29 Ekim 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
YENİDEN İNTİSARA BAŞLIYOR. Bu ders yılı için abone ücreti elli kuruş. Her nüshada bütün sınıflarm haftalara aynlmış ders plânlan bulunacak. Yeni programa Köre yazılan birinci, ikincl, üçiincü sımflar öğretmen kitablarile (Köy Öğretmeninin kitabı) 100 er, her biri ikişer cild olan dördüncü, beşinci sınıflar Oğretmen kitablarırruz 200 er kuruşa abonelerimize verilecek. V Adres: İstanbui. Ankara Cad. No. 50 J 18 inci yıt sSyı: 6179 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, fctanbul Posta kutusu: îstanbul No. 246 ÇâTŞcMiDcl CO Telefon: Ba«rnuharrir: 22366. Tahrir heyetfc 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 İktısadî Yürüyüş Mecmuasının «Nafıa Fevlalad^jBsısı» çıktı BAŞ Gnl. ALİ FUA ol resim, Şimen100 sahife, 3 renkli kap krrik politidifer Su Yol İmar1 luhlis Ete. kalan... Prof. Şükrü BabaJ yazılan.. AlAslan Tufan, Selim Cavf Tesaslan.» manya ile ticaret mui bir eser.» Herkesi cezbedecek mii I b/H Cumhuriyet Rejimimiz yaşıııcla Bu yıldönümünde fazla düşünceye hiç lüzum görmeksizin vaziyet ve hakikati hepimiz şöyle görüyoruz: Tarihimize sadıkız, icab ederse onu koruyacağız. ugün Başvekilimiz Doktor Kefik Saydamın veciz nutkile başlayan Cumhuriyet rejitnimizin on sekizinci yıldönümii şeııliklerini, dünyayı kasıp kavuran yeni diınya buhranmın gittikçe genişliven ve cihanşümul olmak istidadlarile dalgalanıp giden mücadeleleri içinde idrak ediyonız. Bu buhranı zuhunından çok evvel sezmiç ve daha o zanıandan başlamak üzere kendi vatanıınızın selâmeti için millî ve beynelmilel tedbirlerimizi alnıağa koyulmuştuk. Mücadele başladığındanberi ise hazırhklanmız arttıkça artarak bugün hemen hemen tamama yakın hir seferberlikle hududlarınmda bekçilik ediyoruz. Cteçen Umumî Harb milletlerin hayatlarında inkılâblar yaratan neticeler doğurmuş. haksız ve mütehakkimane sıılh muahedeleri yeni hareket ve hamlelere en kuvvetli vesileler teşkil etmek suretile o inkılâbların teakub ve tevalisine en müsaid bir zemin hazırlayarak meydanı yeni mücadelelere tamanıen açık tutmustu. İnsanların manasını hâlâ iyice kavrayamadıkları yeni mücadelede arazi kavgalarindan ilerî bir nıahiyet ve bütün insanlığa şamil inkılâbcı bir zihniyet ve hareket bulunması ihtimali çok kuvvetlidir. Beşeriyeti asırlarca idare eden rejimlerle gene tarihin tekâmül cereyanlanndan hız aldığı sanılan yeni iddialar çarpışıyor. Hakikî maksadı ve Iddialannın mahiyeti ne olursa olsun cereyan halinde bulunan muazzanı hât!L«*ler bizim bj}diiimiz^arblerirı en dehsetiîleri şekİinde "yuvarfanip yayıliyor, ve daha da yuvarlanıp yayılmak istidadlannı göstererek yürüyor. İnsanhğın önüne katıldığı bu yeni ve büyük ınacera karşısuıda ilk vazifemiz vatanırmnn selâmet ve istiklâlini korumaktır. Mürnasil bir harbde ateşlerin içinden çekip çıkardığımız yeni rejimimizi de a>ni kuvvetle onunla birlikte tabit Dünyayı kasıp kavuran kavga ister toprak davası şeklinde fütuhat emellerine dayansın, diler millî ve beynelmilel hayatlara hâkim rejimlerin çarpışmaü!udan ibaret bulunsun, biz onun karşıfiıida her iki bakımdan nöbetini savmış b'r millet olarak ateşin hududlanmıza F'rayet etmemesi kaygısile ve bülün n*emleket yekpare bir kaya salâbetile B^şbuğunun etrafında sımsıkı kenetlenınis bir halde vukuahn seyrini azamî uvanıklık ve azamî fedakârlık azîm ve kırarlarile takib edip gidiyoruz. Bıt ı''>runıunınz geçen harb sonunda müthiş Hr ölüm dirim cidalile dehşetli ihtirasl?rın pençelerinden çekip çıkardıeımız milll varlığımızla yeni rejimlmizin tarihî bir neticesidir. Geçen Umumî Harbde bizim zümre m??lub olmuştur diye galihler memleketimize mülî varhğımızı dünya haıtasmdan silecek kadar zalimane bir sıılh tatbik etmek Istemîşlerdi. O hnrbde vatan selâmeti gibi en aziz emeller njrunda dört nzıın yıl devammca muhtelif ve müteaddid harb sahnelerinde döktügümüz kanlara hiirmet ederek koca imparatorluğumuz tasfiye olunıırken hiç olmaxsa millî Türk varlıemm devamına muvafnkat edilmek lâ^ımdı. S07.de ca!iM«>r bunu yapamamak ffsfletile TiirV ntilietini ayaklandırdılar. H^ksız sulhla'a ilk i<=yan ba^agını Türkiye açtı. Harbdeki mağlubiyete bakarak bağrıttıza taş basmak suretile imparatorlu|un harin tasRyesine boyun bükecektik. Boylelikle o zamanki vatanımızm yandan çok fazlasını kaybediyorduk. Geri kalan millî kısma olsun bir ?ey denileDiemek lâzım gelmez miydi? Bejnelmilel huzur ve sükunun baş çartı olarak be>Tielmilel adaletin hatts sözde galibler menfaatine de uygun en zarurî icabı bu iken Loyd Corc lar ve Klemanso'lar işte bu hakikatten gaflel ettiler. Biz milletçe bittabi buna tahammül edemiyerek ve dört uzun yılın yıpratıcı harblerinin takatsiz düşürücü yorgunluklanna ve aldatıcı bir mütareke ile bütün silâhlarımızın elimizden alınmış olmasına bakmıyarak canhevlile ayaklandık ve iki yıl daha idame ettiğ'.miz Kurtuluş ve İstiklâl Savaşımızı başardık Bunun neticesinde bir taraftan Millî Misak hududlanmızı temin etnıis oluyor diğer taraftansa aziz Türkiyemm insanlılın istikbaline örnek olacak bir inkılâblar rejimile dünyanın karşısında parİ!>''yor ve yükseltiyordıık. Bu büyük işlerde Önderimiz Eltedî Sef Atatürkün mümasil vaziyttlerde takib olunacak yol için bırakt'ğı vasiyet lıeoimizin gönüllerinde ve kafalannda kakılı ve ka/ılı olarak daima canlı yapvor. Biz hiç kimsedpn bir şey istemediğimiz ve birden hiç kimsenin iştircbileceği bir şey olr"a<*"i ve < 1a < >« » • Kutlu Olsun ŞENL1KLER Başvekilin veciz bir nutkile dün 12,50 de başladı Dr, Refik Saydam dedi k i : «Dünyanın karışık hali iimid verici olmaktan uzaktır. Yarının getireceğl hâdiseleri millî biriik ve yurdseverlikle yeneceğimize inanıyoruz ve ona göre hazırlanıyoruz.» Ankara 28 (a.a.) Başvekil Doktor Eefık Saydam, bugün saat 12,50 de radyoda söylediği aşağıdaki hitabe ile Cumhuriyet bayramı kutlama törenini açrnıştır: « Sevgili yurddaşlarım! Cumhuriyet bayramımızın kutlama törenini açıyorum. Türkiye Cumhuriyeti bugün on sekiz yaçını doldurmuş bulunuyor. Arkada bıraktığımız yılların hâdiseleri artık dünya tarihinin malı olmuştur. Bu hâdiseleri yaratan ve yürüten büyük Türk milleti, kendi baçarılan karşısında ancak sevinc ve kuv^vet duyar. Çür.kü Türk inkılâbı harikulâde bir hareket ve 18 yıllık Türk Cumhuriyeti ise dsima muvaffak, daima galib büyük ölçüde bir mücadeledir. Biz, bu sayede eski ve şerefli varlığımın kurtarmış, içeride hürriyetimimanevî huzurunda Türk milleti adına mııınet ve saygı ile iğiliyorum ve gene Türk milîe'i adına, emrinde olmanıa verdiği gurur ve haz içinde Millî Şefimiz İsmet İnönüne sarsılmaz bağlılığimı» zı teyid ediyorum. Yurddaşlanm! Dünyanın karanlık \Te karışık hali, ürrid verici olmaktan hâîâ uzaktır. Avrupada, Asyada, Afrikada, milletîer bütün varlıklarile çarpışıyorlar. Hesabsu kan dökülüyor, sayısiz medeniyet sbideleri yok oluyor. Harb harici kîlan mil» letler de bu koca buhrandan must^rib buiunuyorlar. Bugünün şartlarına karşı, nispetle çok rahat durumda olm?kla teı aber memleketimiz de bunlsr arasınd3dır. Bütün sıkıntılara göğüs germe kudretini millî birliğimizda buiuyoruz, yarının getireceği hâdiseleri, bu birük ve yurdseverlikle yeneceğimize inanıyoHer Türk vatandaşmın da tehükenin var ve gecmemiş oldu.eunıı bilmesini is(Arkası sahife 7, sütun 6 da) a'â* l«inTMine8rt(ftİ9»*B4f« tinl ispat etmiş bulunuyoruz. Bu mes'ud anda, varlığı kalblerimizde daima yaştyan Ebedl Şefimiz Atatürkün Rusların en büyük tank sanayi şehri Alman harb tebliği KRAL BOR'S DİYOR Kt; "Bulgaristan, Türkiye lehine dostluk ve itimad duygularile mütehassistir» L92Z ÂNKARADÂ YAPILAN MERASİM MilhŞef SENSIN! Azmin, bir avuç yılda baş iğdirdi muhale: Sensin bu güneş vurmuş alınlardaki hâle! Sensin göğü fethetmeğe çıkmış bu kanatlt, Sensin bu bakır yüzlii, gümtiş tulgalt atlı! Sensin bu kıgır toprağı altın dolu tarla, Sensin bu kuş uçmaz yolun üstünde katarla! * Sensin bu çelik dişli, çelik gövdeli çarklar, Sensin saçı yddızları örten dev ocaklar! Göz nurunu sensin geçiren mermere, tunca, Taşlar dirilir sen onu cezbeyle tutunca! Her damla terin incisi hür alnım süsler, Sensin sıra dağlar gibi saf saf bu göğüsler! Senstn gtranit daçları giirziyle oyan hız, Sensin bu stepîerde doğan yepyeni yıldız! Yusuf Ziya Oıtaç Almanlar dün Kramatorskayı zaptettiler Maear kıl'aları da mühiın endüstri yerlerine girdiler Berlin 28 (a.a.) Alman baskumandanlığının tebliği: Donetz havzasında çekilmekte olan düşmanın takibi devam etmektedir. Alman kıt'aları dün Kramatorskaya'ya girmişlerdir. Bu suretle Sov>etler Birliği tank imal eden en mühim endüstri merkezlerinden mahrum kalmaktadır. Diğer mühim bazı endüştri yerleri de Bulgaristan Krah t'çüncü Boris Macar kıt'aları tarafından işgal edilSofya 28 (a.a.) Stefani; Sobranyamiştir. Cephenin diğer kesimlîrinde harekât nm yeni içtima devresinin açılışı mü. nasebetile Bulgaristan Kralı Boris müterakki etmektedir. Alman hava kuvvetleri Kerç limanı him bir nutuk söylemiştir. Kral, Üçlü Pakta Utihak ve mihver nı çok müessir surette bombalamışlar ve 3 bin tonilâtoluk bir düşman vapu devletlerue dostane işbirliği yapüması sayesinde, Bulgaristanın millî emeUerunu batırmışlardır. Fin cephesinde şiddetli soğuklardan rini tahakkuk ettirebilmiş oldugunu kaydettikten sonra, Bulgar milletinin harekât durdu iki şefe ve Alman ve îtalyan milletleHelsinki 28 (a.a.) Fuılandiya cep rine samimî bir minnet duyşusıle bsŞlı (Arkası sahife 7, sütun 7 de) (Arkası sahife 7, sütun 7 de) BUGUN Gazetemiz sahiEedir. İzcHerin törenine seref verdiler Bir gencük heyeti Ebedî Şefin manevî huzurunda eğildi 10 Bu sabah Millî Şef tefeiikleri kabul edecek ve büyük geçid resmi yapılacak Ankara 28 (a.a.) Cumhuriyetin 38 inci yıldönümü bayramı bugün heyecanlı tezahüratla, Başvekilin radyoda söylediği bir nutukla açılmıştır. Yıldöiıümünü kutlulamağa hazırlanmakta bulunan başşehir, bugün baştanbaşa millî renklerle süslenmiş ve bu büyük törene başianmndan biraz önce Ulus meydamna gelen izciler burada Atatürk anıtının etrafında yer almışlardır. Saat tam 2.'0 de Ankara radyosunda çalınan Istikiâl marşını, anıtı çevrelemiş olan Birkac söz Millî kabiliyetler millet uğrunda Cumruriyetimiz bu gün tam on sekiz yaşında. mışız. Bu büyük bayraırun on sekizinci yıldönümünü hep beAncak, üstün yaradıhşta olan milletler, itstünlüklerini raber kutlarken, biz on sekiz milyon Türk, kafa kafaya ve muhafazaya dikkat etmelidirler. Hem keutli mevcudiyetleri relim ve bir an duşünelim: uğruna, hem de dünyanın ahengi namına bunu başarmaya Cibanda harikalar" yaratmış kahraman ve ateşli bir ır mecburdurlar. Müsbet bir enerjiden etrafa daima hayat vo kın çocuklanyız. Tarihin mühim dönemeçlerinde her zaman hareket yayıldığına göre o enerjiyi boşu boşuna korletmek başarıcı bir rol oynaınışız. Kölelik nedir, bilmcmişiz, yabancı ancak zararh olabilir. > hayrakların soğuk gölgesinde ürpermek felâketine hiç bir Bizim Cumhuriyet anlayışumz, milli kabiliyetlerimizden zaman katlanmamısız. Bilâkis, tarih boyunca cihana Un sal millet uğruna azamî istifade fornıiılile hıılâsa edilebilir. Dün mış, şanlı bayrağımızı ülkeden ülkeye taşırken her gittiği rejimimizi böyle anlıyorduk, bugün böyle anlıyoruz ve yarın miz yere efendiliğimizin silinmez izlerini bırakmışız. başka tiirlü anlamıyacağız. Bu yenilmezlik, bu başarıcılık ve bu Ustünluk bir tesaMillî kabiliyetlerimizden milletin azamî istifadesi yalnız düf eseri değildir. Damarlanmızdaki kanın mayası sağlam çalışmakla olur. olduğu için biz her zaman canlı ve her zaman kuvvetli kalBunu unutmıyahm. N. YUNUS tmot (Arkası sahife 7, sütun 5 te) fArkası sahife 7, sütun 3 te)
