13 Aralık 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

REVEYON NOEL ve YILBAŞI GECELERİ TAKSİM BELEDİYE KAZİNOSUNDA Çok zeııgin kotiyon r e sürprizler. Masalarınızı evvelden temin ediniz. 10 10 umhuriyet eooo \ Saatli Maarif Duvar Takvimleri çıktı. Bu kıymetli, emsalsiz takvimlerin taklidmukavvasında ve takvB^^^Bmıın üstünde (Saatli Maarif TaAgBflBıdma dıkkat edilmeli. Merkezi : İsdfcbul MAARIF ^.. KITA; 0ZZ3 ISTANBUL CAĞALOĞLU Telgrai ve mektub adrea: Cumhuriyet. İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 248 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeü: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 ISTANBUL CAĞALOĞLU 13 Tasarruf haftası başladı Dünkü nutuklarm hıılâsası: Bütün gayretîmizi sarfederek fabrikalarırnızdan en yüksek verimi almak, istihsali artırmak! Mihverle Arasında amanla anla^ılciısjına j»öre Vişi hukumeti Amerika ile münasebetlerini düzeltmeğe jarar bir tedbir olarak bir aralık Gcneral Weygand'ı Vasingtona sefir göndermeyi tasavvur etmiş ve bu maksadla Amerika nezdinde bir islimrac teşebbüsü yapmış. Amer.ka bu müracaat»; \erd'ği revabda eğer Fıaıısa, generali Vasingtona gondermek yerıne şimalî Afrikada bırakırsa daha ziyade menınun olacağını anlartnıstır. Fillıakika gencral şimalî Afrikanın hâkimi yüksek bir şahs:yet olarak Amerika ile temin ctt : ği bir anla^ma neticesinde ve İngilteıenin de muvafakntile o ha\ali ihtiyaclanna aid mübadele islerini tanzirae muvaf(ak olmustu. Fransa generalin Amerika ve dolayısile İngiltere nezdindeki bu itibarından daha fazla isüfade etmek için kendisini Vasingtona büyük elçi olarak gondermek istediği halde bu talebin dahilî Frarsız islerine müdahale mahiyetini gösteren mukabelesi ortalığı Ulusal Ekonomi Kununu Başkanı kanştırmıstır. Anavatanının yarısı yaGenera! Kâzım Özalp bancı işgali altında bulunan Fransanın bütün islerinde kendi başına buyruk bir Ankara 12 (Telefonla) Or.ikinci memleket olmadığı ve onun bilhassa şiTasarruf ve Yerli Mallar Haftası bu malî Afrika topraklarından dolayı Almanyanın yakm takib ve tprassudu al gün saat 16.30 da Maliye Vekili Fuad Ağralının Ankara Halkevinde, Başvekil tında bulunduğiı malumdur. adma söylediği nutukla açıldı. Merasime Almanya ile Fransa arasında bağlan Istiklâl marşile başlandı. Maliye Vekiınış Tnütareke vesikasıpda Fransız müs limizin yer yer alkışlanan nutkundan temlekelerinin idaresi ve müdafaası mes sonra müsamere verüdi. Koro ve mekuliyeti Fransaya terkolunmustur. Bu teb temsili ve Gazi Terbiye Enstitüsü nadfledeki müdafaa vazifesinin Alman talebesinin millî rakıslan çok alkışlanya için haiz olduğu ehenımiyeti ayrtca c'ı. Merasimde Meclis Reisi, Riyasetiteşrifr ve izah etmeğe bilmeyiz ki hacet v«r mıdır? Maddenin içinde (Eğer Fransa bu müdafaayı kendi başına temin edemez veya o hususta her hangi bir sebeble âcizlik gcisterirse noksanın Almanya tarafından ikmaline musaraat chınacaktır) hiikmü kend'liğinden mevcuddur. Hele Fransa Almanyaya karşı bn meselede hiç pürüzsiız bir îyi niyet göstermek mecburiyetindedir. Bu iyi niyet süpheje düstüğü gün ortada mütareke kalmaz. Onun icindir ki Mareşal Peten mütareke hiıkümlerine sırrsıkı sanlarak Fransanın bal ve istikbal selâmetini onların samimî tatbik ve taIdblerine bağlamıstır. İste AngloSakEonlarla Vîşi hükun.ptinin arasınt her gün daha fazla açan baş sebeb. Ankarada ve yurdun her tarafııtda hararetli toplantılar yapıldı, halka konferanslar verildi cumhur Başkâtibi Kemal Gödeleç, bütün Vekiller, Parti Genel Sekreteri, tneb'uslar, Vekâletler erkânı ve salonu dolduran davetliler hazır bulundular. Maîiye Vekiliraiz, nutkunda ezcümle dedi ki: • Aziz yurddaşlanm, Onikinci Tasarruf ve Yerli Mallar Haftasmı açmak sereG bana düşüyor. Bu şerefi bana vermis olan sayın Başvekile teşekkür etmeyi bir borc bilirira. Bu haftayı açarken, zahmet edip radyolannm basmda bulunan vatandaşlarıj ma da teşekkür ederim > Fuad Ağralı bundan sonra memleketimizın iktısadî durumunu ve dünyanın iktısadî vaziyetini anlatarak Türkiyenin ziraî ve sınaî bakımdan nasıl çalıştığına isaret etmiş ve şöyle demiştir: « Ziraî istihsalâtın artması hükumetin başlıca ehemmiyet verdıği meselelerdendir. Diğer taraftan devlet elıle yapılan istihsali genişletmek için de bütün tedbirler alınmaktadır. Millî bir dava halinde ele aldığımız ve senelerdsnberi üzerınde durduğumuz smaileşme harekeiinin, ne kadar yerinde olduğunu her gün biraz daha görüyoruz. Bu hareketin neticeleri meydandadır. Bir taraftan yeni dünya harbi, birçok makine ve aletten bizi mahrum etmiştir. Bununla beraber bütün zorluklara rağnen sanayileşme plânlarında hedefimize her haîde varmak azmindeyiz. Bugün için parolamız şudur: Bütün gayretlerimizi sarfederek fabrikalarımızdan en yüksek verimi almak ve is'ihssli yükseltmek. Devlet elile veya hususî surette kurulan fabrikalar bütün Sinçapur limanından bir görünüş Dun, Başvekil adına nutuk soyliyen Maliye Vekili Fuad Agrah r gayTetlerile çalışıyorlar.» Vekil, hükumetin ihtikâra karşı aldığı tedbirleri anlatarak demiştir ki: « ihtikâra karşı mücadele, hükumetin tedbirlerile beraber Fiat Murakabe Komisyonunun yardmıile bir netice verebilir.» Fuad Ağralı, Tasarruf Bonolan hakkmda da şunları söylemiştir: « Tasarruf Bonolarının kazandığj (Arkası sahife 3. sütun 7 de) «Japonya mütecaviz, ihrac edildi Japonlar birçok nok îngiltere ve Amerika Penang adasında 12 bu tecavüzün talarda ilerliyorlar İngiliz gemisi battı kurbanlarıdır» Bir Japon zırhlısı Filipin adalarmda "Japonyanın ilk mubattı. diğeri de vaffakıyetleri muhare şimdiye kadar 202 ağır hasara benin kat'î neticesini Amerikan tayyaresi uğradı tahrib olundu değiştiremez,, Japon harb ] Moskovadan tebliği ' yükselen Luzon adsma Malezyada ses büyük bir ta Pravda diyor ki: yeni kıt'alar 1 [ İngiliz Amerikan tebliği arruz başladı Doğuda ntevziî muharebeler Amerikalılara göre Almanların zayialı 4 milyon ölü ve yaralı Şark cephesinde harekât Tren seferterinde yeni tahdidat Şimendifer hatlarımızda bazı seferler ilga ediliyor Ankara 12 (Telefonla) Bugünkü dünya vaziyeti ve bu arada kış mevsimi dolayısiîe demiryollarımız üzerindeki nak'.iyat pek ziyade çoğalmış bulunuyor. Bu sebebledır ki, yurdun hakild ihtiyacları goz önunde bulundurularak nakliyatın ona göre sıraya konulması icab etmiş ve bazı yolcu trenlerinin kaldırılması muvafık görülmüştur. Bundan böyle Haydarpaşa Ankara Samsun Iskenderun, Hay. darpaşa Ankara Zonguldak, Haydarpaşa Afyon İzmir katarları haftada üç gün, Haydarpaşa Ankara Erzurum katan haftada bir gün yapılmıyacaktır. Bu münasebetle Münakalât Vekili Amiral Fahri Engin gazetemize şu beyanatta bulundu: « Son zamanlarda kara ve deniz nakliyatımız çok artmıştır. Bu sene kışın çok şiddetli ohışu, bilhassa Karadenizde nakil işlerimizi güçleştirmiş ve ağırlaştırmıştır. Ayni vaziyet, yüksek Anadolu yaylasındaki şimendifer hatlarımızda da, ayni sebeple görülmektedir. Deniz ve kara naklivatında memleketin hayatî ihtiyaclanna taalluk eden işleri birinci plânda nazarı dikkate ahyoruz ve bunlann teminine çalışıyoruz. Yalnız yolcu nakliyatında halkımızm zahmet çektiklerini de biliyoruz. Muhterem ı halkımızdan bu kış aylarmda çok İhtiyac olmadıkça seyahat etmemelerini istemekliğimiz için bir cok seberjler vardır.• (Arkası sa, 3, sü. 4 te) Vaşington 12 (a.a.) Resmî tebliğ: Uzakşark kumandanı, Japonların Luzon adasının merkezine doğru bir çok hücumlar yaptıklarını bildirmektedir. Lagaspi'de ve Cambales'nin garb sahilı açıgjnda duşman toplulukları müşahede edilmiştir. Duşman Aparri ve Vigan'daki kuvvetlerini artırmaktadır. Havay harb sahnesinde hiç bir hareket kaydedilmemiştir Garb sahilinde vaziyette bir değlştktfk yoktnr. (Arkası sahife 3, sütnn 2 de) Tokyo 12 (aa.) Resmî bir tebligde, Japon hava kuvvetlermın Penang adasının şiddetle bcmbardıman edüdigi ve limanda bulunan İngüız deniz kafılesine mensub gemüerden 12 sinia batırıldığı. 4 ünun de hasara uğratıl» dığı bıldınlmektedır. 202 Amerikan tayyaresi tahrib edildi Tokyo 12 (a.a) Resmî tebliğ: PIBlrtır aıialamat sarşı yapılan hareketlenn başlangıcındanberı Birleşik devletlerin 202 savaş tayyaresı tahrib edılmıştir. Japon hava kuvvetleri tayyarelerm murettebatlarıle birlıkte düşman hedefleri üzerine saldırmaları netıcesınde yalnız dokuz tajyare kaybetmiştır. Diğer bir tayyaremiz de noksandır. Bir hafif kruvazörumüz hasara uğramıştır. Bu hasarlar ehemmiyetsizdir. Kruvazor harekâta iştırak etmektedir. Bir mayin tarama gemimız batmışsa da murettebatının büyük kısmı kurtarümıştır. Diğer bir mayin gemi» miz ağır hasara uğramıştır. Atlantihte Alman denizaltıları 4 İngiliz gemisi batırdılar General dö Gol'ün Hür Fransızlar takımı perdesile Surijeye tevcih edüen istilâ hareketi Fransanın Almanya muvacehesindeki vaziyetini yeniden yeniye zorluklara sokmuştur. Halbuki bilindiği üzere Visi hükunıeti Suriyeyi elinden geldiği kadar müdafaa etmisti Ayni balin diğer müstemlekelerden her hangi birinde tekerrür etmesi ihtimali Almanya için ciddî bir mesele teskil etnıis ve bundan dolayı Fransanın sıkı bazı taleb ve hatta ta7>iklere manız kalmıs olduğunu tahmin etmekte hata olmasa Berlin 12 (a a.) Alman ordulan gerektir. başjîumandanlığımn tebliği: Fransa hu vaziyette, müstemlekeleriDun de doğu cephesinde yalnız mevni haricî her hangi bir tecavü>e karsı zii muharebeler olmuştur. ciddiyetle müdafaa edeceğine aid temiFin resmî tebliği nat vermekten baska ne yapabilirdi? Helsinki 12 (a.a.) Fın resmi tebliği: Ancak bu müdafaa kâfi gelmediği halKareli'de duşman keşıf hareketlerıne de eksiğin Almanya tarafından ikmal olunmsı zarııreti çok açıktı. Fransız devam etmiştır. Düşmanm keştf kollan müdafaasınm kifavetsizüği Almanva icin kısmen tahrib edilmiş, kısmen dağıtılkabul olunup gecilerek bir mazeıet sa rrıştır. Topçumuz duşman kışlalannı ciddî hasara uğratmıştır. yılamıyacağında süphe yoktur. Svir kesiminde iki taraf arasında Mısır garb çöliinde yeni muharebeler topçu ateşi teatl edilmiştir. Duşman baslar baslamaz Mihverin gözünde Frankeşıf kollan Svir'i geçmek ıstemişlerse sanın şimalî ve hatta garbî Afrika miisde muvaffak olamatnışlar ve sahada temlekeleri birdenbire büvük bir eheıu150 ölü bırakmışlardır. miyet kazanmıştır. Amerikanın Dö Gol Şark kesiminin cenub kısmmda Fin Hür Fransızlar takımını ele alarak Dnklt'aları Karhumali'nin zaptmdan sonkara taarnız etmek dü'ünceleri sezilira civar ormanlara dağılan duşman yor ve hatta garbî Afrikadaki Liberva kuvvetlerını temizlemeğe devam etCumhuriyetine Amerikan askerlerînîn mektedırler. Bazı noktalarda Fın topçu çıkanlması arzuları Afrikanm stratejik ve hava kmvetlerınin Murmansk noktalarına aid asabiyeti hic şiiphosiz Maselkaa şimendifer hattını şiddetle alabildiğine artınyordu. Bu sııretle biı bornbardımana devam ettikleri bıldıriltaraftan AnglöSaksonlann kendisi ve mektedir. mü'temlekeleri hakkmda hiç de iyi olSovyer tebliği mıyan nHetleri, difer taraftan AlmanMo=kova 12 (a a.) Sovyet öğle yanın taleb ve tazyihleri arasında katebhği: YUNUS NADİ 11 ilkkânun gecesi, kuvvetlerimiz bü(Arkası sahife 3 sütun 4 te) (Arkası sahife 3, sütun 4 te) Ruslar müteaddid noktalarda ilerlediklerini bildiriyorlar ngilizler de bir İtalyan kruvazörünü lorpilledi Sovyet Rnsyanın Vaşington sefiri Litvinof Tokyo 12 (a a ) Deniz ve hava Berlin 12 (a.a.) Resmî tebliğ: AtMoskova 12 (a.a.) Röyter: Japonlantık denizinde, Alman denizaltı ge yanın harbe girişindenberi Uzakşarkta kuvvetlerlmizin yardımile Luzon adamıleri topyekun 27,700 tonilâto hac ki vaziyet hakkında ilk tefsirini yapan 6ina yeni Japon kuvvetleri ihrac edil* miştir. minde dört İngiliz gemisi batırmışlar Pravda gazetesi şunlan yazıyor: dır. Bunlann arasında bir de petrol «Japonyanın mütfcaviz ve Birlcşik HongKong'un bombardımanı gemisi vardır. Bundan başka iki konDevletlerle Büyük Britanyanın, uzun Tokyo 12 (a.a.'S Japon tayyarelari, rol ve petrol gemisi de torpıüe cid zamandanberi hazırlanmış ve tasmim bu sabah HongKong'u şiidetle bomi hasara uğTatılmıştır. (Arkası sahife 3, sütnn 2 de) f Arkası sahife 3. sütun 3 te) Londra 12 (a.a.) Amirallığın tebiğine göre. bir İngiliz denizaltısı orta \kdemzde 3 İtalyan kruvazörüne tesaluf etmiş ve uç torpil atarak isabet ttirmiştir. Duşman kruvazorlerinden ılrinin battığı zannediliyor. Luzon adasına yeni ihrac yapıldı Torpillenen İtalyan kmvazörü Afrikadaki muharebe İngilizler Gazale önlerine kadar ilerlediler Aîmanlar da İngilizlerin zırhlı birliklerini dağıttılar Çinliler taarruza geçti Mareşal ÇanKayŞek ordulan HongKonga kadar ilerlediler GÖRDÜKLERİM 18 f Şark cephesinde = Orfî Idare 6 ay daha uzatıîdı Rus stratejisine dair | H. Emit* Erkilet Yazan: Emekli General Ankara 12 (Telefonla) Bugün saat 15 te Refet Canitezin başkanlığında Nevyork 12 (a a.) Amerikan radyotoplanan Mecliste. İstanbul, Edırne. Kjrklareli, Çanakkale ve Kocaeli vî unun Çunking'den öğrendiğine göre, lâyetlerinde 23 teşrinlsani 1940 ta ilân ÇanKayŞek'ın şahsî kumandası altmve evvelâ iki defa üçer ay, sonra da 6 [a bulunan Çin kuvvetleri Japon kuvay müddetle uzatılmış olan örfî idare et^rinin gerilerıne şiddetli bir taarruz mn hitamı tanhinden itibaren altı ay •apmışlar ve Hong Kong*a kadar ilerdaha uzatılmasına dalr olan Başvekâ eır.jşlerdir. Çınliler. Japonlara mühim let tezkeresi okunarak kabul edilmiştir. :ayıblar verdirmişlerdir. > Son günlerde Büyük Okyanusta sık sık tekcrrur eden bir sahne: Şulara gömülen biı harb gemisi Kahire 12 (a.a.) Ortaşark İngiUz kuvvetleri umutni karargâhının 11 llkkânun tebliği: Seyyar Kuvvetierimiz bütün gün umumiyetle Eladem'ın şimal batı ve baüsma doğru kayma hareketi yapan düşrr.ana muvaffakiyetle taarruza devam etmışlerdir. Bir çok çarpışmalar olmuşsa da, muvasala zorluklan ve bölgenin genış biı sahada kapalı kalması hasebıle bu çarDünkü nüshamızda (tütün pıyasası pışmalara eid raporlar ve izahat henüz açıhrken) başlığı altında çıkan yazı gelır.emiştir. Jolayısile, Yerli Ürunler Turk Anonim Eladem'in hemen yakinindeki müdafaa Sırketi mudürü Huseyın Kavalalı hatları gerisinde gizlenen duşman kıt'a ile gorüştuk. Maruf tütüncümüz, yaları ve taşıtlarına İngiliz a r h h birlık zıda bahse mevzu şikâyetler ve tahleri tarafından taarruz edilmiş vs dğer sisan satın alınmış tütünlerde ırkarta farsf'an daha bahda Cenub Afrikah ve ve iskonto meselelerı hakkmda bıze şu In«;iiz seyyar kuv\etleri bütün gün izahatı veıdi: riüşrpnnı =imal batıya doğru süımüsl^r« Malum olduğu üzere ıskarta ve diı. Şimdi bir hakim şimal bö'gesinde iskonto haksızlıkîarını önlemek için abırakılan dü r manm küçük piyade ve bcı ve satıcılardan muteşekkil AnkaraJArkası Sa, 3, sütun 3 tel da toplanan kongrenın kararlanndan Ege bölgesinde tütün satişiart ionra bu haksızLğı büsbütün ortadan k£.lcfırmak için 2506 numarah tütun alım ve satımı k?nunu Mecliste kabul e'lümişti. Bilâhara alım ve satım işleri bu kanunun çerçevesi içine girdi. Bu kanunun hükümlerine nazaran tülün alınırken alıcı tarafmdan muavene ed 1 lır, evsafı bozuk tütun varsa çiftçiye terkolunur veya duşük bir fiatla alırır Bu akıd de mukaveleye rapted 'ir, bir nushası da çiftçiye verilir. Mukaveleye uygun olmıyan her hangi bir haksızlık Yerli Ürünler nıüdürii. tütün kanunu ve kurumun usullerine göre mubayaaların nasıl yapıldığını izah ediyor Türk generalleri şark cephesinde bir Alman tank defi topunu tctkik ediyorlar Bu suretle Alman cephesinın en ce durdurtmağa çalışıvordu. İşte bu esnar.ubdaki Von Manstein ordusu, sağ ka da biraz şimaldekı bölsede 9 uncu ve nadıle Kırım berzahmın Cenub kısmın 18 inci Sovyet ordulannın talihinı tayin da, Yeşun şımalınde müdafaada kalarak edecek yeni bir tertib ve hareket hamutebaki kuvveüerle Rusların Melito zırlanıyordu. pol Saporoşje hattmdan garba doğru I Cenub Almpn ordular grupunun Or (Arkası sahife 2 sütun J de) yapmakta olduklsrı şiddetli taarruzjazı 1 (Arkası Şa. 3, sütun 5 te)