20 Haziran 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

20 Haziran 1941 CUMKURİYET S Yeni mühendislerimiz Yüksek Mühendis Mektebinde dün 46 gence merasimle şehadetname verildi Nukabele bilmisil • BERLINDE SEVİNC (Baştarafı 1 inci sahifede) akşam 150 yabaııcı gazeteci, Alman Hareiciye Nezaretine fevkalâde bir toplantıya çağırılmıştır. Bu tarzda fevkalâde toplantı bütün harb esnasında dördüncü defa vukua gelmiştir. Hariciye Nezareti basın şefi, muahedenin akdini, manevî, siyasî ve iktısadî akislerini hesab edilemez derece büyük, muazzam siyasî şümulü haiz bir hâdise olarak bildirdi. Alman siyasî mahiilleri paktın İmzasını sürprizle karşılamışlardır. Bu paktın mevcud vaziyeti teyid eylediğini, zira aylardanberi Türkiye ile Almanya arasındaki münasebetlerin bir dostluk safhasma girmiş ve iki milletin karşılıklı siyasetlerinde itimadın yeniden kuvvet bulmuş olduğu tebarüz ettirilmekle iktifa olunmaktadır. Almanya ve işgal altmda bulunan bütün memleketlerdeki Amerikan konsoloslukları kapatılıyor Londra 19 (a.a.) BerIin radyosunun bildirdiğine göre Alman hükumeti Almanyada ve işgal altındaki arazide bulunan bütün Amerikan konsolosluklarının en geç 15 temmuza kadar kapatılmasını emretmiştir. • Millî Şefimizi tebcfl ediyorlar Mühendis mektebinde menınlara diplomalan veritıyor Yüksek Mühendis mektebinde dün diploma merasimi yapılmıştır. Bu münasebetle yapılan toplantıda mekteb tedris heyeti ve talebeler bulunmuştur. Merasime talebenin hep bir ağızdan söylediği İstiklâl Marşı ile başlanmıştır. Muteakıben mekteb müdürü Tevfik Taylan kürsüye gelerek kısa bir hitabede bulunmuştur. Müdür, bu sene tedrisatın bir ay kısaltılmış olmasına rağmen iyi netice alındığmı söylemiş. mektebin inkişafında Millî Şef İsmet İnönü ile Vekâletin gösterdiği alâka ve kolayhktan dolayı şükranlarım bıldirmiştir. Talebelere kıymetli öğüdlerde bulunan müdür, memleketimize yaraıh birer eleman olmağa çalışmalarmı söy Müttefikjer Türk Alman Şam üzerine anlaşması yürüyorlar (Baştarafı 1 inci sahılede) Müttefik kuvvetler dün saat 21 de Kuneytraya girmişlerdir. Bundan 6 saat evvel de Erza tekrar işgal edilmiş bulunuyordu. Sahil kısmmda müttefik kuvvetler şimdıki halde Sayda ile Beyrut arasındaki mesafenin üçte birini katetmişler ve hiç bir mukavemet görmeden küçük bir nehri geçmişlerdir. Müttefikler Merciayun mmtakasında ve Hermon dağının garbında ileri hareketlerine devam ediyorlar. liyerek kendilerini tebrik etmiştir. Talebeden bir genc, arkadaşlarımn hissiyatma tercüman olarak tahsil rrüddeti zarfmda hocalarınm, kendilerini yetiştirmek üzere, sarfettikleri emeklere ve gösterdıkleri alâkaya teşekkür etmiş, ileride memleketin iftihar hislerini kazanmağa çahşacaklarına söz vermiştir. Bundan sonra mezunların islmleri okunmuş ve teker teker tebrik edilmiştir. Bu sene Yüksek Mühendis mektebinden bu devrede 46 genc me'zun olmuştur. Bunun 11 i yol 5 i su olmak üzere 16 sı inşaat şubesinden, 8 i mimariden, 10 u makineden, 12 si de elektrik ve Kahire 19 (a.a.) Mısır Dahillye Nemuhabere şubesindendir. zaretinin tebliği: Bu sabah İskenderiye üzerine yapılan hava akını esnasında yalnız bir kaç bomba atılmıştır. Alârm bir saat sürmüs ve tayyare dafi topları ateş açmıstır. Bir klşi Ölmüştür. Maddî hasar hafiftir. İskenderiye gene bombalandı Almanlar, garb çölünde 100 İngiliz tankının tahrib edildiğini bildiriyorlar Almanlann verdiği malumat Berlin 19 (a.a.) D. N. B. ajansımn salâhiyetli bir membadan öğrendiğine göre 17/18 haziran gecesi müteaddid Alman tayyareleri Iskenderiyeye hücum etmişlerdir. Liman tesisatına ve dafi batarya mevzilerine büyük çapta bombalar atılarak iyi neticeler ahnmıştır. Berlinde, Reisicumhur İsmet İnönünün, Hariciye Vekili Saracoğlunun hakimane ve uzağı gören siyasetine karşı en yüksek tebcil hisleri ifade olunmaktadır. Pskt, iki memleket arasındak; münasebetleri bulandıracak mahiyette çok defa manasız, yabancı membalı şayiaları bertaraf etmekle kalmamakta, fakat ayni Fiat Murakabe kursunda bir zamanda Türklerle Almanlar arasmdakonferans ki an'anevî dostluğa yeniden hayat verDün, Milli Sanayi Birliği umuml kâmekte ve her türlü suitefehhümü orta tibi Halid Güleryüz, Piat Murakabe kurdan kalduTnaktadır. sunda öğleden sonra bir konferans vermiştir. Buyük bir alâka uyandıran bu Berlinliler haberi hararetle konferans. .mill iase meseleleri karşıkarşıladılar Radyolarm paktın imzası haberini ge sında sanayicilerimizin vazifeleri ve sıce geç vakit vermesine rağmen, bütün naî varlığımız» mevzuu üzerinde verilBerlin, yalnız bu hâdiseden bahsedi miştir. Millî Sanayi Birligi umumî kâyordu. Tiyatrolajfda, sinemalarda, kah tibi bir saati mütecaviz bir zaman develerde haber üzerinde hararetli tefsi vam eden konferansında her sanayi şuratta bulunuyorlardı. Almanyada efkân besinin varlığı üzerinde izahat vermiş umumiye daima saydığı ve sevdıği bir ve 927 senesinde umum! ihtiyaclann memleketle dostluğun temin edilmiş ol ancak yüzde 4 ünü temin eden milll masından mes'uldür. Biihassa, vaktile sanayiin bugün ihtiyacın yüzde 71 inl Almanyanın müttefiki bulunmuş olan tatmin etmekte olduğunu rakamlara bu memleketle her türlü anlaşmazlık müsteniden tebarüz ettirmiştir. tehlikesinin bertaraf edilmiş oîmasından dolayı memnuniyet hissedilmekte tung gazetesinde «dostluğun zaieri» başdir. lıklı makalesinde diyor ki: (Baştarafı 1 inci sahifede) karşılamaktadırlar. Fakat gazeteler, müzakerelerin cereyanından İngilterenin muntazaman haberdar edildiğini kaydetmekte ve Büyük Britanyanın, Türkiyenin müşkül vaziyetini müdrik bulunduğunu tebarüz ettirmektedırler. Bu zorluk. Fransanm hezimete uğraması üzerine Türkiyenin teslihatını tamamile ikmal edememiş olmasından neşet etmektedir. Bununla beraber İngilizler Türkiyeye imkân nispetinde harb malzemesi verBolonya 13 (a^.) Profesör Giovan nıekten geri kalmamışlardır. Gazeteler, muahedeyi Abnan ni Bernasconi, Bolonya Üniversitesi raiddialanndan dun buluyorlar sadhanesine tevdi ettiği ilmî bir muhtıLondra gazeteleri muahedenin, Alman rada pazartesi günü yeni bir kuyruklu yıldızm akreb burcuna girdiğini bildir iddialarının epeyce dununda olduğunu kaydetmekte ve Türkiyenin mihvere ilrniştir. tihak etmek İstememesİ dolayısile gösRasadhane müdürü Fransesco Zagar terdiği mukavemet yüzünden Almanlakuyruklu yıldızın resmini çekmeğe munn mülâyim davranmak mecburiyetinde vaffak olmuş ve mevkiile hareket istikaldıklannı tebarüz ettirmektedir. Türkkametini tespit etmiştir. Bu fennî müsaler. kendi topraklarından Alman kıt'ahedelerin neticeleri Kopenhag rasadhalarmm geçmesini mümkün kılacak bir nesine de bildirilmiştir. Kesfedilen kuyhükmün muahedeye konulmasına da ruklu yıldız, büyük bir yıldız olup şimüsaade etmemişlerdir. mali garbî istikametinde seyretmektedir. Bolonya rasadhanesi LONDRADA Bir kuyruldu AKISLER yıldız buldu Zağar kuyruklu yıldız, pazartesi gütıü Akreb burcuna girniş foünya radyoGrî] [neler söyliiyorlar I CBas tarafa 1 inci sahifedej dost olduğunu tebarüz ettirmiş ve geçen Umumî Harbde silâh arkadaşlığına kadar varan Türk Alman münasebatının geçirdiği safhalan anlatarak demiştir kiî «Avrupa büyük devletleri arasında, Aîmanya yegâne devlettir ki Türklerle hiç çarpısmamıştır. Bu sefer Ankarada İmzalanan Türk Alman dostluk muahedesıle yeni bir devir açılmaktadır. Bu devrin hayırlı olması, Türk halkının samimî duygusunu teşkil eder.. Londra radyosunda Ankara 19 (Radyo gazetesi) TürkAlman dostluk muahedesi bütün dünyada büyük bir alâka uyandırmıştır. Londra radyosu, muahedenin metnini okuyarak biihassa Türkiyenin ittifaklanna sadık kaldığmı tebarüz ettirmiş ve Almanyanın Türkiye üzerine askerî tazyik yapabilecek vaziyette iken, Türkiyenin İngiltere ile ittifakına sadık kaldığını beyan etmiştir. Almanya bizden bazı taleblerde bulunacakmış D. N. B. nin mütaleası Roma radyosuna göre, D. N. B. ajansa şu mütaleayı dermeyan etmiştir: «Türk Alman muahedesinin ehemmiyeti büyüktür. Türk ve Alman milletleri arasında dostluk 17 nci asırda baslar. Hem merhum Atatürk, hem Türkiye Cumhur Reisi İnönü Almanyada çok sayılan şahıslardır » Beyrut önlerinde ; Kudüs 19 (a.a.) Resmî radyo muharriri dün akşam yaptığı neşriyatta Avustralyalı keşif müfrezelerinin Merciayun mmtakasında Beyruttan 24 kilometre mesafede olan Damur köyüne vardıklarmı bildirmiştir. Visiye göre... Vişi 19 (a a.) Beyruttan gelen bir habere göre, Fransız hava kuvvetleri Sayda mmtakasında düşman zırhlı teşekküllerini muvaffakiyetle bombardıman etmişlerdir. Diğer taraftan Fransız deniz kuvvetleri avni mıntakadaki muharebe sahnesinde İngiliz mevzilerine ateş açmışlardır. Fransız motörlü kuvvetleri biri albay olmak üzere 7 veya 10 kadar subay ve 500 esir almışlardır. Mühim miktarda malzeme iğtinam edilmiştir. 17 18 haziran gecesi düşman Beyrutu üç kere bombardıman etmiştir. Hasar ehemmiyetsizdir. 6 ölü ve 5 yaralı vardır. Cebelitarıkla Fransız tayyareleri düşüriilmemiş Vişi 19 (a.a.) D. N. B.: Cebelitta rığa karşı yspılan bir bombardıman esnas'nda ingiliz dafi bataryalarınm Fransız tayyareleri düşürdükleri hakkında hariçte dolaşan şayialar Fransızlar tarafmdan resmen tekzib edilmektedir. (Başmakaleden devam) rin harici kısmındaki ittifaklarımızın tedafüî mahiyeti üzerinde Cıımhuriyet bükumeti her vesileden istifade ederek ısrar eylemiştir. Tiirkiye kendi emniyet ve selâmetinde tehdid olunmadıkça harb harici kalmak kararında daima »çık ve kat'î olmus ve öyle de yapmı?tır. Fransa yıkılarak sahneden çekildikten sonra İngiltere ile ittifakımız devam etmiştir, ve edecektir. Nitekim Ankara muahedesi bu ciheti kayıd ve tasrih eylemiş bulunmaktadır. Tiirkiye ittifakmın bu şekil ve mahiyetile dahi kendisi kadar İngiltereye de temin ettiği menfaat ve hizmet üzerinde ısrara lüzum görmüyoruz. Son Alman Türk muahedesinin Londradaki gayet müsaid tefsirleri bu vazifeyi bizden daha iyi ifa etmis bulunuyor. Almanyaya gelince geçen Umumî Harbde müttefikimiz olan bu devlet tedafüî Türk siyasetinin biihassa Türk mevcudiyet ve istiklâlinin mahfuriyetine matuf olduğunu anladıktan sonra her ürlü sergüzeştten sakmmağı ve dahilî haricî bütün tedbirlerinde kendi selâmeti endişesine birinci mevkii vermeği hakikf bir siyaset ittihaı etmis olan memleketimizle kendisi arasında hiç bir ihtilâf sebebi buiunmadığına kanaat getirmiş ve biihassa Balkan hareketleri esnasında biıe karşı bu zihniycte mutabık bir yolda yürümek karannda olduğunun delillerini vermişti. Rlhakika Alman Reich'ı Reisi tarafından Millî Şefimize jönderilen mesajlarda verilmiş olan teminata mutabık olarak Balkanlarda ha^ekât yapan Alman kuvvetlerinin Türkiye hududlarından uzak geçmelerine itina olunmuş ve bu harekctlerin hitamını müteakıb da bu kuvvetler geri alınnuştır. Şimdi bu karşılıkh iyi anlayışın tabiî olduğu kadar hayırlı nericesile karşılaşıyoruz: İki devlet yekdiğere karşı tecavüz etmemeği kararlaştınyorlar ve yeniden kuvvetli bir dostluğun piirüzsüz temellerini kuruyorlar. Realist bir siyasetin iki tarafa da seref ve menfaat temin eden bu tabiî tezahürünü milletlerimizin memnuniyetle karsüayacaklannda şüphe yokrur. Hulâsa etmek istersek bizim siyasetimizde hiç bir değişiklik olmadığını görürüz: Hududlanmıza vaki olabilecek bir tecavüz nereden gelirse gelsin ona silâhla karşı koymak azmimiz bakidir. ingiltere ile müttefikiz, Almanya ile de dost. Tek fark realist ve tamamen millî siyasetimizin Alman dostluğunu temin etmiş olmasındaki kazancdadır. Bundan dolayı hükumetimizi bütün samimiyetimizle tebrik etmek ve bütün milletçe hepimizin daima kendisile beraber ol.duğumuzu bu vesile ile bir daha tekrar ve temin eylemek vazifemizdir. Mes'ud hâdisede Almanyaya aid isabet ve hüsnü niyet hisselerine de lâyık olduğu büyük mevkii ayınnak lâzımdır. F iihrer ve mesai arkadaijlan Yakınşarktaki ehemmiyetli mevkiilc mütenasib hareket eden yeni Türkiyeyi anlamakta takdire ddden lâyık bir muvaffakiyet gösterdiler. Büyük Elçi Von Papen'in bu hayırlı işi basarmakta ciddî ve mütemadi çahsmalarile müessir hizmet ettiği açıktır. Binaenaleyh müşterek eserden dolayı bu zatlan da tebrik ederiz. Ortaya konan eser harb içinde parlak bir sulh eseridir. Bunun muhariblere de sirayet edecek veçhlle umumileşmesi en samimî temennimizi teşkil edivor. Eski muhariblerin sevinci Bir çok eski muharib, kahvelerde ve sokaklarda Türkiyedeki Umumî Harb hatıralannı anlatmaktadır. Bu eski muhariblerden birisinin, «bu senenin en iyi haberidir. Çünkü Türk hükumetinin sözüne itimad olunabilinir.» dediği işitilmiştir. Hitler Türklerle dostluğu istemiştir Garb çölünden çekilis Londra 19 (a.a.) Salâhiyetli bir membadan öğrenildiğine göre garb çölündeki İngiliz kuvvetleri Almanlann elinde bulunan Sollumun şarkındaki ilk hareket mevzilerine çekilmişlerdir. Düşmanın bir hücum hazırhğına delâlet eder sarih alâmetler yoksa da Londraya gelen malumattan anlaşıldığma göre kuvvetlerimiz düşmanın muhtemel bir taarruzunu karşılamak için daha evvel harekete geçmişlerdir. İngiliz kuvvelterinin mevzilerine dönüş hareketi esnasında düşman tarafından o kadar az müdahalede bulunulmuştur ki İngiliz hücumunun beklenilen tesiri yaptığına hamledilebilir. Habeşistanda devriye faaliyeti devam etmektedir. Kısa bir çarpışmadan sonra Lakemti'nin 25 kilometre garbında bir düşman mevzii işgal edilmiştir. Düşman burada 160 ölü vermistir. 150 esir aldık, 4 top ve 20 mitralyöz iğtinam ettik. Yabancı muhabirler fena halde bozuldular Yabancı gazete muhabirlerinin hepsi büyük sürpriz karşısında kalmışlardır. Çünkü bu muhabirler daima pek yakında anlaşmazlıklar çıkacağı ve Almanlann Türklere hücum edeceği şayialarını aksettirmişlerdi. Yabancı muhabirler şimdiden paktı Sovyetlere karşı bir birleşmeye işaret teşkil eder gibi tefsir etmekte ve Türklerm hattı hareketini muhakkak surette Almanya ile Sovyetler arasında bir anlaşmazlığın mevcud bulunması icab ettiği hakkında tamamile çocukça ve mânasız bir faraziyeye isünad ettirmektedirler. Alman gazeteleri Reisicumhur İnönünün büyük blr portresini neşretmekte ve bütün birinci sahifelerini pakta tahsis eylemektedir. Hiç bir zaman Alman matbuatı bir haberi bu derece şa'şaa İle ilân etmemiştir. En tanınmış diplomatik muharrir M. Megerle, Börsen Zeitung gazetesinde diyor ki: «Almanlar Atatürkün eserine hayrandırlar» Berline göre İngiliz zırhlı müfrezelerinin zayiatı Berlin 19 (a.a.) Sollum muharebesi hakkında D. N. B. ajansına gelen haberlere göre ingiliz zırhh müfrezelerinin zayiatı evvelce tahmin edildiğinden fazladır. Muharebe meydanında temizleme yapılırken 100 İngiliz tankı bulunmuştur. Bunların bir kısmı Alman ve İtalyanlar tarafından tahrib, bir kısmı da çekildikleri sırada Ingilizler tarafından terkedilmiştir. tngiliz tebliği Tiirk san'al haya!mda görülen lekâmüller (Baştarafı 1 inci sahifede) 2annediyorum. Zayıflık manzarası henüz bütün san'at şubelerimizde ikinci derecede kalan mensublarmı silecek büyük ve eşsiz dâhî san'atkârların kendisini göstermemiş olmalarmdan ileri geliyor. Bu hal bizi bir nevi his dalâletine sevkediyor. Zannınca bizim ıçinde bulunduğumuz devre güzel san'atların her şubes ; nde muhatab kütlenin ve münekkid zümrenin yetişmesi devresidir. Meselâ edebiyatı ele alalım: Büyük telif eserleri vermemekliğimize mukabil, dünya edebiyatmın şaheserleri hiç bir devirde olmadığı kadar mebzuliyetle dilimize nakledilmektedir. Bu. kendi yazıcılarımızın eserlerini ikinci plâna atıyor. Dünya medenî milletlerinin binlerce ve on binlerce eseri içerisinden süzülüp türkçeye çevrilen kitablar karşısında bizimkilerin gölgede kalışı bir zarurettir. Fakat okuyucu kütlenin bu yoldan zevkini yükseltmesi yazanlarımızı da o zevke cevab verecek hale getireceği için hakkımızda hayırlı bir tekâmül vazifesi görüyor. Bundan çok memnunum.» H s a n Âli Yücel, Vekâlet vazifesini bir san'at aşkile yapmaktadır Maarif Vekili diğer san'at şubelerine aid fikirlerini de söyledikten sonra «Edebî çalışmalarınız için vakit ayırabiliyor musunuz!» sualine şu cevabı verdi: « Bugün bana tevdi edilmiş olan vazifeyi bir san'atkâr haleti ruhiyesile ifa etmekteyim. Onun verdiği zevk, bahtiyarhk, ve vicdrn huzuru içinde çalışıyorum. Ayrıca hususî mesaiye b>r tsk (ftfcika verebilecek halde değilim.» YUNUS NADİ Kahire 19 (a.a.) İngiliz resml tebliği: Libyada kayda değer mühim bir şey yoktur. HabeşLstanda vatanperver kuvvetler mUtemadiyen Gondar bölgesindeki ttalyan garnizonu üzerinde tazyikı artırmakta, bizim kıt'alanmız «Bütün engeller ortadan ise Debra Tabor'a karşı ileri hareket kalkmıshr» lere devam etmektedir. Cenub mıntakalannda harek&t şayam memnunlyet Almanyanın Balkanlarda arazi menfabir tarzda devam etmektedir. ati yoktur ve yalnız olan biteni müşahede etmekle iktifa etmektedir. AlmanItalyan tebliği ya yalnız İngiltereye karşı mücadele eRoma 19 (a.a.) Stefani: İtalyan or diyor. Şimdi Türklerle Almanlar arasınduları umumi karargâhinın 379 numa da itimad yeniden tesis edilmiştir. Alralı resmî tebliği: manyanın bu siyaseti Mussolininin son Şimalî Afrikada, tayyarelerimiz, ricat nutkunda da teyid edilmiştir. M. Musetmekte bulunan İngiliz ordusu geri solini İtalyanın Türk dostluğunu ara kıt'alarını bombalamağa devam etmis mak meziyetini göstermiştir. Bu suretle lerdir. Şimal muharebe sahasının te bütün engeller ortadan kalkmıştır. Ve mizlenmesine başlanmıştır. Düşman ta Türkiye Almanlann dostluğunun kendirafından buakılan malzeme ve esirler sine getireceği faydalardan istifade etoplanmaktadır. Muharebe harici edilmiş debilecektir. Bunlar büyük faydalardur. ^ olan İngiliz zırhlı arabalarmın sayısı «Türkiye büyük bir Avrupa devleti tahminen 200 dür. Hava muharebelerinolarak rol oynayacaktır...» de 6 İngiliz tayyaresi düşürdük Bu suAlmanlar daima şundan emin bulunretle Ingilizler Sollum muharebesinin muslardır ki Türkiye müstakar bir devam ettiği dört gün zarfmda 42 tayya kudrettir ve Boğazlarm bekçisi ve büre kaybetmişlerdir. yük bir Avrupa devleti srfatile büyük Tobruk ve MersaMatruh'taki müda bir rol oynayacaktır. Pakt gerek Türkifaa tesisatı bombardıman edilmiştir. yenin, gerek Almanyanın büyük bir İngiliz tayyareleri yeniden Birıgaziyi diplomatik muvaffakiyetidir. Diğer tabombardıman etmişlerdir. raftan ekonomik anlaşma çok mühim Şarkî Afrikada vaziyet değişmemiştir. dir. Ve ekonomik işbirliğinin TürkiyeGalla ve Sidamo mıntakalarmda de nin istiklâli için tehlikeli olmadığını ispat etmektedir. Almanyanın Türk iptidaî ğisiklik yoktur. Gondar etrafmda topçu faaliyeti ol maddelerine ihtiyacı, Türkiyenin Alman mikinelerine olan ihtiyacından çok damuştur. ha mühimdir. Hiç kimsenin menfaati muhtel olmamaktadır. İki taraftan hiç birisi diğerini tehdid etmemektedir. Adliyeye verilenler Her ikisinin de istifadeleri vardır. Piat Murakabe komisyonu uzun müzakerelerden sonra büyük baş yaş derilere 85 ve büyük baş salamura derilere 100 kuruş azaml fiat vazetmiştir. Beşiktaşta çivi ihtikân yapan Yuvan, Eminönünde Mustafa ve Cibalide Caferin Müddeiumumiliye verümesine Komisyona karar verilmiştir. Bundan sonra Anadoludan getirilen teller üzerindeki tetkikat hakkında izahat alan komisyon, maliyeti 50.5 kuruş olan bu teUerin nihayet 62.5 kuruşa kadar satılması lâzım geldiği kanaatine varmıştır. Halbuki teller. metresi 75 kuruşa kadar satllmıştır. Bu satışları yapan komlsyoncu Agobun da Müd deiumumiliğe verilmesine karar verü miştir. Matbuat ve radyosu hakkındaki deklarasyon bu mes'ud anlaşmayı itmam etmektedir. Ümid ediyoruz ki, gazetecilik münasebetlerinde yeni bir safha açılmaktadır. Paktın Avrupada ve şarkta netayici mühimdir. Sulh müstakar bir hale getirilmiştir. Yeni Avrupa nizamı Türkiyenin menfaatine mugayir değüdir. Türk menfaatleri ve Alman menfaatleri birbirlerinin aynidir ve hasmane vasıflardan ziyade işbirliği ile daha iyi muhafaza edilebilir.Me»prle'nin bu makalesi «dostluk» başlığmı taşımaktadır. ' Max Clauss, Deutche Algemeine Zel cl8 haziran mes'ud bjr gündür. Muahede sarihtlr. Bu karşılıklı dostluğu yeni temeller üzerine inşa eden bir iti mad paktıdır. Dostluk, Türklerle Almanlar arasmdaki silâh arkadaşlığının, iyi ve kötü gün arkadaşhğının hatıraları nı yeniden canlandırmaktadır. Almanlar Atatürkün eserine hayrandırlar. Fena ni yetli kuvvetler, Türklerle Almanlar arasına esasen sağlam «emele dayanmıyan emniyetsizlik sokmağa muvaffak olamamışlardır. Türklyenin anlaşmaz lığa sürüklenmesi ve yalnız sulh isüyen bu memleketin feda edilmesi isteniyordu. Türkiyenin siyaseti, Türkiyenin tamamiyetine ve hayatî menfaatlerine daima hürmet etmiş olan açık Alman siyaseti tarafından kolaylaştırılmıştır. «Bu vahim saatlerde Türklerle Almanar arasmda eski büyük dostluk takviye edilmiştir. Nazi Almanyası ile Kemalist Türkiye arasında sarih münasebetler tesis olunmuştur. Tabiî itimad hissi yabancı milletleri emperyalist menfaatler için feda etmek istiyen zihnıyete galebe çalmıştır. Bu alçak zihniyet mağlub olmuştur. İstikbal mücadelesindeki parlak zaferlerile Atatürke lâyık halef olarak gösterilmiş bulunan Reisicumhur İsmet İnönü ve ayni zamanda Hariciye Vekili Şükrü Saracoğlu Balkan muharebesinde Almanlann niyetlerinin saf olduğuna emniyet getirmişlerdir. Türkler biliyorlar ki Almanların ne Balkanlarda ne şarkta menfaatleri yoktur. Ayni zamanda Duçe de Türk iyasetinden memnuniyelini izhar etmiş ve İtalyanın Türklerle dostluğunu araştırmak arzusunu teyid eylemiştir. Şansölye Hitler, Atatürkün eserini dakna Almanya için parlak bir nümune telâkki etmiştir. Hitler Türklerle dostluğu istemiştir. Çünkü Hitler Umumî Harb devrini, silâh arkadaşhğını, Geliboluyu, Kutulemmarayı unutmamakta, Türk erini takdir etmektedir. Türkler ve Almanlar o zaman omuz omza idiler, silâh arkadaşı idiler. Ekonomik muahede ıkı memleket arasmdaki menfaat birliğinı tebarüz ettirmektedir. Londradaki ilk aksülâmeller Türk mat buatı için tahkiramizdir. Bu muahede ispat ediyor ki, itimad her sahada galib gelmiştir.» Ayni gazete. Berlin ve Ankara arasındaki ekonomik münasebetlerin ehemmiyetine ikinci bir makale tahsis etmiştir. Gazete bu makalesinde ticaret mübadelelerinin mühim miktarda artacağını tahmin eylemektedir. Macar radyosu Ankara muahedesinin Almanya ve Rumanya şimdiden mihver devletleri ile mihvere dost devSovyetlere karsı harekete letlerin bir muvaffakiyeti olduğunu begeçmişler yan ederek, Türk Alman münasebaBerlin Ankara muahedesi, Alman tının dostane mahiyetini tebarüz ettirlann Sovyetler Birliği karşısındaki ta miş ve demiştir ki: «Cıhan Harbinde lebleri ile de münasebattar sayılmakta yanyana dövüşen bu iki asil millet, gedır. Bu sabahki gazeteler Balkanlarda ne elele vermiş bulunuyorlar.» Bulgar radyosu dolaşan ve henüz teyid edılmemiş bulunan bazı şayiaları büyük başlıklar Bulgar radyosu da Türk Alma» altında neşretmektedirler. Bu sayialara muahedesinden bahisle şunları soylegöre, Almanya ile Rumanya Sovyet miştir: Rusyaya taarruz etmek üzere bulunu«Netice itibarile Türk Alman dostyorlar. Hatta bir rivayete göre bu taluk muahedesi Türk İngiliz ittifaarruz şimdiden başlamış bulunmaktakından daha az müsaid değildir. Aldır. manyanın verdiği müteaddid teminat, Bir Alman Sovyet harbini mümkün Suriyede Alman askerlennin bulunmagören noktai nazara göre Alman Türk yışı ve Balkanlardan Almanların çekılmuahedesi Balkanlardaki Alman cena mesi Türkiyede itimadı artırmış v« hını himayeye matuf bir nevi «etir dostluk muahedesinin akdini temin et« hareketi teşkil etmektedir. Nitekim miçtir.» Moskovaya karşı yapılacak harbin gaSovyet radyosu yesi de İngiltereye karşı taarruza teşebbüs etmeden evvel A'man ordularııu Soveyet radyosu bu sabah saat 7 de şarktan gelebilecek tehlikeye karşı ma yaptığı neşriyatta Türk Alman d"stsun bir vaziyete sokmaktır. Moskovaya luk muahedesinin metnini vermiş, fakarşı harb, ayni zamanda, Avrupadaki kat bu hususta hiç bir mütaleada buve diğer kıt'alardaki komünist aleyh lunmamıştır. tarlarını Hitler'e bağlıyabilecek ve yeni Bükrecte tezahürat nizama istinaden kurulacak Avrupa sulBükres 19 (a.a.) Türk Alman hunun teessüsünü kolaylaştıracak bir muahedesinin imzası burada derin bir hareket olarak telâkki edilmektedir. tesir yapmış ve tezahüratla karşılanKremlin, Berlinin kontrol mıştır. taleblerini kabul etmis Diğer tarafUn gazeteler, bir Sovyet Alman harbi hakkındaki şayiaların, İngiltereye karşı yapılacak taarruzu gizlemcğe matuf bir hile olabileceğini de hatırlatmaktadırlar. Bundan başka Kremlin'in, Sovyetlerin ziraî ve iktısadî membalarının Almanlar tarafından bir dereceye kadar kontrolu hakkında ileri sürülen talebleri prensib itibarile daha şimdiden kabul etmiş olması ihtimali de nazan dikkate alınmaktadır. Bununla beraber İngiliz efkârı umumiyesi, Almanyanın malum olan usulüne sadık kalarak Türkiyeden daha esaslj menfaatler elde etmek istiyeceğine kani bulunmaktadır. Almanya bu talebleri, iki memleket arasında halli icab eden meseleler hakkında dostane bir tarzda fikir teati edileceğini gösteren hükme istinaden ileri sürecektir. Macar radyosu Sofyada derin tesirler Sofya 19 (a.a.) D. N. B.: Türk Alman muahedesinin imzası efkârı umumiyede derin bir tesir yapmıştır. Bu muahede itilâf siyasetinin bir muvaffakiyeti olarak hararetle selâmlanmaktadır. Yeni anlaşma cenubu şarkidekı son kanşıklık unsurunu ortadan kaldırmıştır. Paktı Amerika ehemmiyetle karşıladı Nevyork 19 (a.a.) Reuter: Nevyork Taymis gazetesi başmakalesinde şöyle azıyor: •Türk Alman muahedesi Vaşington siyasî mahfillerinde büyük bir alâka uyandırmıştır. Hükmet mahfilleri TürkAlman paktını son derece mühim addetmektedir.» Times Türklerin dürüstlüğünden emin «Alman, kanla temhir edilmiş dostluğu unutmaz» Resmî Alman organı ve nazi partisinin azetesi olan Völkişer Beobahter ezcümle şöyle demektedir «Almanlar kendi yanlarında mücadele etmiş insanlan ve yahud milletleri unutmazlar. Biz silâh arkadaşlığında kısa bir devre değil fakat değişmez bir dostluğun bürhanını görüyoruz. Alman, kanla temhir edilmiş dostluğu hiç bir zaman unutmaz. Biz bu dostluğu eski müttefiklerimiz Türkler için daima muhafaza ettik. Biz onların kahraman inkılâbını tanıdık ve hayranlıkla müşahede ettik. Türkiye istiklâli için mücadele eden bir memleketin parlak nümunesidir. Biz Türkleri kıskanıyorduk ve onlara Büyük Atatürklerinden dolayı gıpta ediyorduk. İsmet İnönü eski Türk Alman an'anesini yenilemiştir. Paktın imzası bizi çok memnun etmiştir. Türkiye ile münasebetlerimizdeki buhrandan yalnız İngiltere mes'uldür. ingiltere iki eski müttefiki biribirine karşı harbe sürüklemek istiyordu. Türkiye bitaraf kaldı. Führer ve Duçe nutuklarında bu hareketin kıymetini takdir ettiler. Almanya ve İtalya Türkiyenin eski dostluklarını bulacaklanndan daima emin olmufclardır.» Alman gazetelerinin bu tefsirleri sahifelerlnde İrae edişleri tarzı çunu göstermeğe kâfidir ki Almanyada hiç bir zaman bir muahede böyle bir heyecan uyandırmamış ve bu derece tam bir tasvible karşılanmamıştır. Sabit olmuştur ki Türkiye bugün büyük terihi dünya hâdiselerinde birinci derecede bir rol, sulhperver bir rol oynamnktadır. Times'in diplomatik muharriri şun ları yazmaktadır: «Türkler, Almanlann iddialan karşısında büyük bir mukavemet göstermişler ve Almanlar bütün istediklerini elde edememişlerdir. Fakat karşılıklı istişarelerde bulunulacağı hakkındaki hü küm, Almanların diğer bazı tavizler elde etmeğe çalısacaklannı göstermektedir. Bununla beraber Türklerin İngiltereye karşı hattı hareketleri dürüstlüğünü muhafaza etmektedir. Londra, Türk ordusunun, Almanlann Türkiyeden asker ve yahud mühim miktarda sivil ajanlar geçirmek gibi bir teşebbüslerine mutlaka mukavemet edeceğinden şüphe etmemektedir. Alman propagandası tabiatile, bu muahedenin imzalanmasını azaml (Bas tarafı 1 tad tahifedel derecede istismar edecektir.> diya hükumeti Alman kıt'alarına NorTürklerin mukavemet derecesi veçe gitmek üzere Finlandiyadan geçDaily Herald gazetesi de Almanların mek müsaadesini vermiştir.» Aaland adalan komitesi dağıldı Türklerden diğer menfaatler koparHelsinki 19 (a.a.) Salâhiyetler memak hususunda teşebbüse geçeceklerıni selesi hakkında karar vermek ve mertahmin ederek şöyle demektedir: «Türklerin mukavemeti, İngilizlerin kezi hükumetle çıkabilecek ihtüâflan askeri muvaffakiyetlerinin derecesine halletmek üzere teşekkül etmis olan göre ya kuvvetlenecek veyahud zayıf Aaland adalan Fin Sovyet komitesi faaliyetini tatil etmiştir. lıyacaktır.» Jsveç de askerî hazırlık yapıyor Vemon Bartlett, News Chronıcle gaStokhalm 19 (a.a.) İsveç parlamenzetesinde şunları yazmaktadır: «Türklerin Alman topraklarını istilâ yosu 31 milyon kurondan fazla kıymette etmek arzusunda olmadıkları o kadar muhtelif harb melzemesi fdparisi için açık bir hakikattir ki bu hususta bir tahsisat verilmesini kabul etmiştir. Bu beyanat neşretmenin hiç bir ehemmiycli para ile biihassa tayyare ve tayyare dafi yoktur. Bunun gibi Almanyanın Türki topları alınacakür. Bu kredi, istikrazyeye hücum etmiyeceğine dair yaptığı larla temin edilen millî müdafaa ihti yaçlarının ancak küçük bir kısmını teşvadin de bir ehemmiyeti yoktur.» News Chronicle'in ağır mütalealan kil etmektedir. Finlandiya seferberlik yapıyor Bir İtalyan gazetesinin neşriyah De Gaulle'ün iğfal için «Paktın Avrupada ve şarkta netayici mühimdir...» Berlin 19 (a.a.) İtalyan gazetesi Gazetta Del Popolo, Mussolini'nin nutku hakkında 13 haziran tarihli makalesi Berlin mahfillerinin nazan dikkatini celbetmiştir. Türkiye garb devletlerile yaptığı anlaşmalara rağmen Von Papen'le daima teması muhafaza etmiş ve matbuatının aşırı neşriyatına rağmen de filen kiyasetle bir siyaset takib etmesini bilmiştir. Her halde, Türkiyeden hiç kimse bir şey istemiyor. Ne Almanya, ne de İtalya. Mussolini ancak şunu demek istiyor ki, îtalya 1928 deki dostluk siyasetini takib etmek emelindedir. Ankara yekunu topladı ve vaziyetinin itidalü bir tetkikinden çıkan neticeyi lehte ve aleyhte mütalea etmesinı büdiğini ispat etti. Bfr şoför mahkum oldu İki hükumetin, zuhur edecek meseleleri dostane bir tarzda görüşecek'eri hakkındaki vaide gelince: Bu, Chamberlain ile Hitler arasında, âleme tesir yapmak maksadile Münihte imzalanmış bulunan paçavraya çok benzemektedir. Hitler, salâhiyetli Türk ve Alman murahhasları tarafından imzalanan bu kâğıdlar Ortaşarktaki Arab devletlerinin İngihzlere olan itimadmı azaltmak gayesini istihdaf etmektedir. Diğer taraftan, eğer Türkler Alman kıt'alarının kendi topraklarından geçmesine müsaade edecek olsalardı Suriye muharebesi ehemmiyetini kaybederdi. Fakat bu tehlike varid görünmemektedir.» Daily Mail gazetesi, şimdi Hitler'in Stalin üzerinde yaptığı tazyikı artırabileceğini yazmaktadır. Hitier'in Staün'le bir anlaşmaya varmak hususundaki arzusu, her gün biraz daha şüphelı görülmeğe başlanan bir arzudrır. Alman Rus harbi 3 4 hafta içinde patlayacakmış Daily Telegraph'ın diplomaük muharriri yakında patlaması muhtemel görünen bir Sovyet Alman harbi hakkındaki noktai nazara istirak ederek Al rnanyanın Sovyet ordularını bir ayda tasfiye edebileceğini tefahürle iddia et Çekiçle başını yarılı Beyoğlunda tmam sokagında Çaglayan kazinosuna gelen şoför Kadri ve arkadaşı Sabahaddin, hesab ödemek sırasında biribirlerile kavgaya tutuşmuşlardır. Sabahaddin, arkadaşınm başma çekiçle vurmuştur. Kadri, yaralanmış, tedavi altına almmış ve tahkikata başlanmıştır. tiğini hatırlatmakta ve önümüzdeki 34 hafta içinde buna teşebbüs etmesi mümkün olduğunu kaydeylemektedir Stalin Asyaya çekflecekmiş Fatihte olan bir otomobil kazasında (Bas tarafi 1 ifcci sahifedet 12 yaşında Mes'ud, şoför Kurgen Cengin sürdüğü otomobil altmda kalarak, Mareşal Peten'in, de Gaulle taraftarbacağından ağırca yaralanmıştı. Istan larının hptalarını affetmeğe hazır olbul sekizinci asliye ceza mahkemesi, duğunu söyleyerek bu aftpn yalnız şefşoförü üç ay hapse, 15 lira para cezası lerin istifade edemiyerek kanunun büve 100 lira tazminat ödemeğe mahkum tün şiddetile cezalandırılacaklarını ilâve etmiştir. etmiştir. Diğer taraftan Stalin Asyadaki Sovyet arazisine çekilerek ordularını clduğu gibi muhafaza edebileceğini ihsas etmiş bulunmaktadır. Muharrir, Hitler'in «Kavgam. adındaki kitabında müdafaa ettiği akideye istinaden komünist aleyhtarlannı kendi etrafmda toplamağa çaııştığını zannetmekte ve bunu «Moskova aleyhinde cihad> ilânı suretile başarmağı düşündüğünü tebarüz ettirmektedir. Hitler, bundan sonra eğer Büyük Brıtanya yeni nizamı kabul etmezse harbin idamesinden İngilterenin mes'ul olduğunu ilân edecektir.