23 Temmuz 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

M. TÜRHAN TAN'IN Müessesemiz tarafından çıkarılan en son eserleri Hurrem Sultan Kadın Avcısı Tarihî Musahabeler 150 Kr. 100 » 75 » CUMHURİYET MATBAASI 18 inci yil sayı: 6G33 umhuriyet L3TANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi Cumhurıyet, tstanbtd . Posta kutusu* îstanbul No 246 Telefon Başmuhamr 22366 Tahrir heyetı 24298 Idare ve Matbaa fasmı: 24299 • 24290 r Şark Ruzgârı Garb Rüzgâ Amerıkalı meşhur kadın Buck'un esen olup Omer Rıza tercume ettığı bu roman Çın aid enfes bır eserdır 50, cüdlı Çarşamba 23 Temmuz 1941 Ahmed Halid Kita [ Alman harb ı ' tebliği ' Hatayın bayramı Cenub vilâyetimiz, bu gün anavatana kavuşmasının ikinci yılını kutluyor Rus orduları inhilâl etmektedir Bütün şark cephesi boyunca duşman grupları imha ediliyor Moskovaya yapılan şiddetli havaakınmda 12 ajır ısabet vakı oldu£u .ildınter. merkezlnln bnlnnduiru Kremlın sarayından bır gonınuş Sovyetler Btrligi Moskovaya ilk büyük akm Hayal ve hakikat Demokrasi cephesi bir gün Almanyaya karşı Avrupa karasına asker çıkarabilecek mi? Belki evet, belki bayır. Biitün meselenin bundan ibaret olduğu çok meydanda bir hakikattir. olonya Başvekili General Si' korski Amerikaya ve Kana daya yapıp geldıği seyahattcn sonra Almanja ile mucadele içın oralarda yapılmakta olan hanrlıklara da istinad ederek matbuata verdıği beyanat arasında butun bu hanrlıklann bir gun Almanjaya ustunluk temın edecek hale geleceğini ve işte o zaman Avrupa karasmın herhangi bir noktasından kıta\a yapılaeak askerî ihrac hareketile nıuvaffakiyetli hamlelere geçilebilecegini soylemisti. Bn ifadeden şu hakikat anlaşüır ki demokrasi cephesi namına Alman} a ıle muessir mucadeleye geçilebilmenın makul ve mantılti tek yolu karalard*. vaşahilecek bir kudrete sahıb olmaktan ibarettir. General Sikorski Amerikada miktarı beş milyona vardığı so>lenilen Polonya menseli ırkdaşlanle de goruşmuş ve Reiv Ruzvelfle bunlardan teşkil olunarak gonullu kıt'alarının teçhiz edılmeleri hususunda mutabık kalmış olduğunu da ilâve ediyordu Tahakkuku ne gibi himmetlere ve ne kadar zamana tevakkuf edeceği bılinmese bile bu tasavvurlann dojrru bir muhakeme silsilesine dayandığını kabul etnıek lâzundır. Çunku bu dusunceler nihajet Avrupa kıtasına kara askerleri çıkanlması esasına dayanır. Sovyetler Cumhurij etinin Almanya ile harb haline geçmesi demokrasi cephesi İçin nmulmadık bir trsat teşkil etü. Demokrasi Avrupa karasında Almanjaya karşı kendibaşına Sovyetlerinki kadar muazzam askerî bir kudreti hiç bir zamon çıkaramazdı Bu fırsattan Ingilterenin azamî fajda çıkarmak isteyeceği kendılığınden anlaşılır bir kejfijet olduğu halde tatbikatta yapılan şejlerin Sovyetlerle bir ittifak muahedesı akdetmekten ve So\yetlerle ÇekoSlovakya ve Polonja gibi bugun için ismi \ar dsmi yok memleketleri ajni yoldi anlaşmalara sevk ve teşvik etmekten ibaret olduğu goruhnuş ve buna son gunlerde bir de esrarengiz V ordusunun ilâvesme ehemmiyet verilmekte olroası hâdisesile karşılaşılmıştır. Polonya şimdi, iki yıl once kendisini arkadan vurmuş olan Rusya ile bir ittıfak muahedesi akdini muzakere edijor ÇekoSlovakya ise Kusja ile karşıhklı jardım esasında muşterek hareket kararını veriyor. Amelî sahada hangi musbet neticeleri \ereceği bilinmiyen bu mtıahcdelere ilâve olunan V ordulan teşkilâtı ise vaziyetin ciddijetile tam tezad teskil edecek bir hayal manlarası arzediyor. V teşkilâtı isgal altındaki memleketler halkının Almanjaja kara kazanılacak zaferi temine yardım olarak kendi kendılerini o muhajjel crduya ferd olarak kajdetmeleri hajaline da> anmaktadır. Teknik kadrolannda bir ordunun ne gibi emeklerle vucud bulabildiğini bilenler, bu hayalî ordu fikrinin ihülâle tcsvikten ileri geçemijecek bir propaganda >e<:ilesi olduğunu takdir ederler. Şimdiki gibi çok muazzam kanlı bir nıarerada boyle bir propagandanın da ehemmheti jok değilse de boyle bir hayale belbağlamanın dupeduz inkisarlardan mutesekkil acı neticelerinden korkmağa jer olduğunu da unutmamak lânmdır. Isgal altmdaki ahali olsa olsa dısandan medcd beklejen insanlardır Onian olmıyacak tesebbuslere se\ketınekle şıddetli muamclclere mamz kalınalarına meydan vprmek mahzuru da \ardir Ordu ıısıılu dairesinde teskil u tfkmıl olunan bir askerî hejettir ki adeta cn ileri innalarla vucude getirü<»n bir makineden farksızdır Muntazam ve mukemmel ordulara karşı ajni teknik vasıtalarla mucehhez crdular: Işte jalnız bugunun değıl, her zamanın harb hakıkati Bıınun dısındaId her ış, çok cazib hajallere bile lîayansalar, nihayet sırası geldığinde IsYUNUS NADİ (Arkası sahife 5 sütun 1 de) Ç Sovyet harb 1 tebliği Cok * siddetli * muharebeler Moskovaya yapılan hava hücomo akamete uğradı Amerika Hariciye Nezareti Müsteşan M Sumner Welles Sovyetler merkezine binlerce bomba atıldı, Kremline 12 ağır ve tam isabet oldu Berlın 22 (a a ) Alman ordulan başkumandanlığının tebhğı. Alman ve muttefık kuvveflerın yarma herkâtı sayesınde Sovyet mudafaa cephesi ınhılâle uğramış duşman gruplarının aralarındakı ırtıbat kesıbnıştır Şıddetli bır mahallî mukavemetı ve anudane mukabü hucumlara rağmen, duşman kuwetl(>rının, merkezî kumandanhğmdan eser kahnamış gıbı gordnuyor Butun şark cephesi boyunca muhtelıf duşman gruplarını ımha etmek gayesını takıb eden harekât durmadan devam etmektedir Muttefıklerin merkezlerine yant Bükreş ve Helsınkıye yapılan Sovyet hava taarnızlarına mukabele bılmısıl olmak uzere Alman hava kuvvetlen dun gece ılk defa olarak Moskovaya hucum etmışlerdır Iyi riıjet şeraitı altında muazzam savaş tavyare teşekkullerımız bırbuını takıb eden dalgalar halmde sılâh sanayıı merkezındekı askerî tesısatı ve Sovyet munakatât merkezını bombardıman tt mislerdir. Knml Hataj ut kurtuluş gununden bir hatıra: Antakya kışlastndaki Fransız bayrağı merasimle indınldıkten sonra katlanırken» ( Yazısı 5 ıncı sahıiemızdedır ) Şehirde yangınlar çıktı ve bîr çok kişi öldü Moskova 22 ( a a ) Ofı İstıhbarat burosunun 21 temmuz akşamı tarıhlı tebhğı 21 temmuzda Polotsk, Nevel, Srao lensk, Novogad Volınsk mıntakalarında ve ceohenın saır noktalarında şıddetli muharebeler ohnuştur Tayyareerımız, duşmanın zırhlı cuzutamlanna Vellese göre Almanya? müstakil Avrupa devletlerine taarrıi7<ı hazırlanmış Amerikada fevkalâde ahval ilânını ve ordunun emre hazır bulunmasını kongreden taleb etti (Yazısı S tnri sahifede) JAPON ntuamması Hindiçiniye anî bir hücumdan Askerî vaxiyet Japonya ne yapacak? Tokyo hükumeti Sovyetlere karşı harb eder mi ve niçin ? N. Roosevelt lerdır. 20 21 temmuzda duşman tayyareleri, Lenıngrada karşı ıkı defa akm dahılınde tam isabetler bır çok yangınlar yapmak teşebbusunde bulunmuşlarsa da çıkarmıştır C Arkası sahife 5 sütan 5 te • ) hedefe vasıl olmağa muvaffak olama mışlardır Bırıncı akın esnasında duşmamn 11 tayyaresı, ıkıncı akm esnasında da sekiz tayyaresı duşurulmüştur. Bız dort tayyare kaybettık. Gece harekâtı Moskova 22 (a a ) Bu sabah Sovyet istıhbarat daıresı tarafından neşredılen teb'ığ: ( Arkası sahife 5 sütun 3 te ) Dükkânım kapalıymış gibi gösterip El altmdan faturasız mal satanlar varmış! Fıat Murakabe Burosu, biı muddettenberi bazı Musevi ve Ermeni vatandaş" ların her turlu talflbattan kurtulup serbestçe hareket için bulduklan şeytanî bir şeklı me}dana çıkarttnıştır. Bir muddettenberi bazı buyuk ticarethanelerin kepenklerinin kapatılıp uzerine ya «askerlık dolayısile kapatılmış», yahud «kiralıktır, levhasuu astıklan nazan dıkkati celbetmiş ve japılan tahkikat, bu ticarethaneleri sahiblerinin burada olduğunu ve malları el altından arka kapılardan faturasız olarak sattıkları oğrenilmiştır. Tahkikat neticesinde bu ticarethanelerden bir kısmı tespit edilmiş ve bunların içindeki malların dısarı cıkmaması için tertibat alınmıştır Dun bu hususlan tespit eden Fiat Murakabe Burosu bugun bu ticarethane" lerin içlerini ve hesablarını tetkik edecektir Ankara 22 (a a ) Doğu Avrupa cephesi üzerınde muhasamatın başla dığı zaman be\nelmılel kızılhaç komı tesı muhanb bütun memleketlere müracaat ederek harb esırlert ve sıvil enterneler hakkında \enlecek malumatın teatısı içın tavassutta bulunmak arzusunda olduğunu bıldlrmıştır Alâkadar butun hukumetler bu müracaate müsald bir surette cevab verdiklerinden bejTielmılel kızılhaç komıtesı, komıteye mensub bir heyetın Türklyede yerleşmesi içın Turk hukumetıne müracaat etmlş ve merkezl Ankarada bulunacak olan bu heyetın teşkilâtı Ankarada biiro kuruyor Kızılhaç Rus Alman harbi esirlerile meşgul olmak üzere . « Şimalî Çinden Kore'ye / asker sevkiyatı da devam ediyor H. Emir Erkilet Yazatı: Emekli General F^:=^= Japon Basvekili Prens Konoye ( Ttirk ° Alman muahedesinin tcatisi Tokyo 22 (a.a) Hindjçını umumî alısı Decoux, dun oğleden sonra Ja( Arkası sahife 5 sutun 2 de 1 pon heyetı reısı Rashıro Sunrıda'yı kaul etmıştır. Sıyam ve Hmdıçını, Japonyanm Hmdıçmıde harekete geçmesmden endışe etmektedırler îngiltere vaziyeti dikkatle takib ediyor Londra 22 (a a ) Halen Japon Ka( Arkası sahife 5 sütun 6 da ) j Japon> a ile Sovyetler Birlığinin Siberja eyaletleri ve Hindiçini, Felemenk Hindistanı havalisıni gosterir harita (Yczvsı 5 tnri sahifede) Birkaç söx Anadolu gencliği belcliyor Çok şukur ki boyle düşünmiyen, idealist gencYuksek tahsilini bitirmiş kaç delıkanh tanırım ki Anadoluda vazıfe almayı çekılmez bır angarye, lerimız de var. Sevgılı Anadolunun ancak kendı gaybır talıhsizhk, hatta bır felâket sayar. Genc hukuk retlerıle daha ileri hayat şartlarına kavuşabıleceğıni çuya gore, meselâ bır kaza merkezınde birkaç sene bılen bu gencler, gıttıklen yerde neş'elerınden ve çahşmak, hayattan o kadar seneyi boşuboşuna heba enerjılennden bır damlasım kaybetmeksızın gece etmekle bırdır. Genc doktor, Anadoluda geçıreceğı gunduz çalışarak kendılerıne ve oradakı vatandaşmuddet zarfında meslekî bılgısını ılerletemıyeceğm larımıza her gun tekâmul eden musaıd bıı muhıt den, belki fakultede zar zor hazmettığı malumatı da yaratıyorlar. Aynı ruh hamlesıni taşıyan genc .bır unutacağmdan korkar. Genc muhendıs, en basıt kon doktor, genc bır muddeıumumî, genc bır muallım for şartlanndan mahrum bir muhıtte nasıl yaşana elele verıp işe koyuldukları zaman, çok geçmıyor, bıleceğinı havsalasına sığdıramaz. bulunduklan kasabanm manzarası değışmeğe başlıVe boyle dusunen bırçok delıkanhlar, elbet sız yor. Yaşayış tarzı bır canhlık, bır tazelık, bu^faahde rastlamışsınızdır, şuraya buraya başvurarak Îstan yet kazanıyor. bul A n k j ı a İzmır musellesının bır koşesınde yan Gıttıklerı yerde bu harıkayı yaratan ıdeaüs ncgelip oturabılmek içın ellerınden gelenı yaparlar. leri butun >nırda örnek dıye gostermelıyıZ. Onlara sorarsanız, ılkonce gidecekleri yerler ıslah tahsıl gencliği, Anadolunun yalnız genclığin ıdılmeh, bır orta Avrupa kasabasma benzetılmehdır tıle cennete benzeyeceğını bılmeli ve Turiskı delıkanlılar sıkmtıva dusmeden rahat ve endışe3iz arasında Anadoluya gıtmekten kaçınan h çalışabılsınler. Yoksa o ağacsız, susuz, konforsuz ve çıkmamalıdır. eğlencesız yerlerde genchklerıne yazık olmaz mı? 5 temmuzda Almanya Hariciye Nezaretinin, tarıhî Bısmarck salonunda, Turkıye ıle Almanya arasında ımzalanmış olan Ankara muahedesinin musaddak nushaları taati edılmıştir. # Yukarıki resimde Berlın büyuk elçimiz Hüsrev Gerede protokolu imzalarken gorunüyor. Elçimizın solunda A'.man Hariciye Nezareti Umumî Kâtıbı buyuk elçi Von Weissacker ve sağında Hariciye Vekâletımi7 Umumî Kâtıb mua\ ıni orta elçi Cevad Açıkalın bulunmaktadır. Masanın dığer ucunda oturan zat Alman Hancıye Musteşarı orta elçi Woermann'dır.