1 Ekim 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r RAMAZANDA YALNIZ İMSAKİYELİ ^ GÖKCE TAKVİMİNE İ T İ M A D E D İ N İ Z Şark Kitabhanesi Yusuf Ziya Balçık Beyazıd Çadırcnar Alipaşa han J lO ItiCI u m h uriyet 6153 1 ATABEK MUESSES Perakende Bugün aç ISTANU ĞĞ Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, lstanbul . Posta kutusu: İstanbul No 246 Telefon: Başjnuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa lncmı 24299 24290 ISTANBUL CAĞALOĞLU I BİTİtlCİteSTİII 1941 Halkı nasıl soymuşBtr? 7 generalle 17 diğer suçlu kurşuna dizildi Bohemya ve Moravyada her taraf saat 22 de kapanacak ve ışıklar söndürülecek ÇekoSlovakyada yeni hâdiseler münasebetile Almanyanın Çekyayı ilhakından bir hatıra: Alman ordusu Praga Kİrerken... Berlin 30 (a.a.) Bohemya ve Mcıavya himaye idaresi gazeteleri Prag a&kerî mahkemesinin Çek ordusu sabık generallerinden foseph Bili ile Çek tumgenerali Hugo Vojda'yı ölüm cezasına mahkum ettiğini yazıyor'ar. Bu iki general, bir şiddet idaresi tatbikı suretile Bonemya ile Moravyayı Almanyadan ayırmağı ve müstakil bir Çekoslovak devleti kurmağı istihdaf eden <Çek mukavemeti teşekkülünün» ida recileri arasında bulunuyorlardı. Bundan maada derpiş edilen şiddet harrketinin tatbik sahasına çıkarılması için lüzumlu her nevi silâhı satın alarak bu suikasde iştirak etmekten suçlu Ladislaus Konzak ve Venzel Franc da idama mahkum edilmişlerdir. Odun satışlarında yolsuzluk yapıldığı sabit oldu Vali, resmî makamların ve bütün lstanbul halkınm iğfal edildiğini söylüyor. Oduna yeni nark kondu, hilekârlar mahkemeye verilecekler Devlerin Ingiltere ile Yeni bir ticarî anlaştna yapılmaküzere • Askeri vaıiyet lman.ann 22 hazirandanbeıı açlıkiarı şark seferi çaıpışnıaıarı gun geçükçe devler savaşı mahijet ve man/arası aldı, hâlâ di oyıece devam edip gidiyor. HeışeyAnkara 30 (Telefonla) İngilden once Rus mukavemetinin kuv\etı tere ile memleketimız arasında gozlerde büvumu^tür. Bu tecıube j a dört milyon lıralık mal mübayaa pıhncaya kadar dünjadaki umumî kave mubadelesinı istihdaf eden yenaat Sovyetler iılkcsini şu tabirle anCArkası sahife 3 sütun 4 te ni bir anlaşma akdi hususunda latmak iü\adında idi: Ankarada bir müddettenberi ya« Ayaklan ttlçıdan büyiik bir beypılmakta olan muzakerelerın buDün Valinin rıyasetinde topianan Fiat Murakabe Komisyonu içtima halinde günlerde neticeleneceği anlaşılfcel!. Fiat Murakabe Komisyonu dün Vali maktadır Herhangi bir sarsıntı ile devrileceği ve Belediye Reisi Lutfi Kırdarın riyatahrnin olunan bu muazzam hejkel, seti altında fevkalâde bir toplantı yapdurdüncü ayuıa basan buyük çarpışmamış ve münhasıran odun ve kömür fiları yıkılmadan atlatmış bulunuyor. Alatları üzerınde görüşülmüştür. man askerî kudretinin mükeramcliyet Sovyet ordulannın müdafaayı bir sü ciheti Sovyet ordulannın emsalsiz deOdun ve mangal kömürüne Fiat Mu\e azametini bilenler Rus mukavemcli rü mukabil taarruzlarla şiddetlcndirrecede müthiş bir felâkete uğradıkian rakabe Komisyonu tarafından bundan nin kuvvetini takdir etmeğe mecburdur mekte usta oldukları görülmcktedir. Lkraynada bile büyücek sayılabilon, aylarca evvel azamî fiat koiıulmuş ve lar. Almanlaruı ^ark cephesinde şimdiye Leningradı müdafaa etmek va/ifesini Moskova 30 (a a.) Uçler konferanfakat neticesiz kalarak geri atılan (aBelediye Iktısad Müdürlüğünun bir mukddar kazandıktaıı bü\uk muvaffaki alan Sovyet kıt'aları, sadece topağa sı dün Harıciye Komıseri Molotofun arruzlar yapmalarıdır. Bunu bizzat Alrakıbı odun istihsal mıntakalannda yapjetler bundan dolajı iki üç kat kı>meti gbnıiilerek düşmana demir yağdırınakla rıyasetinde toplanmıştır. Leninsrad man radyosunun verdiği haberlerden tığı tetkikler neticesinde komisyona verhaİ7 sayılmahdır. Sovjetlerin şinıdi>e iktifa etmhorlar, bilâkis siper kuşak'amüdafıi Mareşal Voroşilof da konfe anlıyoruz. Bütün bunlar gösterıyor ki diği rapora istinaden odun narkına çeki ransta hazır bTjlunmuştur.. 6 komis ktdar gosterdikleri harb kabilivet ve rının dısma çıkarak mukabil taarıuz ve Sovjet kıt'aları pekgözlü askerlerden başma yüz küsur kuruş daha zam yapıl • hayaü'yeti de hakikaien şaşırtıcı bir nıa karşı hücumlarda buiunuyorlar. Bıı, onon teşkil edilmiştir. Buular harb, demürekkebdirler ve onlar müdafaayı damıştı. Fakat o zamandanberi devam hijet arzelmişlir. Bizzat Almanlann ların kısraen insan ve malzeme savılaniz, hava, nakliyat, iptldaî maddeler ve hi taarruz ve raukabil taarruzlarla haleden dedıkodular ve nıhayet Fiat MuSjvjetleri tasavvurlarından ve hesab rınca iislün bulunmalanndan ileri gcliıhhiye malzeme kom'svoniar'dLT. Bu Ietmek taraftarıdırlar. rakabe Bürosunun iki raportörünün makomisyonlar. cuma gunune kadar SovInrından ileri bir kuvvette bulmus ol yor. hallinde yaptığı tetkikler noticesinde F.'kat taarruzun sökerek matlub nlan yetler Birliğinin ihtıyaçlannı tespit eı'.uklunnda şüphe yoktur. Son gunlerde odun narkının fahiş olduğu anlaşılmışAlmanlar Leningradı ve sonra da Ki kat'î neticeye varması için lâzım olan deceklerdir. Kiyef bölgcsinde cereyan cdendünya tır. yefi sardıklan Mfliantardanberi S<nyct " ' ' f Arkası saTıîfe 3 sütnn 5 te larihi için ilk sajılacak kadar eşsiz hâİngiliz heyeti reisi Lord Beaverbrook ler, İJmen gölü ccnub doğusunda Vaidai Dün, celseyi açan Vali, vaziyeti huİngiltere Basveldli M. Çörçil diselerden sonra dahi hâlâ Ruslann mudün beyanatta bulunarak demı^tır ki' bölgesinde, merkezde Vjasma ve Yelâsadan sonra evvelâ Beledıyenin ilk kavemeti kırılmış değildir. Sovyetlerde « Biz Rusların şerikiyiz. Biz burada niya dolavlarında bir siirü mukabil 1a•aporu veren murakıbı Sürey;, a dınlenolur olmaz arıza ile yıkılmıyan bu müyardımda bulunmak ve muştevek düşarruzlara girişmisler ve kendi rivayetlemiş, bunu takiben Fiat Murakaba Bütadelc azmi şark cephesinde şimdiye kamana karşı zaferi kazaamîk için bütun rine gore bilhassa Yelniya civarında Londra 30 (a.a.) M. Çörçil bugun rosu kontrolörlerinin raporu okunmuşdar bilinen şekillerde alelâde iki devfedakârhkları yapmağa hazır buluııduSmolenske doğru hayli yer bile ka/antur. Bu rapor ve tetkikler gostermiştir Avam Kamarasındaki nutkunda, geçen lefin harbini değil, Ud devin savaşım ğumuzu ispat etmek için bulunuvotuz.> mı«lardır. Merke7deki bu mukabil taki, Belediye İktısad Müdürlüşü mura sene Italyanlar larafmdan Londranın gosteriyor. Amerikan murahhas lıpyeti reisi Har kıbı Sureyya, odun tacirleri tarafından bombalanmasının, Romanın da mürrkün amızlann hâlâ devam etmekte ve ileriiman da şunları söylemiştir: ' Kiyef şarkındaki imha meydan muba lcmekte olduklanna dair Londradan anlış hesab çıkarılarak igfal edilmiştir. olduğu kadar ağır suret'e bombalan rebelerinin azçok sersemletici tesirleri baberler gelmektedir. « Biz ve ingiliz müttefikle'imiz Bilhassa odun tacirleri fıre farkını ta masına hak verdiğini ve muharebenin olmalıydı. Bunların tesiısiz olmuş olaHitlere karşı girıştığimız cesurane mü mamen köylüye yüklettıkleri h?lde f re ^idişine göre bunun yapılîcağını soy İ'in asil şaşılarak ve takdir olunarak caklan da tabiî düşünülemez. Fakat cadelede size yardım etmeğe geldik, farkı namı altında çeki başına 15, kâtıb lemıştir. liusların bu lesirleri hiçe sayarak ve iovjetler Birliği tarafından kazamla ücreti namı altında bir ucret isıbet et İtalyada bombardıman korkusu ondan ye'se düsürücü teessürlere kapıl:ak muzafferiyetin Amerika için bü> ük memesi lâzım gehrken eene çeki başma Londra 30 (a.a ) Ingıhz tayyarelerlnmarak yeni yeni gayretlere el attıkları ir ehemmiyeti vardır. Hukumetim t e 5 ve nakliye ucretine de fuz\ılî olarak ııin pazar gecesi İtalyada 11 büyük şehre goriilüyor. Bütün teçhizatile bir milyonni buraya. nihaî zafere kadar, harbe ?0 kuruş ilâve etmislerdi.. karşı yaptığı bombard'mîn Italyan hüluk orduların zaviatından sonra hâlâ devam ettiği müddetçe e'LİTiizdeı geBu netice hasıl olunca Vali vo Bele kumetince resmen bildırilmiştir. Bu tııağlubiyeti kabul etmiyerek bilâkis son len yardımı yapacağımıza djir size te dive Reisi Lutfi Kırdar, Beledıvenln, ko haber memleketin her tarafında endiçe galebeyi elde etmek azmile çarpışmalara minat vermek için beni buraya gön misyonun ve nihayet bütün lstanbul hal uyandırmıştır. Ve bilhassa îlılano. Cedevam hamleleri karşısında bir zanıan derdi » (Arkası sahife 3 sütun 6 da neve, Torino, Palermo gıbi büyük şegeni? Rusyada beş altı milyon ınsanm hirlerin zengin halkı daha büyük tablümüne meydan veren bir kıtlık afetini arruzların başlayacağını lahmin ederek hatırladık. Bu kıtlık o zaman geniş Bulonyaya geçmeğe baslamışlardır. Rusjanm bazı bblgelerini kırıp gerirdiği Bir İngilSz ^azetesi «ttalya fena halde diğer kısımlannın bu afetten adevaziyettedir» diyor Londra 30 (Radyo, saat 20) Mister ta haberi bile olmamıştı! Çörçil bu gün Avam Kamarasmda harb Londra 30 (a a.) Dai'y Telegraph Şark seferindeki devler çarpısmasında gazetesi başmakalesinde şöyle yazıyor: vazıyeti hakkındaki beyanatında Atlaniki taraf gencliğ'nin yetiştiriliş sekilleri. «On iki kadar Italyan şehrinin bomtık harbinden bahsederek deniştir ki: iizeıinde durulnMk lâzım gelen ilk mübardıman edilmesi ve Sicilya boğazın« Almanlar son üç ay zarfında dahim meseleyi tcşkil ediyor. Alman kaddan ehemmiyetsiz zayiatla mühim bir Berlin 30 (a.a.) Alman ordulan ha büyük denizaltı ve hava kuvvetleri rolurını dolduran askerlerden her biriİeiliz kafilesinin geçmesi bir çok kimbaşkuraandanlığmın tebliği: kullandıkları halde vaziyet lehimize nin başka ordular için adeta snbay saüelere İtalyanm gerek havada gerekse Dinyeperin doğusundaki harekâtta, İ donmuştür. Temmuz, ağustos, eylul ayyılacak maddî ve manevî yetiştirilme denizde İngiltereye karşı âciz bir vatalyan kıt'alan, mühim düşman kuv larmdaki kayıblarımız diğer aylara nisşekillerinde pek şaşılacak bir şey yokziyette bulunduğunu hatırlatacaktır. vetlerini imha etmişlerdir ve binlerce betle üçte bire inmiştir. Ayıu müddet tur. Sovyetlerin ayni yolda kendilerine Düşmanlan tarafmdan ezilen, Cermen esir alınnuştır. zarfuıda batırdiğunız Mihver gemıleri bâs olarak yürüftükleri çalısmalarclan müttefiki tarafından istihfaf ve is*is>mar Doğu cephesinin şimal bölgesinde, bir bir buçuk misli yükselmiş bulunuyor çıkan netice bek'enilebilen haddi geçmiş edilen İtalya, ittihadı temin edilmeden piyade tümeni, 28 ve 29 eylulde şldAtlantik harbi neticesi ve bu cihet ibret almacak bir ders şekevvelki devirden daha fena bir vaziyetdetie müdafaa edilen bir düşman mevAtlantik harbi dolayısile mühimmat linde hayretle görülmüstür. Sovyeller te bulunmaktadır. Harb İtalyayı işte ziine muvaffakiyetle hücum eylemişler taşıyan bazı gemileri kaybetnıekle bekendi ellerinin yetiştirmesi bu insan yle bir çıkmaza sürüklemiştir» dir. raber gıda maddeleri taşıyan gemıler malzemesine dayanarak şimdiye kadar Bu piyade tümeni. 210 düşman blok muntazaman muvasalat etmekte ve AYaralanan gemi Nelson zırhİKiyrmş uğradıkları kayıblara rağmen hâlâ hep havzmı hücumla zaptetmişlerdir. Londra 30 (a a.) Akdenizde, bir merikanın gemi inşaatı da memnuniayni kıymette milyonlarla ordulac çıkaMerhum Necib Alinin cenazesi naklediliyor (Yazısı 3 üncü sahifede) tüccar gemisi kavbettikten sonra cide(Arkası sahife 3 sütun 5 te (Arkası sahife 3 sütun 2 de) tabileceklerinden bahsediyorlar. Denizli meb'usu Necib Ali Küçükanın de, Büyükadadan motörle Haydarpaşa ceği yere varan İngiliz gemi kafile''ne Bilinen kaidelerine göre hakikî orducenazesi, dün Ankaraya nak'edilmişıir. ya geçirilmiş ve hususî bir vagona ko karşı yapılan taarruz esnasmda 13 İlar hazarda talim ve terbiye ile hazırtalvan tavyaresinin tahrib edild'ei saMerhumun na'şı, bir gün evvel Büyüka nularak Ankaraya götürülmüçtür. lanan ve teçhiz olunan kütlelerdir. Buna dada Musa Kâzım Sanatoryomunda tahNecib Ali Küçuka için Ankarada lâhivetli bir kaynaktan haber veriİTTiekgöre insan malzcmesinin bugiinden yanit edilerek Büyükada camiine kaldırıl parlak bir cenaze merasimi yapıla tedir. |;ına bolluğu ordu boşluklanmn sür'aile mış bulunuyordu. Na'ş, dün saat on iki caktır. f Arkası sahife 3 sütun 3 te ve kolaylıkla doldurulmasına yetememek lâzımdır. Fakat buna karşı Sovyetleıin tddiası şudur: Bİ7İm gencliğimizin yetişürilmesi esasen mücadeleci ve askerî bir şekilde olmuştur, yeniden ba*ka rnilletlerin bildiği uzunboylu talim ve (erbiyeye bizim ihtiyacımız yokUn Silâba gelince şimdiye kadarki kayıblanSTAUNĞRAD oStâPobyelsk nııza rağmen hâlâ ordularımıza her türlii silâh yetiştiıecek fabrikalannıız ve Ahtubs Çerkassi oıılara gıda verecek alabildiğine hanı Muhafazakâr olmak şüphesiz iyi bir şey değildir. Eski vadisi bir tekzib tokab gibi yanaklanmı kızarÖı Bakınız ne re msddelerimiz vardır. ye bağlıhk insanları kalıblaştırır, Ve cemiyeti acayib bir tîiyor: Po!cmt!İnskayâ D'NYEPROPETROVS «Asrî Mezarlıkta Belediyeden yer satın jlarak aile meFılhakika beser yıllık plânlarla Rusmumya haline sokar. Faydalı bulduğumuz yenilikleri benim>ada bir nevi şımalî Amerika sanayii semek ve bunları bünjem'ue uydurmakla insanlığın akış zarlığı ha/n layanlar çoğalmıştır. Meşahire ve maruf zevata deryası içinde yerimize hak kazanmış oluruz. Fakat köıü ayrilan ycrlerden baska mczarlıkta satılık arsa, az kalmıstır.» yaratılmakta olduğunu biliyord'ik. GeTAGANROĞ KRivoyRoe kbriıne uyulan mutlak bir garbcıbk aşkına ne dersiniz? Hele Hey gidi insanlar hej! Ne basit seylerle avunuyor ve nis Rusyanm ham madde kaynaklan ise ROSTOV NlkOL'AYEV hayatı aşıp dlümden sonrasına kadar varan bir garbcılık garbrılık aşkuıı ne gülünc hallere sokabiliyprlar? ırimalî Amerika i'e boy ölçüsecek. hatta 4haManlığını gülünc bulmaz mısınız? Asrı Mezarlıkta bir buçuk metre murabbfı bir yer ediban esyada şimalî Amerikaya üstün saBu beni sinirlendiriyor. üzüyor. Bir gün gelecek, milli nip iıstunc bir bust oturtmakla bir Sezar veya'bfr Napolyon 5'kcak haldedir. Cenubî Rusja'aki enuvidıopol hü\iyotinıizin hususiyetlenni unutarak kozraopolit olarağız ebedi\etine kavuşuverenlere ne mutlu! diistri müesseselerinin kaybedilmis olByeloserska o Ölüm tesellisini bile garbda arayan bu insanlar, garbın diye korl.uvonım. tnasına mukabil Ural havaüsinde VP SiGeçenlcrde. misal diye asrî mezarlık modasından bah en kuvvetli şairlerinden olan Baudelaire'i neıien dinlemiyorheryaya doğru denıirinden kömurür.p setmistim. Şarkın ağırbaşlı, kendi halinde, sessizlik içinde, tar bilmem: kadar her tiirlü lıam maHde ile bunlara Meşhur MfıtdlertîeTi uzahta çok şey so\leyen manah ve asil mezarlıklaruıı temizleraek, daianan fahrikfîar ve h?tta ver yer Alman faarpuzuBir ıssız mezarlığa doönı bakımlı tutnıak ve devam ettirmek varken resimlerle ve petrol membalan vardır. İste Ruslar iyi Yorgun bir davul Qtbi kalbtTTi heykellerio bezenmiş Avrupa mezarlıklarını olduğu gibi taKyetistirilmis bir genclikle birlikte mtmMatem temposile yol air"î]cta.'.. lid etmeyi doğru bulmadığınıı yazmıştım. leketin arzettiği bu imkânlara da^anı=^£>ZE = N ="( =• Z = N. Fakat sen misin yazan? Dün okuduğum bir gazete ba Sovyet mukabil taarruzları Bunlar Rus askerinin cesaretini göstermekle beraber büyiik bir yarma hareketi halini almadıkça tnühim netice beklenemez Yazan: Emekli General H. Entir Erkilet Moshovada müzakereler Roma şehri de bombalanacak 11 şehire birden yapılan gece baskını İtalyada derin korku uyandırdı Çörçil söylüyor: Alman harb tebliği M. ÇöTçü'in yeni nutku Sovyet harb ı 150 Alman tayyaresi düş tebliği Yeni Rus mevzüeri zaptedilcîi "AtlantîTharbi lehimize dönüyor,, Harkof bölgesindeki demiryoüarı mütemadiyen tahrib edüiyor Ruslar? Leningrad civarında bir kasabayı geri aldılar Amerikan gazeteleri, Moskovanın mütareke istemesi ihtimalinden bahsediyorlar Finler, bataklıklar içinde iki Rus alayını imha ettiler "İstilâ tehlikesî hâlâ vardır, Almanyanın Rusyadan sonra nereye saldıracağı belli değildir,, Necib Alinin cenazesi nakledildi Birkac söz Hey gidi insanlar! YUNUS NADİ (Arkası sabife 3 süton 4 te Şark cephesindeki son vaziyeti gösteriı harita