23 Eylül 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

MOBİLYA Almak veya görmek istiyenler BOL ÇEŞİD ve YESİ STİL HARAÇÇI KARDEŞLER Limiled Şirkeli Salonlarını bir defa gezmekle tatmin edilirler İstanbul, Fincancılar, Rızapaşa yokuşu No. 59/61/63. Telefon: 22060 I 0 IdCI umhuri yi ! 0 I 4 ü f fi f NURULLAH ATAÇ'ın KUMAKff&Z Meraklı ve heyecaph Bman. Tercümesi . İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresü Cumhuriyet, istanbul . Posta kutusu: îstanbul No 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa fasmı: 24299 . 24290 Salı 23 Eylul 1941 AHMED HALIDJ BEVI Meclis dün dağıldı Maliye Vekili millete teşekkür edîyor Tasarruf bonoları, Meslekî ve Alman harb tebliği Teknik Öğretim, Millî Müdafaa Karadenizde tahsisatı lâyihaları kabul edildi bir ç o k Sovyetlere Yardınt Bu işin elbet bir olacak tarah vardır, ve bu olacak taraf da elbette yalnız Rus cephesine asker göndermekten ibaret değildir. Almanya «ark cephesinde mefgul olurken Avrupada ona karşı başka bir cephe açmak suretiledir ki Rusyaya azamî ve hakiki yardım yapılmış olurdu. Erzincan veErzuruma Yeniden yapılacak yollar ve binalar için 3 tnilyon 300 bin lira verildi Bir kruvazör, iki Rus gemisi batırıldı Şark cephesinden resimler: Duna nehri kıyısında tahrib edilen ağır Rus tanklan ve köprü kurmakta olan Ahnan askerlerl 1 ( Sovyet harb tebliği A n u d a n e Fener yangınında açıkta kalanlara Kızılay torpito mnhribi, bir geniş mikyasta muavenet ediyor tayyare gemisi ve 9 çarpışmadan ticaret vapuru battı sonra Kiyefi Baltık denizinde de tahlîye ettik Felâketzedelere yardım Iman Rus harbi başlar baslamaz birbiri ardından İngiltere ve Amerika Sovyetlere azamî yardım vâdile ileri atıldılar. Fazla olaıak İngiltere ile Sovyetler arasında münferid sulh japılmaması taahhudunu •ınutazammın bir ittifak muahedesi de akdedildi. Bo\lelikle dunyaya üç devlct arasında adeta mukadderat birliği yapılmış olduğu manzarası verilmiş bulunduğu ve gerek İngiltereden, gerek Amerikadan yola çıkarılan gcniş olçülıi yarBerlin 22 (a.a.) Alman orduları dımlann neredeyse bir ucundau Rusbaşkumanuanngınm tebliği: yaya ya varmış, ya varmak üzere buMoskova 22 (a.a.) Sovyet İsühbarat Kıyefin şarkıiıdaki muıtakada mutelunmuş olduğuna dair mütemadi haberaddıd gruplara parçalannıış veya gayet buıosunuji 21/22 eylul geceyarısı teb»iler neşredilegeîdiği halde günün birinde ufak bir sahada sıkıştırıımış olan du* ğı: Kızılaj memurları jardım japılacak vatandaşların isimlerini kaydediyorlar Moskova radyosunun bütün bu yardım Kıt'alariınız £1 evlul gunü bütün cepman kuvyetlerınin ımhasma devam obikâyelerinden acı acı şikâjet ederek Fener yangını felâketzedelerine dün lunmuştur. Dunkü fevkalâde tebliğıe he boyunca düşmanla muharebeye deyardım besabına sdz değil filiyat isteBeiediye tarafından yeraek verllmiştjr. bildırilen esir ve ganimet rakamları da vam etmıştir. Diinkii Mecliste söz söyliyenlerden nildiğinden yana yakıla bahsetmesile Günlercs süren anudane muharebeler Yardım imkânıuı artırmak üzere Beieİstanbul meb'usu Ali Rana Tarhan Maliye Vekili Fuad Ağrak ha şimdidsn pek çok artmıştır. Bundan karşıiostık. Filhakika harbin mütevali başka düsman, kurtulma.t için yaptığı den sonra Kit'a'arımız Kiyefi tahliye et diye bütçasinclen münakale yapılması Ankara 22 (Telefonla) Büyük Mil dam, gelen evrak arasında bulunan kainkisaflan onunde Rus cephesi pek fazla içm tetkikier yapıliıaktadır. Vali ve Bemüteaddid umidslz teşebbuslerde ağır, mişlerdir. zayiat verdiği halde İngiliz Araerikan let Meclısi bu günkü toplantısında elin nun lâyihalarmın da ruznameye alın ve kanlı zayiaia uğratılmıştır. lediye Reisi Lutfl Kırdar dün yangın Rus çetelerintn faaliyeti deki işleri çıkardığından, müzakerelerin masını teblif etti. Bu teklif kabul olujardımları sozde kîbyordu. Diğer bL fe\ka âde tebhğde de bil Moskova 22 (a.a.) Tass ajansı bil yenni tekrar gezmiş ve felâketzedelerle Bunun üzerine ingiliz ve hatta Ame sonunda verilen bir takrirde 1 ı.eşrioı narak aralarmda Maarif Vekâletınin sev diıiidlği Ü7ere Öcel adosınm merkezi diriyor: meşgul olmuştur. Lutfi Kırdar bu tetkıkrikan matbuatının Rusyaya yapılacak sanide toplanmak üzere tatil kararı ver kettiği lâyihalar, ve Millî Müdafaa Ve olan Aran^bugg azimli ve sür'atli bir Beyaz Rusyanın Alman faşist kıt'alan lerl hakkında şun'arı soylemiştir: kâleti fevkalâde tahsisatına ek kanun yardunlan hem tacil ettirmeğe, hem de miştir. « Kızuay yarından sonra, Erzincan hareket nrticesmde alınmıştır. Adanın (Arkası sahife 3 sütun 2 de) feiâketzedelerıne o'duğu eibi, halka bir lâyihası da olmak iızere gelen evrak Başvekilimizin teklifi bunlaruı müessir olacak şekil ve mik(Arkası sahife 3 sütun 3 te Celse Şemseddin Günaltayın baskanll arasında bulunan lâjihalar ruznameye tarlarda olmasını tetnine matuf sıkı neşaylık İaşe ve mesken bedelı dağıtacakriyatlan başladı. İngiliz matbuatının bu ğmda toplandı. Başvekil Dr. Refık Say alındı. tır. Bu, bir ay ıçındp herkes yerleşmiş bu yolda bugune kadar devam etmekte olan lunacaktır. Beledive de lâzım gelen yarMaliye Vekilinin beyanatı ciddî nesriyaü dolayısile İngiliz ve Araedımları yapmaktadır.» Tasarruf bonosu ihrac haddının 50 • rikan hükumetlerine tevcih edilmi? şidYangında aievler arasında kalarak milyon liraya iblâğına dair lâyıhanın detli tenkidler mahiyetini de haizdir. kömür ha'ıne gel?n Fenerde Abdisubaşı müzakeresinde Maliye Vekili Fuad AğAlınan Kus harbile Anglo Saksoncamii meyzini 70 yaşında Erzurumlu ralı şu beyanatta bulundu: ların önüne Ahnanjaya karşı mücadeMehmedin alev'er arasından iki defa « Bu lâyiha amortisman sandığı talelerinde emsalsiz bir fırsat ve muazçıkarıldığı, fakat kendisinin para veya rafından hazinenin kefaleti altında çızam bir jardımcı kuvvet çıkmış olduhatıra, heıhalde kendisince kıymetli bir karılmasına bundan üç buçuk ay evvel ğu halde bu yeni müttefikin dahi Alşeyi yanmaktan kvrtarmak için tekrar salâhiyet vermiş olduğunuz 25 milyon manya ile savaşında tekbasma kalarak tekrar içeriye girdiği ve nlhayet üçüncüiiralık tasarnıf bonosu haddinin 50 mileriyip yok olmağa bırakılması İnçiliz sünde tutuştugu anlaşılmıştır. yon liraj'a ıblâğma dairdir. Memleketıefkân uraumiyesinin havsalasına sığınıLondra 22 (a.a.) İngiliz Amirallık ' mizde ilk defa olarak tecrübe edilmiş yor görünüyor. Filhakika Rusyaya yarDairesi tebliği: olan bu bonoîara göîterilen rağbet gedım şekil ve şartlarını tetkik edecfk 18 eylul perşembe günü orta Akderek zaman ve gerek yekun itıbarile büMoskova konferansı bile hâlâ bir turlü nizde devriye gezen Akdeniz fılosuna Berlin 22 (a.a.) Yanresmî bir kaytün tahminlenn fevkinde olmuştur. Botoplanamadı. Yalnız İngiltere etraftan mensub denizaltılar kuvvetli h'rraye genaktan bıldiriliyor: nolar basılâtının milli müdafaa ihtiyacgiısterilen bu şikâyet ve tenkidler bnünde mileri refakatinde, libyaya takviya kıtSovyetlerin Bulgaristana karşı yaplarına tahsıs edılmiş olması bu muvafRus cephesine bir kısım tayyare teşekaları götüren bir sür'atli İtalyan gemi tıkları mütemadi şantaj teşebbüsleri fakiyetin en büyük amili olmuştur. Şüpkülleri gönderdiğini ilân etti. kafilesme muvaffakiyetle taarruz etmışmünasebetile siyasî Alman mahfi'lerinhe yok ki elde edilen bu netice memHakikatte Alman Rus harbinin gelerdır. de, bu memleket etrafındaki İngiliz proleketin iktısadî bunyesindekj vatandaşçen üç aylık muddeti zarfında Ingilizİtalyan gemilerinden ikisi tahrib edilpagandasına işaret olunmaktadır larm millî müdafaa işlerindeki fedakârlet ve Amerikalılar Rusyaya alabıldiğimiştir. Uçuncüsunün hasara uğramış ollık hislerini ve halkımızın Cumhuriyet Bütün bunlar, kaba bir yalandan ibane yardım yağdıramazlardı. Bunun için ması muhtemeldir. Kafileye dahil yolcu" rettir. Türkiye üzerine yürüyeceğine Tahran 22 (a.a.) Pars ajansı bildiri maliyesine olan itibarını göstermek itievvelâ Rusyanın ihtiyacı olacak malzegemilerinden bir tanesi, 24469 tonluk barile üç noktadan büyük ehemmiyeti dair Bulgaristana atfedilen niyetler gibi, menin haydi hazır bulunması lâzımdı, yor: Vulcania vapuruna benziyordu. Diğer Bulgaristanın Boğazlardan gemiler geFürugi Harun hastalığı dolayısile Ad haizdir. Kabul buyurduğunuz kanunla ki değildL Saniyen gbnderilecek yarJusi takriben ayni tonajda idi. çirmek için İtalva ile bir seyler yapbu mes'ud neticeyi görmek firsatını vedımlan siir'atle yetiştirecek ernin jol liye Nazırı Ahi, parlamentonun 21 eylul mak istedıği iddiaları da yalandır. ren yüksek Meclisin isabetli kararım İtalyanlann Cebelitarık iç lar bulunmalıydı, ki bu da yoktu. İmdi tanhli içümaırıda kabinenin aşağıdaki Kı vesile ile sükranla yâdetmek ve büBuradaki mütalea şudur ki, Ingılterelimanmda batırdıklannı bildirdiküç aylık şark cephesi muharebeleri gos zevattan teşekkül edeceğini bildirmişür: tün vatandaşlara hjızurunuzda teşekkür nin Turkiyede tesir yapmakta menfaatleri gemiler Başvekil: Furugi Han, Adliye Nazırı: İtalya Kralı Viktor Emanuel termiştir ki Sovyetlerin gerek hazırlıketmek benim için bir vazifedir. Bilhassa leri vardır. Eğer Ankaradaki İngiliz büAkı, Sanavi ve M«iadin Nazırı: Hekmat, Roma 22 (a.a.) İtalyan umumî kalan, gerek silâh ve malzeme zengınlikbu fedakârlık ve itimadm her bakımdan yük elçiliği bu hususta Türkiyeye sualrargâhı aşağıdaki hususî tebliği neşretlen İngiltere ile Amerikadan üstüudür. Hariciye Nazırı: Süheyli, Sıhhiye Naatamamıle yerinde olduğunu hükumet naler sormuş ve Türk hükumeti de Boğazrı: Merat, Munakslât Nazırı: Doktor mektedir: İptidai madde kaynaklarına gelince bu mına huzurunuzda bir kere daha teyid ların muhafızı olduğunu ve muhafızı hususta geniş Sovyetler dijan Şimalî Sacad, İklısad ve Ticaret Nazın: GolşaNevyork 22 (a a ) Gazeteler AlmanKraliyet donanmasının hususî harb ve tekrar ederim. Diğer taraftan tasarkalmak azminde bulunduğunu açıkça j an, Harbiye Nazın: Gcneral Ahıned Amerika ile boy ölçüşecek, hatta bazı ların şark cephesinde kazandıkları mu tekneleri Cebelitarık lımanınm iç kısruf sahiblerine çok iyi ve ihrac şartsöylemişse, Alman Hariciye Nezareti anmaddelerde orasmı geçecek haldedir. O Nakcavan. Dahiliye Nazın: General Cavaffakiyetlere dair mufassal yazılar neş mma girerek 10 bin tonluk bir petrol larına gore çok müsaid bir plâsman tecak şunu kaydedebilir ki, İngiliz radhanhani, Maliye Nazın: Doktor Tafiçi. kadar ki insanın adeta Rusjanın İngemisini, 6 bin tonluk diğer bir petrol ı etmekted'i ler. min eden bu bonoların temin eLtıği yosunun telmihleri belki de Almanyayı giltere ile Amerikaja yardım etmesi Maarif Nazın: Doktor Sadık, Posta telNe^'orü Times gazetesi So\'yetlerın gemisini, cepane yüklü 6 bin tonluk bir maddî istifadeye de işaret yerinde olur. istihdaf etmiyor. Almanyaya atfedilmek belki daha yerinde bir iştir dijeceği graf ve telefon nazırı: Sayah, Ziraat üç ay süren bir harbden .ionra ciddî su vapuru batırmıslar ve harb ma'.zemesi Bu itibarla yeniden 25 milyon lirahk istenilen niyetleri İngilizlerin besleyip Nazırı: H^kiml gelir. rette sarsudıklarıru ve zamanın artık juklü 12 bin tonluk bir vapuru ciddî bono çıkarılması hakkındaki kanun lâbc slemedikieri sua.i hatıra gelmekte\a\tnz şurası var ki Rus\a Almanya Müteakıoen bükumetiıı programı o yihasının kabulü gösterilen rağbet ve fArkası sahife 3 sütnn 5 te dir. f Arkası sahife 3 sütun 2 de) ile tekbaşına harbetmek vaziyeıinde bu kunmuştur itimada mukabele ve bunun şükran lundukçı, bu harbin muhtelif tecellıieRuslar, Tahrana parasütçüler borcunu ifade mahiyetindedir.» rine gbre bir tdraftan eldeki mevcud indirmişler silâh ve malzeme stokları bakıramdan Maliye Vekilinin teklifi kabul edıleLondra 22 (a.a.) Röyter: Geçen hafverilecek zayiat ortada derhal dolduru(Arkası sahife 3 sütun 6 da (Arkası sahife 3 sütun 5 te laınıyacak mühim bosluklar açabilir. di Bir zırhlı ile bir ağır kruvazöre bombalar Londraya göre isabet etti, bir çok harb gemileri de Almanlar Kiyefte bir hasara uğradı harabeden başka bir şey bulamadılar AKDENİZDE 48 bin tonluk 2 İtalyan vapuru batırıldı İRAN KABİNESİ GeneFrugîHan tarafından teşkil edildi Eski şahın bütün mallarile ecnebi bankalardaki serveti musadere ediliyor Alman Hariciyesi tekzib ediyor: « Boğazlara dair rivayetlerin hepsi de yalandır » Italyanlar da Cebelitarık limanına girerek 3 gemiyi batırmışlar? AMERIKADA BEDBİNLİK "Zaman artık Almanya için çahşıyor» Italya Kralı Roosevelften sulh istiyor! Rus mağlubiyetleri matbuatta acı inkisarlar uyandırdı ğer taraftan sanayi sahalarmın rauhtenıel istilâ ve işgalleri z&yiatın telâfisine imkân bırakmıyabilirdi. AngloSaksonların yardımı bilhassa bu ihtimaHerden dolayı bahis mevzuu olmak lâzım geleceğinde şüphe yoktur. Ve nıhajet bir de askerle yardım kısmı \ar ki bu da şimdiye kadar hep Sovyetlerde ordu kadrolarını dolduracak insan Mialiemesinin bolluğu mütearifesile geçiıilmekte olan bir bahistir. Sovyet ordularının dünyanın eıı l>üyük askerî kudreti olan Almau orduları karşısında azamî kuvvet ve fedakârlıkla çok çetin ve yer yer ileri kahramanlıklarla mütemay iz muharebcler verdiğinı gördıik. Şimdije kadar geçen harb safhaları Sovyetler hazırlığıum da çok mükemmel olduğunu isbat çtmistir. Fakat Avrupa kıfası üzerinde diğer YUNUS NADI (Mabadi Sa. 3 sütun 4 te) Yunanistana yardım50 bin ton erzak gönderiyoruz Kızılay Umumî Merkezinden bir heyet bugün Ankaradan hareket ediyor Ankara 22 (Telefonla) Memleke. da muvafakati temin edilmişti. Bu timızden Yunanistana 50 bin ton er sevkıyatla ve tevzl işlerile alâkadar zak ve yardım malzemesi sevki ta olmak üzere Kızılay umumi merke. karrur etmiş. Bu mevzu üzerinde ge zınden bir heyetimiz yarın Ankara, rek İngiltere. gerek Almanya ile ya. dan Yunanistana müteveccihen hare. pılan görüşmelerde her iki tarafın ket edecektir. Şartlar:Britanyaİmparatorluğuna dokumılmıyacak, İngiltere de Avrupa işlerine karışmıyacak Birkaç söz İlk ders çünü dar başkadır. Derken sıra kapışma faslı. Kim nerede oturaeak? Kira ldminle oturaeak? Uç beş dakika süren bu anarşi havasından sonra; geçen senelerin kurduğü iflzam, hafıf farklarla, \eni sınıfa da hâkim olur. Silnrli kiıablar! Her seji bir hamlede anlamak. her güçlüğü ilk bakışta kavramak hcvesilf;: yanâan aceleli zekâlar, >eni kıtabları gözlerıle içijor gibidirler. Yeni hncalar hakkında «be\an edilen» muhtelif mütalealar. ilk dcrs gününun en heyecanlı münakasalarını teşkil eder. Sene sonuna kadar çocuklafa ölüm dirim notu veren muallim, kendi notunu, ilk gunü onlardan almaz mı? Mekteblerimiz >arın açıluken, bu 'ha\at laboratuannda bize sağlam vatandaş hazırlajan idealist maarifçilerimize ve >etişen Türk çocuklarına vcrimli bir sene temcnni ederiz. N. Londra 22 (a.a.) Mister Ruzvelt'in Vatikan nezdindeki şahsî n>ümessili Taylor'un Vatikan Ba^vekâlet vekili ile goruşmesi, mihver tarafından Ruzvelt'in mümessılme bir takım projeler \errimiş oldutu ihtimalini takviye eder gorünmekte, Taylor"un Amerıkdva ddnduğü zaman bunları Ruzvelt'e bıldirmcsi beklenmektedır. Diğer taraftan Papanın bu ışlerle meşgul olmak istemediği anlaşıhyor. Londrada hüküm süren knnaat şu merkezdedir: Papa, İtalya Kral hanedanının arzu^unu is'af ederek Ameıika Cumhur Reisinm muharibler arasında uzlaşma esasına müstenid bir sulhun , (Mabadi Sa. 3 sütun 4 te) Tann mektebler açıhyor! Aj lardauberi içınde cinlerin top oynadığı koca binalar, yeniden, neş eli cıvıltılarla çalkanacak. Bahçede birbirlerine >az tatilinin hesabmı veren küçükler kalabalığı, ilk zil sesi ortalıkta çınlamaja başladığı zaman, büjük kapıdan loş koridorlara akın edecek. Her sene, mekteb açılırken duyduğumuz zil sesinin hatırasını lıanjimiz unutnııışu/dur? Dokuz ay sürecek uzun bir pi\es başlıyor demektir. Yeni sınıfımız, bu meraklı pıyesin ojnanacağı sahnedir. Onu evvelâ bir yadırgarız. Geçen sene, kapısmdan bakarken: Ah biı buraya geçebilsek! Diye hasretle seyrettiğimiz beyaz badanalı dört duvarın arasındayızdır işte. Yaşımızla beraber arkada kalan Mnıflara tıpkısı, benzediği halde, üzerimizdt uyandırdığı iyi havanm tesirile be>az badanalı dershane ötekilerden ne ka