31 Ekim 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

IhtiyarDost Y a z a n Halid Ziya Uşaklıgil Fiatı 50 kunıştur. Sahş yeri : Cumhuriyet Matbaasıdır I 8 İnCI Vll S&VI 1 6 I 8 I umhuri * İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresı: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 ACVATIC MOVA 165 BİRİNCİ MÜKÂFAT Bize vazife Sayın Cumrıur Reisimizin evvelki giinkii derin cevherli sözlerini asla hahrımızdan çıkarmıyakm; Millî Şef vatandaşlara şunu dedi: Hazır bulun ve çalış! «Hazır bulun» sözünün altında işte yukanda izaha gayret ettiğimiz, harbin nerede ve nasıl biteceğini bilmemek keyfiyetine istinad eden tedbirlilik lüzumu vardır. Binaenaleyh bize düsen vazife her ihtimale karşı hazır bulunmak ve bunun verdiği sarsılmaz soğukkanlıhkla işimize gücümüze bakmaktır u harbin nasıl biteceğine dair bir çok tahminler. iddialar ileri surulujor. Denhor ki Amerika filen harbe girecek ve munasıb bir zanıanda Avrupa karasına çıkanlarak kuvvetli İngiliz . Amerikan orduları Almanya\ı nıağlub edecektir. Bir diğer noktai nazara gore de Almanja şimdiden bmuk bir kısmını elde ettiği L'kraynaj! ve Kus sanayi mıntakalarını istismar ederek her turlu ihthacını oradan temın edecek ve İngilterenin karsısında artık mağlub edilmez bir kuvvet olacaktır. Bir üçüncü iddia ise Avrupanın içinden patlak verecek genis ihtilâl hareketlerile Almanjanın ergeç başa çıkamıyarak gene kendi eski hududları (erçev esine çekilnıek mecburiyetinde kalacağı merkezindedir. Biz hiç bir harbin, kat'î neticesi üzerinde iddialarda bulunulmasını makul ve zaten imkân dahilinde bulmadığımız için bunların ne birine, ne de diğerine inanmıyoruz. Zira on dokuzuncu asrın ikinci yansından itibaren Avrupanın siyBsî coğrahası ve bu kıt'a milletlerinin iktısadi yasajışları o kadar girift \e birbirlerine bağlı bir hal almıştır ki, biijük jnsan kütleleri ihtiraslarının zincirden boşanması demek olan. harbin nereleri. ne zaman ve ne kadar müddet kasıp kavuracağını kestirmek bugun artık sade<*e muhaldir, denilebilir. Bu muazzam beser facialarının, nihajet bir falcılık çerçevesini geçmijen, hafif fantezüera tahammulu olmasa gerektir. ALmanya Başvekiü Bismarck'ın bülün iktidarda bulunduğu seneler zarfındâ • sözü sık sık tekrar ettiğini soylerler: U «Bir harbin nerede başladığınj herkes bilir, fakat nerede ve nâsıl biteceğini bılmek kirmenin elinde değildir.» Bu çok doğnı soz, bu günkii kadar belki lıiç bir devirde guuun so7Ü olrnadı. Harbin ve husıısile bu harbin, tnanasım, mahijetini ve şümulunü idrak edenler, ileri geri, az veya çok kafî hükumlere girismekten bü>ük bir itina ile çekinmek rnecburijetindedirler. MuCemadiyen bir şe>ler soyluyor, bir şeyler yazıyoruz, Fakat yarın hâdiselerin zolile efkân umumiye karsısında valancı vaziyete düşmemiz ihtimalini bir an goz «nünden ayırmıyalım. Kimsede fena nijet tevehhum etmiyorua. Fakat istemi\e istemiye de olsa, Turk efkârını aldatmak hakkı elbette hiç birimize verilmiş değildir. Sayın Cnmhur Reisimizin evvelki ffünkü derin cevherK sözlerini asla hatırımızdan çıkarmıyalım; Millî Şef vatandaşiara sunu dedi: Hazır bulun ve çalıs! «Haztr bulun» sozünün altında, işte yukarıda izaha gayret ettiğimiz. harbin nerede ve aasıl biteceğini bilmemek keyfiyetine istinad eden tedbirlilik lüzumu vardır. Binaenale\h bize duşen vazife her ihtimale karsı hazır bulunmak ve bunun verdiği sarsılmaz soğukkanlıUkla işimize gücümüze bak maktır. Tiirk milletinin bugun iki büyük saadet ve kudret membaı van Evvelâ Ankarada, dünya hâdiselerini göz kırpmıyan bir dikkatle takib eden. hükumetimiz. Sonra hududlarımızı. zafeee olan o ürkmez ve bozulmaz imanile. bekleyen Mehmedciklerimiz. Bu vaziyette Türk gazetecisinin gayesi etrahmızda cereyan eden kanlı boğuşmanın safhalannı uzaktan uzağa tahlil ve izahtan ibaret olmalıdu*. Harbin nasıl biteceğini, kiınin galib geleceğini, kimin mağlub olacağını bir tarafa bırakalım. O, kan ve sefalet meydanlarında yuvarlana yuvarlana nasıl olsa, bir gün gelecek, basını vurduğu bir kayanın öniınde duracaktır. D. N. Yurdda ve Harîcde Büyük Bayram Cuma3l Birinciteşrin 1941 Evvelki gün Ankara tpodromunda yapılan muazzam geçid resminden intibalar: Sağda Büyük Şefimiz Inönü, kendilerini selâmlıyan halka mukabde buyuruyorlar trad ederlerken, ortada Cumhuriyetin müstakbel müdafileri izcile rimizin geçidinden beyecanlı bir manzara Londrada bedbinlik Donetz havzası Ruslar için artık yoktur! Rus ordnlan muazzam ric'at mnharebeleri vermektett başka bir şey yapmıyorlar Cenevre 30 (a a ) D. N. B : Daıly Telegraph gazetesinin Stokholm muhairf yazıyor: Hnzın fakat mevcud hakikati gbrmek zamanı gelmiştir. O hakikat şudur kı, 3onetz ..havzasınm kudreti ve serveti lovyetler için artık yoktur. Sovyet orularının artık, muazzam rıcat muhareDeleri vermekten bs?Wa bir şey yapmadıklan vahiın an hulul etmiştır. Ayni gazelenin Samara dakı muhabiri de, Moskovanın nıhaî mucadeleve hazır bulunduğunu yazıyor ve dıyor kı: Hemen bütün fabnkalar, kapılarını kapamışlardır. Bazı kimseler. Bolşevik cephesinden bahsederken. orada Verdun gibi miıstahkem mevkilerin birbırini takib ett'ğıni sövliyerek, hiffetle hareket etmişlerdir. Fakat vaâyet böyle değildir. Bu mııharebede. Sovyetler yalnız ricat hareketleri yapabilmişlerdır. Halbuki Almanlar, taarruz imkânmı daima elde bulundurmuşlardır. ıc Solda Türk milletine hitabesini Ebedî Şefin manevi .J Millî Şefimixi tebrik ettiler Londra, Berlin. Biikreş elçiliklerimizde Nazırlarm da hazır bulunduğu büyük törenler yapıldı Ankaxa 30 (a.a.) Cumhuriyetin 18 ınci yıldonümu münasebetile Sovj'et Cumhunyetleri Bırlıgi reısı Ekselâns Kalenın. Macar Krallığı Naibi Ekselâns Amıral Horty, Irak Krallık Naibı Vası Emır Altes Abdulılâh, Şarki Erdun Emiri Altes Emir Abdullah, Arabistan Kralı Majeste Üçuncu Abdulâziz, Bulgar Kralı Majeste Üçuncu Borıs, Alman Devlet Reısi Ekselâns Adolf Hıtler, Mısır Kralı Majeste Faruk, Japonya İmparatoru Majeste Hirohıto, Rumanya Kralı Majeste Mihail, İran Şehinşahı Majeste Şahpur Rıza Şah Pehlevi, Fransa Devlet Reisi MareşaJ Peten. Amerika Reısıcumhuru Ekselâns Franlclın Roosevelt, Ispanya Devlet Reısi General Franko, Portekız Cumhur Reisı Ekselâns General Carmona, İtalya Kralı Majeste Üçuncu Vıktor Emanuel ile Reislcumhurumuz İsmet tnönu arasmda tebnk ve 15i temennller ve karşılıklı teşekkür telgraflan teati edılmıştır. Dost Devlet • Sefleri Stalin, Başvekilimizi tebrik etti Ankara 30 (a a.) Sovjet Cumhuriyetleri Birhğı Başvekılı Ekselâns Sta(Arkası sahife 3, sütun 2 de) Aziz Millî Şefimiz tnönü, Cumhuriyet Bayr amı sabaht, ilk iş olarak büyük arkadaşı ölmez Atatürkün kabrini ziyaretle onun manevi huzurunda bir hürmet vakfesi geçirmiştir İngiliz hava kuvvetleri İtalyada bir çok şehirleri bombaladılar Kahire 30 (a a) Ortaşark İngiliz hava kuvvetleri 110101111 karargâhmın tebli&i: İngiliz hava kuvvetlerine mensub orta buyuklukte bomba tayyareleri dünkü çarşamba günu, Slderna, Soverato, Lcx;ri ve cenubl İtalyadaki askeri hedeflere muvaffakıyetli akınlar yapmışlardır. Catanzaro Marlno'ya da bir hava akını yapılmış, blc fabrika ıle bir gara bombalar duşmuştür. Şimali Aîrikada, İngiliz hava kuvvetlerine mensub ağır bomba tayyareleri 27/28 ilkteşrin gecesi Bingazi üzerine, ertesi gece Trablus üzerine akın yapmışlardır. Kırımda takib devam ediyor Topçunun mukavemeti kırıldı, yenîden binlerce esir alındı Hava kuvvetleri Mos kova ve Leningrad ^ehirlerini ağır surette bombaladılar (TelgTaflar 3 üncü sahlfede) Atman harb tebliği Kafkasyayı ( müdafaa için ' Reisicumhurumuz, geıtc Harkof şehri subaylara selâm ve mutahliye edildi habbetlerini gönderdiler Ankara 30 (Telefonla) Bugün saat 14 30 da Harb Okulunda, okulun ikinci sınıf mezunları lçın ayrılma töreni yapılmıştır. Sovyet harb | tebliği ' Harb Okulunda merasim Başvekilimiz, heyecanlı bir hitabede < bulunarak yeni subaylarımıza şerefli , vazifelerinin kudsiyetini anlattı ' Tula bölgesinde vaziyet tehdidkâr bir şekil almıştır Nevyork, Urallarda yeni bir müdafaa hattı tesisine başlandığım bildiriyor (Telgraflar 3 üncü sahifede) İngilterenin Hindistan baskumandanı General Wavell General Vavel, İrandaki ordusunun Kafkasyaya yürnmesiıti emretmiş İ?ile Genelkurmay Milli Müdafaa Vekâleti kara, deruz, hava rr.usteşarlan ve daire reisleri, garnizon ve merkez komutanları, Ankara Emniyet müdürü va Harb Okulumuzun 108 inci ievre me daha bir çok davetliler hazır bulunzuıılarının bugünkü bu sancak teslimi rnuşlirdır. ve mükâfat dağıtma törenine Buyük Törene mızıkanuı çaldığı ve okurMıilet Meclisı Reisi Abdulhaük Henda, ların bir ağızdan söyledikieri İstiklâl Başvekil Dr. Refik Saydam, Millî Mü marşile başlanmış, bunu muteakıb, Başdafaa Vekili Saffet Arıkan, Hariciye vekil Dr. Refik baydam gen; subaylara Vekîli Şükrü Saracoğlu, Adliye Vekili şu hıubede bulunmuşlardır: • Genc subaylar; Hasan Menemencioğlu, Iktısad Vekili Bu törene gelirken ordumuzun BaşSım Day, Gümrük ve İnl isarlar Vekili Raıf Karadenizle meb'uslar, Genelkur buğu, Millî Şefimiz ReisicumhurumdZ may ikinci Başk?nı Orgeneral Asım İnöniinden şu vazıfeyi aldım: G'indüz. Askerî Temyiz Mahkemesi KeCArkası sahife 3, sütun 5 te) Eirhaç söz İşgal e d i l e n Rus topraklarında Almanlar araziyi köylüye tevzi ve din hürriyetini iade ediyorlar Bulgar sözcüsüne göre, General Wai vell, vazıyenn ciddıyeti üzerine kumandası altında bulunan kuvvetlerin Kafkasyaya doğru ilerlemelerini emretmışlır. Bulgar sozcusü, bu kuvvetlerin Kafkasyadaki Petrol sahalarını müdafaa edeceklerini ilâve etmiştir. Ölçülü ve yerinde enerji Bir ferd başarabileceği, bir işi ihmal ederse, yalnır $ahBir iktısad ve tasarruf asrında yaşıyoruz. En az komurle en çok sıcakhk. en az benzinle en fazla sına değil. topluluğumuza zarar veriyor demektir. sıir'at temin etmek bütün ilim ve teknik dünyasını yoran Maddede ve nıanada tasarruf, tahmin edildiği kadar başlıca dusüncedir. kolay sanılmasın. Elimizdeki enerji membaını bin türlu isde Milletler, elde bulundurduklan enerji miktarından, kullanabiliriz. Ferd veya devlet. her teşebbüs sahibi, son gündelik yaşaj ıslarında, ne kadar az fire verirlerse me derece ruüşkül bir tercih meselesile karsı karşıyadır: deniyette de o kadar ilerlemiş sayılıjor. Senelik petrol ka Şu parayı nereye sarfetsem? zancı nıüsa\d iki komşu devlet dü^ününüz. Eğer bu devYabud: letlerden bir tanesi petrohi komşusu derecesinde verimli Hangi davanın neresinden işe baslasam? olarak kııllanamıyorsa tereddüd etmcden di\ebilirsiniz ki Ferd, ekseriyetle kendi menCaatini hesablar. Onun o devlet her sahada diğerine nazaran geridır. Çtinkü bir derdi nispeten az cepheli ve basittir. Fakat bütün bir cedevlet, asrıımzin en muhim bir maddesinden azamî istifa miyeti temsil eden devlet ve onun parçalan olan sayısıa deyi elde edemiyorsa, ikinci ve\a üçuncu derecelik başka müesseseler bu hususta namütenahi tiüz davrarunaya mec» maddelerde rakıble nasıl yarışabilir? burdurlar. Unutmıyalun: Maddî olsun, manevî olsun her enerji membaı içtimai bir kıymettir. Tarlamızdan mümkün olan en fazla ekini Gündelik yaşa\ışımızda. emrimizde bulunan enerji idrak edebüirsek, bu, bizim olduğu kadar ailemizin, köyü miktarından mümkun olduğu kadar az fire verdiğimiz nismüzün. memleketimizin, hatta bir çok memleketlerin de pette ileri millet sayılacağız. menfaatine uygundur. N. Ankamdşkj bıiyüjt g«id resminde bit l (Aıkası sabife 3, lütun 4 te) Ii