1 Ekim 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

1 Binncheşrin 1941 CUMHURİYET rS Devioriıı Karşısında ( Başmakaleden devam yorlar, ve büyiik kayıblardan ye'se düş miycrek ayni mücadeleci ruhla çarpışnıağa devam ederek muazzam Alman Bizde son on beş senelik kültürel hâaskerî kudreti karşısında hâlâ savaşın diseler arasmda bir cpoliuka ve ilim erdiğer tarafındaki devi teşkil etmekte bubabmın iki şeyi bir arada bulunduıup Iunuyorlar. bulundurmaması meselesı> vakit vakit Dünyanm bütün askerî salâhiyetleri irkaç giin önce Mihver Jakendisini gösteriyor. Son hafta içmde Leningradla Odesanın ömürlerini sayıl ponya ittfiakınm iik yıldö bu nıesele tekrar ortaya çıku ve polıtigünlere irca etmekte oldukları halda niımıi kutlandığı sırada bir ka iıe ilim hayalmı birleştırenierin ıisıeJapon gazetesi, Japonların bugünkü dispanserliğine, Eyiib hükumet tabibi yanlız Ruslar bu mcvkılerin kolay koAnkara 30 (Telefonla) Rize Sıhhat leri neşredildi. Hemen hemen bütün lay düşmiyeceğine hakikaten sarsılmaz baıb karışısında ne düşündüğünü veciz, müdürü Vahab Diyarbalora, Hakkâri İbrahim Beyoğluna, Reîahiye hükumet «meb'us âlım> îerimizin parıamentoyu fakat etrafh bir surette anlattı. Japon Sıhhat müdürü Kâztm Rizeye, Beyoğlu tabibi Emin Kadınhana, Kadmhandan bir kanaatle inanıyorlar. Bu mahsur tercih edecekıeri haber verildi. mevkilerin akıbeti ne olursa olsun o Bürhan Cerrahpaşa dahiliye asistanhğıgazetesine göre «Artık Sovyet Alr.ıan Hâdisenin, yalnu «kelle» lerile yaşaharbinin neticesi anlaşılmıştır. Bu va hükumet tabibi Rauf Edirneye, Kilkit na, doktor Orhan Birge Antalya mera kanaatteki kuvvet mücadele ruhunun CBaştarafı 1 ind sahifede) ticeler beklenemez. Abtıanların kara ilı mıyan münevver.er için derin manası hükumet tabibi Füruzan Suşehrine, İz leket hastanesine, Bartm hastanesi o şiddetine alâmet sayılmahdır. ziyet karşısında iki muharib tarafa geşartlann çoğu Sovyet ordularmda yok irtibatı pek dar iki berzaha münhası Hulâsa çok bitaraf bir gözle bakıldı olmak lâzım geliyor ki onların taaıruz olmak dolayısile müdahalesi koiay ola ve muhtelıf veçneleri vardır. rckleşen vazife, biran evvel harbe son mir Eşrefpaşa hastanesi tabiblerınden peratörü Bahir Burdar memleket hasAvrupadan aldığımız ilmî rütbe ısimğı zaman şarkta iki büyiik de\in gü ları bir türlü asıl hedeflerine varama Kırım yarımadasma taarruza başladık vcınıek ve barısmaktır. Çünkü Sovyet Baha, Kastamonu emrazı zühreviye tanesi operatörlüğüne tayin edildiler. şarklılaştırdığımızı reşmekte olduğunu teslim etmek zaru maktadır. Bir taarruz derinliğine inkişaf ian birkaç gündenberi yabancı habe lerini ne kadar ler Alman harbinin son bulmasile asıl ridir. Ahnan pehlivanının bu işteki kuv etmedikçe onun tesiri bir fiske kabilin yerlerinden yayılmışsa da henüz ne Al gazetelerin neşreıtiği listelerden öğrenitnuharebe başlayacak ve Aknanya İnvet ve mahareti zaten malumdu. Onun den mevziî kalır. Halbuki iyi hazırla manlar, ne de Sovyetler bu malumatı yoruz. Türkiyedeki şu son on senenin gilterenin işini bitinneğe imkân buiakarsısuıda Busyayı umulduğundan çok nan. iyi tertib ve icra olunan kuvvetli teyid edecek tebliğlerde bulunmamışlar mahsulü olan pıofesör bolluğu, insana caktır!. fazla bir kudrette görmekten bütün dün bir taarruz, bestenmek şartile. daima dır. Bununla beraber Almanların Kjn hem hayret, hem de dehşet veriyor. AnJapon gazetesi tarafından yürütülen ya mütehayyir oldu. Güreş en nazik derinliğe ve genişliğe o derece niifuz mı, Odesada olduğu gibi şimdîlik ber laşıhyor ki kanser yapmağa mahkura bu miitaleaların, bugünkü Japoıı>anın Moskova 30 (a.a.) Sovyet tebliği: devirlerine yaklaşarak çok buhranlı bir eder ki bir yarma vasfını alır. Ve düş zahlarda tecrid ederek Ukraynanın zap( uzvî bünye gibi, her içtimaî ve harsi reduşüncelerini ne derece sadakatle aksct(Baştarafj 1 ind sahifede) safha geçiriyor. ve herkes şimdi adeta manın ricati keiilerek ve kuvvetleri sa ve işgaiine devam etmeleri de kabildir. forme ve ıslahata rağ'Tien eski devrin Dün, muharebeler bütün cephe botirdığini bilemeyiz. Fakat bu mutaleaNe olursa olsun cenub Aîman ordu beçikteki çocuklara «Pâye> tevzi eden Hava teşekkülleri, Harkof bölgesinde yunca devam etmiştir. Cuma günü, ev nefes almadan mücadelenin verebileceği rılarak imha edilmesi gibi kat'î neticeler ların Japon meııîaatlerini ve Japon di demiryolu nakliyatına müessir surette neticeleri heyecanla bekliyor. verebilir. Almanlann bilhassa bu lannm şimdilik en yakın muharebe he hastalığından kurtulmamağa mahkum velce bildirildiği gibi 98 değil, U3 Alkklerini isabetle hulâsa ettiği de inkâr hücumlar yapmış ve Leningradın doğuYUNUS NADİ lınrbde Polonyada. Fransada. Balkanlar defleri Rostof ve Harkof olmak lâzım içtimaî bir bünye karşısındayız. Halk edilemez. Çünkü Japonyanın bugünkü sundaki demiryolu şebekesile Murmansk man uçaği düşürülmüştür. Cumar da ve nihayet garbî Rusyada yaptıklan dır. Merkez Alman ordularının ağırlık Partisinin son kararı acaba, Tevfik Fiktesi günü, 150 Alman uçağı düşü Avrupa harbinden beklediği en büyiik demiryolu şebekesi üzerinde tahrib fabüyük yarma, sarma ve imha taarruz noktası şu anda Smolensldn cenubund retin hasta «tÇmar. ını tamamile yıkarülmüştür. 28 Sovyet tayyaresi kayıbnetice, Sovyet Kusyanm büsbiitün yı aliyetine devam etmiştir. bulunmak dolayısile bunun, şimal Al bilecek midir? ları gibi. dır. Baltıkta ev\'elce bildirildiği gibi bir kilmasından fazla İngilterenin yıkılması Fin cephesinde bataklıklar içinde man ordularının İlmen gölii cenubun Poiitika ile ilmin ayni elde bulunma( Baş tarafı 1 inci sahifede ) So^et kıfalarının dikkate deŞer bir değil, üç destroyer batırılmıştır. ve Lzakşarkta İngiltereye aid hiiyuk daki sağ cenahile birlikte Smolenskin sı, aşirî ve iptidaî cemiyetler için bir imha edilen Rus alaylan vasfı daha vardır ki o da Alman yarMoskova 30 (a.a.) Sovyet istihbaAskerî mahkeme komünist partisine menfaatlerin Japonyaya geçmesidir. Helsinki 30 (a.a.) Fin kıtaatı, iki rat dairesinin bugün öğ'e üzeri neş mensup olup vatan ihaneti cürmile suç malanm yapan seri ve motörlü kuvvet şarkında oldukça kesif bir surette top zarurettir. Bizde her iki sahanm ayrı Bu yüzden Japonlar, Sovyetlerin bir lanarak birkaç haftadanberi taarruzla lu bulunan ihtiyat Çek tuğgenerallerin lerin derinliklere girmeleri halinde bile meşgul olduklan haber verilen Sovje ellere geçmesine doğru giden içtimaî hadcreceye kadar zedelenmelerini kâfî hafta devam eden şiddetli muharebeler redilen tebliği: 29 '30 eylul gecesi, kıt'alarımız, bütün den Praglı Franz Horacek ile Franz paniğe uğramıyarak sadece yüzgeri edip kuvvetlerini yeni bir çapraza alarak çe rekst, vakit vakit engele uğramajttadır. gürmekte ve Almanyanın İngiltereji den sonra Sovyetlerin iki alayını tamamile imha etmişlerdir. Bu iki alay, düş cephe boyunca düşmanla çarpışmışlar Vins, Johonn Pestuka, Jaremir Sedlacek muharebeye devam edebihneleridir. virmeye tesebbüs etmeleri pek müm Halk Partisinin kararı, acaba daima cj ıkmasını istemektedirler. nümüze çıkan bu engeli, bir daha kalkmanm en tehlikeli tabiyeleri kullanma dır. ve Dusan Subert'i de idam cezas'na Velhasıl Sovyet kıfalan nasıl bir vazi kündür. m&mak üzere bertaraf edebilecek midir? Filhakika İngilterenin yıkılmasile. TJ sına müsaid olan bakir ormanlı ve b3Bir kasaha geri alındı çarptırmıştır. Bunlardan başka on beş yette olursa olsunlar son kurşuna kadar Kültür müesseselerimiz için, Tiirkiyez:ıkşarkta Japonyaya kalacak İngili? taklık bir mıntakada Finlerin PetrosŞimal Ahnan ordulan grupuna geMoskova 30 (a.a.) Cepheden, Kı gişi daha ayni ceza ile mahkum edil dovüşmesini ve ölmesini bilen ve o yolınirası, Japonyayı dahi tatmin edecek koyeye doğru ilerlemelerine mâni ol zılyıldız gazetesine gelen bir telgrafta nitlerdir. Mahkumlarm hepsi kurşuna da yetişmiş askerî te'şekküller oldııkla lince: Bunun bir yandan Leningrad nin malî kudretini aşan, buna rağmen binuklükte, bilhassa Japonyanın haric muştu. rını göstermişlerdir. Şüphe yok ki ben, düsürmeğe çalışmakla beraber diğer ci ılim aşkına devam edilen bir tediye tarSovyetlerin, Leningrad civarında bir dizilmişlerdir. dcn ithal etmek mecburiyetinde kaldıği Finler, on beş gün birbirine girmiş küçük şehri istirdad ettikleri söylenSovyet kıt'alannın vasfından bahsediyo hetten Üınen. Leningrad ve Ladoga böl zını takib ederek zaman zaman ecnebi Çekyada ışıklar söndürülecek birook maddeleriııi ihtiva etmek itibari otlar ortasında ve bazan bellerina ka mektedir. Sovyetler bir nehri aşmağa gesinde bulunan Sovyet ordularını ce elerr.anlar getirdiğimiz malumdur. Neşım. Berlin 30 (a.a.) Pragdan D. N. B. ye le de ayn bir kıymeti haiz bulunmakta dar bataklıkların cıvık çamumra ba muvaffak olarak nehrin öte kıyısırda nubdan ihataya tevessül edeceği kabul redilen listelere dahil cmeb'usâlim. leBüyük ve en büyiik sevk ve idare olunabilir. Bu takdirde Sovyetler Smo rin, Parti kararı karşısında kendilerini dır. Çünkü İngiltereye aid olmıyan Fe tarak boğaz boğaza ve adeta körükö kâin bulunan bu şehri almışlar, düşma bildiriliyor: Almanyanın Bohemya ve Moravya lerin bu kıfalan en doğru yerlerde, en lensk istikametinde ne derece ilerlemiş daha iyi tatmin eden tarafı tercih etlemcnk Hindistanı da bu miras arastn rüne harbetmek mecburiyetinde kalmış nı uzak bir mesafeye sürmüşler ve bümuvafık bir tarzda kullanmaları bittabi bulunurlarsa kendileri için o derece meleri hâdisesile ecnebi âlim getirmo dalır! lardır. Finlerin yirmi metreden ıleride tün bir alayı tahril» etmişlerdir. Bir gün hamisi tehlike vaziyeti ilân edilen eya ayrı bir mevzu teşkil eder. tehlikeli ve Almanlara müsaid bir du vakıasını birleştirerek uzun uzım düingilterenin yıkılmasile Uzakşarkta ki düşmanı görmelerine imkân yoktu ve zarfında 269uncu Alman fırk^smdan letlerde saat 22 de ışıkların söndürül Bugün Alman doğu cephesine dair bilJsponyanın genislemesine karşı gele binnetice Ibu mesafenin üerisine ateş bini mütecaviz asker telef olmuştur. rr.esıni emretmiştir. Bu itibarla oteılsr, diğimiz şey, sadece Leningradda, mer ruma düşmüş olurlar. Almanlann ge şünmek sırası acaba gelmemiş midir? lecek haftalaruı ehemmiyeti büyük hâsinemalar ve saire de dahil olmak üzere İki, üç veya dört mevkili ve maaşh cek hiçbir mâni kalmıyacağı için Japon edemiyorlardı. Muharebe, günlerce deGeneral Wavell'in beyanaü kezde, ve cenubda her iki tarafın şid diselerle mahmul bulunduklaruıı söyolan' «meb'usâbm. lere, mutlaka bir yanın Sovyet ha'binden fazla İngiliz rin bir sükut içinde cereyan etmiş, niGeneral Wavell gazetecüere beya Lütün umumî müesseselerin saat 22 de detle döYüşmekte olduğundan ibarettir. lemeleri bundan dolayı olsa gerektir. tarafı tercih etmeleri ve hürriyetlerini harbine ehemruiyet verraesi gayct tabi hayet Finler, düşmanın iki alayını çem natta bulunarak Almanlann Kafkasya kapalı bulunmalan lâzım gelmektedir. Tukarıda izah ettiğimiz sebebler do!akullanmaları lüzumu tebliğ ediUyor. idir. Gerçi Amerika da İngiltere ile bir ber içine almağa muvaffak olmuşlardır. ya saldırmaları için İtalyan donanma Çek Başvekili niçin tevkif edilmiş? yısile Sovjet taarruzlanndan büyük ne • H. E. ERKİLET İcabında kültür devletçiliği yapan TürLondra 30 (a.a.) Londraya gelen liktc Uzakşarkta teşriki mesai etmekte Uğraştıklan her türlü zayiat, Sovyetleri Binın Boğazlardan geçmesi lâzım geldikivenin, listeye dahil «meb'usâlim» lermukavemetlerinden vaz geçirmemiştir. ğini, fakat bu donanmanın Boğazları diğer bir haberde Moravya ve Bohemya ve bu suretle Uzakşarkta Japonyaya den memleket için faydah olanîan, karşı abluka tatbik olunmakta, Japon Fin bataryalaıl^.m toplu ateşi, bunları zorlayamıyacağı gibi, Türk hükumetinin himayesi kukla hükumeti Başvekili kendi materyalist arzularma rağmen poGeneral Elias'ın Her Heydrich'in emrile tamamile imha etmiştir. yanın atacağı her yeni adıma karşı cepde harb gemilerinin Boğazlardan geçlitikadan ayırmak ve artık zarurî olduİmhadan kurtulan birkaç kişi, ayak mesine müsaade etmediğini söylemiş'.ir. tevkif edilerek şimdiden Berline doğru h° almağa imkân hasıl olmaktadır. ^u anlaşıîan askerî bir inzıbat vasıtasile yola çıkarıldığı ve orada halk mahketa duramıyacak kadar zayıf düşmüş biGeneral Wavell, Ortaşarkta İngiliz Fakat bütün bu tedbirler, İngilterenin CBaştarafı 1 inci salüfede) (Baştarafj 1 ind sahifede) her pahaya ilim sahasında alıkoymak mesi emrine ihzar edileceği bildirilmekmevcudiyetile kaimdir ve Amerikanın rer hayal haline gelmişlerdi. Bunların kunetleri başkumandauı Auchin Leck tedir. yete değer bir hız almaktadır. Düşman, kının Belediye İktısad Müdürlüğü mu uretile daha mantıkî. daha tam, mem'earkadaşlarının cesedleri üzerinden ge ile de görüşmek üzere Bağdada gitmişyalmzbaşına bu işleri üzerine almasma Londradaki ÇekoSlovak umumî ka bundan böyle denizaltı harbini daha rakıbı tarafından yapılan bu tetkiklerle ket için çok faydalı bir devletçiiik güimkân yoktur. Çünkü Amerika, İngiltere çerek tesîim olmak için adım atacak tir. rargâhı, General Elias ile arkadaşlarmın fazla şiddetlendirebilir. Fakat bir taaldatıldığını görmekle müteessir ve mü temesi acaba doğru olmıyacak mıdır? halleri yoktu. (Radvo gazetesi) gibi, Hindistanda. Malayada, AvustrılYüfcsek tedrisat müesseselerini dcrdünLondra ile temasta ve Benes'in hizme raftan kendi kuvvetlerimizle, diğer ta teessif olduğunu söylemiştir. Petroskojeden alelâcele göndeTİlmiş Rusyamn mütareke istemesi yada yerleşmiş dcğildir ve bu sebeble tinde bulundukları hakkında Alman raftan gördüğümüz yardımla bu şid Komisyon, şimdiye kadar 435 kuruş cü defa ıslah eden, ve dördüncü defa olan bir Sovyet taburu da derhal imha hiçbir vakit İngilterenin yerini tutamıihtimali mi var? kaynaklarmm isnadlarını kat'iyetle tek dete karşı geleceğiz. Maahaza bu sene toptan ve 560 kuruş perakende olan en larak ecnebi âümler kullanan Tü'kiyeedilmiştir. Ateş hattına yiyeceksiz gelyacakür. Vaşington 30 (a.a.) Gazeteler, müyaptığımız ithalât geçen senekinden çok iyi cins azamî odun narkını toptan 385 de böyle bir kültür sivaseti artık bir zaih eylemektedir. miş olan bu taburdan alman esirler, daha yüksektir. Bu yıl Noelde, haklı ve perakende 510 kuruşa indirmiştir. Almanyanın Sovyetler Birliğile yaptı Sovyet kumandanlığından emrin iaşe messiller meclisi harbiye encümenı reısi ruret olmamış mıdır? ılarak bol bol ziyafetler verebiliriz! ğı harb ise, Japonyayı ayni dercrede şinin düşmanın zararına olarak temini Andren'in verdiği rapora ehemmiyetle M. Eden Çekleri mukavemete «Meb'us âlim> Îerimizin Hstesi karBu vaziyetten mes'ul olan odur.cular işaret ediyorlar. Bu rjporda Amerika teşvik etti alâkadar etmemektedir. Gerçi bu ırtuha şeklinde oldu&unu söylemişlerdir. ve diğer şahıslar Fiat Murakab^ Ko sısmda bu neviden sualleri kendi kenIsb'lâ tehlikesi hâlâ vardır Birleşik devletlerinin İngıltere ve RusLondra 30 (a a.) Hariciye Nazırı rebeler de Sovyetleri zâfa uğratmakta Fransadan gidecek yeni gönüllüler Gelecek ilkbaharda pek şiddetli mu misyonunca, resmî makamları iğfal cür dirr.ize sormak ve devlet adanlarile yaya vermekte olduğu Millî Müdafaa oldıığu için Japonyayı müstefid ediyor Paris 30 (a.a.) Main gazetesinin imalâtının yüzde 50 nispetini az bul M. Eden radyo iie Çek milletine hitab harebelerin, şimdiye kadar bu harbde m;le ve millî korunma kanunu hüküm derdleşmek faydasız olmasa gerpk1 ederek, Hitler'in şittikçe artan mukaveve bu yüzden Japonyanın Sovyetlere haber verdiğine göre komünizme karşı jördüklerimizden çok daha şiddstli mu lerine göre Cumhuriyet MüddeiumumiFINDIKOĞI.U iarşı vaziyeti kuvvet buluyor. Fakat mücadele için gönüllü kaydına devam mak'a ve bu imaîâtın tamamının bu metini kırmak üzere ÇekoSIovakyaya memleketlere verilmesi isten'bnektedir. ;Eİim adamlar gönderildiğini, ha'.buki harebelerin şarkta inkişaf etmesine ve liğine verilecek ve tahkikat Adliyeye 'aponya bütün bu istifadeleri tâli ma edilmektedir. Gönüllülerden mürekkeb ayni zamanda, bu adaların istilâsı teh havale edilecektir. Volşetifte teslim olan lıiyette saymakta ve onun için Alman yeni bir kafile doğu cephesine gitmek Gazetelerin talıminine ^ore bu tebeddü Çek milletinin üç sene evvelkinden çok likesinin, her şekilde kendini göstermeToplantıyı müteakıb Vaü gazetecilerle lât Amerika ve İngiltee. Rusyeya ha kuyvetli olduğunu söyliyerek onları muvjnm bu harbi münferid bir sulh ile üzere yakında Versaydan hareket edegörüşerek, vaziyeti yazdığımız şekilde sine herhalde intizar etmeliyiz.» İtalyanlar kikaten mühim yardım yapmazlarsa kavemete teşvik etmiştir. ncticelendirerek vakit geçirmeden İn cektir. Rusların Almanya ile bir mütarekeyi Almanya, şarkta Rusya ile meşgulken izah etmiştir. Londra 30 (a.a.) Şimdiye kadar, p ltere ile uğraşmasını tercih eımckteAlmanlar Harkof ve Rostofa düşünmek mecburiyetinde kalacaklan garb sahillerine bir ihrae hareketi hakVolşetif'te, İtalyanlardan 71 subay, tlir. ihtimalinin mevcud buhmmasından ile Kongre liderleri bitarafhğm kındaki düşüncelere açık bir cevab veyaklaşıyorlar Iran Şahı memlekette de 1560 yarsubay ve askerle 1450 yerli asJapon temennileri bu mahiyel'e olduremiyeceğini söyleyen Mister Çörçil, Vişi 30 (a.a.) Havas Ofi: Sovyet r: gelmektedir. Bunun için elde mevker esir almmıştır. Bundan başka, mümokrasiyi tesis edecek ğu halde hâdiselerin bu temenniyc uy Rusyadaki askerî vaziyet hakkında Ha cud bütün malzeme hemen Rusyaya ilgasını bugün görüşecekler Rusya ile Amerikadan bahsederek dehim miktarda harb malzemesi iğtlnam Hyde Park 30 (a.a.) Ruzveltin bu miştir ki: gun bir tarzda hareket edip etmcmesi Londra 30 (a.a.) Deyli Telgraf ga edilmiştir. :s Ofi askerî münekkidi şunlan yaz gönderilmelidir. gün Hyde Parktan Vaşingtona döne avn bir meselodir. Fakat Jap'inlar. maktadır: « Artık, yalnız değiliz. Düşmanın ir zetesinin Tahran muhabirine yeni İran ceği haberi verilmektedir. simdiye kadar hakikî duşüncelerini bu Ukraynada muharebe hitama ermiştir. tikâb ettiği cinayetler iki devleti daha Şahı demiştir kl: Ş A R K. Sineması Ruzvetl, bitaraflık kanunu ticaret bizim safımıza katmıştır. Şarkta Sovyet derece açığa vtırmamışlardı ve onun Alman kumandanlığı iki yeni tabiyeye < Memleketin istikbali hakkında Bu.\ uk ve çok hissi bir füım olan gemilerinin silâhlandırılmasına şimdiki mukavemeti, garbda Amerika yardımı düşüncelerim şu iki kelime ile hulâsa îcin İngilizlerin Singapuru yeniden tak jirişmiştir. Birincisi Kırımm zaptı, jk'nhalde müsaid olmadığından bu gemileri bizi takviye etmektedir. Bu vaziyet bizi edilebilir: Demokraside terakki! Milviye ettikleri haberlerile ve Hindistanda SON AYRILIŞ'i cisi Donetz havzasının işgali. Cenub silâhlandırabilmek için kabul edilecek loşnud edecek mahiyettedir. kurulan yeni askerî teşkilât haberlerile let, bazan hükumeti tenkid etmeği de lephesinde Almfn kuvvetleri, Harkofa GÖSTEKMEKTEDİB en iyi hattı hareket hakkında Hull ile kaışılaşıyoruz. tazammun etse, iradesini ve düşünceRusyaya yardım gittikçe yaklaşmaktadırlar. Diğer tarafBu satıriarda çok defaiar bahsetmeğe bir görüşmede bulunmuştur. (Baştarafı 1 ind sahifede) Bunun manası İnei'tere ile Japnnya tan Rostowa 100 kilometreden daha az Sovyet Rusyaya muhtac olduğu silâh, sini izhar etmek fırsatına malik ola tırsat bulduğumuz ŞARK sineması, kıyKongre liderleri de bu meseleyi yaingiliz zayiatı üç tayyaredir. münasebetlerinin gittikçe gerginliğini mossfede bulunan Taganrog önlerine rcetli ve zarif filımler göstennekle şohteçhizat ve gıda maddelerini vereceğiz. caktır!» Bir torpil isabetile sür'ati hafifce a rm müzakere edecektir. artırdığıdır. :ct kazanmısür. Daha şimdiden ehemmiyetli malzeme sev ;elmişlerdir. Üniversite Rektörii Hükumetin, bitaraflık kanunu hakBu yüzden güzel ve mümtaz bir halAzak denizinin slmali şarkisinde bulu zalan İngiliz gemisinin Nelson zırhhsı kında ne yapacağını göst?ren hiç bir işa kiyatı yapılmıştır. Uzakşarkta da Çin mu ömer Rıza DOĞRUL Ankara 30 (Telefonla) Şehrimizde nan Rostow şehri Kafkasyaya giden 'bü olduğu bildiriliyor. Nelsonda ölen olma ret yoktur. Bu kanunu büsbütün kaldır kavemetini takdirle yâdetmek icab eder. bulunan Üniversite Rektörii Cemil BUsel km randevu yeri olan bu şirin sınema tün demiryollarının iltisak merkezidir. mıştır. maktansa degiştirmenin daha kolay o Bu bakımdan beşeriyetin ekseriyeü bi bugün de Maarif Vekâletinde temasları saioııu hemen her seansta dolroakYeniden bombalanan ttalyan tadır. zimle beraber hareket halindedir. Bn şehir bütün merkezî Rusyanm alacağı tahmin edilmektedir. İrtihal şehirleri Şark sineması bu hafta, çok güzel, Düşmanuı hali hazırda en mühim ak na devam etti. nahtarıdır. Fenerbahçe müessislerinden merhum İsviçre, îngiltereyi Roma 30 (a.a.) Tebliğ: Dün düşçok hissî bir eseı olan SON AYRILJŞ issaklığı hava harekâtındadır. Fak?t diJoe Louis gene galib Galib Kulaksızo&lunun ağabeyisi ve man uçakları mitralyöz ateşleri ve ğer hususlarda düşman faikiyetinı muUstaşi komitacılarının N e ^ o k 30 (a.a.) Joe Louis altıncı minde bir filim göstermektedir. protesto etti mürettib arkada^larımızdan Şefik Göküçük çapta bombalarla Caglian ve CaBu filim aşk mevzuunu ele alarak hafazada devam ediyor.» ravundda Lou Nova'ya teknik nakavtla renin eniştesi nafıa memurlarmdan Bern 30 (a.a.) D.N.B.: İsviçre Haumumî kâtibi Romada tania hava meydanlarma taarmz etmiş>nun bütün heyecanlannı, tezahüratını tranla ittifak yapılıyor galib gelmiştir. mütekaid Şevket Kulaksızoğlu dünkü Roma 30 (a.a.) Oustachi partisi lerse de pek hafif hasarat vardır. İn riciye Nezaretinin tebliği: evkalâde bir surette teşrih etmektedir. İngiliz Başvekili, İngilterenin şimdiye salı gecesi irtihal eylemiştir. Cenazesi umumi kâtibi refakatinde bir heyet sanca zayiatımız yoktur. Takriben 50 İngUiz uçağmın 28/29 kadar hiç zayiatsız ve en iyi başardığı Albay Knox: «Harbe girmek Franziskanın kaibinde doğan aşk ( bugünkü çarşamba günü Divanyolun bulunduğu halde bu sabah Romaya vaCagliarı'de dafi bataryalanmızın a eylul gecesi tsviçre bitaraflı|ını ihlâl et işin İran seferi olduğunu, diktatörün üzünden kendini tam bir teslimıyetle bizim elimîzde değildir» daki hanesinden kaldırılacaktır. Mer sıl olmuş ve Istasyonda faşist partisi teşile bir düşman uçağı ve av uçakları meleri üzerine İsviçrenin Londra büyük nefyedilerek Tahrandaki fesad unsuruse\diği erkeğin kolları arasuıa atması, huma rahmet diler, kederdide ailesine umumi kâtibi tarafından karşılanmış mızm ateşile de diğer bir düşman uçağı elçisi derhal protesto etmeğe memur e nun temizlendiğini, İranla bir itlifak ayrılışları, buluşuşları, evlenişleri ve diyor beyani taziyet ederiz. düşürülmüştür. ' dilmiştir. tır. ıpılmak üzere bulunduğunu söyîemişPortsmcruth 30 (a.a.) Matbuat onra gene dünyayı dolaşmağa giden konferansında Amerika Bahriye Nazın aporter sevgilisinin kendisinden uzak ur. Krupiye. onun ellermin haris deateşten çizgiler halinde okunuyordu. Knox, Amerikanın harbe girip girmi îulunduğu demlerde çektiği ıstırablar, tngiliz ordusu kuvvetlidir rağuşuna doğru yirmi tane altın sürFakat, o esnada, müthiş bir an oldu. yeceğine dair sorulan bir suale şu ce ialb mücadeleleri, aralaruıdaki ask kudİngiliz ordusundan bahseden Mister düğü zaman, gözlerinds sert b:r ışık retinin bu iki vücudü ayrılıklaruıda büe O ne zamandanberi, için için korkarak Çörçil İngilterenin orta hacimde mü vabı vermiştir: tutuştu, ve bu ellerin teşkil ettiği rakuvvetli bir rabıta ile biribirine bağlabeklediğim bir an, haddinden fazia ge kemmel bir ordu hazırlamış olduğunu t Bu bizim elimizde değildir. Başka şedar yumak. bir infilâl:l,ı dağılır gibi ri'en sinirlerimin üstünde bir fırtına ve bu ordunun kendisine muzaheret bir kimsenin elindedir.» Bermudes a ışı bütün güzel bir ruh tahlili, aşkla açıldı, parmaklar, titreyerek, şiddetle gibi bekliyen bir an. Ve sinirlerim, o eden iki milyon vatan müdafiile her dalanndaki yeni deniz üssünü teftiş ayatın mücadelesinin güzel bir tasvibirbirinden ayrıldı. pa+layan furtınaya katıhp birdenbire tesebbüsü denize yuvarlayacak kudret ten dönmekte olan nazır Portsmouth idir. O saniyede, çehre anî suretce aydmSon Ayrıhş, ilk gecesinden beri seysürüklendi. te bulunduğunu söylemiş ve nutkuna taki deniz tezgâhlarını da gezmiştir. landı ve tamamen gencleşti. Kırışıkedenleri teshir etmekte ve halen ŞARK Biiya, tekrar, yuvarlak yuvasrnın için şu sözlerle nihayet vermiştir: lar düzeldi ve gevşedi; gözler pırıldağildir. Ve onun için son derece uyanık İnemasına koşturmaktadır. € Size henüz parlak bir istikbalden de, ufacık gürülıüler çıkararak yavaşmağa başladı, ileri doğru mütekallis davranmak icab ediyor. Düşman tekMişel rolü, HANS SÖHNKER tarafuıduran govde. ayan ve hafif. doğruldu: .arnıştı. İki yüz dudağuı, nefesini tutup bahsedebileoek vaziyette değilim. în nik hazırlıklarını yapmışür. Daha ağır dan büyük bir san'at kudretile temsil eTercüme eden: Hamdi Varoğlu zafer inancile kuvvet bulan bir süvari beklediği o san:venin halecam bir kere giltereyi istilâ tehlikesi kâmilen berta muharebeler yapmak mecburiyetinde ka dilmektedir. gibi kıvraklaştı. Parmaklar, yuvarlsk daha duyuldu. Bu sefer, Krupye'nin se raf olmamıştır. Şarkta da daha çok şid lacağız.» MARİANNE HOPPE'a gelince bu dilsikkeleri, gurur ve muhabbetle şıkır fih, emniyeti kalmamıştı. Önce, paraları daki sabit katılığı bir ipnoz zannaderdi; d «Sıfır> diye haykırdı, bir yandan da, detli muharebeler vukuu bekleniyor. Kısa bir müzakereden sonra Meclis er artist seven kadın mefhumuna taiçinde bulunduğum tam u>uşukluk hali datıyordu; paraları h\c elinden öteki bir murabbaın ustüne koydu, sonra fikdört taraftaki tannan paraları ve hîşırtılı Almanyanın Rusyadaki ordusunu şarka hükumetin istediği bir milyar sterlinlik rmmile şahsmda tecessüm ettirmiştir, ve eline aktarma ediyor, oyun oynar gibi rini değiştirerek bir başka murabaa koy de, hakikaten bir nevi ipnoza benziyor banknotları, çevik küreğile toplayordu. ve Afrikaya doğru mu, yoksa İngiltere kıediyi kabul etmiştir. ir çok noktalarda seyircilere ayni kudnin istilâsına mı sevkedeceği beili deavcımda zıplatıyor, şıkırdatıyordu. Son du ve bilya dönmeğe başlayınca, murab du. Bu çehre ifadesi oyunlarına bakretle raşeler geçirtmektedir O anda, o mütekallis iki el, hassat?n m?ktan kendimi alamıyordum. Ve orada, ra, başını tekrar endişe ile çevirdi, iz baın içine, titrek bir elle, anî bir ilhanjn Filimden evvel gösterilen (ŞEFFAF aravan, burun delikleri açık genc bir tesiri altında, buruşuk iki banknot daha ışıklardan, kahkahalardan ;insanlardan kcrkunc bir hareket yaptı, artık ortada ODUN) isimli bir filim de seyirciîeri tave bakışlardan mürekkeb, karmakarı mevcud bulunmıyan birşeyi yaka'amak av köpeği gibi. yeşil masaya bir gözfırlattı. mamile alâka içinde bırakmaktadır. gezdirdi ve birden. seri ve asabî buBu birbirini takib eden hareket'er, bu şık ne varsa, hepsi, etrsfımda, şekilsiz için, ikisi birden adeta sıçradılar, sonıa, Bütün programlan gibi bu programı da hareketle, avcundaki bütün altmları, halecanlı kazanc ve kayıb, fasıl^sız, bir şey gibi, sarı bir duman gibi salla can çekişir gibi, masanm üstüne düstübilhassa nefis clan ŞARK sinemasını murabbalardan birinin üstüne döktü. myor, bunun ortnsmda, o çehre, alevler ler. Bu atalet haline düşerken, bu eller, takriben bir saat sürdü ve bu bir saat okuyucularımıza tavsiyeyi lüzumsuz buVe o pusu vaziyeti, o azamî gergin zarfında, ben, üzerinden bütün ihtiras ortasında bir alev gibi yükseliyordu. Hiç münhasıran, sıklet kanununa tâbi oiluyoruz. lik hali. derhal, tekrar başladı. Dudak ların med ve cezri, geçen bu mütemadi bir şey işitmiyor, hiç bir şey hissetrni muşlardı. Fakat sonra, bir kere daha lardan, elektrik ihtizazları dolu o dal tahavvül halindekı çehreden, büyülenen yordum; etrafıma dolan insanları gör caniandılar; masadan kalkıp bağlı olMevlid ga hareketleri tekrar çıktı; eller tekrar nszarlarımı bir an ayırmadım. Her ada müyordum, öteki ellerin, kumar masası dukları vücude doğru hızlı hızlı koştuTahranda vefat eden Tahran büyük takallüs etti, çocuk yüzü, arzunun he lesi. bir fıskiye gibi yükselen ve alça na para atmak, yahud avuc avuc para lar, yabani kediler gibi, gövde boyunca elçisi Suad Davazın ruhuna 3 birinciyecanı arkasmda kayboldu; tâ ki. sulan hislerin bütün anatını plâstik bir almak için, lâmiseler gibi birdenbire tırmandılar, son bir kırmtı gibi, bir tateşrin cuma günu cuma namazmdan kutu hayal, bir infilâk gibi, bu takaluzandıklarını görmüyordum. Bilyayı rafta unutulup kalmış bir para buluiıup sonra Aksarayda Valide camiinde Mevlüs ve bu gerginliği izala edinceye ka tarzda gösteren bu sihirkâr elleri gözJen görmüyor, Krupye'nin sesini işitmiyor buîunmadığını anlamak için yukarıyı, kaybetmiyordum. Bir tabiat manzarssı lidi Nebevî kıraat edilecektir. Arzu edar. Bir lâhza önce, bir çocuk yüzü dum; bununla beraber, cereyan eden denlerin tesriflerini merhumun ailesi hissini veren çehre, bozuldu. donuk ve üstürdeki ışık ve gölge oyunları gibi, lıerşeyi, bu ellerin mukaar aynasmda. açağıyı, sağı, solu, bütün cebleri araştırdılar. Fakat, hep boş dönüyorlardı; onüzerinden, bütün tefekkürün ve bütün rica etmektedir. ihtivar bir yüz oldu; gözler mağmum ve bir rüyada görür gibi, heyecandan ve *** sönük bir ifade aldı ve bütün bunlar, lıislerin mütebeddil anatı mütemadi fa teessürden, daha büyümüş, daha artmış lar, bu boş ve beyhude araştırmayı dairr.a daha hararetle tekrar ederlerken, İş Bankası Beyoğlu şubesi müdürü bilva, onun intihab etmediğı b:r numara sılalarla geçen bu çehreye baktığım kaclarak görüyordum. Bilyanın kırmızıya ruîetin tablası dnnmeğe başlamıştı: oteiken vefat eden ŞEMSEDDİN ZİNCİRüstünde durdıığu bir saniyelik zaman dar alâka ile, tiyatroda, hiç bir aktör mı yoksa siyaha mı düştüğünü; yahud ki kumarcılar ojıma devam ediyorlardı: KIRAN'm ruhu için ölümünün kırkmoi çehresine bakmış değilim. z?"fında vukua geldi. (Çıv'^etmijti. vuvarlandığını veya durduğunu biW.ek gününe rastlıyan 2 birinciteşrin per İki saniye kadar. sabit bir nazarla, anBu yabancı ihürasm, çehıedeki in'i için, rulete bakmama hacet yoktu. Ka paralar şıkırdıyordu, iskemleler kırrıılşembe günü öğle namazından sonra dıjordu ve bin bir türlü ufaktefek gülamamış gibi, adeta sersem gibi bnktı; kâsma kendimi verdiğim kadar tam Beyoğlu Ağacamiinde Mevlid okuna fekat. akabinde, Krupyenin ilk ses'.e olarak, hiçbir zaman, herhangi bir eğ yıb veya kazanc, intizar veya inkisarı rültü, salonu dolduruyordu. hayal. her safha, ihtirasm zebunu oıan caktır. Akraba ve arkadaşlannın teşnişinde bir kırbac yemiş gibi, parmakla lenceye zihnim takılmış değildi. O anda rUleıi rica olunur. (Arkası var) rı tekrar bir kaç altın kavradı. Maama beni bir gören olsaydı, çelik bak^ım bu çehrenin sinirlerinde ve jestlerinde Japonyanın dilekleri Sıhhat müdürleri arasında yapılan tayin ve nakiller ••' MIIIIMIIIII Askerî vaziyet Hâdiseler J Kültürde devletçilik Sovyet mukabil taarruzları Bunlar, Rus askerinin cesaretîni göstermekle beraber, büyük bir yarma hareketi halini almadıkça mühim netice beklenemez Alman harb tebliği Sovyet harb tebliği Çekyada isyan mı? M. Çörçirin yeni nutku Halkı nasıl soymuşlar ? Çörçil söylüyor: Roma şehri de bombalanacak . , Bir kadının 24 saati Yazan: Stefan Zveig • • Edebî tefrika: 11 > •( SES S E S ı Fevkalâde Tepebasmda Pek yakında Tepebaşında I E S s Hem duyulacak, hem seyredilscektir Tepebasmda P » yakında «k S SES S güzel bir S E S | SES