24 Kasım 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

19 42 Y.ZiyaTakvitni Alaturka, alafranga doğru saatli, hikâyeli. mânili olan bu mukemmel duvar takvimi elli senelık bir Turk kıtab rr.uessesesi tarafından neşredılmiştir. Satış yeri: Ltanbul. Çadırcılar Ali Pasa han No 2223 Y. ZİYA BM.CIKOĞLU CAHİD veŞ. KİTABE Vİ J 18 inci yıl sayı: 6205 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLU . Telgraf ve msktub adresı: Cumhuriyet İstanbul Posta kurusu: İstanbul No. 246 P3Zârt6SI 2 4 Telefon: Başmuharrır: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 Maarif Vekâletinin tavsiye ettiği OKULjijAİIE AnsiMroedisi Çocuklar için en Bir çocuğun aklı: cevabı vardır. ımmel arkadaştır. ;elecek her sualin !50 kuruş. 1 941 Ahmed HaffdKitabevi Nazilli fabrikası büyük tehlike atlattı Ufuktaki TarOı, yeniden yeniye büyük inkisaflar kaydetmenin arife günlerini yaşıyor. Japon ve Fransız vaziyetleri yeni inkişafların uhıkta teressüm eden ilk açık alâmrtleridir. eni harbi bütiıtı dünjaja j a yacak iki hâdisenin gerçsklesmesi uhıkta artık ijiden tyîye belirmiîtir: Biri Vasingtnn miuakerelerinm akim kalması uzerine J a pon\anın harcket serbestliğini ele almış olması. diğeri AnuloSaksonların Fransız mustemlekeîerinc saldırmajı goze al malan üzerine Fr?n«anın kendHni nııi dafaaya karar vermis bıılunmasıdır. A merikanın (ve İngilterenin) Japonya ile anlaşmalanna za+en ifkân yoktu. Fa kat AngloSaksonlar FransaM rahat bı rakarak hir de nradin kendilerine bü jük ve ciddi bir gaile çıkarmıyabilir lerdi. Büvük ve ciddi bir gaile. Çünkü ak dettiği miıtarekcden sonra tekrar bu harbe kanşmasja hic bir ni>eti olmadığı aşikâr bu!ıınan Fıansa eğer AnçloSaksonların kendisi hakkındaki mü»emadi husumetleri neticcsi olarak tekrar siiâhlarını eline almağa mecJ>ur olursa bu yüzden Mih\er safbrı. mağlubiyetine rajmen hâlâ belki İtalyadan datıa kuvvetli rol oynıvacak asalıî bir milletin büyük devlet kudretile faydaInntnıs olacak ve tarih. bu hâdiseyi AngloSakson de\letleri sijasetinin ga| i b bir sakameti olarak kaydedecektir. Son günlerde bilbassa Amerika Almanlann Fransız müstemlekelerini ele geçireceklerindpn çök sık bahsermeğe haşladı. Hakikatte bu endise bu miis•emlekelere karsı beslpnen AneloSak*on fena niyetlerini ifca eden bir keyftyrt ottnafc hsvrbtle Fran«t7İar kadar Almanların da dikkat na7arlarını çekmekten geri durmamı<:tır Sinıdi perde arkasuıda • AngloSaksonların Fransız jnüstemlekelerine karsı yapacaklan taarruzî hareketlerle Fransanm ve onıınla birlikte Almanvanın bu hareketleri nasıl karşılı>acaklannın hazırhk plânları üzerinde çalısılıyor. Japonyaya gelince o da harekete gecmek icin sadece istikamet ve zanıan tavinile mcssııl olacak bir devreye yetismis buhımnor. Bu Ud devletten sonuncusu zaton Mihveıin mültefikiydi. Biıincisine gelince o da filiyata inkılâb etmek istidadları ?«>«teren AngloSakson husumetlerine karsı Mihverin icbar edilmis yeni bir müttefiki olmağa namzeddir. Bu >eni safbada İspanvanın da kararmı vermek gorunda kalacağını arbk hcsaba katmak lâzım gelecektir. Boylece barbin Avrupa ile AngloSak•onlar arasmda bü>iik bir mücadele rekline gireceği ve Afrika ile As\ayı fili cereyan sahalan içine alacağı dikkate lâyıktır. Bu genis ölciilü carpısmada Uzakşarkm Doğan Günes Devleti AvTupanın müttefiki olmak mevkiindedir. Yeni dünja cidalinde >edi bü'.ük dünya devletinden ücü bir tarafta, dbrdü mukabil cephededir. AngloSaksonlar cephesi İngiltere ile Amerika ve Sovyetlerden, Mihver cephesi ise Altnanya, İtalya, Japon>a ve Fransadan teşekkül edecektir. Şark seferi netıcesinde Sovyetler müskül dummlara intikal etıniş bulunuyorlar. Hakikatte AngloSakson cephesini denizler hakimiyetine dayanan İngiltere ve Amerika devletleri kendi üzerlerine alıj orlar Diğer cephe ise Avrupayı, Asyayı ve Afrikayı bu denizler hakimiyetinin hrgemonyasına karsı müdafaa etmek vaziyetine geçiyorlar. Almanyanm bir Avrupa ittihadım müzakere etmek üzere bir Avrupa konferansı toplamak te^ebbüsü hakkında gehnekte devam eden haberler çok muhtemel yeni vazi%etler önünde pek manalı olmağa baslamıstır. Tahmin olunabilir ki vaziyetlerin yeni inkisaflan önünde Almanya Mih\er Yeni Nizamını bir tarafa bırakarak sadeNazilli bez fabrikası depolarından İzmir 23 (Telefonla) Nazıllıde Sümer Bank bez fabrıkasında dun saat 14 te çıkan yangm büyuyerek fabrikaji tehdıde başlamış labnka ve Nazilli itfaıyesinin gavretme rağmen sonduruleme>mce Aydın ıtfaiyesi gelmıştır. Nıbirisi MiUîŞef Dün Ankarada at yarışlarım takib buyurdular Ankara 23 (Telefonla) Millî Sefimiz Cumhur Reisi Ismet Inönü bu gün Ipodromu tesrif ederek sonbahar at koşu'arını takib buvurdular. Muvasalat ve avdetlerinde halk tarefından alkıslandılar. 6 saat süren yangın Asıl fabrikaya sirayet etmeden söndüriildü. yalnız pamuk depoları yandı Adliye Vekâletiıtm mtihim bir tamimi Millî Korımma kanununun şümulüne giren suçlar hakkında Müddeiumumîlerden mufassal malumat istendi Ankara 23 (Telefonla) Millî korunma kanununda tadı ler yapan lâviha. Meclıs Parti Grupunda teşkil edılen bir komısyon tarafından tetkık olunmaktadır. Lâyiha bılhassa ihtıkâra karşı cezaları şıddetlendlrici ma Ideleri de ihtlva etmektedır. Kanundakı mevcud hukuTİerın bu suçlîrı mustahak oldukları derecede cezalandırıp cezalandırmadığı cihetı bılhassa tetkik mevzuudur Bu srada meselâ Adanadan Istanbula surgun cezaları verılmesi eıbi hâdiseler de kaydolunmaktadır Adliye Vekâletı de bir taraftan Cumhurıvet Muddeiumumrııklerine gonderdıâı bir tamlmle on gün içınde verilmek üzere bazı malumat istemiştir. Adliye Vekâletr 1. Bu yıl'DEşmdan teşriniev\'el sonuna kadar millî korunma kanununun şümulüne giren işlerin mıktarını, 2 Bu suçlarm hangi tarihlerde işlendıklerini, 3 Takıbat icrasma mahal olm?d.ğma karar verilenler hakkırda bu kararlarm tarlhlerini, 4 Takib edılcnler hakkında takibat tarihlerini, yani bu islerin hangı tarıhte mabkemelere ıntikal ettiklerini, (Arkası sahife 3. sütun 2 de") Vaşingtonda pazarlık Müzakerelere Çin Büyük ESçisi de işiirak ediyor M. Hull bazı şartlarla Mançukoyu Japonlara bırakmak fikrinde imiş hayet saat 20 de tamamen bastırılan ateş asıl fabrika binalanna sırayet etmemış, fakat pamuk depclan yanmıştır. Zarar 50 bın Hra kadar tahmm edilıyor. Yangırun ne suretle çıktıgı hakkında tahkikat yapılmaktadır. Alman harb tebliği Şark cephesinde yeni muvaffakiyet Rusların Leningraddan huruc teşebbüsleri tard edildi Fuhrer'in umumî karargâhr 23 (a a.) Alman orduları başkumandanlığının tebliği: Şark cephesinde yeni taarruzî muvaffakiyetler elde edilmiştir. „ KAPUZZO'JVr^; Amerikada grevler bitti M. Roosevlet. yeni deniz inşaatı için tahsisat aldı Şimali Afrikada harckâta sahne olan bolgenin kabartma haritası Rusların Leningraddan huruc teşebbüsleri tardedildi Berlin 23 (a.a) D N B mn oğrendığme göre, bolşevikler Leningrad muhasara hattını yarmak İçin 22 sonteşrinJapoı:Amerikan nvuzakereleri hakkında de yeni bir teşebbuste bulunmuşlardır. Bin kadar bolşevik Neva'nm buzları pek de bedbin goıiınmnen (Arkası sahife 3. sütun 3 te) Lord Halifaks Afrika harbi İngilizlere göre Mihvere göre General VVeygand VÎTTDE S İY A S î DÜELLO Amerikan ve Alman nüfuzu çarpışıyor ^^eygand^n azlinden doğan akisler gittikçe şiddetleniyor Yichy 23 (a.a.) Dün sabah toplanan nazırlar mechsinde, Amıral Da: ian, şimdıye kadar General Weygand'uı uhdesinde bulunan şımal Airıkası FıanBIZ fevkalâde murahhaslığı vazıfesinin ılgasmı icab ettıren sebebleri ızah et tniştır. Londrada tahminler Londra 22 (a a > Sunday Tİmes'in diploraatık muhabiri yazjyor: • Almanların emrıle, Mareşal Peten'in Weygand'ı azletmesı, Almanyanın Fransa üzerinde tesis ettiği nüfuz bakımından bir muvaffakiyettir. Maamafih Aiıerikanın aksülâmeli o kadar şiddetli olmuştur kı, Almanlar bundan sonra Mareşal Peten'den, ıstediklermi çok güçlukle alabileceklerdır, Vichy' de Amerıkalılarla Almanlar ar35inda dıplocnatik bir düello oluyor. Amenka bu> j k YUNUS NADt clçisi Amıral Leahy yakında Maveşal (Arkası sahife 3 sütun 4 te) Peten'le tekrar görüşecektir » Vaşington 23 (a a.) Reis Ruzvelt, Vaşington 23 (a a ) Birle'ik Amevenı gemi yapılrmsı ve yahud gemılerm rika Harıclye Nezaretınde, JaponUrla jeruzde karakol vazıfelennde kuilanıla hiç bir anlaşma yapılmadığı söylenıyor. biİT.eleri için tadılâtm vucude ge'inlmesi Gazetecıler tarafmdan İstıfsar edılen rnaksadile 300 milyon dolar sarfedılmeLord Halifaks. Japonlarm uzlaşma tasine aid kararnameyi dün imza etmı*; ir raftarı goriınmedıklerini, fakat noktai nazar ihtılâfmın ne pek hafif, ne de Kömür madenleri grevi bitti pek agır olmsdığım beyan ve müzakeUnbnTown 22 (a a.) (Pensılvanreleri faydalı kılmak icln süku'ifti muja) Komur madenlen grevınin bı'ığı hafaza etmenm en iyi çare olduğunu pnlasılması üzerine çelık fabııkîlannda llâve evlemiştir. tekıar ise başlanılmıstır. Çin büyük elçisi HuChin'in müzakeDemiryolu işçilerile de anlaşsyorlar relere iştirak ettiği haberi Vasmctonda Vaşington 23 (a a ) Demryo''au adcta heyecan do&urmustur. \nıerikakumpanyaları idarecılerıle bir buçuk lılaım bazı müsaadeler vermoğe meymıîyon işçinin mumessılleri, Reis Ruz ysl oldukları söylenıyor. Çin büyük elcisi, müzakere sonunda velt ın, kat'ıyen grev yapmamak davepek besuş goıünuyordu. Çinden tavız^r tıne icabetle, ücretlerm yukselhlmesı müzakerelerine devama kaıar veımiş istenilmiş olsavdı büyük elçının güler yuzlu gorünmiyeceği muhakkaktı. lerdir. Çınin, Mancukonıın Japon>ava bıraDenize indirilen torpidoiar kılmasını kabu! etmlyeceğı de ıleıl suNevyork 23 (a a.) Her biri lfiOO to ruluyor. Halbııki Hull bazı şartlarla Moskova 23 (a a.) Sovyet gecevarısı nllâtoluk iıç torpıdo muhıibı dun denize Mançukonun Japonyaya terkedilebıleteolığı Ku\vetlerimiz 22 sonteşrın gunu ındirilmıstir. ceğı fıkıindedır. 1 Kahire 23 fa a.» İngılız Ortaçark Hull'in evinde yapılan mülâkat butun cephe boyunca düşmanla çarpış kuvvetleri Umumî kararşâhımn tebliği: Vasincton 23 (a a ) Japon buyuk msğa devam etmişlerdır. İngilız ve Alman zırhlı kuvvetleri aMuharebeler, bılhassa Klm, Volokoelcisi Amıral Nomura ve Kuryısu, Harasmdaki baslıca tank muharebesinin rıciye Nazırı Cordell Hull'in evinde üç lamsk, Tula ve Don nehri üzerınde Ros siklet merkezi gorunuşe gore şımdi Sıdı saat süren bir gorüsrae yapnıslardır. tov ıstikametinde çok şiddetli olmuştur. Rezegh cnarına geçmıstır. Butun geHariciye Nezareti erkânı muzakeıelerin Almanlar bazı terakkiler kaydet ce durmayan muharebe bugunku pazar tiler ve Ruslar yeni mevzilere yeni inkisafı hakkında hiç bir maiumat sabahı da devam etmektedir. vermemi^lerdlr. Bu hafta zarfında yeni çekildiler Diğer cıhetten Yenizelanda kuvvet gorüşmeler olması beklenivor. Japnnlar istisnaî guçluklere Moskova 23 (a a.) Bugünkü pazar lerı karsılaştıkları da bu hususta hiç bir mutalea serdetbahı Moskova radyosu Pravda gaze'e rağmen dunkü cumartesi günu esas hememislerdir. nın cephedekı muhabırıne atfen şun deflennden Sıdı Ömerin garbına doğru Uerlemeğe devam etmişler ve Sıdi Azız ları bildirmiştir: (Arkası sahife 3. sütun 6 da) (Arkası sahife 3, sütun 2 de) Sovyet harb tebliği Ruslar yeni mevzilere çekildiler Bardia ve Muharebeler Sidi Aziz de şiddetîe zaptedildi devam ediyor Sollum mevzileri iki Harekâtta İngilizler ateş arasmda kaldı 460 tank ve zırhlı düşman zayiatı araba. 25 tayyare kaybettiler büyüktür Moskova; Almanların Habeşistanda şiddetli Tobruktakî İngîlizlerin bütün gayretlerini muharebelerden sonra çıkış hareketi İtalyan sarfetmekte olduklaİfalyanlardan iki müs kuvvetieri taratadan rını söylüyor lahkem mevki alındı geri püskürîüldii Berlın 23 fa a.) Alman ordulan baskumandanlığınm tebliği: Şımalî Afrikada Alman ve İtalyan teşkilleri cenubu sarkıden gelen İngüi? ku\ vetlerile yaptıkları muvaff akıyetll muharebeler neticpsinde 260 tank \'9 taknben 200 zırhlı araba tahrıb etmişlerdir. Tobruğun kusatma cephesini yarmalt için Tobruk garnızonunun tankların himavesmde yaptığı kuvvetll teşebbüslet bu kaleyi muhasara eden İtalyan kuvvetleii tarafından geri puskurtülmuş tür. (Arkası sahife 3, sütun 3 te) Sırbistanda dahiti boğuşmalar Belgrad çevresinde gene bir çok ihtilâlci öldürüldü AKPENİZDE Bir İngitix denixaltnst İki İtalyan kruvazörünii torpilledi Sofya 23 (a.a.) Belgraddan bildirildığine göre Sırp hükumet kuvvetleri tem zleme harekâtına devam etmsktedir. Uç gun îüren şiddetli muharebel^rden sonra hükumet kıt'aları Sava, Tuna. Moıava, Belgrad murabbaını çetelerden tcrruzlenrştir. Bu çarpısmalarda 131 ası cldurülmüş ve 70 asi de esir almmıştır. Karadenizdeki faciadan kurtulan iki kaptan geldi Yenice vapurımun birinci süvarisi. geminin nasıl torpillendiği ve ölümden nasıl kurtulduğu hakkında hazin tafsilât veriyor Beşiktaş Fener macı yarıda kaldı Beşiktaşlılar oyunun bitmesine 8 dakika kala sahadan cekildi (Yansi 3 üncü sahifede) Beşıktaşın hâkem tarafından sayılmıyan ikincî golii Karadenizde, Vasihkos açıklannda, Kahire 23 (a.a ) Orta Akden;zde meçhul bir denizaltı gemismin taarruİngıliz tayyareleri bir kafileye ref?kat zuna uğrayarak torpıllenmek suretıle eden bir düşman kruvazörüne torpille batırılan Yenice vapurumuzdan, kurtuabiıen birmci suvari Maksud Şaşmszla tam bir isabet kaydetmişlerdır. ıkınci kaptan Hayrullah Denızci VasıliAmirallıgın tebliği kostan Burgaza gelmisler ve oradan. CesLondra 23 (a a ) AmııaUık tebliğı: rimustafapaşaya kadar trenle yollarına Bir duşman kruvazoru İngllteremn devam etmışler ve Kapıkule hudud mevAkdeniz filosuna mensub bir denizaltı kune kadar olan mesafeyi otomonıl'e tarafından torpıllenmıştir. Bu gemi üç katederek dun sabah Edırne yolile ^ehkruvazörle uç muhribden murekkeb bir nmıze gelmışlerdır. Bir arkadaşımız vakuvvete dahildi. Bu kuvvet sonradan aır birinci süvarisi Maksud kaptanı, tayyarelerımız tarafından keşfedildıği Arnavudkoyunde, Dere sokağında (1) zaman ancak iki kruvazor görulmüştur. numaralı evinde ziyaret ederek kendısıle Bunların yanında denizm üstünde ge sonuşmuştur. niş bir saha petrolla kaplıydı. Maksud kaptan, gemisinin uğradığı taBir dusman muhribine iki torpil isa «rruzu şoyle anlatmaktadır: bet ettirılmiş ve bu gemi buyük bir ih « İncır ve üzüm hamulesile ayın timalle batırılmıştır. Bundan başka düş 3 üncü günü buradan hareket ettik. mamn iki iaşe gemlsi torpillennistir. Burgazda yükumüzü boşalrtık. Fakat Bu muvaffakiyetler orta Akdenizde ka Ivlalye Vekâletine aid bazı evrakı tezamlmi|Ur. (Aıjmsı s,ahife 3, sütun 5te> Yenice vapurunun birinci ve ikinci kaptanlan Maksud Şaşmaz ye Hayrulkh Deniai