1 Ağustos 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
r PERDE SAHNE Bu büyük sineraa ve tivatro mecmuasının ağustos sayısı zengin jazılar ve resimlerle çıktı. l umhuri 18 inci yıl sayı: 6038 İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet tstanbul . Posta kutusu: Telefon: Başmuhamr: 22366. Tahrir heyeü: 24298. İdare ve Matbaa No 246 ; 24299 24290 r YILDIZ YAZ SAYISI BASKI ERİ. cazib karihikâye aalar. İR BUGUN ÇKT1. VE MECMUAC Tamamen renkli katurler, yüze yak: fıkralar ve H EB Y E R D E Cuma I Ağustos 1941 KURHŞ TOKYONUN İLK TEBLİĞİ Jaoon ordusu Hindiçiniye yerlesti Tayland hükumeti, üs almak üzere Japonyanın tazyik ettiğini tekzibe başladı! Tokyo 31 (a.a.) Imparatorluk umumî karargâhı aşağıdaki tebliği neşret1 ır.iştir: I • Fransız Hindiçinisinin müşterek müdafaasına mütediir Fransız Japon an(Arkası sahife 3 sütun 5 t e ' Muhtelif Japon taj>areleri bir manevra esnasında B ngiltere Sovyetlerle malura olan itII tiiakı akdederken Busya ile LehisU tan arasında da buna benzer bir anlaşma yapılmasının lüzumunu takdir etmiş ve onun teşvikile Lehistanın çoktandır merkezi Londrada bulunan hükumetinin reisi General Sikorski Sovyetlerin Londra büyük elçisi Maiski ile gorüşmeğe başlamıştı. Lehistan İngilterenin hakiki muttefiki olduğu ve toprakları Rus>a ile Almanya arasında taksim edılmiş bulunduğu için Rusya ile Lehistan arastnda bir anlaşma vuku bulmamış oldukça Ingiliz Rus ittifakının tezadı adeta manasızlık derecesini Ankara 31 (Ankara radyo gazetesi) bulurdu. Bugun alınan bir habere gore Almanlar Nihayet Lehistanla Rusya arasındaki Akdeniz havzasındaki tayyare kuvvetmüzakerelerin bir anlaşma neticesinde lerini de çekmişlerdir. Bu haber doğıu karar kıltnış olduğunu oğrendik. Bu anise, İtalyan tayyareleri ikinci defa olaşma neticesinde Leh arazisini Rusja larak InEİliz tayvarelerıle başbaşa kaile Almanya arasında taksim eden mulacaklardır. Ancak bu sefer vaziyet Iahedeler hükumden ari ilân edilmiştir. talyanlar için çok daha gayri musa'dBoyle bir nctice karsısında Sovyetlcrin dır. Zıra İtalyan hava kuvvetleri son fvehistana karşı kendilerinden beklenemuharebelerde eksildıei halde. İrçibileceğinden fazla fedakârlığa nıııvafaiiz'cr bilâkis Akdenizdeki hava kuyvet. tak. MÜ«tmi^sM y lerini mütemadiyen artırmış bulunuyorzakerelerin baslangıcında Lehistanın hiç lar. olmazsa halkı tamamen LehH vilâyetSicilya ve Katanyaya hava Irrin iadesini istemekte olduğu zannotaarruzlan lunuyordu. Şimdi Sovjetlerin daha ileri Kahire 31 (a.a.) Hava karargâhıgiderek Alman Rus anlaşması neticesinde işgal ve ilhak ettikleri butün nın tebliği: İngihz avcı tayyareleri, MesserschLeh topraklanndan feragat ejledikleri mitt Çıpo tayyarelerinin refakatinde anlasılıjor. Malumdur ki Lehistan şark hududla Yunkers tipinde tayyarelerden mureknnda halkının bujuk ekseriyeti Rus keb bir hava fılosunu tardetmiş'.erdır. Bu fılo, salı günü Sırenalk açıklarında olan bir kısım toprakları otcdenberi isçali allında bulunduru>ordu. Bu j ü z hava kuvvetlerimize hücuma tesebbus den Rus\a ile Lehistan arasındaki te etmıştır. Dusman tayyarelerinden 4 bomzad gayel biıyüktiı. Lehistan ihtimal ki baıdıman ve 2 avcı tayyaresi duşürulboylece kendi isgal ve idaresi altındaki rnüştur. Ağır bombardıman tayyareleRus halk ve topraklanndan da cesaret rimız 28 29 temmuz gecesi Bingszi Uzealarak Sov>etlere karsı japılacak her rine yeni bir akın yapmışlardır. Rıhtımhaııgi kombinezonlu bir hareket neti lara ve vapurlara taknben 10 ton kadar cesinde bir gıin Karadenize kadar in bomba atılmış ve muteaddid yangınlar meyi malihulya edi\ordu. Lehistanda bu çıkarılmıştır. re Sıcılyadaki düşman tayya meydangayelere muteveccih faaliyetlerin eksik keşif uçuşlan, olmadığım bilen Sovjetler garb kom Ian üzerinde yapılan şulannda kendileri için hiç se\ilmijen dünkü teblığde mevzuu bahsedılen akıve çok muzır sayılan bir unsur gorü nın, evvelce zannedlldiğinden daha büyük bir muvaffakiyetle yapılmış olduyorlardı. Almanya ile Polonya arasında 1934 te ğunu göstermiştir. Katanyada 6 avcı tayyaresinin tahrib akdolunan ademi tecavuz paktının içyüzünde iki devletin Rusyava aid bazı edıldığı anlasılmıştır. Katanya ve Borigizli konuşmalar yapıp japmadıkların zionda cıddî surette hasara uğratılmış dan o vakit şüphe edilmişti. Alman olan duşman tayyarelerinin adedi de Leh ihtilâfının hâd sekillere girerek ni evvelce bildirildığlnden daha yüksektır. Bu harekâttan 2 tayyaremiz dönmehayet harbe raüncer olması üzerine Lehistandan bazı ifşaat vuku bulduğu bel miştir. Tobrukta şiddetli muharebeler ki hatırlarda kalmıştır. Bunlara nazaran Almanya Lehistana günün birinde RusKahire 31 (a.a) Ortaşarktaki İnya j a karşı yapılacak müşterek bir ha giliz tebliği: reketin faydalarını anlattığı sırada buTobruk raüdafaa hattının şark bölgenun neticesi olarak guya kendisinin (Al sinde kuvvetü bir Ingiliz hücum devmanyanın) Baltık sahillerinde şimalî riyesi hatlarımızdan 3 kilometre mesafeRusyaya tevessüüne mukabil Lehista de kuv\etli bir İtalyan grupuna hucum nın Karadenize doğrn cenubî Rusya ederek duşmanı kaçmağa mecbur ettopraklannda büj üyebileceğini ihsas et miştir. Düşmana ağır zayiat verdirilmiş miş imiş. Vaktinde Almanya bu ifşaatı ve bir topla 20 tüfek iğtinam edilmiştir. tekzib etmişli. Fakat ifsaat bu harbin Cenub istikametinde gene devriyeleribaslamasından evvelki yıllarda Polon miz derin bir sahada düşman mevzileriyada hâkim olan zihnhete ujgun gö nin içerisine girmişlerse de düşmanla runmekten hali değildi. temasa geçmeğe muvaffak olamamışlarYUNUS NADİ dır. (Arkası sahife 3 sütun 6 da fArkasi sahife 3 sütun 4 te Leh • Rııs i Mısır kabinesi anlaşması Alman tayyareleri istifa etti geri alınmış Ingiliz tayyareleri Sicilya üslerine ağır taarruzlar yaptılar Sırrı Paşa, yeni hükumete harbe daha filî surette iştirak taraftarı olan Sa'adistleri alacak Şark cephesinden resimler: Bir kasabayı ifgal eden Alman askerleri dinleniyorlar Kahire 31 (a.a.) Sırrı Paşa kabinesi bu sabah ıstıfa etmiştır. Sırrı Paşa yeni kabineyi eski Başvekılın kardeşi ve buyük bir İngjlız dostu olan Ahmed Mahir Paşanın riyaset cttıği Sa'adıst partısı mensublarının iştirakile kuracaktır. Tahmın edıldiğıne gore yeni kabıne beş lıberal, beş Sa'adist ve beş mustakıl azadan muteşekkil olacaktır. Sa"ad partisi Mısırın harbe daha fılî bir surette iştıraki lehinde olduğundan dolayı bugune kadar kabıneye girmekten ımtına etmıstı. Alman harb tebliği Ukraynada Rus orduları taldb^ediliy^or Harb teşekküllerimiz, düşmanın ric'at hatlarının içine girmiştir Dün gece B. Parmakkapıda iki ev tamamen yandı Sovyet harb | tebliği ' Her cephede muharebe şiddetlendi Büyük Almanya is« motörize Alman fırkası ezildi RumanyaMa petrol sahasına hücum edildi, Baltıkta asker dolu bir mavna batırıldı Efganistanda da Almanlar artıyormuş • Alman teşekkülleri Ukraynada mağLondra 31 (a a ) Taymis'in diplo lub edilen Rus ordularım takib edematık muhabıri yazıyor; rek derin bir sahada düşmanın ricat İrana olduğu gıbı Efeanistana da Al hatlarının içerisine gırmışlerdir. manlarm çok bujuk mıktarda geldikSmolenskin şarkmda düşmanı ihata leri muşahede edılmektedır. Buyuk Bri etmiş olan Alman çemberi gıttikçe datanyanın Kâbüdekı elçisi Sır Wilıam ralmaktadır. Estonyada harb teşekkulleCrater Sgeler Efganıstana akın eden rimiz duşmanı şimale doğnı puskurtAlman teknısyen ve mutehassıslarmm müşlerdir. teşkil ettıMerı tehlıke hakkında Efgan CArkası sahife 3 sütun 3 teV hukumetmın dıkkatıni celbetm ^ir. Irarj cevab verdi Londra 31 (a a ) İranda nazi ajanlarının bulunmakta olması dolayısıle İngiltere tarafmdan Tahran hukumell nezdinde vapılmış olan teşebbüse mezkur hükumet tarafından cevab verilmiştir: Röyter ajansının dıplomasi muhabirinın ojrpndığine göre vazlyette memnuniyete şayan bir tebeddül yoktur. İ ranın cevabı İn^iliz vesayasına karşı tam bir cevab telâkki edılemez. Bu cevabda bazı Alman eşhası hususiyesinın vaziyetlerınden ve onların İranda ne gibı ahval ve şeraıt dolayısile bulunmakta oldukiarmdan bahsedılmekte ve faali yetleri hakkında tahk'kat yapılmakta olduğu ılâve edılmektedır. Moskovaya 8 inci hücum yapıldı, Peipus İngilterenin Kâbil gölünün garbında 2 elçisi bir nota verRus fırkası imha di İranın cevabı edüdi memnuniyetsizlikle Berlin 31 (a.a.) Alman resmî tebkarşılandı liği: Moskova 31 (a a.) Sovyet istıhbarat dairesınin tebliği: Dün akşam Büyük Parmakkapıda bir evin civarındaki evlerin de ahşab olma. 30 temmuzda Sovyet kuvvetleri Noyangın çıkmış, ve iki ahşab ev tama sı itfaiyenin bütün gayretlenne rağgogev, Nevel ve bılhassa Smolensk. Zimen, bır uçuncusu de kısmen yandlk men yangımn çabuk önlenmesıni im(Arkası sahife 3 sütun 2 de) tan sonra sondurülmüştür. kânsız kılmış ve ateş bekçi Ahmed AAteş saat 21 sulannda Büjük Par ğaya aid evın hemen yanı başındakı makkapıda Fransız kız mektebi üe 11 numaralı evi de tamamen yakmış29 uncu ılkmekteb arasındaki Takkecı tır. Cıvardaki bır evin de kısmen yansokağında bekçı Ahmed Ağaya aid 9 numaralı evden çıkmış ve bina ahşab masmı muteakıb yangın saat 22 30 a olduğundan birdenbırel parlamıştır. Bu doğru sondurülmüştür. Dun geceki yangında, itfaiye ateşi sondürmeğe çalışıjor ANKARA RADYOSU Ingiliz tayyareleri Norveçte tehcir Bir katil Fin ümanlarına hücum ettiler • Garb mıntakasındaki Ankarada muhakeme ahali mütemadiyen edilerek idama mahkum edildi içeriye naklediliyor Londra 31 (a a.) Norveç Telgraf ajansı bıldırıyor: Norveçin garb nahiyelerindeki NorveçlOerin anî ve gizli olarak tahlıye edilmelerinın bizzat «Kuisling» lerin protesto etmeğe başlamış oldukları bir dehşet ve kargaşalık tevlid etmiştir. Bergen ve Hordalandm civarındaki nahiyenin Kuisling valisi, fırkasınm liderlerıne gbndermiş olduğu bir mektubCArkası sahife 3 siitun 4 te Ankara 31 CTelefonla) Kuru yemişçı Âdemi Sldurmek ve kardeşi İbrahimi oldürmeğe teşebbüs etmekten EUÇIU Osman Fehminın muhakemesıne bugun Ağırcezada devam edilmiş ve suçlu mudafaasını yapmıştır. Muzakereye çekilen heyeti hâkime, Osman Fehminın suçu sabit görülduğun ~ den kendisini idama mahkum etmiştir. Vaziyeti nasıl tefsir ediyor? Sovyet erkânıharbiyesi Smolensk c e p h e s i n e fazla kuvvet göndererek Almanları durdurmağa çalışıyor (Yazısı 5 inH sahifedel Petsamoda 4 Alman iaşe gemisi tahrib edildi, 16 Ingiliz tayyaresi düştü • Sark cephesinden re simler: Sovyet kıt'alan tarafından esir edilen Alman askerleri Londra 31 (a.a.) Bahriye Nezaretinin tebliği: Donanmaya mensub tayyareler şimaiî İskandınavyadaki Kirkenes ve Petsamo limanlarmda bulunan Alman gemılerine dun hücum etmişlerdir. Petsamo lımanında az rmktarda gemi bulunduğu ıçın lıman tesisatı hücumlarm hedefıni teşîlk mekteh öğretmenlerinin maaş meselesi, kronik bir kıl etmiştir. Tayyarelerimiz düşman haderd halinde bir türlü devası bulunamadan sürunüp gidiva defi topları ve avcılarının ateşıle karşıiaşmışlarsa da rıhtımlara tam isabet yor. Ay geçmez ki, irfan ordumuzun bu fcdakâr çocuklaler kaydedebılmıştir. Petrol deposu ve rından bır şikâyet sesi yükselmesin. Ellerine geçen para diğer bır depo alevler içinde görülmu^ ancak söyle boyle geçimlerine yetecek kadaruıc. Hususî tür. Umumivet itibarile lıman tesisatına İdarelerin \aziyetine gore onu da ekseriya muntazam alaCArkası sahife 3 sütun 2 de) ma7İar. Varınki nesillerin iyi yetismesi için her zaman sıhhatii ve neş'eli olmalan lâzım gelirken onlar gamlı kasavetli bir omrun çerçevesi içinde üzülüp dururlar. Dün de Afyon ilk mekteb oğretmenlerinden bende mabfuz birkaç imzalı bir mcktub aldım. Bu acıyı okuyucularınıla pa\lasmayı bir vazife biliyorum. İşte: tTam bir buçufc ytl once ktdemimızt iyi bir bajart ile Budapeşte 31 (a a ) Ofi; Magyar doldurarak Maarif Vekâletı tarafmdan birer derece lerNamzet gazetesi yazıyor: /ıimi2 tasdık ve teöîıo edüdi. Maaş Jcanunumm sarıh bir Hava Generalı Dangleman, Belgrad maddesine göre tasdıkı takıb eden aydan itıbaren maajakınında Bezenıe tayyare meydanında şıtnızı yeni derecemizden almamız lânm. Ne yaz\k kı btr bir tayyare kazası neticesinde 28 temsenedir alarruyoruz. Bari bundan sonra veya gelecek sene muzda olmuş olan General Von Schroverseler gene razıyız. Fakat bu zamanlarda da alamıyaeder'ın yerıne Sırbistan askerî valüiğine tayin edümiştir, Birkac sox ca/cmtşız. Sebeb mi diyeceksiniz? İşte âerdimizin merkezi iikletı burası: Yeni barem tatbi/c edıhrken her vılâyetten olduğu gıbi bizım vilâyetten de bir ieşkılât kadrosu ister.» mış. Bu kadro ıse beş seneden sonra o da lüzum goru~ liirse bozulabıhrmiş. Vazıyetin bu şekhni \y\ kavrayamı* yan bir maarıf mbduru teşkilât kadrosu drye ancak o yl için muteber olabılecek bır kadroyu Vekâlete gönderm'ş. işte bu basıt fornıahte hatas% sanki Teşkılatı Esasıyenm tadüine imkân olmtyan miıhım bir maddesi kadar Huîcunı surdü ve bir türlü düzehüme şekli yapılamadı. Bu yüzden başta İstanbul, AnPara ve bir çok vılâyetler bir senedenben aldıkları halde biz 946 senesine kadar da alamıyacakmışız.* Keraber okuduğumu7 bu mektub öğretmen vatandaşlarla beraber şüphesiz hepimizi üzdü. Fakat ne di\elim? İnsallah alâkadar nıakamlar da üzoılurler ve bu gibi halleri tashih etiikten sonra onların tekerrürüne de enerjik bir şekilde mâni olurlar. N. Kronik bir derd Almanların Sırbistan Yalisi bir kazada öldü 1
