5 Ekim 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

MOBİLYA Almak veya görmek isüyenler Salonlannı bir defa gezmekle tatmin edilirler. Istanbul, Fincancılar, Rızapasa yokuşu No. 59/61/63. Telefon: 22060 BOL ÇEŞİD ve YESİ STİL HARAÇÇI KARDEŞLER Lîmited Şirkeli * J . I 8 İnCİ Vll SâVI '. 6 I 5 7 umhuri ISTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusu: İstanbul No 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı: 24299 24290 Toropez . x*\ VClıkilüki y Pazar 5 Birinciteşrin 1941 Son tadılâtla ve fevkalâde bir tıesrolunan Abdulkadır Sadinın bu e: arif Vekâleti tarafından ilk mekteblı 5 inci sımflarına kabul olunmuşt 25, 5 inci 36 kuruş. Toptan alanlı yapılır. YENİ İLK COĞRAF SEMİH LÛTFİ KİTA haftası Kızılaya Yardım o °/ ^ (Nı^ı Novpcrcd) Lukayanov o Temn.kov Uljanovsk TPOIZK /GORKI Ruslar fi Petrol \, Kuyusu Bugün büyük ve millî bir yardım haftasının birinci günüdür on defa İstanbulun Fener laraflarında bir çok evi yakarak bir çok aileji sokağa ve açığa suren yangın felâketi karşısında hepimizin kalbleri burkulurken şefkatli bir elin bu felâkete uğraj an vatandaslara derhal uzandığını gormekten nekadar huzur ve minnet dujduğumuzu olanca tazeliğile hepimiz hatırlanz: Bu el Kıtılajın eli idi. Daha evvel Erciş yer sarsıntısının imdadına kosan da Kızılay değil miydi? Ve yabıız Istanbul yangını ile Eıciş yer sarsıntısı felâketleri mi? Ondan evvel Muğla jer sarsıntısı >arahlarının Kızüaj unızm beynelmilel hiznıeti: Kurtuluş vapuru Yunanistana goturmek acılannı hafületmeğe de o koşmuş değil iızere Kızılay malzemesi yüklüyor miydi? Bunlar şriylece hatıra gelen yakffi misallerdir. Her musibete karşı KıKızılay haftası, bugün ba$lamaktadır. re, 1 25 eylul 1941 tarlhlerl arasmda nlayı dalma vazife başında goregeldiği Şehrın geçld yerlerıne ve ana cadde Kızılay cemıyetinin yaptığı nakdl ve miz malumdur. Evvelki >ıl bü>ük olçulü ere halkı Kızılayı unutmamağa davet ayni yardımlar yekunu 106,068.89 liraErrincan ve havalisi yer sarsuıtılan o eden bü>ufc afışler asılmıştır. Kızılay dır. taraf şehir, kasaba ve kojlerini yıkar haftası, ajın 13 üncü günune kadar Bu müddet zarfında cemiyet o imken diz boju karlar içinde imdad vazi devam edecek ve bu müddet zarfında. dad ve muavenet hesabından 12,37189 fesiıtf gören Kızılayın hareketi en yiıce memleketin butün münevver muhitle liralık bir yardımda bulunmuştur. Bu kahramanhk timsali halinde idi. Kendi rinde Kızılayın hizmetleri anılarak hal paranın 296 89 lirası muhtelıf yardımvarlığından yaptığı fedakârlıkla ve üze kımızın tenurine çalışılacaktır. Anka lara sarfedılmiş, Borçka ve Şarkl Karine aldığı önavaklıkla jalnız o hâdisede ra radyosunda bu akşam, Kızılay mev raağac seylâbzedelerine 900, askerl haKızılayın yardımlan milyonlar ve mil zuu etrafında bir konferans verıleceği rlkzedelere 175, Erzurum ve Ercişte son yonlarla ölçulen büyük hadleri buldu. ibl bir çok Halkevlerinde de Kıalay zelzelede zarar goren yurddaşlara 3000. Hulâsa bir yeri yangın yakıjor, Kızı geceleri tertib edilecektir. İstanbuldaki Pener yangını dolayısile lay orada. Bir jeri seller basarak vatanevlerl yanıp açıkta kalanlara 8000 liKızılayın yardımlan daşlan elleri koynunda bırakıyor, Kızı(Arkası sahife 3, sütun 4 te) Ankara 4 (a.a.) Ögrend:ğünize gölay orada. Niha>et \atan müdafaasmın jarablara ve yarduna. muhtaclara meydan vermesi ihtimaline karşı Kızılay bütün hazırlıklarile ulvî vazifelerinin ifaBina bazır ve muhevya bir halde. Acaba koruvucu melekler gibi her musibet yerine koşarak muhtaclara kanat açan bu Kızılay nedir? 0nun keseleri, kasalan ve depolan hangi kavıb haznesinden doldurulur da bu ideal kunun an yerinde her yere koşarak her derde deva olmağa çalışır? Bugün bütün yurdda Kızılay haftası baslarken hepimizin kendi kendimize soraeağımız bu sualin cevabını pek nfak ve basit bir tahlille gene kendimiz vermeliyiz. Kızılay bizzat Türk milletinin başka hiç bir hayır müessesesile kıjas kabul etmiyecek kadar ulvî bir içtimaî muavenet kurumudur. Harb ihtimalinde de ifa ettiçi millî ve bejnelmilel jukBek hizmetlerle takdir ve hürmetin en ilerl derecelerini daima hak eden bir kurum. İmdada muhtac her yere ve herkese koşan bu ideal muessesemizi besliyen ve onu her tarafta yaptığı yardımlara muktedir kılan kayıb haznesi bizxat Türk milletinin hinunet ve hatniyetinden ibarettir. Kızılaya aza kaydolıınmuş vatandaslar, ona asgarisi yılda bir liracıktan ibaret taahhüdlerini ifa ederler, bu akan damlalar Kızılayda göller teşkil ederek yangınları sıindürmeğe. sargılar ve ilâclar halinde toplanarak yaralan tedaviye, gıda maddeleri «ekline girerek açlıklan doyurmağa koçar. Bir yangın veya sel feiâketinin vatandaşlan ıstırahlara boğan acı neticeleri önünde kalbleriniz burkulduğu zaman, eğer Kızılayda aza iseniz, onun felâketTedelere yardıma koşan âlicenab hareketinden kendi hesabınıza büyUk bir teselli hissesi almağa hakkınız olur. Çünkü Kızılava azalığınızla o yardıma istirak etmiş olduğunuzu hissedersiniz. VlTEBSK )Vjasma ®MOSKOVA X *Spask Petrol boru :oc Km ^löhılev o Insa ENSA 5ysran/^v1^rX^*N^r5usuiuk . f ^ ^ o \ a 4/Puşatscev Sobolev ır<! /j ^\6pMEL ^Orel o Mıçurmsk ) | \ O Jeler KUHSK TAMBOV Manxstadt SARATOV Uralsk o AleKanarovçrai ^ . ' ^ /Çermçov S^i ' oKonorof O^'onsogliyebsk !orotoydk Danilovka Nıkolayevska ° Bıkovo Kalmıkovski çcrkas^i^^v. Krem KRIVOYRO& C . ^ STALÎNGRA'D POLTAVA. VOROSILOVGRAD Bvg P I N Y E P R O P E T R O V S K N Î Uddt^çnaya Potemkınskaya^^^p Karabaf ..,,,,, O5TAÜN0 o ^ E Ü ^ ^ ollvmka °Novotscrkark hlİKOLAVEV ^> AZ/»Af ^<J> M Veısk ^ ^ S S Byeloserskaya KRASNODAR N0V0R0Sİ5K0 SİVâS^pol Tuapse ffARA DENİZ UKutais DerlTent V t.1 W t l I » TİFLIS © Bat um i^ Y A "BAKU Yeni muharebelerin başladığı tahmin olunan şark cephesinin cenub mıntakalarında harekâtın inkişafım gösterir haritd Yeni bir İngiliz Rus Yunan Bulgar Doğudabüyük notası ÇARPIŞMASI • bir savaş Efganistandaki Alman faaliyetinden Dramada iyi silâhlı cereyanediyoı şikâyet ediliyor 500 Yunanh BulKaradenizde 20 tongarlarataarruzetti luk bir nakliye gemisi batırıldı Bir Bulgar Nazırı (Telgraflar 3 üncü sahifede) Sovyetlerin Boğaz j lar işinde Sofyayı tahrik ettiğini söylüyor BÜYÜK BİR ( Alman harb | ' tebliği 1 1 I Askeri vaxiyet Sovyet harb ı tebliği ' Merkez mi? Cenub mu? H. Emir Erkilet Şark cephesinin şimalinde, Ladoga gblile Finlandiya korfezi arasındaki Kareli berzahı Ruslardan temizlenmişti. Almanların Leningradı sararak Ladoga gblunün cenub batısında, Neva kanalının ağzında bulunan Schlusselburg liDianını aldıkları sırada Finlerin de Swir nehrine vardıklan bildirilrni«ti. Fakat Sovjet kıt'alan, Ladoga golıinun simal sahillerile adalarını henuz ellerinde tutuyorlardı. Kezalik Ladoga ve Onega gollerinin arasındaki saha>ı da tamamile bırakmamı^lardı. Nihaşet bir kaç gun evrel Karelinin merkeri olan Petrosavvadsk'ın Finler tarafından 7aptedildiği bildirildi. O halde Finler. şinıdi esasen Fin olan bu sahayı Sovjet kıtalanndan temizlcmekle mesguldurler. Leningrad içinde ve etrafında bulunan kuvvetli bir Sovjet ordusile birlikte Alnıanlar tarafından ihata edilmisti. E^lü Çarlık merkezinin 9 Km. kadar cenub batısında bulunan Çarların eski jazlığı Almanlarca zaptolunduğundan buradan ve sahil bolgesinden şehirdeki ve etrafmdaki askcrî hedeflerle Kronstad adasının harb limanlan ve askerî tesisatı ağır Alman topçusunun atesi altmda bulunmaktadır. Bununla beraber Sovyet kıfalarınm Leningraddan cenub ve batı istikametinde mukabil taarruzlar yapmakta olduklan bildiriliyor. Daha cenubda Sovyetler Boehew \Vi\asma Yelnja hattını tutmakta olduklarından Almanlar bunun garbındaki (Arkası sahife 3, sütun 5 te) Yazan: Emekli General Düşman kıtaları mayin tarlasına girdi 26 Alman uçağı duşuruldu, bir denizaltı bahrıldı (Telgraflar 3 üncü sahifede) İngiltere ile Rusya, Efganistana müşierek bir nota vermişlerdır. İngiliz Rus notası Almanların Efganistandaki iaalıyetınden şikâyet etmektedır. Notaıın alâkayı mucıb oluşu da evvelce İra1a verılen müşterek ingiliz Rus notasına benzemesınden ileri gelmektedir. (Radyo gazetesi) Berlin Büyük Elçimiz YUNUS NADÎ (Arkasi sahife 3, sütıın 41e) Efganistan Kralı Zahir Han Sofya 4 (a a.) «Ofi» 28 eylul gecesi Trakyada, Dırama çevresinde, silâhlı Yunan gruplarıle muntazam Bulgar kuv vetleri arasında yapılan kanlı çarpışmaları izah eden bir tebliğ neşredılmıştir. Bu tebliğe göre, Yunan topraklarından gelerek Bulgar Trakyasına hıcret etmış olan Yunanlılar, tüfek ve mitralyözlerle silâhlı olarak bir çok yerlerde binalan ele geçirmeğe teşebbüs etmişlerdır. Bulgarlardan 19 kişi ölmüştür. Yu nanhlardan kaç kişi öldüğü beli değilse de kayıblan pek büyüktiir. Taarruz eden Yunanhlar, beş yüz kişi kadar vardı. Hepsi de iyi silânlanmışfc. (Arkası sahife 3, sütun 5 te) Bulear Naan Grigor Vasilef Şehrimizde bulunmakta olan Berlin Bıijük Elcimiz Hıisrev Gerede. dün Taksim Belediye kazinosunda verilen İsmail Dede konserinde bulunmuştur. Berlin Büyük Elcimiz, bugünkü sabah trenile Ankarava eidecek ve perşembe eünü sehrimize a^det edecektir. Yukarıld resim. Hüsrev Geredevi. dunkü konserde Orgeneral Fahreddin Altay ve Vali Lutfi Kırdarla eörüsürken göstermektedir. cenhesinden ösijnler, AJmm moi«rlü trkajajcuı* mmik kuvvetl» bu Soviet sekfinç Insanbğın ilk çağlannı taş devri, demir dcvri, tıınc devri di\e her biri binlerce senelik bir takım zaman parBudapeşte 4 (a.a.) 19 eylulde U çalarına ajırırlar. Teknik vasıtaların muayjen bır duruğupotek'de Alman dükkânlarına karşı munu gosteren bu tasnife bakarak, acaba içinde boy büsuikasdlerde bulunduklarmdan dolayı jTittuğıınıüz çağa ne diyebilirdik? Buhar devri, on dokumnNathalie Stankov isminde 19 yasında cu asrın ortalarına doğru sıra.sını savdı. Kömür devri. bubir genc kız Szeged harb divanmda har de\riııden farklı bir şey olmazdı. Petrol devri dijenidama, Grosda Gaisin isminde 21 ya lere Kola\ra hak verebilir mijiz? Okyanus dalgalannın şında bir genc kız da 14 sene küreğe yaratıcı cneıji>e çcvrilebildiği, güneş sıcaklığından fabrikalarda istifade edilebüdiği ve yarın nelerin kesfolunacağı mahkum edılmişlerdir. biltnmediği bir sırada koskoca bir medeniyeti petrolla Genc kızlar cürümlerini itiraf etmişdanıgalayıveımek ihtiyatsızhk sayılmaz mı? ler ve Nathalie Stankov'un erkek karGeçenlerde olen bü\uk Alman iktısad ve sosyolujı »limi deşinden infilâklı maddeler aldıklarmı \Verner Sombart, madde ve teferrüat üzerinde durma\arak söylemişlerdir. içinde cırpındığımız zaman parçasına umumî tabirıle Pragda idama mahkum olanlar iktısad devri divor. İktısad devri, >ani menfaat'devri. Londra 4 (a a.) Pragdan haber veMenüz orta mekteb kitablarına yerleşerek klâsik bir rildiğıne gore kurşuna dızilmeğe mahkum olanlar arasmda, Çek ordusu men malmi't almamakla beraber bu (terim), bizi muhitimıze sublanndan albay Jozef Balaban da bu ujduran sartları iki keliıne ile kâfi derecede aydınlatabiliyor değil mi? lunmaktadır. Asılarak idama mahkum Evet, tanhin hiç bir çağında rastlanmıyan bir iktısad ve olanlar meyanında, Bano şehri hububat menfaat sistemi içinde bocala\ıp duru\oruz. Maddî, manekooperatifı idare âtniri İvodobor da var'dıp, Budapeştede ve Pragda idama mahkum olanlar Birkac söx Madde ve mana vî butıuı knmetleri (dirhem) le tartmaktayız. tsçinin kabilijeti bejğiı kuv'V'etile veja iş saatile ölçulüjor. Keyfıyet mefhumu ber yerde kemmiyetin kumandası altına girmi>tir. Bu adam iyi muharıirdir. Dediğ;m<z zaman hükmümüzü destekleyen temel. o muharriri okuvanlann sayısıdır. Güzellikte, doğrulukta, iyılikte basamak kaln>adı. Kolaydan guçe, basitten murekkebs gidibniyor. Kıymet hükümlerini matematik esaslara göre kuruyoru/. Şu avukat mühimdir, çünkü haksız bulduğu davayi müdafaa ctmez! Demıyoruz Bu avukat tnuhim adamdır. Senede şu kadar kazana var. ^ A . Dıyoruz. Kıymelieri süzen, billurlastıran ve kalblere %iıkselm« imkânı veren güzide ekalliyet günden gune sönüsdf, kayboluyor. , Bu boyle giderse iktısad çağı tâbiri, yakında «rta mekteb Kitabiarına geçecek ve menfaat esası devrimij.e nizaa veıen temtle unsur olacak. Sombart'ın aldanmıs olmasını nc kadar temenni cderdim N.