4 Ağustos 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Cağaloğlu Çiffe Saraylar Bahçesinde Kapısı Cumhuriyet matbaası karşısında B U A K Ş AM RAŞİD RIZA Tiyatrosu HALİDE PİŞKİN birlikte ( BİR ÂŞIK LÂZIM ) Komedi 3 perde 18 inci yıl sayı: 6101 umhuri İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, tstanbul . Posta kutusu: Istanbul No 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyetk 24298. İdare ve Matbaa kısmı: 24299 24290 HOMjpROS ODÜ&EİA Çeviren : AH 1 Resimlidır. Fia Pazartesi 4 Agustos 1941 H İ L M İ Kİ Cepheîerde Kağıd yapmak için orman muvaffakiyetle yetiştirmek, fevkalâde ilerliyoruz kıymeti olan bir harekettir Noskova onuncu İsabetli bir karar Alman harb tebliği Bir taşla iki kuş vuruluyor Bu ağaclandırma i$ini memleketimizin her tarahnda az çok biiyiik mikyaslarla tatbik ettiğimiz günlerin geleceğini düşünüyoruz. ve kâğid fabrikasına muktazi iptidaî madde ihtiyacile tzmit havalisinde yetiştirilecek ormanlann bu hususta memlekete güzel bir niimune teşkil edeceğinde hiç şiiphe etmiyoruz. ümer Bank fabrikalan üzerinde yakından tetkikler icra eden llmum müdttr Burhan Sanusun dünkü Cumhuriyet'te çıkan beyanatını büyük memnuniyetle okuduk. İsçi hayatının refah verici mustakar ve giderek babadan cvlâda devamlı bir hale gelmesi için düsuniilen ve bir ucundan da yapılnıakta olan güxel ledbirlerin yanuıda Izmit kâğıd ve sclfiloz fabr<kalan imalâtına ham maddelik eden ağar hususunda alınan karar fevkalâde biiyük kıymetlidir. Kâğıd ve selüloz iabrikalan İzmkte ve şıındiki yerinde mi kurulmalıydı ? Bu fabrikalar japıldıktan sonra su ihtiyacinın Sabatıra gblünden tedarikine mecburiyet elvermiş olduğu oradan gelip gcçenlerin gördüğü bir hakikattir. Ondan evvelse. Izmit kâğıd fabrikamızın selüloz ihtiyacını bu tnaddeyi dış memleketlerden ithal etmek surctile temin ctınek mecburiyetinde kahşımız oldukça * nahoç bir keyfiyettf;*""'* ~ ; Fabrikalann su ve afac Hlbmtile i^e elverişii olmıjsn şimdiki mevkiinin bu Doksantarına rağmen İzmit havalisi bu tıirlü eksiklikleri kolaylıkla telâfi ettirecek kabiliyettc bir yer olduğu için bu kabiliyetlerden istifade edilraesi bilindiğı dakikadan itibaren fabrikalann ınevkii üzeıinde münakaşaya yer kalmamış olurdu. Su noksanı meselesi Sabanca gölünur. orada kaynayan tatlı ve berrak sulannın İzmite mebzulen getirilmesiue teşebbüs olunmakla hallolunmu? olduğu gibi kâğıdın ve selüloıun îpridaî maddesi clan ağacın İzmit havalisinde yetiştirilmesine karar verilmiş oldugunu da l'mum müdürün beyanatından öğrenmiş bulunuyoruz. Bilhassa bu karann isabeti ne kadar ovulse yeridir. Bu kararla iki kuş birden vuruluyor: Memlekette ağac yetiştirlimesi gibi bir gün vatanuı her tarafına teşmil olunduğunu gbrmek istediğimiz güzel bir işe başlanıyor, ve bu ağaclarla kâğıd ve selüloz fabrikalannmın odun ihtiyacı bu müesseselerin yanibaşlarında emniyet altına alınmış bıilunuj or. İ/mit ve ha\alisi, bilhassa Sabanca gblu \e Adapazan havalisi insana kuru ağacı diksen yasartacak vehmini veren çok bi'>ük bir inbat kabiliyetini haizdir. Bn havalinin sulak yerlerinde yeiisen gümrab nebat fışkınş ve yükselişleri gorülünce insanın gayviihtiy arî buralarda adeta hattı istiva iklimi hükiım sürdüğünü soyliveceği gelir. Dikkat edenler havretle görmiUlerdir ki akasya ağacları bu havalide çam cesameünı altnaktadır. İşte Sümer Bank idaresi kâğıd ve selüloz fabrikalannm iptidaî maddesi olan &ğacı. inbat kabiliyeti böj le olan bu topraklarda yefiştirtneğe karar vermiştfr. Umum müdiir: « Bu surctle, diyor. İzmit havalisinde dîkılecek ağaclardan yedi sekiz sene sonra ilk ham raaddeyi alıp islemek kabil olaraktır Bu ağaclar kavak cinsinden olacaktır. Aynı zamanda İzmit civarındaki bataklık'arın da kurutıılmasına hizmet edecck olan okahptus ağaclarınm dikilmesi uzerindeki tetkikler muspet Eırıılımıştur » Izmit kâğıd fabrikalan kumlurken buralarda ağac dikilerek ihtiyacın bu yolla temin olunacağı düsünülmemisti Yanlıs bir zihııiyete gdre Türkhede kâfideıı fazla orman vardır, İzmit havalisi de bundan mahrum değildir. Nasıl olsa fabrikalara iht^yacımız olacak ağacları memleketimizden nisbî bir kolaylıkla temin ederiz diye zannolunmustu. Türkiye ormanları hakkındaki düsüncelerimiz ysnh«tır. Mevcufllannı harab olmakta devam etmekten kurtarmak ve korumak için zorluk çekijoruz. Yenilerini i:e yeristirmiyoruz. Esash bir iş olarak Sümer Bank iste hemen hemen ilk defa olarak \enidcn orman yetiştirme amcliyesini Izmit havalisinde tatbik Ptmiş olacaktır Sekiz on yıl sonra bu ormanlann fabrikalar ihtijacı için ağaı veımeğe baslayacöğı faraziyesi yanlıı değildir. İzmit havalisinde dikilecek kavak cinsi fidanlan bu sulak hattı istiva defa olarak tekrar bombalandı Ofiye göre Mareşal Timoçenko ile Voroşilof orduları arasında bir gedik açılmak üzere, cenubda Budiyenni orduları ( çekiliyor Bcrlin 3 (? a ) Hıtlerin umumi karargâhı tebliğınin bir ıiâvesı: Şark cephcsınde bugunku pazar günü harekât. muvaffakiyetle devam etmıştir. Bombardıman teyyareleri, dün gece Moskovanm askeıî tesisatını bombardıman etmişıerdir. 17 gundiir, tarihin en büyiık meydan muharebesi cereyan etmekte olan Smolensk nuntakasında, Alman efradı, yanan ormanlar arasından cephane yetiştiriyorlar Sovyet harb ] • tebliği ' Askerî vaziyet Mareşal Petain, geçen sene Hitler'le yaptığı mülâkatta.. PETAIN Almanyanın tekliflerini Amerikanm ağır bir notası Fransa hakkmda yapılacak muamele müsamaha veya mukavemete göre tesbit ediiecek Berlın 3 (a.a.) Askerî bir membadan D. N. B ajansına bildirilmiştir: Şarkta geçirilen son haftanın bir ev(Mabadi Sa. 3 sütun 5 te) Bir haftalık harb harekâtına dair Berlinden verilen izahat Harekât Üç kat'î muharebe yerlerde devam ediyor 17 gündür devam eden Leningrad. SmoBaltıkta bir Alman lensk ve Kiyef muharebelerinin yakında muhribile bir şilep netice vermeleri mantıkî ve tabiidir Yazan: Emekli General batırdık Smolensk'te 137 nci Alman fırkası hezimenn zayiatı bir buçuk milyonu buldu reddetti Bu arada Fransız deniz üslerile Dakarm • da Almanlara veril Mihver devletleriı karşı göstereceği mesi isteniyordu Berne 3 (a a.) «Ofi> Mareşal Peten in Hıtler'ın üitimatomunu reddettiine dair alâmetler vardır. Bu ultima:om diğer bazı mutalebat meyanında Fransız denız üslerinin ve bu arada Dakar'ın Almanlar tarafından himaye ve muhafazasıru ve Laval'in tekrar kabineye alrnmasını istemekte ıdi. Fransız ;azelelerinin bu mevzua aid neşriyatı, Vichy'de sansüre tâbi tutulmaktedır. JltımatomuD reddedildiği işgal altındaki Fransada Vichy'nin murahhasi olan de Brinon'a bildirilmiştir. Alman ültimatomu Vichy'ye salı günü tevdi edilmiştir. Alman ültımatomunuh mutalebat serisi, buıilardan heıhangi birinin reddedıîmesinın Almanya ile Vichy arasındaki muııascbati işbirliği yapan iki devlet münasebetindcn ziyade galible mağlub arasındaki münasebetlere benzeteceği ehdidini de ihtiva etmekte idi. H. Emir Erkilet Vaşington 3 (a.a.) Blrleşik Amerika devleUeri Vişi hükumet»ne bir nota vererek bundan bo>le Mareşal Petaın hukumetıne lcarşı ittıhaz ediiecek hattı hareketm, Fransanın, toprakJannı mihver devletlennin tecavüzü'ne karşı fılen ne dereceye kadar mudafaa edebüecegl gözönunde tutularak tayın edüeceğınl bildırecektir. Amenka Haricıye Nazır muavini Sumner Welles, mihver devletlenle işbırliğı yapılması aleyhinde vaki beyanatında Fransanın HıpcUçvıide Japon tecavuzune mukavemet edememesi *• * mn Amerıkanıo ertıniyetl '15111. . tehllkeli bır vazıyet. doğurmuş olduğunu söylemıştır. \Velles, beyanatında ezcümle şöyle demiştır: < Vışi Fransız hükumeti, Amerîka hükumetıne teminat vererek, PrSnsanın mutareke şartlannın tatanil etmış oldufu hadler hancınde mihver devletlenle işbirliği yapmıv acagını miikerreren bildınnış ve topraklannı urüncü bir devletın tecavuzune karşı mudafaa edeceğine dair söz vermiştir. Bu anlaşmayı meşru göstennek için Pransız Hmdiçinısiııin »razi bütünlüğune başka devletlenn tecavüz edeceği hakkında bir iddia ileri sürulmüştur. Amenka hükumeti, bu tarzda bir izahı kabul edemez. 24 hazıranda da söyledığım gıbi Pransız Hındiçinisl için başka her hangi bir devlet tarafından tehdıde maruz bulunmak gibi bir vaziyet mevzuubahis bile olamaz. Böyle bir tehdıd ancak, genışlemek politikası takıb eden Japon hükumeti tarafından gelebıhr. Bu mıntakadaki arazi emelleri aşikâr olan bir devlete askerî harekât için üsler ve topraklar terketmek (Arkası sahife 3 sütun 6 da Ahuan Bü\ük Erkânıharbiye Beisi Mareşal Keitcl U z ak ş a r k t a j Kopacak fırtına I Japon ordusu Sivamı da istilâya hazırlamyor Filipinde seferberlik yapılıyor Felemenk Hindistanı müdafaa tedbirlerini arttırdı Mareşal Peten niçin de Gaulle aleyhtanymı; ? Marsilya 3 (a.a.) Ofr İstihbarat umumî kâtibi Paul Marion bir konferans vererek demiştır ki: « Hakikat halde ki benim de söylemek istediğim budur Mareşalın, de Gaulle'un alejhtan olması siyasî bir zıhniyetin, komünizme düşman olması da içtimaî bir zianiyetin tecelliyatındandır » «Vişiyi idare edenlerin Alman olduğu anlaşılmıştır» Londra 3 (a a.) Surıyede General Dentz'in karargâhmda bulunan vesıkalar hakkmda Londradaki hür Fransızlar bir beyanat neçretmişlerdlr. Bu beyanatta ezcümle şdyle denilmektedir: «Bu vesikalar Vişi hükumetinin haricî siyaseünl idare eden nazırların Alman olduğunu bir kere daha İspat etmiş bulunmaktadır > Londra 3 (a.a.) Röyter ajansının Sıngapurdaki hususî muhabiri M. Selby Walken, Siyamda vaziyetin son derece vahim addedılmekte olauğunu bildirmektedir. Bangkok'tan gelen haberlerin ifade etmekte olduğu manayı gizlemeğe lüzum görulmemektedir. Hududa yığılmış olan Japon kuvvetleri o kadar aKıtaatımızla işbirliği yapan hava kuvzimkârane hareket etmektedirler ki Ingi'.tere ile Amerika Siyamın istıklâlini vetlerimiz düşmanın motorlü birliklerile garanti etmedikleri takdırde işin nıha piyade ve topçu kuvvetlerine hücum etmiş tir. yet bulması gecıkmiyecektir. (Mabadi Sa. 3 sütun 4 te) (Arkası sahife 3 sütun 3 te Moskova 3 (a.a.) Dün akşam neşredılen Sovyet tebliği^ 2 ağustosta kıfalarımız, Porkof, Smolensk, Koros'.ien, Byelya ve Çerkof istikametlerinde ve Estonya cephesinde duşmanla muharebeye devam etmi^. lerdir, Dığer bolgelerde' mevziî çarpışmalar olmuştur. • Sovyet deriiz ve hava kuvvetleri, BalSovyet ordularma gelince, onlann da tık denizinde Alman vapur kafilelerine istek ve gayretlerinin sonn elbet sırf muvaffakiyetle hücum etmişlerdir. Harb n l a r gemılerimiz ve tayyarelerimiz, 5 muh. müdafaa ve mukavemet değildir. O ribin himayesinde seyreden 8 Alman da elbet, düsmanı umumiyetle. durmayük gemishre hucuma geçmişlerdır. A ğa mecbur ettikten sonra kuvvetterfni lınan ilk raporlara gore, bir.muhrıble muayyen bir iki noktada biriktirerek bîr şilep bahnlmış "ve2 muhrible bir büyiık bir miıkabil taatnıza geçmeği nakhye gemisi' de hasara uğratılmıştır. • düsüneceklerdir. Bundan ba^ka Alman Duşman' kendisine verilmiş olan va ve Rus ordulannın.bugün. ibzal ile kjılzifeyi ıfa edemiyerek gerıye donmek landıklan zırhh muharebe arabalan^ve Alnanlann büyük bir üsıünlükle malik mecburiyetinde kahnıştır. bulunduklan anlaşılan kulüyetli uçak Biz hiçbir zayiata uğramadık. Kıtaatımızla işbirliği yapan hava kuv Biolarile pek ağır topçu kütleleri şimvetlenmiz, düşmanın zırhlı kuvvetlerine diki muharebeleri sürekli ve müzmin piyade ve topçu kıt'ilarına müteaddıd bir hale gctirmekten ziyade fazla uzun sürıi)eks.izin kat'î neticeye doğnı götürdarbeler indırmiştir. Tayyarelerımiz 1 ağustosta 41 Alman meğe hizmet cdebilecek vasıta ve untayyaresi tahnb etmıştır. B'z yalnız 19 surlardır. tayyare kaybettık. Bundan başka, gerek simdiki savasların cereyan etmekte olduklan sahalar Gece harekâh ve gerek bunların aralarındaki mesafeMoskova 3 (a a.) Scjvyet istihbarat ler o kadar büyüktur ki, şimdiki meydaıresi tarafından bu sabah neşredilcn dan muharebelrrinin Baltık denjzinden tebliğ: Karndenize kadar uzayan karşıhklı bir 2 ağustos gecesi So\i'et kıt'alan Smosiper harbi hdline gelmeleri pek düşülensk, Korostien, Bolaya istıkametinde nülemez. Bu sebeblerle şimdi, Sovyet ve Estonya bblgesinde duşmanla muha. Rusyada cereyan etmekte olan emsalsiz rebeye devam etmişlerdir. derecade büvük ve ehemmiyetli muhaCephenin dığer kısımlannda kıt'alarebelerin herhalde yakında kat'î bir nenmızın vaziyetinde mühim hiç bir de. tice vermeleri tabiî ve mantıkidir. ğişikhk olmamıştır. Alman Rus harbi ba^lıyalı 6 hafta payitabtmın yakmlanna kadar intikal oldu. Takribeu 17 gün evvel baslamış cttirilmiş bulunmaktadır. Stalin hattının ^iın«l IıımınPskxrw<daki istfhkâmhra' Kiycf meydan muharebeleri olanca fid nn* temmozun yansmdan evvel yaran detlerile devam ediyorlar. İki tarafın Alman taarruz kolu zaten çoktanberi İlmen mnharebelere soktuklan kuvvetler o Porockow ve Dno üzerinden sahilleıine doğru ilerüyerek kadar çok ve kudretlidir ki bu sava? golu cenubdan ihatasmı halarm daha çok uzayarak müzminleşme Lemngradm leri ihtimali yok gibidir. Zaten Alman zırlamı^ ve Peipus golünün şimalindelar böyle bir ihtimal ve imkâna mey ki Narva'yı alan Alman kuvvetleri do dan lermeraek için her mümkün olanı eski Kus idare merkezinc doğru yiırühatta gayrimüıııkünü bile yapmağa ça müş bulunuyorlardı. Bu suretle bu böl» (Arkası sahife 3 sütun 4 te hfiyorlar. Onların başlıca gayelerinin, kış bastırmadan Rus ordulannı imh» etmek olduğuna şüphe yoktur. Çünkü buna mnvaffak olamamak Almanlar için büyük felâketin başlaması demek İran Şehinşahı Âlâ Hazreti Hümayun Rıza Pehlevi N'itckim en şimalde, Peipus gölünün doğu ve şimal doğusunda iki haftadanberi cereyan eden muazzam Leningrad meydan muharebesi daha şimdiden Almanlar tanhndan bu eski Rus Carlığı tranda oturan Alman sanayi erbabı Teknisyenlerle beraber Tahrandan Turkiyeye hareket ettiler İran matbuatı, 5 inci kol faaliyetine dair şayiaları nefretle karşılıyorlar Londra 3 (a.a.) Altmış Alman teknisyeni ve sanayi erbabı Tahrandan Turkiyeye hareket etmişlerdir. Bunlardan bazıları, şımdiden Turki'^ yeye vâsıl olmuşlardır, bazıları yolda» dular, birtakımı ıkamet musaadelerinin müddeti hitamında İrandan ayrüacaklardır. At ve küreh yartşları At yarı^larmın dördüncü hafta koşulan dün yapılmıştır. Uzun mesafeli yarışlara fazla atın iştirak etmesi koşularm hem siirprizli ve hem de heyecanlı olmasma sebeb oldu. Birinci koşunun mesafesi 2000 metre ıdı. 2,27 dakıkada Kısmet iyi bir yarıştan sonra birınci, Basra ikinci, Budak üçüncu oldu. Ganyan 350, plâse 150 ve 100 kuruş verdi. İkinci koşu, 2400 metre İdi. Haftanm sürprizi bu yarışta oldu. Neriman 2,45 dakıkada birınci, Olga ikinci, favorl olan Cesur üçüncü oldu. Bu yarışta ganyan 600 kuruş verdi. (Arkası sahife 2 sütun 1 de) İngiliz notasına Sovyetler Birliği de iştirak ediyor YUNUS NADt (Arkası sahife 3 sfitun 2 de) Dunku at koşulanndan birisi neticelenirken Kürek yarışlarında birinci gelen iki çifte Tahran 3 (a a.) D N B : Itimr3 edilen bir membadan bıldırıldığine göre (Arkası sahife 3 sütun 7 de