22 Eylül 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

TerH ve bütün dillerden çevrilmlş EN GÜZEL HİKÂYELER 20 büyük sahife Renkli bir kapak 10 KURUŞ. Her cnmartesi çıkacak. size zevklî, neş'eli, hisli bir edebiyat haftası geçirtecektir. İlk sayısı 4 birinci teşrinde çıkıyor. Çıkaran: HAYAT NEŞRİYAT YURDU 18 inci yıl sayı: 6144 umhuri ISTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul . Posta kutusu: Istanbul No 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeth 24298. İdare ve Matbaa kısnu: 24299 . 24290 At yarışı meraklıları... Gelecek pazar baslayacak olan Ankara at yanslannın bahsi müşte iştirak etmek istersen BUGÜNKÜ Pazartesi 22 Eylul 1941 STÂ MECMUASINI OKU aflattıöı felakeT Dün Rum Patrikhanesinden yangın çıktı, 94 ev yandı Bizzat Valinin direktiHerile çalışan itfaiye (evkalâde bir gayretle ateşi önlemeğe muvaffak oldu, yalnız bir kişi öldfi Alman harb tebîiği Şark cephesindcn resimler: Tahrib edilen bir Rus tangı Pasifik harbi u yerıi diinya harbinin henüz perde arkasında bulunan çok ehemmiyetli bir safhasını Ulakşarkta Japon miidahalesile ona eklenecek yeni bir mücadelenin açılma^ı teşki) edecektir. Daha bu yeni dünya harbi (îkmadan once Japon>â Uzakşarkta dünyanın diğeı bütün buyük devletlerine nıeydan okuyan beynelnıilel bir buhran çıkannıs vc bu mejanda be>az ırka mensub bü>ük devletleri biribirlerine düsürmek için elinden geleni yapmıştı. Tarih, jeni dunya harbinin sebeblerini yazarken bunda Japonyamn hatirı sajılır bir hissesi bulunduğnnu kaydedecektir. Askeri vaziyet Don ve Donez nehirlerinî istihdaf eden harekât H. Emir Erhilet Çember içine alman Rus orduları 150 binden fazla esir 602 top, 151 tank iğtinam edildi Ösel adasının merkezi zaptolundu, cenubda Bu takdirde bütün Ukrayna ile Kırımın Azak denizine varıldı Führer'in umumî karargâhı 21 (a.a.) Alman ordulan başkumandanlığının tebîiği: Kiyefin şarkında cereyan eden ihata muharebesınde, General von Kleist ve Guderian'ın zırhh orduları çember içıne alınan düşman ordusunun bazı kısımlarını imha ve şımdiye kadar 150 bmden fazla esir, 151 ta.ık, 602 top ve muhim mıktarda sair malzeme ığtınarn etmislprdir. Düşmanın geri kaîan tcşekküllerinin imhasına devam edılmektedir. Yeniden bir çok esir ve mühim miktarda malzemenin gelmesıne intizar edılmektedir. (Arkası sahife 3 sütun 3 te) Fener yangınından korkunç bir manzara: Geniş fasılalarla ruruşan evler yanarken Mançuri. şimalî Çin ve nihayet bütün Çin istilâlarında Japonya bir taraftan umumiyetle bntün dünjaja meydan okurken diğer taraftan bilhassa İngiltere, Fransa ve Amerikayı Uzakşarktan uzaklaştırmak ıstiyen hareketler üzerinde ısrar ediyor ve bu taarruzlar IVIihver devKiyef müstahkem mevkiini zapteden Ianndan temizlenmesi işi vardır ki, letlerinm homna giderek b»Ha onlanıı Alman kıt'alannın buraya garbılan gir bu hareketler esnasında cenub Sovyet takdir ve teş\ıklerile karşüanıyordu. dikleri anlaşıhyor. Alman tebliğine göre ordular grupunun büsbutün imha edilUzakşarkta buyük menfaatleri bulu bunlar şehre girdikten sonra, Dinyepe mesi de mumkündur. Bu takdirde AlEvvelki gece sabaha karşı saat 4,48 reis muavini Lutfi Aksoy da yanguı nan demokrasi dev'etlerinin kendilerini ri şark istikametinde geçerek şimalden manlann hatta Kafkaslara kadar uzande Fenerde Rum Patrikhanesinden çı sahasmda geç vakte kadar meşgul oadım adım takih eden Japon husuraeti ilerliyen diğer kuvvetlerle birlesınişler malan kabil olur. Fakat diin de yazdıkan bir yangın, sur'atle tevcssü ederek larak alâkadarlara ıcab eden dırektıfkarsısmdaki mü^kül vazi>etleri Mihver dir. ğımız gibi cenubda asü ehemmnetli ij kısa bir zamanda yüzlerce vatandasın leri vermıslerdır. devletlerinin siyasetini takviye eylemekDon nehrine sür'atle vararak geçidleBundan başka Kiyefın doğu ve cenub yuvasız kalmasma sebeb olduktan sonDünku yangında 94 ev, iki cami. bir te idi. Denilebılir ki Japonjamn Milıver doğu dola\larında çevrilnus olan Sov(Mabadi Sa. 3 sütun 5te) ra, sabah saat 9.15 te buyük ır.uşkulâtla mesçıd, Patrıkhanenin büro kısunları zumresine iltihhkı daha o tarihten baş yet kuvvctlcrinin bir kısmının şimdidcn söndurulebilmiştır. lamıstı. yanmıştır. Abdi Subası camiinin meyesir ve imha edilmelerine miivatfakiİstanbulun senelerdenberl görmediği zini olup camide yatan 70 yaşlarında Hakikatte evvelâ Japonya ile Almanja yet hasıl olduğu anlasılıyor. Ilk esir bu felâket, Rum Patrıkhanesinın idare Mehmedın cesedı çıkarılmıştır. arasında Sovyetlere karşı bugune ka edılenler 150,000 den lazla imiş. 151 1 kısmında bir yazıhanede elektrik telAteş, ruzgârın tesirile sıçramalar dar mahijeti ptk iyi bilinmi>en ve haklı tankla 602 top da alınmıs imis. Bu top lerınin kontakt yapması yuzunden zu yaptıgından, yangın sahası dahilinde olarak Busyayı pek zijade ku^kulandı yekunundan Kiyefe aid yerli toplar inhur etmiştir. Yangını ilkbnc2 bekd Su pek çok evlenn ateşten masun kaldıkran bir anlaşmanm mevcudijeti şüphe dirildikten sonra geri k?Iacak olan leyman gorup haber vermiştir. Bu esna lan anlaşılmaktadır. Bİz sayılıyordu. Bu zaman, Nasyonal miklar tam mevcudlu büyük bit orduAmsterdam 21 (a.a.) Lord Bevare da ateş, Patrikhanenin ahşab dairelerıni Sosyalist Almanyanın kendl meselelerıni nun top sayısına tekabiıl eder. Fakat Valinin beyanah brook'un Moskovaya, Sovyetler Birlİ birbıri ardısıra tutuşturarak, yukarı hallelraek hususunda takib edeceği si ele geçen tanklann çok az olması Sovyet Geç vakte kadar yangın yerind» ordularında geri kalan zırhh arabaların ğme İngılfere ve Amerika tarafından mahallelere doğru ilerlemcğe başlamış meşgnıl olan Valı Lutfı Kırdar, gaaeteyasette henüz garba aid kat'i karar verfazlasile azalmış oldu^unu gösterebilir. yapılacak yarcamı en ince teferruatına bulunuyordu. Hıç vakit geçu meden cılere şu ızahatı vennıştir memis olduğu bir tarihtir. Galiba AlAlman tebliğine gore, mahsur düşman kadar derpiş tden ve İngiliz kabinesi yangın mahalline yetişen itfaiye, derhal manyaya gore Rıısya ile mücadeleye < Yangında zarar görenlerin iaşesl tarafından tasdık edilen bir plân götür bütun ekiplerile faaliyete geçmisse de, ve yerleştırilmesl içın tedbırler alınmışgirişmek gibi bir hareketi Avrupanm di teşekküllerinin imhasına devam edildüğü bugün oğleden sonra İngiliz rad saniyede 22 metre sur'atle esen ruzgârğer meselelerinden ayırmağa imkân bu mektedir. Bir Londra veya Amerika rın savurduğu kı\alcımlann ve tutuş tır. Kendılerı muvakkaten camilere yosu taralından bildirilmiştir. lunamıjacağı bilâhare anlasılmıs ve Al telgrafı, şimalden ve cenubclan ilerle>erek Kijefi 200 Km. genlerıne kadar nruş binalardan fırlayan kızgm çivıle yerleştırılecektır. Nufusça zayiat yokman>a ile İtalja arasındaki isbirliği Nevyork 21 (a a.) Müli radyonun tngilterede halk, Pusyaya yardım çevirmis olan Alman kuvveflcrınİD seri rin, sağa sola sıçraması yangın sahasını tur. İtfaiye ve dığer alâkadarlar, sürzamanla vaziycle hâkim olmııstur. Çunkıng muhabıri Japon ve Sovyet edilmediğinden miisteki ve hafif teşekküllerden ibaret olmalan göıülmemiş bır sur'atle tevâ e^mı^tır atle yangına mâni olmak için icab eBununla beraber Japonja ile mesai kıfaları arasında sık sık hudud hâdıden tedbirleri almışlarsa da rüzgftnn Londra 21 (3 a ) Robert Bateford ihtimalinden bahsederek hasıl olan vabirliği edilmeklen gene vazgeçilmiyordu. ziyetin ehemmiyetsiz olduğunu gosterseleri çıktığını bıldırmektedır. Muhabır siyasî ve ıçtimEÎ haftahk mecmuada in Bir kaç kola ayrılan yangın, dakika saniyede 22 metre suratle esmesi, ateBu ikinci merhalede Japon>aya antiko mek istemişti. Halbuki şimdi anlasıhmuhasamatın gunden güne vahanıet tişar eden bir trakalesinde şunları yazı larla sayılacak bir zaman sarfında, Camı şin tevessuune sebeb olmuştur. Yangımintern paktmda yer verilmek suretile yor ki Dinveperi şimalde Goınel ceııubkesbettigmı ve iki tarafın da hudud yor: Çeşme yokuşu, Mesne^ıhane, Mekteb, nın. Patnkhanede idare kısmındaki ebu devletin Mihver devletlerile alâkası larından geçen Orgeneral Guderion'un takvıye kıt'aları gonderdığıru ılâve eyCafersubaşı, Topçu, Yaserin sokak ve lektrıklerin kontakt yapmasmdan 1leri «Parlamento mesaisinin fasıla vermiş gene mahfuz tuiülmns ve harbin ilk ola ve cenubda Kremençuğ bölgesinden alemektedır. mahallelerini sararak Sultan Seîjme geldıği anlasılmaktadır ^ olmasına rağmen geçen hafta zarfınja rak garbî A\rupada patlak vermesi za şan gene Orgeneral Von Kleist'ın 7irhdoğru ilerlemeğe baJU^T^I^hr. Siyam Başvekil! «vaziyet Rusyaya seri bır yardım yapılması keyYardım başladı rureti hasıl olarak Alman>a ile Rusya lı ordularıdır. Kiyefin 200 Km. şarkında Sabah saat 6 ya doğru. demzle Sulgerginleşti» diyor fıye+ınin mühiır. mesafeleı katetmiş olarasında 23 ağıı«tos 1941 ademi tecavu* birleserek müstahkem şehri dolayla Evleri yanan vatandaşlar, kısmen FeBangkok 21 (a a ) Dun akşam Si madığı görülmektedir. Bu lüzum ayni tan Selim arasındaki saha, kâmilen apaktı iraza edıldikten sonra ise Japonya rındaki Sovyet ordularile birliktc rener Rum mektebi bınasına, kısmen yamlılara hıtaben burada radyo ile neş zamanda halk araindaki hususî muha levler içinde ıdi. Çelik İttifaka ıi<ihak eylemistir. Bütün viren km^etler iste bunlarmıs. Sovyet Sultanselim camıine, kısmen de gene redılen bir mesajında Siyam Başvekili verclerle ve dova^ara yspıştırılmakta Yangının buradan itibaren solugu tübu değisiklikleıde antikomintern paklı kuvvetleri çemberden kurtulmak için Peldmareşal Luang Bipul Songram, o'an ilânlaria da müşahede edilmekte kenen bir canavar gibi, anık kuvvetı Fenerde bulunan Maraşlının mektebine nın ılga edilmış olduğuna dair sarih bir şiddetli yarma teşebbüslerinde bulunyerleştırilmışlerdır. kesılmeğe baslamıştı. Tam saat 9.15 te, Londra 21 (a.a.) Moskova radyosu şoyle demektedir; dir.. kaj ıd ve işaret yoktur. O sadece uykuya muşlarsa da muvaffak olamamıslarnus. Bunlara dun akşamdan itibaren Be€ Vaziyet, gıtgide gerginleşmektebüyuk bir sahajT istilâ etmiş olan yanterkolunmuştu. Yeni ittifakta Japonja Çünkü gbrülııjor ki kâfi zırhlı kuv bugün öğle vakti aşağıdaki teblıği neş(Mdbadi Sa. 3 sütun S te) gının son alevleri yerleıini kesıf duman lediye tarafından, etlı fasulya ve pldir ve Sıyamın süruklenebıleceği har retmiştir: hîlhassa Amerıkaran Avrupa harbine vetleri yokrur. 20 eylul gectsi kıtaatımız bütün cep bin günun bırinde patlak vermesi ihsütunlarına terkederek perde perde e lâvdan mürekkeb sıcak yemek tevziine müdahalesi ihtiınaline karşı vazife almı.ş baslanmıstır. Elhasıl Kiyef meselesi bitmiş sayıla he bojnınca duşmanla muharebelere timali mevcuddur. Bu ahval ve şerait riyordu. bulıınuyor \e hakikatte işe Avrupa harFener yangını haberi üzerine Ankabilir. Bundan sonra l'kra^nanın Don devam etmıştir. Kiyef etrafında çok dahılmde hükumetın siyasetini ve taliDunkü yangmda İstanbul zabıt^M, bile ortaya çıkan eçsiz ftrsattan istifade matını takib etmek, vazıfenizdır. Sirada Kızılay umumî merkezi de derve Donez nehirlerine kadar zaptı ve şiddetli muharebeler olmuştur. gerçekten takdirlere lây:k bir gayret ederek Uzakşaıka aid bütün eraellerinın hal harekete geçmıtir. Dün aksamki bütün Ukrayna ile Kuiımn Sovj et kıt'a(Arkası sahife 3 sütun 2 de) (Arkası sahife 3 sütun 6 da ve faaliyet sarfetmişHr. tahakkukunu derpif eyli\ordu. Bu sayede, yanan evlerden bir kısım trenle Kızılay umumî merkezinden, feGörülüvor ki L':aksarktaki vaziyetile eşyanın kurtarılmasma ıınkân lıasıl o lâketzedelere teizi edilmek iızere, 500 yeni harbden hakikaten çok uzak biı labılmış ve herhangi bır kargaşaiığa battaniye, 300 kişilık buyük, küçuk çamevkide bulunma«ına rağmen Japonya maşır, ve 300 elbise gonderıldıgi haber meydan verılmemiştır. bu \eni harblc en ilgiü bir devletüı: verılmektedir. Hâdiseden haberdar ulur olmaz otoTereddüdsüz Hdia olunabilir ki bu Yangında maddî zarar bir milyon«lin mobıllerle Fenere gelen Vali ve Eeleharble lâakal Almanya kadar ilgili bir Tahran 21 (a.a.) Şah, kordiplo diye Reisi Lutfı Kırdar, ve Bel.dıye kadar tahmin edılnektedir. de\let. Bu harbin takib eltiği cereyan matıği pazartesi günü kışlık sarayda behemehal Japonyamn l'zaksark raesekabul edecektir. Bu kabul, devletlerin lelerini dahi kendi emellerine azamî uyve bilhassa İr.gılterenm Şahı tanı gun olarak haîlrtmelidir Bundan sarahat makta olduklannı göstereeektır. ve kafiyetle anlasıhr ki eğer Avrupa Başvekil Furuği Han, muhasamatın harbi bejnzlar arasinda makul bir sulh tatıli emri verilir verilmez alelâcplc tıet:cesine bağl .naınazsa ve eğer İnçilteteşkıl etmiş olduğu kabınede tadilât 7 re ile Araerika L 73k«arMa Japon^anın yapmaktadır. her dediğini kdbul etmezlerse Pasifikte Parlamento, her gün içtima edecekyeni bir mücan=>le aeılmasının kabil deia tir. Haftada bır defa umumi celse akğil önüne geçi mivecektir. İste ufkun dedecektır. Memleketin sabırsızlıkla arka^mda karaltısı sezilen jeni ve muazbeklemekte olduğu bır çok ıslahat yaI3M macera bııdur. pılacaktır. Şimdıki rejimin halkın teEğer bu Uzak>ark Pasifık mücadeleveccuhünü kazanması, geniş mikyasta, sini Amerıka vc jnriltere açmazlarsa sıbu ıslahatm vüs'at ve şümulüne bağlırası g«iince onu Japon>a tai/rik edecekdır. Cem'an İngılizlere 400 kadar ve tir. Ametıkan Japon müzakereleRuslara da 60 Alman teslim edilmiştir. riııin bu mutlıı^ nıusademe ihtimalini Memleket dahüınde takriben 150 Alman kalmıştır. bertaraf edemerliğ' ve edemijeceği anlaşılmıstır. Birkaç deta üzerinde ısrar ettrandaki Japon tebaası da aynlıyor tiğimir veçhıle bihle olması da gayct Londra 21 (a a) İngiliz radyosuta'viıli: nun bıldırdığıne göre, İrandaki Japon Lik maçlarına dun sehrinıi/de roııeiDahce \e şeref Yukarıki resim, Besiktas Be>oğlu«por maçında Bef'nn'*ö ,îapnn\» l'zaksarktaki emelle • kolomsı, kadınlar ve çocuklar da dahil stadlarmda baslanmıstır. İlk haftanın musabakaları alâyoğluspor kalecisinin bir kurtarısını gostennektedir. rinden ve ezcümle Çin ve Hindiçinî 1Polmak uzers hususî surette kıralanan ka ile takib olunmuştur. Dün ayai zamanda kürek muDünkü spor haberlerinin *tafsilâtı 3 üncü sahifemizYUNUS NADİ bır vapurla yakında İranı terkedecek kaVemet yarışı da yapılmıştır. dedir. Dünkü yangının en şiddetli bir anında aünmış bir enstantane (Mabadi Sa. 3 sühın 4 te) lerdir. temizlenmesi ve hatta Almanların Kafkaslara kadar uzanmaları kabil olur Yazan: Emekti General Sovyet harb ı tebîiği 1 Kiyefteki şiddetli muharebeler Rus Japon hududunda çarpışmalar RUSYAYA YARDIM Beaverbrook Moskovaya bir plân götttrdfi Felâketzede halk camilere yerleştirildi, Hükumetle Kızılay erzak ve eşya veriyor Yardım ^tedbirleri Londra ve Nevyorkta yardımın geç kalacağından korkuluyor Siyam Başvekili de, harbin patlak vermesi ihtimallerinden ısrarla bahsetti Leningradda 100 bin ev mitralyözlerle tahkim olundu 6 bin tonluk bir gemi batırıldı, Dinyeper nehrinde bir ada geri alındı İranda geniş ıslahata hazırhklar