumu devam et Şark cephesinde harekât (Baştarafı 1 inci sahifede) Finlandiya cephesinde mukabil taarruzlar Helsinkî 16 (a.a.) Fin umumî karargâhının tebliği: Orta bölgede, düşrr.an topçu yardımile umumî bir hücuma geçmişür. Muharebeler devam etmektedir ve Fin kıt'alan mukabil taarruza geçmişlerdir. Şark cephesinin cenub kesiminde, düşmanın teşebbüs ettiği müteaddid hücumlar püskürtülmüştür. Amerikan donanması Japon filosuna meydan okuyor (Baştarafı 1 ind thîfede) kahramanı olmuştur.. Bu denizci, alevler içinde yanan gemisinin güvertesinden harekâtı idare etmiştir. Taarruzlar, görünüşe göre tek motörlü tayyarelerle yapümış ve gene anlaşıldığına göre, bu tayyarelerin hiçbiri bir kara üssünden havalanmamıştır. Çin kuvvetlerinin taarruzu Çunking 16 (a.a.) Çin tebliği: Çinliler Şanghay civarında KaşingŞov kesiminde taarruza geçmişlerdir. Japonların Amoy'un garbında karaya yeniden asker çıkarnrca teşebbüsleri akim kalmıştır. HongKong"a taarruz eden Japonların yanlarına Çinliler şiddetle hücum etmişlerdir. Kanton civarında Çinliler HongKong'a giden demiryolu uzunluğunca düşmanm hareketlerini iz'ac etmektedirler. Düşmana HonaKong körfezinde taarruz edilır.ektedir. Çinliler bazı stratejik noktalan kaytetmişlerdir. Taarruz Şanghay bölgesine kadar uzanmaktadır. Malzeme yetiştiriliyor Seferberlik kanunu Medîsta ömer Rırü DOĞRUTL Tobrukta şiddetli bir muharebe (Bastarc.fi t inci suhifede ) azamî miktar pike bombardıman tayyarelerile ve daha başka taarruz şekillerile takviye etmişse de hava kuvvetlerimiz, bu faaliyetleri tesirli surette akim bırakmıştır. Diğer taraftan Gazala'nın cenub batısındaki bir düşman müstahkem mevkiine, Polonyalı kıt'a'ar tarafından yapılan hücumda, bu mevki zaptedilmiş ve bu bölgede, 200 kadar esir daha alınnıişür. Hudud bölgesinde, cenub Afrikalı kıtalar, şimdi Bardia ve H^lfaya'da sarılmış bulunan Alman ve Italyan müfrezelerine karşı taarruzî hareketleı ine devam etmişlerdir. Gündüz, bu bölşede, düşmanm diğer bir müstahkem mevkii zaptedilmiştir. 1 Alman tebliği Berlin 16 (a.a.) Şimalî Afrikada Tobruğun garbmda şiddetli muharebeler olmuştur. Yapılan şiddetli ırukabil taarruzlar neticesinde Alman ve Italyan kıt'aları düşmanm mühim kuvvetlerini dağıtmıştır. Tugay kumandanı bir general de dahil olmak üzere birkaç yüz esir almışlar, birçok tank ve top iğtinam etmişleıdir. Alman tayyareleri Tobruk mendi~eğinin ve köprüsünün üzerinde birkaç yangın çıkarmışlardi'. Ebuşay'dan rrünakalât döküm noktpsma taarruz edil mak tedbirlerile birbiri/i tamamlar mistir. tarzda tanzim edilmektedir. Sovyet harb Yüzbaşı Faulsen'in kumandasmda bu makinesi için mai mahruk olarak büyük lunan bir Alman denizaltı gemisi İsken miktarda benzin ve petrol gönderilmişderiye önünde bir düşman kruvazörü tir. liü torpilliyerek batırmıştır. Felemenk Hindistanı ve Felemenk Girid sulannda bahnlan gemüer Guyanı kara ve hava kuvvetlerina teçLondra 16 (a.a.) Amiralhk daire lıizat gönderihnektedir. Belçika KongoEİnin büdirdiğine göre İngİEz denizal s.una savaş arabaiarı ve sahra topları ve tıları Giridde Kandiye limanma e^rerek A'rika istiva hattı hür Fransız kuvvetİki düşman vapuru batırmışlardır. lerine de tanklar gönderilmiştir. Kanadadaki Polonya talim merkezi, ayni kaÖlüm r.undan istifade i!e teçhiz edilmiştir. Tüccardan Saib İlksavaş, İnhisarlar Birçok İngiliz harb gemileri AraeriMuğla baş eksperi Rifat İlksavaş ve kan tezgâhlarında tamir edildiği gibi Istanbul Hukuk Fakültesi ikinci sınıf iıa^n de bir kaçı tamirde bulunmaktatalebesinden Selim İlksavaşm babası: dır. Fahriye İlksavaştn zevci eski tüccardan Kemal Memi? İlksavaş kısa bir Başvekilimiz cumartesiye bastahktan sonra vefat etmiştir. Cena2esi bu gün saat 14,30 da Bomonti, Çifgeliyor tecevizler 28 nunıarah hanesiiiden kalAnkara 16 ı'Telefonla) Mersinde dırılarak Teşvikiye camisinds namaza istirahatte bu'.unan Başvekilimiz Dr. kılmdıktan sonra aile kabristanına def Refik Saydamın cumartesi günü şeh Vaşington 16 (a.a.) Pariamento har(Baştarafı 1 ind sahifede') biye encümeni, 1865 yaşlar arasındaki Japonyanın Amerika ve Ingiltereyi tütün erkeklerin kaydedilmeleri mecbumağîub etmeden evvel kılıcını kınına rıyetine ve 2144 yaşlar arasındaki ersokmamak hususundaki kat'î azmini ifakeklerin de askerî hizmete tâbi olacakde etmek isterim. İtalya, Almanya ve larına aid kanun projesini tasvib ve kaJaponya nihaî zaferden ve dünya sulcui etmiştir. hunun tahakkukundan evvel s ilâhı elleParlamento, ayni zamanda yeniden rinden bırakmamağa kat'iyetle azmet tank, top, tayyare ve mühimmat yapılmişlerdir. Bu üç devlet evvelce araması için lüzumlu on milyar dolar tahsilarmda tamamile anlaşmadan evvel satın verilmesine aid kanun projesini mütareke veya sulh akdetmemeği taahkabul ve âyan meclisine göndermiştir. hüd etmişlerdir. Bu üç millet yeni niRuzvelt'e fevkalâde salâhiyetler zomın kurulması için işbirliği yapacakveriliyor lardır. Çungking hükumeti faydasız mukaveVaşington 16 (a.a.) • Âyan meclisinin adliye encümeni harb zamanında mctinde ısrar edecek ohırsa, Japonya oEuzvelt'e fevkalâde salâhiyetler veren na karşı tazyikını azaltmıyacaktır. Çin kanun lâyihasını tasdik etmiştir. meselesinin yakmda halledileceğini zanEncümen reisi kanun lâyihasının der nodiyorum.» hai kabulünü âyan mecüsinden istiyece Bahriye Nazırına göre Amerikan, ğini beyan etmiştir. İngiliz ve Japon kayıbları Tokyo 16 (a.a.) Bahriye Nazırı, DiRuzvelt'in Kongreye mesajı Vaşington 16 (a.a.) M. Ruzve.t kon yet meclisinde şu beyanatta bulunmuşgreye öngderdiği mesajda Japonlarla tur: . Japon hava ve deniz kuvvetleri, müzakeratın safhalarını anlatarak son düsmana şu zayiatı verdirmişlerdir; müzakereleri Japonlaruı istedikkrini, Birleşik Amerikanın: 3 zırhhsı, bir hatta hükumet şeÜerinin şahsan buluşnıalarmı teklif ettiklerini kaydederek denizaltısı, bir mayin dökme gemisi, bir müzakerelerin ortasında Japonların büyük deniz taşıtı batmışür. 4 zırhhsı, 4 kruvazörü, bir torpido meçhul hedeflere taarruz için hazırlanmuhribi, bir denizaltısı, bir yardımcı gedıklarıru öğrenerek izahat istediği zaman baştan savma cevabiar aldığını söylemiş misi ciddî hasara uğramıştır. Bir topçekeri zaptedilmiştir. ve şöyle demişür: 400 tayyaresi düşürülmüştür. « Taarruz başladıktan sonra tevdi İngilterenin: İki zırhlısı, bir torpido edilen Japon vesikası, Hull'ün de söyiemuhribi, iki topçekeri, bir torpidosu, bir diği gibi alçakça uydurulmuş yaianlaria silâhlı vapuru batmıştır. doludur.» 11 tayyaresi düşürülmüştür. Muhariblere malzeme ya.dımı Japonlar. diğer taraftan, düşrcamn ceman 120.000 tonluk 47 ticaret gemisinı devam ediyor Vaşington 16 (a.a.) Ödünç verme zaptetmişlerdir. Japon kayıbları, şöyle hulâsa edilebive kiralama kanununun tatbikatı hakkuıda Reis Ruzvelt tarafından kongreya lir: Bir mayin dökme gemisi batmıştır. Bir hafif kruvazör ve bir mayin dökme verilen raporda şöyle denilmektedir: gemisi ciddî surette hasara uğramıştır. cBüyük Britanya ve Birleşik Devlet43 tayyare kayıbdır.» le.'deki istihsaller hergün daha çok art Japon Başvekili diyor ki: YUNUS NADt Mühim kararlar (Baştarafı 1 inci sahifedfci Ruznamede ilk madde olarak Millî Korunma kanununun 14, 55 ve 65 inci maddelerinin değişürilmesi hakkındaki kanun projesine dair daha evvel teşkil ediimiş bulunan Parti komisyonunun mazbatası vardı. Celsenin açılmasmı ve geçen toplantıya aid zabıt hulâsasınm okunmasmı müteakıb komisyon mazbatası müzakereye mevzu ittihaz edilmiş ve söz alan bir çok hatiblerle ilgili vekillerin beyanatından sonra, mazbata ile birlikte maddelerde tespit edilmiş bulunan rsaslar, reislikçe umumî heyet reyine arzolunmuş ve bu esasların a>nen ve ittifakla kabul edildiği anlaşılmıştır. Ordunun tayjrare bakımından kayıbları ciddî olmuştur. Bazı hangarlar tahSıvastopol müd&füerinin çıkış rib olunmuştur. Fakat yedek malzeme hareketi akim kaldı Berlin 16 (a.a.) D^I.B. Sıva^topolda yerine yetişmiş ve yahud yolda Vulunkapalı kalan Bolşevikler, pazartesi günü maktadır. müteaddid defalar çıkış teşebbüsleri «Amerika donanması nakavt yapmışlardır. Çember cephesinin müteolmadı!» addid noktalarında çarpışmalar olmuş. Pasifik filosunun müvazenesi, zırhlıbu çarpışmalarda düşman yeniden ağır lan, tayyare gemilerini, ağır ve hafif zayiat vermistir. kruvazörleri, muhribleri ve denizaltılaSovyet tebliği rile tamamen sağlam olduğu gibi, bütün Moskova 16 (a.a.) Sovyet gece filo düşmanla temas için açık denizde tebliği: bulunmaktadır. Japonlar muharebe 15 ilkkânun günü, kuvvetlerimiz bübaşlamadan ev'vel Birleşik Devleîleri tün cephelerde düşmanla çarpışmışlarnakavt etmek teşebbüsünde muvaffak dır. Cephenin batı ve cenub batı keolamamışlardır.» ^^ simlerinin bazılarında, kuvvetlerimiz düşmanla şickîetli muharebeye tutuş»Japonlar ceb denizaltılan muşlar, ileri harekete devam ederek kullanıyorlar Klin ve Tula cenubunda Yasmaya, PolVaşington 16 (a.a.) Bahriye Nazıryana ve gene Tula'nm cenub doğusunlığı Pearle Harbour'a karşı yapılan hüda Dedilovo, Bodgoroditsk şehirlerinl cuma mürettebatı iki kişiden ibaret çok işgal etmişlerdir. ufak denizaltılaruı iştirak eylediğini ifşa 14 ilkkânunda 24 Alman tayyaresi etmektedir. tahrib edilmiştir. Biz yedi tayyare kayBahriye Nazırlığı, üs olarak kullanbettik. 15 ilkkânunda Moskova yakınında altı Alman tayyaresi düşürül dıkları bir anagemiye bağlı bulunan bu f denizaltılar hakkında tafsilât vermek emüştür. dir. Bu küçük denizaltı gemilerinden biRuslann geri aldığı yerler Moskova 16 (a.a.) Tass ajansı bil ri bir hücum esnasmda batmışür. Bunların hareket sahası takriben 200 mil diriyor: Klin şehrinin zaptı esnasmda, Sovyet dahiundedir. Bunlardan biri yakalan kuvvetleri düşmandan 122 tank, 1000 mıştır. den fazla otomobil, 80 top, 250 mitralyöz ve 10.000 den fazla obüs mermisi Istanbul sinema meraklılarmın almışlardır. Şehrin zaptından evvel yahaftalardanberi sabırsızhkla pılan muharebede üç Alman piyade tüledikleri senenin en menile bir talim livası imha edilmiştir, en güzel Türkçe şarkıh B. FELEK Bulunmuş anahtarlar TJfak bir cüzdan îçinde muhtelif kıtalarda kasa ve yazıhane anahtarlari bulunmuştur. Sahibinin Emirgânda Mey dan mahallesinde İsmail Karsa, müracaati. Mes'ud bir nişanlanma Şükrü Şaşmazın kızı Neclâ Şaşmaz ile Denizli meb'usu Yusuf Başkayanın oğlu Alâeddin Başkayanın nişanlanma merasimi, 14/12/941 pazar günü Park Otelde iki tarafm seçkin davetlileri huzurunda pek samimî bir hava içinde icra edilmiştir. Ölüm Celâlbey Hanında mukim koza ve ipek tüccarı Bay İstepan Şefter (Şeftyan) vefat etmiştir. Cenaze merasimi 17 kânunuevvel 941 çarşamba günü saat 10,30 da Beyoğlu Balıkpazarında kâin Enneni kilisesinde icra olunacağı ve Şişli Enneni kabristanına defnolunacağı teessürle beyan olunur. Oğlu: Vartan Şefter Sovyetlere göre Almanların zayiab Yeni askerî tahsisat Tokyo 16 (a.a.) 2.800.000.000 yen'ik bir fevkalâde askerî munzam bütçe ihdasma aid kanunla. bütceye 4 600.000.000 yen zam yapılmasma dair olan kanun. her iki meclis tarafından ittifakla kabul edilmistir. Altın ve gümüş masnuata damga vurulmıyacak Ankara 16 (Telefonla) Altın ve gümüş masnuata damga vurulmasma dair olan kararname mer'iyetten kaldırıldı. İngiliz takımı bugün gidiyor nedilecektir. '" rimize avdet edeceği anlasümaktadır. Şehrimizde bulunan İngiliz futbol Toplantıya davet takımı bugün Suriyeye hareket edecekTürk Mikrobiyoloji cemiyetinden: tir. Takım aym 25 inde Telaviv'de bir 18/12/941 perşembe günü saat 18 de maç yapacaktır. Bu takımın üç ay sonra gene Türkiyeye gelmeleri muhte Etibba Odası konferans salonunda aylık çalışmalarına devam edilecektir. mpldir. ingiliz oyuncularından Prayer'in Fe Aynca hormon araştırmalan üzerine nerbahçeye antrenör olarak kalmasına sinema da vardır. Sayıa meslektaşların teşrifleri rica olunur, müsaade edilmiştir. Moskova 16 (a.a.) Sovyet Haberler Bürosu bildiriyor: Son 5 ay içinde Sovyet kayıbları harb esirleri de dahil olmak üzere 520,000 kişiyi buluyor. Şark cephesindeki 5 aylık muhasamat esnasmda Hitlerin ordusu 19,000 top, 150 binden fazla tank, 13 bin kadar tayyare kaybetmiştir. Bu r&kamlara Moskova civannda 16 sonteşrinle 10 ilkkânun arasındaki kayıblar dahil değildir. Vaktin gecikmesine binaen ruznamede Almanlar bir aydcn az bir zamanda bulunan diğer maddeler, gelecek toplan Moskova etrafında 85 binden fazla ölü tıya bırakılarak saat 19 da içtimaa son vermislerdir. Şark cephesinde Almanlar verilmiştir. 5 ay içinde bütün bir nesil kaybetmişîstanbulda ekmek narkı 16,5 lerdir. Filhakika Almanlar hu müddet zarfmda ölü, yaralı ve esir olarak 6 kuruşa çıkarıldı milyondan fazla kayıb vermişlerdir. Hükumetin müstahsili korumak gayeYunan fedakârhğının sile buğday mübayaa fiatlanna zam yapıldığmdan Ankara ve İzmirde olduğu mükâfatı gibi İstanbulda da ekmek fiatlarını yeCanberra 16 (a.a.) Kabine, Yunaniden tesbit için dün Mmtaka Ticaret Müdürlüğünde Fiat Murakabe Konıisyo nistanın müttefiklerin davasına yaptığı nu Vali muavini Alıır.ed Kınıkm riya hizmetlerden dolayı Avustralyaya bin seti altmda fevkalâde bir İçtima yap Yurıanh muhacirin kabulüne karar vermıştır. İçtimada Toprak Mahsulleri Ofisi tniştir. Müdürü buğday fiatlanna yapılan zammm una tesiri ve Belediye İktısad Müdürü de bu fiat dolayısile ekmek narkına yapacağı akse aid hesablar üzerinde izahat vermiş, neticede yüzde 40 ruBUGÜN tubet dereceli ve 86 randımanh bugünkü Dillerde söylenen, misli yapılşehir ekmeğinin yeni narkı 16.5 kuruş mamış, bütün dünyaya göz olarak tesbit edilmiştir. Bu nark bu sayaşları döktürmüş olan bahtan İtibaren mer'i olacaktır. Fırmlar ellerindeki un miktarına göre aradaki farkı iade edeceklerdir. nin kalbler yırtıcı son Ekmek narkınm yükselişi dolayısile telâşı mucib hiç bir vaziyet olmadığı ve fırınlarda şimdiye kadar olduğu gibiekmeğin gene bol bol bulunacağı şüpharikasını TÜRKÇE olarak hesizdir. Bu hususta lâzım gelen tertakdim ediyor. Ayrıca: tibat almmıştır. 1941 Avrupa birinciliğini kazanmış BUGÜN sinemasında muhteşem mizanseni, fevkalâde temsilüe seyircilerin gözleriniı kamaştıracak olan AZA matinelerden Teşekkür Ölümü ile bizleri teessür içinde bırakan aile reisimiz Garabet Kara Abacıyanın cenaze merasiminde bizzat bulunmuş veya beyani taziyet etmiş bütün akraba ve dostlanmıza ve bilhassa hastalığı esnasmda büyuk bir şefkat ve itina göstermiş olan doktor Bay Neşet Ömerle doktor Bay K. Ekserci» yana samimi teşekkürlerimizi sunarız. Ailesi efradı GÜNÜN EN MÜHİM KİTABLABI 1942 senesir.e mahsus ZALOĞLU RÜSTEM Hind saraylarında geçen büyük aşk ve ihtiras romanı, TÜRKÇE sözlü ve TÜRKÇE şarkılı. Musiki adaptasyonu kanunî AHMED ve 30 kişilik küme saz heyetinin en sahhar şarkıları, en nefis terennümleri. Ayrıca ilâveten : GASUS AVGILARI Senenin en eüzel casusluk filmi TAKVİMİ RAGIB Fiatı 4j kuruş ELHANRA Sinemasında yarınki PERŞEMBE günü matinelerden itibaren 2 FİLM BİRDEN ^ m m Ömer Rıza Dogrul Şerhli tercüme Birinci cild fiatı 3 lira Galib Kemali Söylemezo|lu ı HERODOT TARİHİ CASUS MİLLÎ veALEMDAR F r a n s ı z c a LIL D A G O V E R T E O D O R L O O S Bir güzel casus k a d ı n m aşk ve hayatı JAPONYA ve JAPONLAR Coğrafî ve siyasî Japonya 28 harita ve 32 resim vardır. 2 cild fiatı 3 lira Kanaat Kitabevi Dâhi rejisör ÇECILL de B. MrLLE'in dünyaya heybetler veren İstanbulun köylerine varmcıya kadar her tarafından akm olunan bastan başa harikulâde R E N K L İ GENC ÂŞIKLAR T ü r k ç e C L A R K G A B L E CLAUDETTE COLBERT Nefiş bir ask macerası POLA NEGRİ MAZÜRKA bir san'at abidesi Şehir Tiyatrosu Tepebaşı D R A M temsilleri kısmında Bu gece saat 20,30 da M Ü T H İ Ş A İ L E Son h a f t a İstiklâl caddesi KOMEDİ kısmında Bupün s ü n d ü z 14 te matine Ç O C U K O Y U N U Bu akşam saat 20,30 da S A A D E T î t V A S I ZAFER ORDUSU Mümessilleri ' G A R Y C O O P E R MADDELEINE CAROLL Kadıköyünde KOCAM GANİLER PEŞİNDE İlâve olarak : YVRDDA CU>mURİYET HÂÎ E Sineıttassııda BUGÜN ^••B BAIKAMI••• Son hafta