2 Ekim 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

2 Eirinciteşrin 1941 CUMHURİYET 3 SON Şimalî Afrika harbi istcr Çörçil son nutkunda harbin büsbütiin kızışabileceği bölgelerden bah«e derken üç ihtimal Uzerinde durdu: Birincisi şarkta harbin büsbütiin şıddetleıımesi: İkincisi İngiltereye karşı istilâ teşebbüsünün vukuu, üçüncüsii şimalî Alrikada yeni bir taarruzun başlamasıdtr. Şarkta harbîn şiddetieneceği. zerîe kadar şüphe götürmez. Çünkü SovyetAlman harbi kat'î bir safhaya girmişrir ve Aiman ordulan burada bütün hedeflerine varmak için ellerinden gelem yapacnklardır. Onun için burada harbin şiddetlenmesini heklemek, yanlış bir tahmin teşkil etmez. İngiltereyi istilâ bahsine gelince, böyle bir tcşebbüsün vukuu, şarkta alınacak neticelere bağhdır. Bu neticeler sür'atle tahakkuk ederse Almanyanın bütün harb faaliyetini İngiltereye karşı teksif etmesi beklenir. Fakat Almanyanın bu îşe girişmesi için evvelâ şark harbini intac etmesi beklendiğinden Mister Çörçil'in ilori sürdüğü ihtimallerin en uzağı bu olsa gerektir. Şimalî Afrika harbinin canlanması ve eidflî bir mahiyet alması ise, günün en bellibaşlı meselesini teşkil edecek mahiyettedir. Bütün kaynakların birleştiği bir nokta önümüzdeki mevsimde burada büyük bir harbe şahid olunacağıdır. Bu yiizden iki tarafuı da burada büyük kuvvetler hazırladıklan tahmin olunmakta ve Akdeniz hakimiyetinin kime aid olacağını kararlaştıracak harbi y?pacaklanna hükmedilmektedir. Çünkü Akdenize hâkim olmak, Akdeniz sahillerinde deniz kuvvetlerini barındıracak ve besliyecek üslere de sahib olmak demektir. İngiltere, bu sayede Akdenizde bir donanma bulnndurahilınckte ve bu donanma sayesinde Akdenize hâkim olab'lmektedir. Cumhur Reisimizin söyliyeceği mühim nutuk 1 teşrinisanide toplanacak Büyük Millet Meclisînde Millî Şef in irad edeceği hitabeye büyük ehemmiyet verilmektedir Ankara 1 (Telefonla) Cumhuriyet bayramının bu yıl yurdun her yerinde büyük tezahürlerle kutlanması yoltında yer yer yapılan hazırlıklar ilerlemektedir. Ankaradakl meraslmin de çok parlak ve heyecanlı olacağı görülüyor. Cumhur Reisimizin teşrinisaninin ilk günü toplanacak olan Büyük Millet Meclisindeki nutuklanna da yerll ve ecnebi mehafilde büyük bir ehemmiyet verilmektedir. Cumhur Reisimizin hükumete yeni direktifler verecek olan nutuklannda geçen sene zarfmda yapılan işlere taalluk eden kısımlar için şimdiden alâkadar resmî müesseselerde dokümanlar hazırlanmaktadır. tebtiği (Baştarah 1 inci sahifede) (Baştarafı linci sahifede) Almanlann Kınmdaki ileri «Marat» ve «Birinciteşrin İhtilâli» harekâtı zırhhiar batınldı Londra 1 (a.a.) United Press: SaBerlin 1 (aa.) Salâhiyetli bir kaylâhiyetli mahfillerde söylendiğine göre naktan D.N.B. ajansına bildirildiğine Almanlar Kırıma giden berzahta Pere göre «Marat» ve •Birinciteşrin Ihtilâli» kopun cenubunda 7 mile yakın bir iler adlarmdaki Sovyet saffıharb gemikrinin leme kaydetmişlerdir. Leningrad sularında zayi olması üzerine Poltavanın zaptından sonra Alman dikkaü bu hâdiseden çevirmek maksaların Harkofu ve Donetz havzssım teh dile Sovyet İstihbarat Bürosu Koeln did etmekte olduklan teslim edilmekte Alman kruvazörünün battığı haberini dir. yaymıştır. Bu haber tamamile uydurMukabil taarruzlar madır. Moskova 1 (a.a.) United Press: Finler Petrovskoi şehrine girdiler Pravda gazetesinin, cepheden aldığı bir Helsinki 1 (a.a.) İlkteşrinin hirinci habere göre, Kızılordu, Leningrad böl günü saat 4.30 da Fin kuvvetleri Petgesinde ilk teşebbüsü muhafaza etmek rovskoi şehrinin merkezine girmişler ve tedir. Ruslar bir kaç gündenberi mu belediye dairesinin üzerine Finlandiya vaffakiyetle neticelenen mukabil taar bayrağını asmışlardır. ruzlar yapmaktadır. Moskovaya yapılan hava akını 269 uncu Alman tümeni ağır zayiatla Berlin 1 (a.a.) D.N.B. ajansma bilpüskürtülmüştür. Tngil^^rpn'»! vplmT «atVî Akripnî^p de Sovyet sözciisünün verdiği izahat dirildiğine göre Alman savaş tayyareleri dün gece de Moskovaya karşı hügil, jaşağı vukan bütün Akdenizdeki haLondra 1 (a.a.) Hoyter ajansının kimiyeti ise, Mısırdfki mevkiine istinad Moskovadaki hususî muhabiri Alexan cumlarına muvaffakiyetle devam etmişlerdir. Sovyet hükumet merkezinde biretmektedir. Mısır İngilterenin elinden der Werth yazıyor: çok askerî hedeflere ve iaşe tesisatına gittiği takdirde İnsilterenin Akdenizdeki «Sovyet sözcüsü Lozovski, Kiyef muhürün mevkii sarsılır. Çünkü Mısırın harebesi esnasında Rus zayiatının 350 tam isabetler kaydedilmiştir. Almanlar Kınma para^ütçü Tiyaile İnsiltere, İskenderiye üssünden bin kişiyi bulduğuna dair Almanlar tarnahrum kalır ve bilkuvv» Yafa gibi rafmdan ileri sürülen iddianın yanlış kıt'alar indirdi >>arınabileeeği üsler de tehlikeve düşer. olduğunu ve bir müddet sonra bir milHenüz teeyyüd etmiyen bir habere I'atta İngiltere, Akdenizi kayhetmekle yona çıktığı söylenen zayıatm da ayni göre, Almanlar Kırım yarımadasına pa~ de kalmaz, bundan başka Ortaşarktaki suretle doğru olmadığını beyan etmiştir. raşüt kıt'aları indirmişîerdir. vaziyetinin de sarsıldığına şahid olur. Lozovski dünkü salı günü akşam ı (Radyo gazetesi) Bu yüzden İngiltere, Mısırdaki kuv Almanlarm Ruslan çember içine almaAsker çıkarma teşebbüsü vetlerine en büyük ehemmiyeti veriyor. dıklarını ve arzulan veçhile Rus kıt'aakim kaldı ve Akdeniz hakimiyetini kaybetmemek, larıru esir etmeğe muvafak olmadıkBsrlin 1 (a.a.) 30 eylulde bolşevikayni lamanda Ortaşarktaki mevkiini larını ilâve etmiştir, Lozovski, Ukrayna sarsmamak için Mısır Libya cephe cephesinin diğer cephelerden daha zi ler Şluselburg'un doğcsunda Ladoga sini takviye için hiç bir gayrefi esir yade büyük hareketlere müsaid oldu göliinün sahiline asker çıkarmak te ğunu ve bu cephede ceıeyan eden bü şebbüsünde bulunmuşlarsa da Alman gemiyor. tümenleri Sovyetlerin niyetlerini vak Mihver devletleri, buradaki variyetin yük muharebelerde Alma.ılîrın çok zatinde haber alarak düşmanın teşebbüsüehemmiyetini takdir ettikleri ve burada yiata uğradığım kaydstnüştir. Kiyeîin sukutundan sonra harbin baş nü akamete uğrrtmışlardır. İngiltereye indirilecek darbenin çok deSovyetler çok büyük kayıblar vererek rin tesirli olacafım anladıklan için, İn lıca safhasının biteceğioı zanneden Algeri atılmışlardır. manlann bu ümidi suya düşmüştür. giltereve karşı hazırlanmakta, buna muLozovski, Kiyeften çekilmeden evvel Rus taarruzİ2Uı tamamen tardedildl kabil İngiltere de Amerika yardımmdan Berlin 1 (a.a.) Bir askerî kaynakSo^'etlerin aleyhlerinde kullanılablleda istifade ederek bu cepheyi geçilmez cek ne varsa hepsini tahrib etmiş ol lan bildirildiğine göre, Sovyet kuvvetbir hale getirmekte idi. lerinin şark cephesinin merkez bölgesinNihayet Mısır Libya hududıında harb duklarım ilâve etmiştir.» de yapükları ehemmiyetli mukabil taarRusyadaki ÇekoSlovak mevsimi hulul etmiş ve iki taraf arasınruzîarm hepsi tardedilmiştir. Sovyet askerî birliği da harbin lazışacağına dair alâmetler beLondra 1 (a.a.) Royter'in diplo kıl'aları kanlı zayiata uğramışlar ve lirmiştir. mebzul malzeme terketmişlerdir. Lonİhtimal ld Libya harbi, İneiiterenin matik muhabiri bildiriyor: Sovyet Rusya ile ÇekoSlovakya hü dradan gelen ve Almanlann bu mıntageçireceği imtihanların biri olacak ve kada ricat ettiklrrini bildiren haberler İnîilterenin bu harbden alacaîh netice. kumeti arasmda Moskovada akdedilen askerî anlaşma, ahiren yapılan Büyük tamamen asılsızdır, hî>rbin bütün mukadderatı uzerinde teBritanya ÇekoSlovakya askerî ıtilâfı Harkof ve Rostof düşmek üzere sirinî gösterecektir. Bükreş 1 (a.a.) Bükreş mahfilleİngiltere bu muharebeyi kazandıih nın umumî hatlarının aynıdır. Rusyada teşkil edilen ÇekoSlovak as rine göre Alman ordiüunun vaziyeti takdirde Akdenizde hâkim olmağa demükemmel, Rus ordusunun vaziyeti ise vam ettikten başka Ortaşarktaki vazi kerî birliği, ÇekoSlovak ordusunun bir cüzü olacak ve mensublan ÇekoSlovak ümidsizdir. yetini de koruyacaktır. Universal gazetesi diyor ki: Aksi takdirde İngiltere Akdenizde ve kanun ve nizamlan ahkâmına tabi bu«Alman kıt'alarınm ileri yürüyüşü lunacaktır. Akdenizle birlikte Ortaşarka veda etSovyet Rusyadaki ÇekoS!ovak cüzü ciddî engellere uğramaksızın Volgaya mek ıstırannda kalacaktır. tamının şefi, Rus başkumandanlığile an kadar devam edecektir. Sovyetlerin DoBütün bunlar, Mısır Libya hudııdun laşarak ÇekoSlovak başkumandanlığı netz uzerinde mukav3met göstermelen da vukuu beklenen mııharebenin ehem tarafmdan tayin edilecekHr. mümkündür, fakat bunda Rusların mumivetini ve Mister Çörçilin ileri sürvaffak olmaları ümidi pek azdır.» diieü ihtirrolin isabenni tebariu ettirTimpul gazetesi de Harkof ile Rosmektedir. İhtimal ki bu muharebe de tofun düşmek üzere olduğunu ve Kaftarihin en katt muharebeleri arasmda (Baştarafı 1 inci sahifede) kas yolunun artık açılmış bulunduğuyer alacakhr. ordu, bahriye, kava, nakliyat, iptıdaî nu yazmaktadır. maddeıer meselelerile a>rı ayrı meşgul ömer Rıza Hava kuvvetleri büyük faaliyet olacaklardır. Zamanımızda bir konfe gösteriyor 73 yeni vatandaşımız ransm işe bu kadar çabuk sanldığı az Berlin 1 (a.a.) D. N. B.: Şark Ankara 1 (Telefonla) Yurdumuza gÖrülmüştür. Komitelerden bazısı mü cephesinin bütün bölgelerinde Alman geîen 73 kişi Türk vatandaşlığına aun zakerelerini gecevarısmdan çok sonraya hava kuvvetlerinin ehemmiyetü teşekkadar devam ettirmiştir. dı. külleri düşman toprakları üzerindeki r Alman harb tebliği ( Başmakaleden devam ) Rus işşali sayesinde başındaki diktatördcn halâs edihniş olan Iranla bir ittifak nuıahedesi akdedilmek üzeredir. Birinci derecede muharib büyük biı deviet olan Rusyanın yanında milliyetçi Çinin parlak ve devamlı mukavemeti de Başvekilin methü senasına ve Avam K?i)iarasının alkışlarına mazhar olmuştur. Meclise esaslı noktaları yukarıda halâsa edilen izahlan verirken M, Ç'irçil hcr zamandan daha nikbindir. Ainıanya ile mücadele bakunından 1942 senesindc ı nıii' pet neticeler ahnabileceğinden ümidvardır. Önünıüzdeki yıl zarfında kati mahiyetli çok şiddetli muharebeler vukuu kuvvetle tnelhuzdur. Fakat bütün bu nikbinliklere rağmen ortahğuı güllük güHstanlık olduüunu sanraak gafletine düşmcmelidir. Adanın istilâsuıa teşebbiis olunabileceği sabit fikri M. Çörçil'i hâlâ ve asla terketınemiştir. O, bu nutkunda dahi bu tehlikeyi gene vatandaşlarının gözleri önüne koymaktadır. Bu tehlike İngiltereyi korkutamaz. Milletin an'anevi anud nıücadeleriliği elbet bu tehlikeyi yenacektir. Fakat tehlike vardır. Harb sıklet merkezini başka sahalara nakletmiş olduğu halde Büyük Britanya adasuun hâlâ istilâ tehlıkesine maruz bulunduğu sabit fikri bugün dahi İngiltereye, Avmpa karasınm bazı yerlcrine asker çıkarmak gibi hareketleri neticesi meşkuk ve hatta muzır bir serSÜzeşt saydıracak kuvvet ve ehemmiyette bulunuyor. Buna nazaran İngiltere Rusyaya silâh ve gıda maddeleri ittbaıüe elinden gelen yardımı yapmakla iktifa ederek iist tarafında daha ziyade tedafüî mahiyette görünen kendi harb sahalannda hergün daha kuvvetli olmağa Uina eden bir intizar vaziyeti muhafaza edecektir. İngilterenin harb sahalan birinci derecede etrafmda Atlantik harbi devam eden Büyük Britanya adası, ikiuci derecede de İmparatorluğu ve bunun belli başh köprülerinden biri olan Ortaşark ve Akdenizdir. İngiltere bu sahalatda yenilmemekle galib ve muzaffer olmak neticesine varacağına kani olmuştur. Şu balde yeni dünya harbinde teşebbüs kuvveti gene Almanyanın elinde kalıyor demektir. M. Çörçil'in izahlanndan ç'.kabilen manaya göre hiç olmazsa şimdi vc 1942 senesi için İngiltere dahi bunu böyle kabul ediyor, ve kendi mevkilerinde sıkı durarak gelecek darbeleri kuvvetle ve muvaffakiyetle kars.1lanıağı gözönüne almış bulunuyor. Çörçil'in I\ ıı tku Merhum Necib Ali vet efendim! Vazlıktayı/. Çamlıcanın etekAnkara 1 (Telefonla) Necib Ali meb'uslar, merhumun dostları ve aklerinde güneş avına çıktık. Küçükanın cenazesi bu sabah saat rabalarile yüzlerce Ankaralı cenazeyi Eğtr titremesini bilmesek kaskatı katı8,50 de hususî bir vagonla Ankaraya takib ediyordu. getirilmiş ve öğle namazmdan sonra Hacıbayram camiinde namazı kılın lacağız vallahi! Geçenlerde Nasreddin Hocaja aid bir Hacıbayram camiinden kaldırılarak dıktan sonra kaldırılan cenaze, BeleYenî mezarhğa defnedilmiştir. Cenaze diyenin önüne kadar getirilmiş, burada hkrada: Güneş neye yarar? Ay gene geceyi ye bir çok çelenkler gönderilmiştir. Bü otomobillere ve otobüslere binilerek yük Millet Meclisi Reisi Abdülhalik Yeni mezarlığa gidilmiştir. Bir bando aydınlahr. diye yazmıştun. Yazlık evde, Renda, Başvekil Dr. Refik Saydam. bü ile bir kıt'a asker ve polis cenaze me eylul ortasında zemheri bastırıp da hararet derecesi 13 e düşünce güneşin netün Vekillerimiz, Ankarada bulunan rasiminde bulunmuştur. ye yaradığını anladım. Bir köylü çocuğa bir kaç sene şehirde okuduktan sonra köye döııduğü zaınan yerde yatan tırn^ğın adını babasına sorn<uş, babası da oğlunun köy avadanlıklarının adlarını bu kadar çabuk unut« ( Baş tarafı 1 inci sahifede ) (Baştarafı 1 inci sahifede) nıuş gibi görünmesine içerletniş; kında malumat vermiştir. Ucuna bas! Sana adını söyler! deköşesine ayni zamanda dağıtmak vaziŞimdiye kadar Amerikada imal edil fesini üstüne almış bulunuyor. miş. mekte olan harb malzemesiniıı yarısı, Oğlan da tırmığın dikine duran tarak Maarif matbaasınm ikiye ayrılıp bir Amerikanın müdafaası için muhafaza kjsmının Ankaraya nakli de bu yayın kısmına basınca sapı ytrden kalkıp kaedilmiş ve diğer yarısı da Ingiliz veya r işini kolaylaştırmak hususunda ayrıca fa?ıııa çarpmış; o zaman çocuk bilâihSovj et Rusyaya nakledilmişti. tiyar: Fakat Rus ordusunun son zamaniarda faydalı olmağa başlamıştır. Bugün tab'ı Hay anasını sattığım tırınığı! diyinbiünemiş kitab yoktur. Yalnız ilk ve orgöze çarpan fevakiâde ihtiyacları dolata okullarm gramerlerile lisenin mantıls re, babası: yısile Amerikan imalâtının kâffesini İn İşte adını öğrendin! diye oğlundan giltereye ve Rusyaya göndermek mese kitabı, biri gramer komisyonunun ka öc almış. rarlanna göre yeniden kitab yapürma lesi ortaya çıkmıştır. Güneş de bn sefer benden boyle ö« Deviet reisi, imalâtın yüzde ellisinin zaruretinden. diğeri de fe'sefe ierimlerini aldı. Müşarünileyhayı o kadar çok araAmerikaya ve yüzde ellisinin de İngil buaün orta okul ve lise tedrisatuıda dık. o kadar çok özledik ki sormaym; tereye ve müttefiklere tahsis edilnıesi kullanılan terimlere uyaun bir hale geEskiden de bu mevsirnde bir hafif sekaidesi ahkâmına daima riayet edilmiş tirmek zorundan, henüz bastırılmamışrinlik olurdu. Sabah ve akşamlan hatır. olduğunu beyan etmiştir. İstanbul gibi büyük merkezlerde okul raret biraz düşerdi. Lâkin böyle 13 deBitaraflık kanunu meselesinin mütereceye indiği hiç göıülmüş şey değildi. madiyen tetkik ediknekte olduğunu be kitablarını yok zannettiren bir kaç sebeb vardır: Bunlardan birincisi, eldski Kışın evlerimizde 13 dereceyi görünce yan etniştir. hemen sobalanmızı fayrab eder, kaloMecburî askerlik usulünün terkedil kanun mucibince Maarif matbaasından riferli ise kapıcıya kaloriferi atcjlemesi mesi hakkındaki mütaleası istifsar edi kitabların behemehal peşin para ile veya için bağırır çağınrız. Lâkin gel de yaı len deviet reisi, «Bu fikir acaba bir kredi mektubu ile almrr.ası lüzumludur. şifa yurdunda mı vücud bulmuştur?» Veter sermayesi bulunmıyan okul koo cvinde bunu yap. Mubarek poyraz yirmi gündiir ensesuretinde cevab vermiştir. peratifleri ancak okullar açılıp telebe mizden esip duruyor. Haniya sonbaharın Bir gazeteci Amerikan Deviet Reisine, devama başladıklnn sonra onlardan pasiirekli lodosu? şöyle bir sual daha sormuştur: ra toplayabilmekte ve bunun için, her Valide: • Rusyanın daha uzun müddet mu ders yılı başında, kitab alışı tabiî olarak İstanbulun havası değişti. Bu mevkavemet edebileceğini tahmin ediyor mu Jört beş gün geri kalmaktadır. Koopesunuz?» ratiflere yapılan tenzilâtm fakir talebe sinıde böyle soğuk görülmüş şey değilRuzvelt. bu sual üzerine gazeteciye, ye kitab verilebümesi için de büyük dir. Bu böyle giderse yazlığa inmeğe dcğmez. Temmuzda bir defa 13 derece bu suale kendisinin hakikaten cevab ysrdım olmaktatîır. olmuştu. Ne diye göç edip yorulmab! verecek mevkide bulunup buiunmadığı tkmci sebeb, talebe veya velllerin, diyor. sualini tevcih etmiştir. tstanbul gibi hususî kitabcısı çok olan Haksız değil. İstanbul havası da yavaş yerlerde buralara müracaat ettikieri yavaş ihtikâra başladı Hepünize bol bol raman orada mevcud olmıyan kitab tattırdıği güzel bir yazı vardı. O da bu için <bende yoktvr» şeklinde almalan senr kıtlaştı. icab eden cevab yerlne, ekseriya, «bu (Âbü havâ) sının güzelliğile meşhur (Baştarafı 1 inci sahifede) kitab çıkmamışlır, T ne zaman çık^.cağı olan (şarkm bu biricik incisi) önce kaPencerelerde beyaz bayraklar görül da belli değildir» 5 olunda başka b'r ki pah şişelere koyduğu suyunu çektikten müş ve kahvelerde şarab su gibi ak tabcıya müracaatten kendilerini alako s,cnra şimdi de takvim yazı bitmeden yucu şekilde bir cevabla karşılaşrıakta zcmlıeriyi davet ederek havabinı da kışa mağa başlamıştır. satmış bulunuyor. Halk mağazalatı istilâ etmiş ve refah olmalandır. Ne yapabm! Her nazlı gibi bunun da Bunları bildiğimiz Içindir ki Ankara devrinin yeniden avdet etmiş olduğuna kani olan dükkâncılar vesika bile ara caddesinde ve Beyazıtta doğrudan doğ cilvelerini çekeceğiz.. Ister istemez çemağa lüzum görmeden mallarını satışa ruya teşkilâtımıza bağlı birer yayınevi keceğiz; belki ileride, pastırma yazında arzetmişlerdir. Bu delilik havasını nasıl açtığımız gibi Beyoğlundaki büyük kü r.cısuıı çıkarınz hulyasile. Işte ben ve benim gibi İstanbulda karşılamak lâzım geldiğinde tereddüd tüthanelere de okul kitablarını satma eden polisler de kendilerini bu habere imkânı verilmiş ve camekânlarma «bu yaz olduğunu sanarak yazlıça gitmiş kaptırmışlar ve halkın çılgm sevincini rada okul kitabı satılır» levhası asıimış olanlar. bir güneşli gün bulur, yahud günün bir güneşli saatine raslarsak durdurmak için hiç bir şey yapmamış tır. sırtımızı güne çevirip ısınmakta vo lar dır. Bîr kaç sene var ki Türakiyede okul Akşam olunca da ışıkları maskele kitabJarmın yetişmemesi diye bir mese'.e bunu da bulduğumuza şükıetmekteyiz. Tıpkı karakışta bir kar fırtınasında meğe artık lüzum kalmadığından sokak kpimamıştır.» balık ağından yaptığı çergesînin deliğiıılar donanmış, fakat fazla ileri gidildiMaarif Vekili, bundan sonra, bu sene den parmağını çıkarıp da: ğini gören resmî makamlar işe karışraış, kitab fiatlarında nisbî bir artma ile ba Bu havada dışarıda olar.lartn Albunun üzerine nisbî bir sükun kaim olsımuı temini için bütün imkânlardan is lah yardımcısı olsun!. dediği gibi. muştur. Ey Ulu Tanrım! İşine karışmak hadŞehrin tek bir insan gibi inandığı bu tifade edildiğini ve kitab'.ar\n pahalı olmütareke haberinin yalan olduğu çok maması için yüz binlerce lira fedakâr diır.iz değil ama galiba. galiba değil mubkta bulunulduğunu söylemiş, kitab me hnkkak sen üşümüyorsun: Üijüseydin hazin bir tarzda öğrenilmiştir. selesi hakkında bir zorluğa ugrayanla yaz mevsimini böyle amarke etmezdin! rın mekteb idare evlerine müracaat etB. FELEK melerini tavsiye etmiştir. 7 ükteşrinde Güzide meb'usumuz dün Ankarada büyük merasimle defnedildi Hoş geldin Zemheri! Amerikan gemileri silâhîanacak Maarif Vekili diyor ki: Liege'de bir rüya ramı! bayı YUNUS NADt Hava akınları (Baştarafı 1 inci sahifede) Şimalî Afrikada Bardiaya cenubî Afrika hava teşekküllerile imparatorluk hava kuvvetlerinin müşterek akınlarile ağır bir taarruz yapılmıştır. Son iki gün ve iki gece zarfında burdda ümanda bulunan gemilorle düşmajıın civardakl askerî hedefleri ve l:ava meydanında dağınık bir halde olan uçaklarına da taarruz edilmiştir. 2829 eylul gecesi Rodos limanındaki tesisat ve fabrikalar da uçaklarımızın hücumuna maruz kalmıştır. Taarruz esnasmda fevkalâde büyük bir infilâk ve müteaddid yangınlar vukulmuştur. Bir hükumet dairesi tamamile tahrib edilmiştir. Ingiliz avcı uçakları büyük bir faaliyet göstermirler ve hava muharebe^ri esnasmda bir çok düşman uçoklannı ciddî hasara uğratmışlardır. hakimiyetlerini muhafaza ederek taarruzlarına devam etmişlerdir Savaş ve avca uçaklanmız cephe boyunca düşmanın bühassa muvasala vasıtalarının tahribini istihdaf eylemişlerdir. Ehemmiyetli demiryollan muhtelif yerlerde kesilmiştir. İltisak noktaları ve ehemmiyetli tesisat tahrib olunmuştur. Bundan başka düşman tahşidatına muvaffakiyetle taarruz edilmiştir. Alman harb gemilcri de faaliyete geçti Berlin 1 (a.a.) D. N. B. nin askerî bir membadan öğrendiğine göre, Alman harb gemileri, bu son günlerde, şark cephesinin şimal mıntakasında kara askerî hedeflerini müteaddid defalar ve müessir bir surette bombardıman etmişlerdir. ' «Emden» ve cLeipzig» Alman kruvazörleri, Sovyetlerin harb mevzileri ile topçu bataryalarım muvaffakiyetle bombardıman etmişlerdir. Cereyan eden bütün hâdiselerı, tam bir samimiyetle anlatacağımı, size de kendi kendime de vadettim, diye başladı. Fakat, sizden de, samimiyetime tamamen inanmanızı ve hareketime, bugün belki de beni utandıracak gizli sebebler atfetmemenizi istiyeceğim. Bu takdirde tamamen yanlış bir tahminde bulunmuş olursunuz. Binaenaleyh, şu nokta üzerinde ısrar edeceğim ki, bu kendinden geçmiş kumarcmın peşisıra, alelâcele sokağa çıktığım zaman, bu çocuğa, kat'iyyen âşık değildim; onu, bir kadının bir erkeği düşünüşü gibi katiyyen düşünmüyordum; ve filhakika, o zaman kırkını geçmiş bir kadın olan ben: kocamın vefatmdanberi, hiç bir erkeğe bakmış değilim. Bu, benim için, ebediyen mazi olmuş bir şeydi. Bunu size sureti mahsusada söylüyorum ve söylemekliğim lâzımdır. Zira, aksi takdirde, bilâhare cereyan eden hâdiseleri, bütün dehşetile anlıyamazsmız. Diğer taraftan, beni o bedbaht adamın peşinden, o derece mukavemet edilmez bir şekilde sürükleyen duyguya sarih bir isim vermek de benca, doğrusu müşküldür. Bu harekette tecessüs vardı, fakat bilhassa müthiş bir korku vardı; daha doğrusu, bu gene adamm etrafmda bir bulut gibi dolaşt'ğmı. daha ilk saniyede hissettiğim müthiş bir şeyden korkuyordum. Fakat bu gibi intıbalar, ne tahlil, ne de birtnrindîn ayırd edilebilir. Bilhassa, birbirins, çok sıkı surette, çok sür'atle ve kendiliğinden girift bir hale gelerek vüeud buldukları için, muhtemeldir ki, bu hareketim, sokakta, bir otomobilin tekerlekleri altına yuvarlanan bir çocuğu tulup kurtarmak için yapılan, tamamile insiyakî bir jestten ibaretti. (Arkası var) Çek Başvekili idam edildi (Baştarafı 1 inci sahifedtt lanndan iskatına ve emlâkinin musaderestne de aynca karar verilmiştir. Çekyada 5 9 kişi daha kurşuna dizildi Londra 1 (a.a.) Pragdan alınan haberlere göre, bugün yeni idamlar yapılmıştır. Prag ve Bruno divanıharb lerinin kararile 59 kişi idam edilmiştir. İdam olunanlardan yalnız 10 kişinin ismi neşredilmiştir. I Haftanın büyük fihni Türkçe Sözlü DENİZ Kahramanları KazandıSı harikulâde raâbet üzerine Moskova konferansı ölüm Mısırlı Prens Mustafa Fazıl hafidi Prens Kâmil Fazıl kızı, emekli kurmay albay Şükrü Sagun hareml Prenses İnci Fazıl vefat etmiştir. Cenaze namazı bugün 12 de Göztepe camiinde kılınacaktır. AUah rahmet eylesin. Günlerdenberi . Sinenaasında daha bir hafta temdid edilmiştir. İlâve olarak: MATBUAT V. MÜDÜRLÜĞÜ MEMLEKET JLRNALJ No. 3 ve güzelleşen İ P G K Bir milyon Hraya yakın ikramiye dağıtılacak 7 Ükteşrinde Afyonda çekilecek olan Millî Piyangoda tam (960.000) lira İkramiye olarak dağıtılacaktır. Bir piyango biletile talihinizi bir defa da Afyonda tecrübe ediniz. Bu sefer servet maden suyu gibi Afyondan bir memba halinde fışkıracaktır. Eğer (30.000) liralık büyük lkramiyeyi kazanamazsanız, dört tane (10.000) liralık, altı tane (5000) liralık. kırk tane ikişer bin liralık ikramiye sizi bekliyor. Bu sefer (1000) liralık ikramiyelerin adedi 120 ye, (500) liralık ikramiyelerin adedi de yüz altmışa çıkanlmıştır. Millî Piyango Afyonda çekiliyor M E V Lİ D Tahranda vefat eden TAHRAN BÜYÜK ELÇİSİ SUAD DAVAZ'IN ruhuna 3 birinciteşrin cuma günü cuma namazından sonra Aksarayda Valde camiinde Mevlidi Nebevî kıraal edilecektir. Arzu edenlerin teşriflerini merhumun ailesi rica etmektedir. Sadnâzam büyük Reşid Paşa hafidesi Bayan Ayşe Fatine vefat etmiştir. Cenazesi perşembe günü öğle vakti Anadolııhisanndaki yalılanndan kaldırılarak Rumelihisarmdaki aüe kabris • tanma defnolunacaktır. Allahtan rah met dileriz. Çelenk gönderilmemesi rica olunur. Müptelâ bulunduğum büyük karın kesesei hastalığını çok mahirane bir ameliyatla süratle şifayab eden Cağal» oğlunda Operatör Profesör Kâzım İsmaile ve ameliyatım esnasmda müştilc muamelelerini gördüğüm Marmara kliniği müdür ve hemşirelerine alenen. teşekkür ederim. Sıvas Divriği kazası Hacıkumru ma1 hallesinden Abdülkadir Altıntas 4 süslenen Bumburuşuk elbisenin eeblerinde ve kıyı bucağında her hangi bir para aramak için nevmidane dolaşan parmakiar sanki benim parmaklarımmış gibi, bu hissiyata, istemiye istemiye öyle iştirak ediyorum ki, titriyor, dehşet içinda sarsılıyordum! Ve birdenbire, adam, anî bir fenalık hisseden ve nefesi kesilmemek için yerinde doğrulan bir kJmse gibi, olarak fırladı. İskemlesi, sert bir güriiltü ile yere yuvarlandı. Fakat o, bunun farkına bile varmadan, ve bu sarsak adamdan, hayret ve endişe ile Tercüme eden: Hamdi Varoğlu uzaklaşan, yanmdakilere bile bakmadan, ağır adımlarla masadan ayrıldı. ki, o zahmetle yerinden kalkar ve sen venlerinden, sarhoş kibi, sendeliyerek Bu manzara karşısında tr.ş kesildim. delerken, ben gayriihtiyarî ellerimle bir indi. Merdiven başında, hizmetkâr, ona, Çünkü, adamın nereye doğru girtiğini yere tutunmak mecburiyetinde kal önce istihfafla, nihayet halden anlayan derhal anlamıştım: Ölame gidiyordu. dım. Çünkü, daha evvel, onun heye bir adam tavriie gülümsjyerek baktı. Bu şekilde ayağa kalkan bir insan, her canı benim damarlaruı\a ve sinirleriBu sahne o kadar müheyyicdi ki, ohalde, bir otele, bir meyhaneye, bir ka me nasıl nüfuz ettise, şimdi de, sende rada bulunduğumdan dolayı utanciim. dınm yanma, bir şimendifer kompar liyerek yürüyüşünü, kendi vücudamde Tanımadığım bir kimse:ıin bu nevmıdisi tımanına, hayatm her hangi bır köşe öylece hissediyordum. Fakat, sonra, faciasına, bir tiyairo sahnesinin dibinde sine değil, belki, kendisini, dosdoğru kendimi tutamadım, onu takibe mec bulunurcasma şaiıid oimaktan sıkılarak, ademe fırlatmağa gidiyordu. Bu işken bur oldum. Ben istemiyerek, ayaklarım gayriihtiyarî başımı öteye çevirdim; face odasmdaki insanlann en duygusu kendiliğinden hareket etti. Bu, tama kat, içimdeki o mahiyeti anlaşılmaz eza, zunu bile, bu adamın, ne evinden, ne men gayrişuurî bir şekilde oldu. Hare beni, anî surette, bu adamı takibe sevbir bankadan, nede akrabasmdan olan kete geçen ben değildim, fakat öyle ketti. Çabucak eşyamı aldım ve muaykimselerden, artık hiç bir yardım bek oldu ki, kendi yaptığımın kendim de yen bir şey düşunmeden, mihaniki ve lemediğini; burada, son parasmı, hattâ farkına vannadan, dışarı çıkmak için insiyakî bir tarzda, karanhğa daldım, o hayatını kumara vermiş olduğunu ve methale doğru seğirttim. adamın peşinden yürüdüm. şimdi, sendeleyen adımîarla, neresi oAdam, methaldeydi ve hizmetkâr. par*** lursa olsun bir başka yere, fakat her dösüsünü getirmişti. Fakat, kollannı oyMrs. C..., hikâycsine biran fasıla verhalde hayatm dışına doğru gittiğini, natmağa takati kalmamıştı, Onun için, bizzarur anlardı. hizmetkâr, sakat bir insanı giydirir gibi, di. Konuştuğu müddetçe, karşımda, isBu işde, kazancın ve kaybın fevkinde kollannı, pardösüsüne zahmetle geçir kerrlesinde, kımıidamadan oturmuş, o bir şey mevzuubahs olduğunu, başm mesine yardım etti. Adamın, bahşiş ver kendisine hâs sükıinet ve vuzuh.a, adeta danberi anlarruş ve ilk andan itibaren. mek için, parmaklarmı, alışkan bir ta bir çırpıda anlatmtştı. Bu işe hazırlanmış : bunu, sihirle sezercesin^ his5etmi?tim. vırla, yeleğinin cebine soktuğunu g ir ve hâdisleri ihtim?mla sıralamış olac bir Fakat, bu adamın gözlerinden, hayatın düm. Fakat, ceblerini dibine kadar araş kimse ancak böyle yapabilirdi. birdenbire çekildigini ve henüz hayati tırdığı ha'.de, elleri boş çıktı. O zaman. İik defa olarak susuyordu; (.ereddüd yet dolu bu çehreye ölüm sarıhğı ya olup bitenleri birden hatırlar gibi oldu. etti, sonra, hikâyesini bir tarafa bırayıldığını görünce. icirp^le. kpra bir yılHizmetkâra, ras^ele bir şeyler keke karsk, birden, doğrudan doği'uya bana dınm çakar gibi oldu. Onun plâstik ledi ve biraz evvelki gibi, ileri doğru hiub etti. jestlerinin o kadar tesiri altında idim bir hamle etti. Sonra kazinonun merdiBir parça endtîe ile: I Bir kadının 24 saati Yazanr Stefan Zveig »( Edebî tefrikat 1 2 ^ BEŞİKTAŞ G Ü R E L Sineması 4 birinciteşrin CUMARTESİ günü 2,30 dan itibaren sdneraa dünyasının büyük harikası olan TÜRKÇE O T E L E M P E R İ A L Filmile yeni mevsime başlıyacağını müjdeler. Sinema Tiyatro Varyete TÜRAPISinemaTiyatrosunda Ölüm San'atkâr N A Ş I D ve arkadaşları PAÇAVRACI ALİ komedi 3 perde Yeni VARYETE numaraları ve akrobatik danslar. Sinemada; Mevsimin iki büyük şaheser filmi birden : Teşekkür I QÖRÜNM!YEN ADAMIN AYDETİ GÜNES Sir CEDRİC HARD WİCKE VİRCENT PRİCE Heyecan Dehşet Korku Müthiş macera filmi 2BATMIYAN DOUGLAS FAİRBANKS JR. BASİL RATHBONE Akşamları sinema 19,15 te başlar. Sinema, Tivatroya bir biletle girilir. Gündüzleri sinema 11 den itibaren devamlı matineler. •• L Â L E : Günün Muzafferi LAMOUR BİNG GROSBY nin yarattıgı Mevlid Babamız merhum DOROTHY Abdülaziz Mecdi Tolun ruhuna ithaf edilmek üzere 4 birinclt teşrin cumartesi günü ög!e namazu müteakıb Lâleli camiinde Mevlidi Ne bevî kıraat edilecektir. Arzu edenleriaj tesrifleri rica olunur. Sahib ve Basmuharriri: YUNUS NA Vmumî rıeşrivnU idare ed?n Yazı müdürü: HİKMETMÜNİF İJLGEN Çumhuriyet Matbaası y / Neş'eden yaratılan. şarkı ile süslenen. her kalbi fetheden hakikî bir şaheserdir. LÂLESİNEMASI, günlerdenberi ver bulamayıp da dönen bütün İstanbul halkının bu harikayl görebilmesi için filmin bir hafta daha gösterileceğini müjdeler*. İstediğiniz akşam yer bulabilmek için lutfen numarah yerlerinizi bir gün evvelden kapatınız. Teleion: 43595 SiNGAPUR YOLU