27 Haziran 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

27 Haziran 1941 CUMKURIYCT Alman Rus harbi Ve Almanya iki cephede mecburiyetinde kalacaktır. harbetmek Yelkenli tahtelbahir Fulton'un acaib denîzaltı gemisi, muhtelif tecrübelerin iyi netice vermesine rağmen Napolyon tarafından kabul edilmemişti Bundan bir buçuk asır evvel, Robert Fulton isminde bir Amerikalı mühendis, bir rivayete göre siyasî sebeblerle, ( Baş tarafı 1 inci sahifede ) Sovyet tayyarelerinden mürekkeb kuvvetli hava teşekkülleri bu mıntakadaki düşman tanklarına muvaffakiyetle hücum etmişlerdir. Gündüz cereyan eden muharebe esnasında münferid bir düşman tank grupu Vilna ve Oshmiany mıntakasında bir gedik açmağa muvaffak olmuştur. Kara kuvvetleriroiz bu grupla ayni istikamette harekât yapan düşman piyadesinin irtibatını kesmişler ve anudane mukavemet göstermişlerdir. Brody ve Lwow mıntakalarında cepheyi yarmak maksadile düşman tarafından yapüan teşebbüs mukabil taarruza geçen Kızılordu kıtaatının mukavemetıle karşılaşmıştır. Hava kuvvetlerimiz kara kuvvetlerimize müessir muzaheıette bulunmuştur. Düşman motörlü kıt'alarile cereyan eden muharebelerde düşmana ağır zayiat verdirilmiştir. Kıtaatımız seri bir mukabil hücumla Zenysl civarında Pazenmysli istirdad etmişlerdir. Cemauti mıntakasında Prutu geçmeğe teşebbüs eden düşmanın şiddetli hücumları püskürtülmüştür. Besarabya cephesinde Kızılordu kuvvetleri Prutun şark sahilindeki mevzilerini sıkı bir surette tutmakta ve nehri geçmek için düşman tarafından yapılan bir çok teşebbüsleri muvaffakiyetle püskürtmektedirler. Skuleki mıntakasında düşman ilerilemek teşebbüsünde bulunmussa da büyük bir muvaffakiyetsizliğe uğramış ve Prut'u geçmeğe muvaffak olan Alman ve Rumenler esir edilmişlerdir. Hava kuvvetlerimiz Finlandiyadaki Alman tayyare meydanlarına tahribkâr darbeler indirmişler ve Memel'le Li baun'un şimalinde ve Köstencede petrol yüklü gemileri bombardıman etmişlerdir. Çarşamba günü hava muharebelerinde ve tayyare dafi bataryaları tarafından 76 düşman tayyaresi düşürülmüştür. Tayyarelerimizden 17 si üslerine dön memişlerdir. Sovyet Finlandiya hududunda esir edilen bir Alman pilotu demiştir ki: « Sovyetler Birliğile dövüşmek İstemiyoruz. Mecbur edildiğimiz için harbediyoruz. Harbden yorulduk. Niçin harbettiğimizi bilmiyoruz.» Cephenin bir yerinde Almanlar sarhoş olarak bir ileri hareketi yapmışlar ve ağır zayiat vermişlerdir. Alman Alman harb esirleri muharebeye sevkedilmeden ev\rel kendilerine votka verildiğini söylemişlerdir. Cereyan eden bir hava muharebesinde donanmaya mensub tayyarelerimiz 10 düşman tayyaresi düşürmüşlerdir. Stokholm 26 (a.a.) Söylendiğine göre, Stokholmun dış adalarından dün top sesleri işitilmiştir. Garb sahili açıklannda da top sesleri işitilmiştir. Yazan: Jf. Bilgiç çizgilerine göre, teknenin bulunduğu derinüğe tekabül ediyordu. Suyun dibinde sabit kalmak için, Nautilus, de mişti. Hemen hemen bir parasızdı, fakat zekâsına son derece güveniyordu. Hem bu zekâyı faydalı bir şeküde kullanmak, hem para kazanmak endişesile, yeni icad ettiği bir aletten istifade etmeği düşündü. Fransa, o tarihte, İngiltere ile harb halindeydi. Fulton, bu fırsatx kullanmağı düşünmüş, denizcilik sahasında bir ihtilâl yaratarak, İngilterenin deniz hakimiyetini mahvedecek kabiliyette olan icadını Fransaya satmak istemişti. Tarihin ehemmiyetli sahifelerinden birini teşkil eden bu hâdise, tesadüfün karşı karşıya getirdiği iki deha arasında devam eden ve bir anlaşmaya varmadan biten bir mücadelenin hikâyesidir. Fulton, bir denizaltı gemisi icad etmişti. Hemşerilerinden birinin paraca yaptığı yardım sayesinde bir şirket kurdu, ve ismi Nautilus olan bu şirket namına, 1797 senesinde, direktuar hükumetine, ilk defa müracaat etti. General Bonapartın iyi bir mühendis olduğunu işitmiş, yaptığı müracaatte, ihtiraı hakkında etraflı malumat vermek üzere onunla görüşmek istediğini de ilâve etmişti. Fulton'un teklifi şu idi: Nautilus adıru verdiği denizaltı gemisini kendi hesabına inşa edecek, bu gemi vasıtasile tahrib edeceği İngiliz harb sefineleri için, hükumetten bir ücret alacaktı. 40 tan fazla topla müsellâh her gemi için, top başına 40,000 frank, daha küçük sefineler için, beher top başına, ancak 20,000 frank ücret istiyordu. Zaptedeceği gemiler ise, Nautilus kumpanyasınm mah olacaktı. Fulton'un müracaati, direktuar hükumeti tarafından iyi karşılanmadı. Bunun muhtelif sebebleri vardı. En başta, denizin dibine dalarak düşman gemilerlni, habersizce berhava edecek bir tahrib aletinin, dürüst harb kaidelerine aykırı olacağı endişesi hâkimdi. Sonra, Nautilus denizaltı gemisi, İngiliz gemilerinden esir aldığı takdirde, bunlara karşı yapılacak muamelenin, hükumetçe kontrol edilmesi müşküldü. Bu sebeblerle, Fulton'un müracaatine red cevabı verildi. Amerikah mühendis, bu eevâbdsn yılmadı, müracaatini tekrar etti; kapıdan kovarlar.=a bacadan girmeğe uğraşarak her nezaretin eşiğir» aîindırdr; tam üç sene didindi, fakat rıihayet, bizzat Napoleon'un deniz işlerinden anlamaması yüzünden, bu işten vazgeçmeğe mecbur oldu. Fulton'un bu üç sene zarfındaki teşebbüslerinin geçirdiği muhtelif safhalar meyanında, icad ettiği denizaltı gemisile. bir takım tecrübeler de yapılmıştı. İlk tecrübe, 30 temmuz 1880 de. Rouen civarında yapıldı. Nautilus, 25 kadem derinlikte suya gömülmüş, üç saat müddetle deniz dibinde yer değiştirerek dolaşmıştı. Gemiye bir miktar su doldurularak ağırhk veriliyor, bu suretle denizin dibine iniliyor; sonra, bir tulumba vasıtasile su boşaltılıyor, te'Tar su üstüne çıkılıyordu. Fulton. gemi denizin dibindeyken, ne derinlikte bulunduğunu bir nevi barometre vasıtasile ölçüyordu. Bu barometrpnin içindeki su sütunu, derece diğer bir rivayete göre memleketinde | JJIJJ. a t j p duruyordu. Hatta, düşman geuğradığı istiskalden dolayı Parise gel m i s m m vaziyetini tetkik etmek üzere, kalın camlı lumbuzlarla mücehhez, bir de kule vardı. Nautilus, suyun yüzüne çıkıyor, suvarisi, o lumbuzlardan bakıp düşman gemisini tarassud edebiliyordu. Nautilus'un mürettebatı, suvari dahil, üç kişiden ibaretti. Bunlar, su altında bulunduklan müddetçe, gemide iki tane mum yakıyorlar, boyu altı buçuk, eni iki metreden ibaret olan teknenin içini, bu suretle aydınlatıyorlardı. Düşman gemisini torpillemek için Nautilus'un yaptığı manevra çok şayanı dikkatti. Denizaltı, tahrib edeceği düşman harb gemisinin kaburgasına kadar sokulup oraya, kulesinin tepesindeki sfvri demiri batırıyordu. Bu demirin içinden geçen bir kablonun ucunda, bir torpil bağlı bulunuyor ve bu torpil, Nautilus'tan yüz metre uzakta duruyordu. Fulton'un «Nautilus'un boynuzu» adını verdiği bu sivri demir, düşman gemisinin kaburgasına iyiden iyiye saplanınca, Nautilus uzaklaşıyor, nihaytt kaburgaya temas ediyor ve bu temas neticesinde tazyik edilerek yerinden oynıyan bir tetik, torpilin barıtmı ateşliyerek, müthiş bir infilâkla, gemiyi tahrib ediyordu. Bu, bir muhteriin hulyasmdan îbaret değil, modeli mükemmel surette hazırlanmış, hatta tecrübelerde muvaffakiyet göstermiş, noksansız bir eserdi. Lâkin, tecrübede hazır bulunan komisyon azası, Nautilus'un muhtelif noktalarını tenkid etmekten hali kalmadılar. Bu meyanda, yelken de tenkide uğradı. Evet, Nautilus'un velkeni de vardı. Gemi mürettebatının el ile çevirerek tahrik ettikleri uskur, denizaltı gemisinin, denizin dibinde bulunduğu zaman yol almasına mahsustu. Su üstündeyken, gemi, ancak bu yelken vasıtasile yüzebiliyordu. Bu yelken, muhtelif parçalardan mürekkebdi ve Nautilus denize dalınca, bu yelken, geminin üstünde mevcud, uzunluğuna yapılmıj bir yuvaya giriyordu. İlk dalma tecrübelerini, gene Fulton'un mütemadî ısrarları neticesinde, torpüleme .tecrübeleri takib etti. bütün bu tecrübelerin muvaffakiyetle bjtmesine ,r,ağmen, Fulton':un projeşi ne Fransa hükumeti nezdinde, ne de Bonanart tarafından, iltifat görmedi. Üç senelik gayretinin tamamen boşa gittiğini gören Fulton, 1804 senesinde, Francis ismini takınarak İngiltereye gcçmiş, orada, zenberekli bir torpille tecrübe yapmıştı. İngiltere hükumeti, bu icadm büyük ehemmiyetini kavramakta gecikmedi. Ancak, deniz hakimiyeti bakımından son derece tehlikeli bir harb sisteminin müjdecisi olan bu tecrübelere derhal nihayet verdirdi. Fulton'un icad ettiği Nautilus, böylece, doğmadan ölmüş ve Amerikah mühendis, ondan sonra, bütün faaliyetini, buharlı gemiler inşası için sarfetmiştir. Denis Papen'in yarattığı buhar makinesini. pratik sahada ilk tatbik edenlerden biri o oldu. Zannedildiğine göre Amerika tarafından demokrasilere yapüan yardımın gittikçe artması, Amerikanın harbe girmek ihtimali ve Almanyanm İngiltereyi istilâ etmek teşebbüsüne kalkış( Başmakaleden devam mak için henüz hazır bulunmadığının den biri Almanyadır. Üçüncii Beich'ın tasdik edilmesi ordu şeflerinin noktai sanayi ihracatı, bizim bir çok ihtiyac nazarını tercih ettirmiştir. larımızı karşılar. Kalite itibanle yüksek Bu tercihe diğer bir sebeb de işgal olan bu maddeler, ayni zamanda ucuz altında bulunan memleket halkında gün ve halkımınn ödeme kabiliyetine uygungeçtikçe hoşnudsuzluğun artmasKİır. durlar. Ayrıca, iki devlet arasındaki ekoAmiral Darlan'm takib ettiği siyaset nomik münasebetlerin inkişaü nispetinFransadaki feci vaziyeti düzeltememiştir. de Alman mamul maddelerinin zaınanla Komünist propagandası Fransada art daha da ucuzlaması kolayca mümkünmaktadır. Islahı için sarfedilen gayret dür. lere rağmen Avrupada mahsul ithiyacSiyasî bakımdan Türkiye, dışarıda dan 10 milyon ton noksan olacaktır. Ot zü olmıyan, ağırbaşh, açık ve düıüst have samanla her nevi yağ stokları günreketli fakat milli meselelerde son deden güne azalmaktadır. rece hassas ve büyük işler başarmağa muktedir bir devlettir. Topraklarunızı Pravda'nın şiddetli bir makalesi alet olarak kullanmak suretile buralan Moskova 26 (a.a.) Pravda gazetesi veya civarımızı anarşi içine sokraak •Barbar faşistlere yüdırım sür'attle muve Türk menfaatlerini çiğnemek istiyen kabele etmeliyiz» başlığı altında neşret yabancı devletler bu işe cesaret edetiği bir başmakalede şunları yazmak mezler. Edecek olurlarsa da biz bırak tadır: mayız. Çünkü bu gibi hareketlere her «Faşist Almanya, imzalamıs olduğu zaman mâni olmağa azmetmiş bulunuyoademi tecavüz paktını, hiç sıkılmadan ruz. ihlâl ederek bize taarruz etti. Gangster Almanya ise Avrupanın en kuvvetli usullerinl itiyad edinmiş olan faşist eşbir kaç devletinden biridir. Harbin icab kiyası harb ilân etmeden topraklamızı ertirdiği yimHilri zaruri vaziyetler berisülâ ettiler. Biz bu harbi istemedik, taraf, bu devlet kıt anın esaslı bir muonlar cebren kabul ettirdiler. Şimdi, favazene unsurudur. Bir an için Almanşist sürüsünün hürriyetlnüze, tamamiyayı yok farzediniz, Yakınşarka ve Balyetimize, istiklâlimize ve vatanımıza ukanlara hangi muzır kuvvetlerin göz dizattığı kanlı pençesinl ezmek mevzuukeccğini kolayca tahmin edersiniz. bahstir. Kudretli Sovyet devletinin büBütün bu şartlar iki yüz senedenberi tün kuvvetlerile mütecavize bir yıldırım darbesi indirmenüz lâzımdır. Mağrur mevcuddur. Ve bundan dolayıdır ki iki Hitler ve avenesi, 200 milyon nüfusa ma yüz senedenberi Türkiye ve Almanya lik Sovyet milleunin nekadar sıkı bir birbirlerile tabiî birer dost olarak gesurette birleşmiş bulunduğunu ve alçak çindiler. Asırlardır devam eden bu tadüşmana karşı milletin kalbinde ne a mamlayıcı şartlar ve geçen harbdeld teşli bir kin kaynadığuu göreceklerdir. silâh arkadaşlığı tabiatile iki milletin Pasifik Okyanusundan Karpatlara ka kalbinde samimî dostluk hislerinin yerdar uzanan büyük memleketimizin bü kşmesine sebeb oldıı. Bn hisleri, Türkiye tün işçilerinin, ne sağlam bir bileğe ma Büyük Millet MecBsinin son celsesinde ik oldugunu onlara göstereceğiz. Şimdi söz alan General Cemal Mersinli ne gü' müttefikan şu karan almış bulunuyo zel ifade ediyor: « Insanın ruhunda kuvvetle yaşıyan ruz: Hain düşmanı tepelemek, müstevli Alman sürülerini mukaddes vatanmuzm arkadaşhk hatıraları biri mekteb sırahududlarından kovmak ve imha etmek. larında, diğeri harbde olan arkadaşlıkVatanımızı ve hürriyetimizi müdafaa tır. Bu hatıra, gün geçtikçe saf olur, çin bir tek adam gibi ayaklanmış bu samimî olur. İşte Türkler ve Almanlar unmaktayız. Bu, vatanın selâmeti için geçen devirlerde mekteb, ve geçen harbyapüan bir mücadeledir. Bu mücadelede de de harb arkadaşlığile birbirlerine bütün vatandaşlann düşünce ve arzu bağlanmışlardır.» ları yalnız bir gayeye müteveccihtir: Bu dosthık ve bu arkadashk hakikaten İhtiyatsız düşmanı ezmek ve imha zamanla saf ve samimî bir mahiyet almıştır. Son iki senenin buhranlı günleri etmek.» içinde Türk ve Alman dostluğuna balta Sovyet milleti hunhar faşizme karşı vurmak istiyen baa propaganda unsurkat'î ve nihaî zaferi kazanacağından e lan munr faaliyetlerinde muvaffak olamindir. Rüzgâr eken Hitlerin avenesi mamışlardır. Hükumetimiz, Almanya ile fırtına biçecektir. Birinci derecede as normal münasebetlerin bozulmaması kerî tekniği ile kendisini büyük Rus için daima dikkatle çalışmıs, hakikî mületine bağlayan kan rabıtasından ve Türk matbuatı ve hakikî münevverler askerlerinin cesareti Ue şanh harb an'aTürk Alman dostluğunu rencide edenesinden kuvvet alan Kızılordu faşist bilecek neşriyattan daima sakınmış ve şakilerini ezecektir. Memleketimiz harbTürk halkı Almanlara karşı kalbinde cu Cermenlerle çarpışmak fırsatını bunbeslediği iyi duygulan daima muhafaza dan ev\el de elde etmişti. Daha devlet halinde toplanmağa başladığımız gün etmiştir. Türk Alman Amerikadan gelen harb dostluğu malzemesi Vapurlar, Süveyşe külliyetli miktarda mal taşıyorlar Suriyede 4 Fransız kumandanı azledildi Şamm şimalinde çetin muharebeler oluyor Kahire 26 (a.a.) İngüiz resmî tebliği: Suriyede Şamın garbında İngüiz kıtaları fazlalaşan bir mukavemet karşı smda mühim kazanclar elde etmişlerdir. Merciayun bölgesinde zaptedilen mevNevyork 26 (a.a.) World Teleg' ram'ın Vaşingtondaki muhabirinin bü ziler takviye edilmektedir. Sahü bölgedirdiğine göre kiralama ve ödünç ver sinde topçumuz Damur müdafaasını me kanunu mucibince Amerikadan sev bombardıman ederek İngiliz bahriyesile kedilmiş olan külliyetli harb malzemesi işbirliği halinde harekete geçmiştir. Süveyşe gelmektedir. Suriyede azledilen Fransız İngiltereye yapüan ihracat Londra 26 (a.a.) Şark cephesinde cereyan eden ınuharebeyi göçlerile gören kimselerin çarşamba günü Alman radyolarında anlattıklarına göre Almanlar ilerliyebilmek için çok çetin muharebeler yapmak mecburiyetinde kalmışlardır. Ayni müşahidler Ruslarm muannidane mukavemet ettiklerini ve Rus sevkulceyş usullerinin Almanların tahmin ettiğinden üstün oldugunu teslim etmektedirler. Ayni hareket hattının Alman dostlan arasında, Amerika Birleşik devletle Sovyetlere hücum, Erkânıharbiye lerde Alman şövalyeleri Rusyanın şimali şarkisini zaptetmek teşebbüsüne mız tarafından bize karşı tatbik edildiği rinde direkt plâsmanlar ile kıymetler nin ısrarile olmuş kalkışmışlar, fakat Aleksandr NevUkİ ni biHyoruz. Ahnanyada bulunan Türk ve muhtelif bonoların bulunduğunu tarafından büyük bir hezimete uğratıl tebaası vatandaşlarımız orada harb vamışlardı. Alman askerlerinin cesedleri ziyetinden doğabilecek tabiî müşkülâta 'eypus gölünün buzları üzerinde don rağmen her zaman hususî ve dikkatli bir muamele görmüşlerdir. Fransa mağmuş kalmıştı. lubiyetinden sonra memlekete dönen MUletimiz, başı üzerinde zuhur eden Türk talebeleri, gerek işgal altındaki bir çok fırtınaların hatırasını unutmaFransada, gerek bizzat Alman toprakmıştır. Zamanında dünyanın en kudretli ordusu olan 600 bin kişilik Napo larında gördükleri nazik muameleyi leon ordusunun Rusyaya nasıl saldır mcmlekeamizde anlata anlata bitiremidığını ve bu ordudan arta kalan bir kaç yorlar. söylemiştir. Vaşington 26 (a.a.) Nisan ayında Londra 26 (a.a.) Müstakil Fransız Amerikadan İngiltereye 128,000,000 do aiansının İstanbul muhabirinin bildirlar kıymetinde ihracat yapılmıştır. Son diğine göre Vişi hükumeti Suriyedekj yirmi sene içinde İngiltereye bu kadar kumandan!arından dört generali değişmal sevkedümediği gibi bu miktar ge tirmiştir. Muhabir Suriyeden hicretin çen sene nisanında yapılan ihracatın devam ettiğini ve 150 kadar Alnıanli iki buçuk mislidir. Gene nisan ayı içinde İtalyanm Istanbula geldiğini ilâve et • Amerikadan İngiltereye 246,000,000 do mektedir. lar kıymetinde ihracat yapümışür. Bu Alman tayyareleri Emeviye miktar bütün Avrupa ihracatjinın yüzde camilni bombalamışlar 61 ini teşkil etmektedir. Ankara 26 (Radyo gazetesi) Londra Donanma için yapılacak radyosunun büdirdiğine göre, Alman tayyareleri Şamda Emeviye camiini tayyareler Vaşington 26 (a.a.) Donanmaya ay bombalamışlardlr. Camiin yakınında burıca 2236 tayyare İmal ve 19 yardınıcı lunan Salâhaddini Eyyubî türbesine da gemi inşası ve donanmanın kara hiz isabetler vaki olduğu haber veriliyor. metlerini kolaylaştırmak için sarfedileFransız tebliği cek 894,000,000 dolarlık tahsisata aid Vişi 26 (a.a.) Suriyedeki askerl kanun projesi çarşamba günü meb'usan harekât hakkında resmî tebliğ: meclisi tarafından kabul edilerek âyan ingiliz kıt'aları Tüdmür önünde çok meclisine sevkedilmiştir. Bu tahsisat ile kuvvetli ve şiddetli bir mukavermtla yedi nakliye gemisi de inşa edilecektir. karşüaşmaktadu". Düşman şimdi başMuazzam bir tayyare fabrikası ka mıntakalarda mukavemeti kırmıya Vaşington 26 (a.a.) Ford müessesi çalışıyor. gibi ayda 2000 bombardıman tayyaresi İngUizler Cebeli Dürüzün merkezi omal edecek kudrette bir tayyare faban Süveyda istikametinde pek büyuh rikası tesis edilmiştir. Bu fabrikanın tam faaliyette bulunduğu zaman 60,000 kuvvetler kullanmaktadır ve bu sabah sçi kullanacağı ve Amerikanın en bü Kasana ve Şam önündeki Fransız mevyük tayyare fabrikası olacağı tahmin zilerine piyade ve süvari kıt'alaıile taarruz etmiştir. Bu mıntakada muhareedilmektedir. beler devam etmektedir. İngiltereye istikraz verilecek mi? İngilizler, Lübnanın cenub dağlarınVaşington 26 (a.a.) İstikrazlar fe da geri hatlannı açmak için Merciayuderal idaresi reisi M. Jesse Jones, İn nun şarkında Hermon yamaclarında giliz hükumetine bir İstikraz verilmesi Cessine yakınında taarruza teşebbüs etmeselesinin tetkik edilmekte oldugunu mişlerdir. Bu taarruzlar tardedilmiştir. bildirmiştir. Cessine etrafındaki muharebeler çok M. Jesse Jones, ilâveten demiştir ki: iddetli olmuş ve her iki taraf ağır za< Bu istikrazın gayesi, İngilizlere, ata uğramıştır. Amerikadaki plâsmanlarmı ve kıymetSahilde İngiliz filosu Fransız mevziİRrini mecburî satışa çıkarmağa mecbur erini bombardıman etmiş ve bombarolmadan harb mübayaalarını ödeyebildımandan sonra düşman yeni bir üermeleri için dolar temin etmektir.» eyişe tevessül eylemiştir. M. Jesse Jones, istikrazın miktannı Fransız hava kuvvetleri bütün mıntatasrih etmemiştir. Fakat bazı mahfilleralarda tank kollarına karsı taarruz de sanüdığına göre, bahis mevzuu olan arına devam etmiştir. milyonlarca dolardır. Maamafih, malî Dün gece ve bu sabah Beyrut ve imar korporasyonu memurlar'ı, mutedil bir rakamla başlanacağını ima etmekte Hums İngiliz tayyareleri tarafmdan jombardjman edilmiştir. Ancak az maddirler. î hasar olmuştur. M. Jones, bu istikrazın fer'î garantisi kumandanlan Rusyaya yardım Askerî ve malî İngiliz hey'etleri Moskovaya hareket ettiler Londra 26 (a.a.) Röyter diplomatik muhabirinin öğrendiğine göre, Çörçil'in Avam Kamarasmdaki nutkunda bahis mevzuu ettiği Moskovaya gidecek İngiliz heyeti, donanma ve hava kuvvetleri müıressiilerinden ve ekonomik teknisyenlerden mürekkeb olacaktır. İngiliz heyeti pek yakında Moskovaya hareket edecektir. ingilterenin Moskova büyük elçisi Stafford Cripps, halen Londrada gö rü^melerini nihayete erdirmek üzeredij ve muhtemel olarak bir kaç güne kadsr vazifesi başına dönecektir. Zenciler, harb istihsalâtında kullanılacak bin bitab ve püjmerde askerin bacakAlman radyoları Rusların muhtelif larındaki son takatini de sarfederek Rus noktalarda, inkâr edilemiyecek kadar hududlarından öteye nasıl kaç'ıklarını müessir bir şekilde hücumlar yaptık bu millet pek iyi biür. Napoleon ordusu larmı da itiraf etmektedirler. epelenmiş ve imha edilmişti. Karadenizdeki Sovyet filosu zayıf Londra 26 (a.a.) Söylendiğine göre Karadenizdeki Sovyet filosu diğer denizlerdeki Sovyet deniz kuvvetlerine nazaran daha zayıftır. Almanlar ise Karadenizde 7 torpito muhribi, 3 torpito, 3 denizaltı ve nehirlerde işlemeğe mahsus müteaddid gambotlardan mürekkeb Rumen filosundan istifade edeceklerdir. Almanların Rumen limanlarına bir miktar daha denizaltı getirerek Karadenizde bahrî üstünlük temin etmeleri mümkündür. Fakat bu üstünlük ablokanın tesirini azaltmıyacaktır. Çünkü artık Sovyet limanlarında Köstenceye petrol ve buğday nakledilmiyecektir. Sovyetler Birliğinin de mevcud kanallardan istifade ederek Baltık filosundan küçük denizaltılan Karadenize geçirmeleri muhtemeldir. Her halde İngiliz Sovyet deniz işbirliği Çanakkale boğazının vaziyetine bağlıdır. Türkiyenm boğazlan kapatıp kapatmıyacağı malum değildir. Mütehassıslann fikrine göre İngUizlerin Sovyetler Birliğine yapacağı en müessir yardım hava hücumlarını garb cephesi üzerine teksif etmektir. Mütehassıslar Moskovaya gidecek İngiliz askeri heyetinin harbin denize aid kısmmı ihmal etmiyeceğini ümid ediyorlar. Mukaddes yurdu, hürriyeti ve vatanın şan ve şerefi uğrunda dövüşmek için sarsılmaz bir enerjiye ve cesarete sahib ılan büyük milletimize saldıranların a;ıbeti de bu olacaktır. 1918 de Ukraynayı ele geçirmeğe teşebbüs eden gene bu Almanlar değil miydi? O zamanki emperyalist harb bizi ıpratmıştı. İyi silâhlanmamış oldugumuz gibi teçhizatımız da kötü idi. Buna rağmen hürriyeti için dövüşen Sovyet milleti müstevlilere karşı yaptığı muharebelerde yüksek bir cesaret ve ;ahramanlık göstermişti. O zamandanberi kuvvetimiz, kıyas kabul etmiyecek kadar artmıştır. Kızılordu ve Kızüdonanma mükemmel sUâhlar ve ıflalzeme ile teçhiz edilmiş bulunmaktadır. Bu ordu herhangi bir düşmana yüdırım darbesi indirmeğe mukedirdir. Bu harbde de ancak yeni hezimetlerle temayüz eden İtalyan dostlan ile müşterek tedbirler almak imkânını kaybetmiş olan Alman faşistleri, Kızüordu ile büyük Sovyet milletinin birliğinden doğan kuvveti kendi sırtlaında hissedeceklerdir. Ne Finlandiyanın beyaz muhafızları, ne de Rumanya boyarları Almanlara hiç bir yardımda bulunamıyacaklardır. Nevyork 26 (a.a.) Ruzvelt bir kararname neşrederek demokrasi pren sipleıinin Amerikada yaşıyan bütün ırklara tatbikını temin maksadile zencilerin harb sanayiinde kullamlmamasını âmir mevzuatı kaldırmıştır. Bu miinasebetle beyanatta bulunan İki millet arasında ötedenberi yaşadı Ruzvelt, zencüerin harb sanayiinde kulğuu bildiğimiz ve bir çok tecrübeleri lanümamasına devam etmenin millî muvaffakiyetle atlattığını gördüğümüz vahdeti ihlâl edebileceğini söylemiştir. Türk Alman dostluğu, son Ankara muahedesile tarih huzurunda yeni bir vesika kazanmış oluyor. Bu vesikamn TUrk ve Alman milletlerine ancak iyilik getireceğine inanıyoruz. Afrikada NADİR NADİ H. BİLGİÇ Akropolda bir merasim Roma 26 (a.a.) Atinadan bildirildiğine göre, Alman kumandanl,ığı dün Akropolda merasımle salâhiyetlerini İtalyan kumandanlığma devretmiştir. Merasimde, 13 üncü kolordu kumandanı General Bohme, Atina mevki kumandanı General Schorner ve Atina mevki kumandanlığma tayin edilen General Berardi, İtalyan ve Aîman maslahat güzarları ve bir çok zevat hazır bulunmuşlardır. Ingilizler Tobrukta mevzilerini ıslah ettiler Heyetlerin takib edeceği yol Londra 26 (a.a.) Rusyaya gidecek olan İngüiz askerî heyeti bugün tayyare ile hareket etmiştir. Heyet Lizbon ve Ortaşark yolile gitmektedir. Finlandiya da dün harbe Atlantikten bir Albaşladı man üssiine dönmeğe Admiral Scheer Alman zırhlısı muvaffak oldu Berlin 26 (a.a.) Alman tebliği: Donanma cüzütamlarının Sovyetler Birliğine karşı mücadeleye iştirak et mekte olmasma rağmen ingiltereye karşı muvaffakiyetler devam etmektedir Denizaltılar şimalî Atlantikte İngiliz adalarmın deniz yolları üzennde oldukça mühim miktarda destroyer İle kuvvetli surette himaye edilen gemi kafilelerine hücum etmişlerdir. Münferid vapurlara da başka hücumlar yapılmıştır. Ceman 48,000 tonilâto hacminde 8 düşman ticaret gemisi batırılmıştır. Deniz albayı Krancke kumandasındaki Admiral Scheer ağır kruvazörü şimalî ve cenubî Atlantikte muvaftakiyetli uzun bir seferden sonra bir Alman üssüne dönmüştür. Bu sefer esnasında, evvelce de bildirilmiş olduğu gıbi bu kruvazör ceman ^T.52.000 ton hacminde düşman gemisi batırmıştır. Bunlarm arasında 86.000 tonilâto hacminde b'.r gemi kafilesinin heyeti mecmuası da dahil dir. Düşman deniz ticaretini işkâl için uzak denizlerde faaliyette bulunmakta olan Penguin muavin kruvazörü Hind denizinde, silâhlan kendisininkinden çok yüksek İngiliz Comwall ağır kruvazörile yaptığı bir muharebede batmıştırJCuman dan albay Krugel ve mürettebatın ekserisi kahramanca bir mücadeleden sonra ölmüştür. Mürettebatın bir kısmı esir düşmüştür. Cornwall kruvazörü hasara uğramıştır. Penguin muavin kruvazörü aylarca süren bir sefer esnasında Hind denizinde ceman 140.000 tonilâtoluk düşman ticaret gemisi batırmıştır. Bundan başka kıymetli hamule yüklü bir çok şilepi musadere etmiş ve bunlar Alman üslerine varmıştır. Bu şanlı ve muvaffakiyetli sefer düşmana 200.000 tonilâto hacminde ticaret gemisine mal olmustur. ( Bas tarafı 1 inci sahifede ) zini bombardıman etmiştir. Hasar olmamıştır. Bundan başka 20 Sovyet bombardıman tayyaresi saat 10,50 de Kotka şehrine hücum etmişlerdir. Yapüan bombardıman neticesinde yangınlar çıkmıştır. Öğleden sonra ayni şehir 12 Sovyet bombardıman tayyaresi tarafından tekrar bombalanmıştır. Akşam saat 8 de Poorvo civarına da bir kaç bomba atılmıştır. Sorsby ve Lovisa şehirleri de bombardıman edilmiştir. Atılan bombalardan biri bir hastane üzerine düşmüştür. Bir yangm çıkmışsa da derhal söndürülmüştür. Sovyetler tarafmdan kiralanmış olan mıntakada bulunan Hanko etrafmda Sovyet hava faaliyeti çok hararetli olmuş ve 20 Sovyet tahrib tayyaresi civar adalan bombardıman etmiştir. Sovyet topçusu da . Finlandiya topraklarına karşı ateş açmıştır. Saat 8 e kadar Finlandiya üzerinde uçan Sovyet tayyarelerinden 21 i Finlandiya hava kuvvetleri tarafından düşürülmüştür. Bunlardan başka dafi bataryaları da 2 Sovyet tayyaresi düşürmüşlerdir. Londra 26 (a.a.) İngiüz Ortaşark umumî karargâhmın tebliği: Libyada: Tobrukta kıt'alarımız dün haricî müdafaa hatlarmda düşman elinde bulunan kısımda geniş bir cephe üzerinde yeniden mühim bir ilerleme yapmış ve bu suretle bu bölgede kendi vaziyetimizi çok mühim surette takviye eylemiştir. Habeşistanda: Jimma mıntakasında Merasimden sonra İtalyan kıt'aları temizleme hareketi sona ermek üzeretarafından bir geçid resmi yapılmış ve dir. Soddunun cenubunda İtalyan kuvİtalyan bayrağı Akropol'ün üzerine çe vetlerin Afrikalı kıt'aların kütle hakilmiştir. linde firarlarile dağılması devam etmektedir. Sir Cripps'e ünvan verildi Londra 26 (a.a.) Resmen bildirildiğine göre, İngilterenin Moskova büyük elçisi Sir Stafford Cripps'e, müşavirihas ünvanı verilmiştir. Finlandiyaya (Baştarah 1 inci sahifede) Büyük bir Alman vapuru batırıldı Biz, tehlikeye cesaretle göğüs gerdik. Sovyet ordusu şiddetle mukavemet Tecavüz eden düşmanın kuvvetli olduediyor unu biliyoruz. Kolayca zafere ka\ujacağımızı ümid etmiyoruz. Yurdumuza saldıran yabancı sürülere ve faşizme karşı elde edeceğimiz zaferin güçlükie kazanılacağını ve bir çok fedakârlıkiara mal olacağını biliyoruz. Fakat her şej'e rağmen muzaffer olacağımızı da biliyoruz. Bu zaferi temin edecek olan şey büyük Lenin Stalin partisile çok sevdiğİmiz aziz şefimiz Stalin'in şahsı etrafında toplanmış olan Rus milletinin gösterdiği birliktir. Kızüordu askerleri, dudaklarmda Stalinin ismi, cesaretle muiarebe meydanlarına atılarak zaferi kazanacaklardır. Bu zaferin zamanı, tarihindeki bir çok imtihanları şerefle atlatmış olan büyük Sovyet milletinin kahramanhğıdır. Adaletle hakikatin ve şerefin bizim tarafımızda olması da İtimadımızı artırmaktadır. Bütün beşeriyetin teveccühü ve sevgisi de bizimle beraberdir. Londra 26 (a.a.) Reuter ajansının Avrupada bir mahalde bulunan muhabiri bildiriyor: İyi malumat alan Avrupa mahfillerinde bildirildiğine göre derhal Sovyetler Birliğine hücum etmek bahsinde General Keitel'in noktai nazan Ribbentrop'unkine tercih edilmiştir. Söylendiğine göre Ribbentrop ve Alman Hariciye Nezaratinin bazı erkânı SovSovyet tayyarelerî Macaristana yetler Birliğile muslihane bir hal suhücum ettiler reti bulmak tarafını iltizam etmişlerdir. Budapeşte 26 (a.a.) Salâhiyettar Bu zevatın zannettiğine göre, kaynaklardan bildirildiğine göre Sovyet 1 Sovyetler Birliği harbin önüne hava kuvvetleri Macar topraklarına geçmek için geniş tavizatta bulunmağa taarruzda bulunmuşlardır. Sovyet tay rıza gösterecektir, yareleri Kaho ve Kasa mevkilerini bom2 Diğer işgal altına alınan memlebardıman etmişlerdir. Oldukça mühim ketlerde olduğu gibi Sovyet topraklarıtahribat vardır. nm işgalile Sovyet harb istihsalâtı azalacaktır, 3 10 milyon Almanm seferber eAmerikadan İngiltereye gi. dilmiş olması Alrrin iktısadiyatı üzerindecek ilk gönüllü de çok müessir olmaktadır. Bunlara mukabil General Keitel şu Nevyork 26 (a.a.) Nevyorkta Schenectady'de 20 yaşında bulunan Robert iddiaları ileri sürmüştür: 1 Sovyetler Birliği ordusunu terLyle, İngilterede gizli radyolann yer lerini tayin etmek ve sair harb fenni his etmeğe hiç bir zaman muvafakat etteçhizat işlerlnde çalışmak için iKm miyecektir. Bu ordu ise Almanya için ve fen adamlanntfan mürekkeb yeni daimî bir tehdiddir. Zaman bırakılırsa teşkilâta ilk Amerikan gönüllüsü ola Stalin ordusunu tamamile ve yeniden rak kabul edilmiştir. tensik etmek için vakit kazanacaktır. Nevyork 26 (a.a.) Amerikan bahriye kaynaklarından öğrenildiğine göre, 9 bin tonilâtoluk Elbe Alman vapuru, muhtemel olarak bir İngiliz deniz tayyaresi tarafından batırılmıştır. Elbe, bu esnada, Yeşilburun adalannın takriben 900 mil şimali garbisinde bulunmakta idi. Elbe, şubatta Japonyada Kobe'den hareket etmişti. Sanüdığına göre. bu Alman vapuru, korsanlık etmekte idi. Bulgar Kralı, Başvekili kabul etti Sofya 26 (a.a.) Kral Boris, dün Başvekil Filof'u kabul etmiştir. Başvekü vaziyet hakkında KraJa izahat vermiştir. maktadır. İlk muharebeler Kızılordunun kuvvetini ve kahramanlığını şimdiden ispat etmiştir. Kızılordu düşmanın hücumiarını muvaffakiyetle tardetmektedir. 22 haziran günü 76, 23 haziran günü de 51 Alman tayyaresi düşürülmüştür. Topçumuz yalnız Şole mıntakasında 300 e yakın Alman tankı tahrib etmiştir. 22 ve 23 haziran günleri takriben 5000 Alman subay ve askeri esir edilmiştir. Faşistler şimdiye kadar Kızılordu gibi Toplar hududlarımızda patlayor. Kı bir hasımla karşılaşmamışlardır. zıiordu hâyâsız ve hain düşmana karşı Iran bitarafhğını ilân etti vatanın her karış toprağını, bağrında Barselonda nümayişler Moskova 26 (a.a.) İranm Moskova müteaddid milletleri birleştiren yurduBarselon 26 (a.a.) Stefani ajanmuzun istiklâl ve şerefini, çocuklarımız büyük elçisi, Sovyetler Birliği Hariciye la analyrımızm, karılarımızın ve kar Komiserine 26 haziranda şlfahî bir nota sından: Bugün Üniversite önünde Sovyetler deşlerimizin hayatım, şehirlerimizi, köy ile, İranın Alman Sovyet muharebesi lerimizi, fabrikaiarımızı ve tarlalarımızı muvacehesinde kat'î bir bitaraflık mu Birliği aleyhinde nümayişler yatJllmıştır. müdafaa ederek kahramanca çarpış hafaza edeceğini büdirmişür. den müsaade istenmektedir. İsveç hükumeti hakimiyetini koruyacak bütün Şiddetli sıcaklara rağmen tedbirleri almak suretüe ve parlamenBerlin 26 (a.a.) D. N. B.: Tobruk tonun tasvibi üe bu talebe muvafakat etrafındaki çemberi gittikçe daraltmakta etmiştir.» olan Alman İtalyan kıt'aları, halen Rusyadaki Alman ve Macar hüküm süren şiddetli sıcaklara rağmen, menafüni İsveç himaye topçu faaliyetini arttırmışlar ve İrıgiiizedecek leri mevzilerinde bazı değişiklikler icStokholm 26 (a.a.) İsveç Hariciye rasına mecbur bırakmışlardır. Nezareti Sovyetler Birliğinin talebi üİtalyan tebliği zerine, İsveçin, Almanya ve MacaristanRoma 26 (a.a.) İtalyan ordulan udaki Sovyet menfaatlerinin himayesini mumî karargâhının 386 numarah teblideruhte etmiş oldugunu tebliğ etmekği: tedir. 26 haziran gecesi Malta tayyare meyİsveç muhasamahn dışında danlan bombardıman edilmiştir. Ada kalacak üzerinde avcı tayyarelerimizle düşman Stokholm 26 (a.a.) İsveç Hariciye avcı tayyareleri arasında cereyan eden muharebelerde iki İngiliz tayyaresi dü Nezareti tarafından neşredüen bir tebşürülmüştür. Avcılarımız bir düşman Hğde İsveçin istiklâlini müdafaa etmebombardıman teşekkülünü yakahyarak ğe ve muhasamatın dışmda kalmağa Blenheim tipinde bir tayyareyi düşür devam edeceği bildirilmektedir. Finlandiya ve ,Alman hükumetleri Norveçten müşlerdir. Şimalî Afrikada İtalyan ve Alman Finlandiyaya getirilecek kıt'aların isveç tayyareleri Tobruğun şarkında Marsa demiryollarından istifade ederek isveç luch mevkiinin şimalinde sefer eden topraklarından geçmesi için müsaade istemiştir. İsveç hükumeti İsveç parladüşman gemilerine hücum etmişlerdir. ingiliz tayyareleri Bingaziyi bombar mentosunun tasvibile bu talebi kabul etmiştir. dıman etmişlerdir. Şarkî Afrikada Debra Tabor garni zonumuza karşı düşman tarafından kütle İstanbul Borsası, 26/6/941 halinde İki hücum yapılmış ve bu hü Londra 1 Sterlln 5,24 cumlar sür'atle püskürtülmüştür. Nevyork 100 Dolar 130, Galla ve Sidamo mıntakasının garbmOenevre 100 tsv Prc. 29,095 da kıt'alarımız tarafından yapüan müMadrid 100 Peçeta 12,9375 essir mukabil taarruzlar sayesinde düş Yokoha 100 Yen 31,1375 man tazyikı azaltılmıştır. Stokholm 100 İsveç K. 30,7450 ESHAM ve TAHVİLAT İkramiyeli %5 938 Sıvas Erzurum %7 934 II. ilâ VII. Hazine tahvilleri %5 938 T. C. Merkez Bankası 19,20 20,30 24, 126,