5 Kasım 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

D l A K i K Z !ACV AAOVADO A R i F ^ 165 BİRİNCİ MÜKAFAT 10 II1CI umhuri 6 186 İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresı: Cumhurivet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrır: 22366. Tahrir heyetı: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 A VNt i N S E L'in PitigTİlli'nin bu KOJUİN fABEVİ Tercümesd ıldüren ve ağlatan okuyunuz. Almanyadan ithalât yapmak için Ticaret Vekâleti tiitün takasına lüzüm kalmadığını ve istenilen malların yeni anlaşmalar hükümleri dairesinde getirtilebileceğini bildiriyor Ar.kara 4 (a a > Ticaret Vekâletinden: 1 Tutun takas çerçevesi dairesinde ıthalâtta bulunmak içın Vekâlete müracaatîer tevaü etmekte olduğundan aşağıda verilen malumatla alâkadarların tenvir edilmesi lüzumlu görülmüştür. Tütun takasına aid kontenjanlar tamamen dolmuştur. Binaemleyh yenıden ithal nıüsaadesi verilmiyecektir. Esasen bu nevı ithalâtm tütun takasmdan geçirılmesı ıçın de zaruret kalmamıstır. Zıra 9 10 941 tarıhinde ımzalanan an'aşmalar mucıbince ithalât yapmak inkân'.an elde eiumış bulurmakt "dır Bınaenaleyh tütun takası hükümleri dairesinde ithali istenen maddeler yeni anlaşmalar hükunnleri dairesinde ithal edilebilirler. 2 Yeni Türk Alman ticaret anlaşması hükümleri dairesinde ithalâtta buhınmak üzere lisans verılmesi ithalât veya ihracat için hisse tefriki yolunda muracaatler alınmakt=ıdır. Bu anlaşmalar hakkmda Vekâlet tarafından Bolge Ticaret Mudıirluklerine, birlıklerıne, bashca ticaret borsalarına gonderi'mis olan sirgülerlerde alâkadarlarca bihnmesi lâzım gelen her şey soylenraış, anlasmalar hükamleri tafsilâtlı suretle ızah ed.lnuşıir. Şark cephesinden resimler: Ağır tanklann himayesinde taarruza kalkan Rus piyedeleri Milli Şeî Üniversitemize iltiîatta bulundular Universîtenm yeni der« yılına başlaması münasebetile Cumhur Reisimize çekilen tazim telgrafina, MilH Şef şu cevabı göndermişlerdir: «Üniversitenin temiz duyguianna ve gençlerimizin azimli çalısma haveslerine çok teşekkür ederim. İsmet tnönu Askerî vaziyet Alman harb tebliği • Kıt'adan Kıt'aya Bastn Kongresi Dün akşamki ziyafete Başvekiiimiz Dr. Refik Saydam da geldi ve gazetecilerle uzun hasbıhallerde bulundu En buhranlı safha Kırım cephesi tasfiye arifesine gelmiş sayılabilir. ve her kesimde her hangi bir sürpriz daima beklenebilir Dün muhtelif kanallardan gelen haberlere gore şark cephesinde vaziyet şoyle hulâsa edilebilir: Merkez cephesinde yeni ve geniş mahiyetli bir Alman taarnızu inkişaf halindedir. Şimalden inen kuvvetler Kalinin çevriminde ağır taayiklere devam ederek Volokolomsk'dan ilerledikleri gibi batıdan gelen kıt'alar da Mojaisk kesiminde arahksız taarruzlara devam etmektedirler. Moskova cenubunda Tula'nın akıbeti henüz meçhul olmakla beraber, mukavemetleri azalan Rus birliklerinin bu mıntakada çekiln.ekte olduklanna delâlet eder emareler vardır. Bu istikameti zorla>an Alman zırhlı kıtalarının, Kaluga'dan açılan taarruz cephesinin sağ kanadını taınamlıyarak Moskova doğulanna düşmek hedefini güttüğü tahmin edilebilir. Moskova çevriminde Sovyet müdafaasının çokmekte olduğunu gösterir kafi alâmetler yoksa da Tula ve Kaluga taarruzlarının seri bir inkişafı, Moskova etrafında yapılması mutasavver çevirme hareketini çok kolaylaştıracakhr. İngiliz kaynaklarının bu kesimdeki Rus kıtaatının Oka nehri arkasına çekilmesi tavsi>esinde bulunmaları buralarda durumun Ruslar alejhine döndüğüne işarettir. Kursk'u alan Alman ordusunun saıih istikamet ve hedefi henüz malura değildir. Fakat bu taarruzun Voroneş Zelez umumi istikametini takiben Don nehri(Arkasi sahife 3, sütun 5 te) KIRIMDA Feodosia limani da zaptedildi Finler de Koivisto şehrini işgal ettiler Berlin 4 (a.a.) Alman oriulan başkumandanlığınm tebliği: Kırım yarımadasında Alman ve Rumen kıt'alan düşmanı takibe dsvara edıyorlar. Kırım sahılindeki Feodosyo 'imanı zaotedilmiştir. Leningraddaki iıühim düşman teşskkülleri tarafından tanklann yardımile yapılan iki şaşırtma hareketi teser/Dİısü püskürtülmüştür. Abnan hava kuvverleri Kırım karasularında 1000 tonluk bir ticaret vapurunu batırmışlar ve beş büyük nakliya vapurunu bombalamışlardır. Gündüa Moskova bombalanmıştır. Leningrad üzerine yapılan gece hücumunda çehrin muteaddid mahallelerinde büyük yangınlar çıkarılmıştır. ı (Arkası sahife 3, sütun 3 te) Iman Ingilız harbile ılgileumek hususunda kocası Reis Ruzvelt'in yolunda jurujen Bavan Buzvelt, geçen gün Şikago şehtinde verdiği bir nutukta Avrupada lıarb felâketinden müteessir olan nıemAnkara 4 (Telefonla) BasiH Bırliğı caktır. Bu akşam saat 18 30 da Matleketlerin çocuklarına, ihtiyaılarına ve kcngresi bugun de çalışmalarına debuat umum muduru Selım Sarper takadunlanna yardım edilmesi hususunda vam ettl. Saat 10 da kcngre heyeti urafından basın kongresî azası şerefıne ki Hoover plânına nıuarız olduğunu be mumıyesı toplanarak hesab raporunu Gar kazinosunun ustundeki salonda yan etmistir. İngiliz siyasctine uygun tetkık ve kabul etti. Bundan sonra en bir kokteyl parti verıldi. olan bu hareket tarzının şefkalb bir ka cumenler çalışmalarına devam ettiler Bu toplantıda Dahıiıye Vekill Faik dın kalbinde bu kadar sertliklc kabul ve bu akşam geç vakıt havale edilmiş Oztrakla baza Vekiller bulunuyordu. 22 jeri bulabilmiş olması cidden şaşılaıak olan sişler üzerinde müzakerelenni bi de Başvekiiimiz Doktor Refik Saydam birşeydir. Bo>lelikle İngiltere \e Ame tırdiler. Kongre yann sabah toplana salona gelmiş, murahhas arkadaslanrika harbi Almanyanın sahsında bütün mızla ayrı ayrı goruşmüş ve saat 23 30 a A>rupa kıt'asına tcşmil etmiş oluyorlar kadar meslektaşlarımız arasında kalmışdive korkulsa yeri değil midir? tır Zaten Alman Devlet ve Hükumet ReToplanü çok samimî bir hava içinde İsi bu yeni harbe muhtemel Amerikan geç vakte kadar devam etmistir. tnüdahalesinin en yakın neticesini nianca açıkhğile ortaya koyarak: Bu takdirde harb kıt'adan kıt'aya bir mücadele şeklini alır. Demişti. Hoover plârunın ne olduğu malumdur: Avnıpanm harb felâketinden çok müteessir masum yoksuDanna, biihassa coMünakalât Vekili Cevdet cuklara. ihtiyarlara ve kadınlara yardım Kerim tneedayı edibnenin harb haricinde bulunup da bunu yapmağa muktedir olanlara ve bu meyanda biihassa Amerikalılara düşen bir insanlık vazifesi olduğu iddiası. Bu cîefa da Amerikanm bu yeni dünya cidaBerlin 4 (a.a.) Tebliğ: Atlantikte tine kanşmasına şahsan muarız olan esAlman denizaltıları ceman 53 bin tonluk ki Cumhurreisi Hoover geçen Uınumî 11 İngiliz ticaret vapurile bir muhrıbi Harbde de ileri götürmeğe çalıştığı bu batırmışlardır. Baska bır muhrible üç >ardım faaliyetini bu yeni mücadelede vapur ciddi hasara uğratümıştır. de ele almış bulunuyor, fakat fikrini >üDün gece duşmamn hafıf hava filoları rütmek hususunda pek çok zorluklarla Almanyanın şimali garbî kısmına akınkarsılaşıyor. lar yapmışlardır. Zorluklann baş kavnağı İngilterece İngiliz akınlan simdiye kadar şiddetle iltizam olunageJapon Başvekili Töjo Londra 4 (a.a.) Tebliğ: len bir prensip meselesindedir. İngiltere Pazartesi gecesi havalarm fena gitmeAvrupa memleketlerinden herhangi bisine rağmen İngıbz tayyareleri Frise arine ve biihassa işgal altında bulunandaları açığında bir düşman kahlesine Ankara 4 (Telefonla) İngiltereye iata gidecek her yardımdan Almanların taarruz etmişlerdir. Büyük bir iaşe ge slparış edılmış olan lokomotif ve vagon laydalanacağını ileri siirerek buna şidmisine isabet kaydedılmiştir. lardan memleketımize gelmiş olarüarm detle muhalefet etmek yoiunu tutmuştur. Hava kararırken dünku pazartesi gü montajlan yapılmış ve bir kısmı serFransanın sukutundan sonra Amerikanü sahil servisıne mensub tayyareler vise konulmuştur. Bunlar 25 lokomodan bu memlekctin işgal altında bulunNorveç sahilinde kâin Bergse'de bir ba tıîle 600 vagon kadardır. Bir \agonla 6 nuyan kısımlarına gbnderibnekte olan lık yağı fabrikasını bombalamışlar ve a lokomotif de bugun Ankaraya gelmiş ayda bir iki \apur buğdayı bu türlü raütese vermişlerdir. ve Münakalât Vekili Cevdet Kerım İ n lâhazalarla kestirtmişti: Fransu halkıDün gece ayni servise mensub tayya cedayı tarafından gözden geçinlmiştir. nm hislerini inciterek Fransız dostlugureler Saint . Nazaire doklarına taarruz Bu vagonlardan bıri İngıltereden yola nu bütün bütün kaybetmek tehlikesini çıkarıldıgı şekilde idi. etrrişlerdır. de göze alarak. 3 Fransız vapuru kendi kendilerîni Holanda, Belçika ve nihayet Yunanisbatırmak istediler tan iaşe bakımından derece derece şiddetli yoksullukların ıstırabını çekiyorLondra 4 (a.a.) Amirallığın tebbği: lar. Meselâ bunlardan Yunanistanın Vichy hukumeti son günlerde himaye altında seyreden bir kafile ile Âlmanlar kahramanca döğüştükten sonra İngiliz Tokyo 4 (a.a.) Japon ihtiyatları için şarktan Fransaya kaçak eşya geçiraskerî yardımının kifayetsizliğine munzam çok üstün Alman taarruzlan önün yaptıklan bir alayda İngiliz ve Ame meğe teşebbüs etmistir. Karakol gemılede silahını bırakmak mecburiyetinde rikan aleyhtan şeridler taşımışlardır rimız bir Fransız gambotunun himayesınfcaimış olduğu malumdur. İngilterenin bu Biihassa Ruzveltle Çörçıl istıhzalı te de giden bu kafılelerden bırını keşfetmiş ve kafıleyi himaye eden gambottan, memlekete dahi Amerikadan iaşe yardı zahurata vesile olmuştur. Vaki istımzaca cevaben Japon söz muharıblik haklarımız mucibince kafılemı gönderilmesine muhalefet eylemesi doğrusu havsalaya sığar bir iş görün cüsu: «Bu, heyecanlı bazı kımselerın nin muayene edilmesi için bir limana hareketldir. Bu kabil hareketlere dığer se\kedilmesi istenmiştir. Bu taleb redmüyor. memleketlerde de tesaduf edılebilir» dedilince kafıleyi teşkil eden beş gemiGerek Yunanistana, gerek diğer mııhden üçü kendilerini baürmağa teşebbüs (ac memleketlere gönderilecek Araerikan «•Japonya son sözünü söylemistir» etmişlerdir. Fakat araştırma müfrezeleYUNUS NADÎ Tokyo 4 (a.a.) Bugün yapılan ba rimizin aldıkları seri tedbirler sayesinde (Arkası sahife 3, sütun 4 te) bn •faco}ıl")=leri akim kalmi'tır. (Arkası sahife 3. sütun Âlmanlar 11 İngiliz gemisi batırdılar Atlantikte Sovyet harb tebliği 3 Alman taburu ve 2 Fin bölüğü imha edildi lngiitereden Japonyada Ankara 4 Moskova efrafındaki mu lığı, Harıciye(a.a.) Alman buyük elçiVekılliğıne aşağıdakı şifahî notayı tevdi etmiştir: Birleşık Devletler Yeni bir partiyi dün harebeler en ehemmiyetli tarıhh nutkunda şu Reisi, 28 ilkteşrin iddialarda bulunsafhasına girmişlir muştur: Münakalât Vekilimiz 1 Bırleşik Devletler hükumetinin tetkik etti Moskova 4 (a.a ) Sovyet öğle vakti elinde sankı Alman hukumeti tarafıntebliği: 3 sonteşrin gecesi kuvvetlerimiz bütün cephelerde düşmanla muharebeye de vam etmişlerdir. Moskova 4 (a.a ) Bugünkü Sovyet tebliği zeyli: Cenub cephesinde Goncharey kumandfsmdaki bır Sovyet birhği, Almanların üç taburunu imha ve 20 tankmı tahrib etmiştir. Kareli cephesinde düşman geri'.erine giren bir Sovyet birhği Fm ileri kuvvet(Arkası sahife 3, sütun 2 de) dan Abnanyada basılmış gizli bir harita mevcud bulunuyordu. Bahis mevzuu olan harita, bır merkez ve cenub Amerikası haritasıdır. Bu haritada merkez ve cenub haritası Fuhrer'in tanzim etmek istedıği tarzda gösterilmiştir. Bu sahada mevcud 14 memleket, boyunduruk altında 5 devlet haline getirılmiş ve Führer bu suretle bütün cenub Amerikası kıtasım kendi tahakkümü altına koymak istemıştır. Bu 5 devletten bir tanesine Panama Cumhuriyeti ve Panama karalı 25 lokomotifle 600 vagon geldi İngilizler Arkanjele tayyare ve tayyareci Şifahî bir nota ile, Berlinin Amerikaya çıkardılar verdiği cevabı Hariciyemize bildirdi Alman Büyük Elçisi da dahıl bulunmuştur. \ 2 Amerikan hükumetinin elinde sanki Alman hukumeti tarafmdan tanzim edilmiş ikinci bir vesika mevcud bulunmaktadır. Bu vesika, Almanyanın harbi kazandıktan sonra dünyadaki bütün dinlen ilga edeceği hakkındaki plânı İhtiva eylemektedir. Katolik, protestan, islâm. budist ve yabudi dınleri lâğvedılecek, kiliselerin servetleri musadere olunacak, haç ve diğer bütün dinî semboller menedilecek, dın adamları tahaşşüd kamplan tehdidile susturulacaktır. Kiliselerin yerme enternasyonal bir nasyonalsosyalist kilisesi zorla kabul ettirilecek ve bu kiliselerde Alman nasyonalist hukumeti tara» fından gönderilen hatibler vazife görecektır. Mukaddes kitab yerine Führer'ns (Arkası sahife 3. Mİtun 7 de) İngiliz ve Amerikan aleyhdarı nümayişler oldu Almanya ve Japonya iki koldan Hindistana saldıracaklarmış Karadenizdeki Istanbulun imar• Kızıl filonun Belediye istimlâk için dört akıbeti milyon lira harcadı Bulgar radyosunun neşriyatına göre Şehir Meclisinin dünkü toplantısında Dr. Lutfi Kırdar mühim Üç şıktan birisi: bir nutuk söyliyerek başarılan işlerin izahım yaptı İstanbul Türkiyeye sığınarak Meclisi dun Umumî Vali ve Boğazlardan çıkmağa Belediye Reısi doktor Lutfi Kırdann çahşmak! riyasetınde topl«ıdı. Bundan evvelki celsede Taksimdeki gezgıye Inonü gezgisı namı verilmesi ve burada Mil'î Şefimizin bir heykelinin dikilmesi ka rarlaşmışü. Bu münasebetle Millî Şefımize çekılen tazim telgrafina gelen aşağıdaki karşıhk okundu. .Doktor Lutfi Kırdar: Vali ve Belediye Reisi. İstanbul Belediyesinin iyi yürekli duvgularına cok teşekkür ederim. Belediyenin kararını sevgisinin bir işareti olarak alıyorum.» Bulgar radyosu Karadenizdeki Rus donanmasının vazıyetını ıncelemektedır. Sıvastopolun yakında duşeceğını söylıyen Bulgar radyosu bu takdirde Karadenizdeki Rus donanmasının aşağıdakı uç şıktan bırıni tercıh etmek mecburiyetinde kalacağmı beyan etmektedır: 1 Kafkasya limanlarına ıltica etnek, 2 Türkiyeye sığınarak Boğazlardan çıkmağa çahşmak, 3 Kendı kendisini batırmak. Bulgar radyosu bu üç ihtımali ayn ayrı inceledıkten sonra, birıncı ıhtimalin kolay olduğunu bildirmiş, ikinci şık hakkmda da şunları soylemiştir: . Bıtaraflığını mudafaaya karar vermiş olduğuna göre, Türkıye buna razı olmıyacaktır. Razı olsa bıle Boğazlardan çıkacak olan Rus donanması. İtalyar. donanması tarafından derhal batırılacaktir. Bu şeraıt altında Rus donanması AÜantiite torpülenen bir vapur, ağır ağır sulaıa gömülürken Vali ve Belediye Reisimiz Lutfi Kırdar, dün Şehir Meclisinde nutkunu irad ederken (Aıkası sabife 3, sütun 3 te) J Telgraf alkışlarla dinlendikten sonra, j ledıyenin bir senelik mesaisini gös+ereB Vali ve Belediye Reisi Lutfi Kırdar Be i (Arkası sabife 3, sütun S te>.