21 Haziran 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Dünya muharrirlerinden tercümeler serisi: 46 '47 ERİCH MARİA REMARQUE Uç Arkadaş Türkçeye çeviren : K E M A L D E M İ B A Y 2. cild 100 K. B E M Z İ K İ T A B E V İ 18 mCI Vll SaVI \ 6 0 5 9 umhuriyet ISTANBUL CAĞALOÛLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhunyet, İstanbul . Posta kurusu: İstanbul No 246 TeJcfon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa bsmı: 24299 . 24290 En çok aranan ve en çok ofcunan TURHAN TAN'ın Safiye Sultan Kr. 125 Devrilen Kazan » 125 Hind DfğRlerindeTüriftr » 100 K AN KİTABEVİ J TARİHÎ ROMANLARI: I 21 1941 Türk Alman paktı dünya müvacehesinde Türkiyenin gerek kararda, gerek icrada kendi hürriyet ve istiklâline ne kıskanc bir taassubla bağlı bulunduğu tecrübe edilmiş bir keyfiyettir «Bugün iki memleketimiz ve milletlerimiz karşılıklı bir itimad devresine, daima orada kalmak kat'î azmile giriyorlar» Ankara muahedesinde her hangi bir siyaset değil, yalnız hakkın ve hakikatin zaferini görmek lâzımdır iliî Şefimizle Führer arasında samimîtebrikler Ankara 20 (a.a.) Türk Alman dostluk muahedesinin akdi münasebetile Reisicumhur İsmet İnonü ile Alman Reich'ı Führer Şansolyesi Adolf Hİtler arasında aşağıdaki telgraflar teati edilmiştir: Ekselâns Adolf Hİtler Alman Reich'ı Führer Şansolyesi BERLİN Türkiye ile Almanya arasında samimi ve hakikî bir dostluğu temhir eden muahedenin imzası münasebetile, ekselânsınıza tam memnuniyetimin ifadesini bildirmekle bilhassa bahtiyarun. Bugün, iki memleketimiz ve milletlerimiz, karşılıklı bir itimad devresine, daima orada kalmak kat'î aamile giriyorlar. Bu mes'ud fırsattan bilistüade, size dostluğumun bütün teminatrnı yollayorum, Bay Şansölye. Ankara, 18 haziran 1941 İSMET İNÖNÜ j Paktın takviye ettiği dostluk Milletlerle iktısadî işbirliği zaruretini takdir ettik Fakat tahsisan filân milletle işbirligi yapılması iddialarını hiç bir zaman anhyamadık | D D f 1 ç gün evvel Ankarada imzalanan Alman Türk dostluk ve ademi tecavüz pakü, beklendiği veçhile, bütün dünyada biij ü k akislcr tevlid etti. Hâdisenin haddi zatında haiz oldtığu ehemmiyel bu tesir ve tefsirlerle daha ziyade artmıştır. Her memleket, meseleyi kendi telâkkisine göre izah etmekte olduğu için Ankara muahedesini kendi çerçevesi dahilinde muhafaza etmek vazifesinin de Türkiyeye düşmekte olduğu bu meyanda ilk göze çarpan bir vaziyettir. Her şeyden evvel Ankara dostluk paktile ittifak muabedelerimizi yıkılmış giT)i gören Tİhniyetteki isabetsizliği tebariiz ettirmek lâzım gelir. Muahede daha evvel alınmış taahhüdlerin mahfuz bulunduğu ihtirazî kaydıni beyhude yere ihtiva etmiyor. Her iki taraf hetn maddj. hetn de manevi krymeti büyük olan bu noktada tam bir kanaat ve bütün blr ciddiyetle ittifak etmislerdir. Garb demokrasilerile ittifakına rağmen Türkiyenin herhangi bir sergüzeşte sürüklenmiyerek yeni dünya harbinde yalnız kendi emniyet ve istiklâline bağlı kalışı, bu yeni Alman Türk dostluk ve ademi tecavüz paktının akdini mümkün kılan başbca amil olmuş ve bu vaziyetin takdirindeki Alman isabetini bilhassa kıymetlendirmiştir. Eğer Türkiye bir ittifaktan bir diğerine bu kadar kolaylıkla geçen bir memleket olsa yeni muabedenin o kadar büyük kıymeti olmazdı. Teni paktın hanrlanmasında buyuk kiyaset gosteren Basrekilimiz Dr. Refik Saydamla Hariciye Vekili Şukrü Saracogln blr arada Ankara paktı Amerikada tezahiirleri derin heyecan devam ediyor uyandırdı Almanyada dostluk Berlin gazetelerinîn Moskova, hâlâ hararetli neşriyatı fikrini söylemiyor Vaşington 20 (a.a.) D.N.B : Türk Alman dostluk paktının akdi Amerikada heyecan uyandırmıştır. Nevyork Times diyor ki: «Yeni muahede Vaşington siyasî mahfillerinde büyük bir alâka uyandırmıştır.» Hükumet mahfilleri Türk Alman paktmı son derece mühim addetmektedirler. Ekselâns İsmet İnönü Türkiye Reisicumhuru ANKARA İki memleketimiz arasındaki samimi dostluğu teyid eden Alman Türk muahedesinin imzası münasebetile, beniro de bu muahedenin akdinden dolayı en büyük memnuniyeti hissetmekte olduğuma. dostane telgraflarınıza cevaben, ekselânsınıza bildiririm. Ben de iki memleketimizin bundan böyle devamlı bir karşılıklı itimad devresine girdiği hususundald kanaatinize iştirak ediyonım. Alman Belchı Führer ŞansSlyesl Adolf Hİtler (Arkası sahife 5 cütun S te Türk milletinin Millî Şefi ve Reisicumhuru İsmet İnönü Suriyede vaziyet şiddeti artıyor İngiliz tebliği Mukavemetin şiddetinden ilerleyişin ağır olduğunu bildirdi mukavemetinin Fransız Reisicumhurumuz Birkaç gün Yalovada istirahat etmek üzere dün akşam Ankaradan hareket ettiler Ankara 20 (a.a.) Reisicumhur İsmet İnönü, bu akşam hususî trenlerile, birkaç gun istırahat etmek üzere Yalovaya hareket etmişler ve istasyonda Büyuk Millet Mechsi Reisi Abdulhalik Renda, Başvekil Dr. Refik Saydam, butun vekiller, Cumhuriyet Halk Partisi genel sekreteri, bir çok meb'uslar, Ankara Valisi ve Belediye Reisi, mevki ve merkez komutanları, Emniyet müdürü ve diğer birçok zevat tarafuıdan teşyi edilmişlerdir. (Arkası sahife 5 sütun 1 de) Almanyadan sonra Italya da cıkarıyor Alman iddîası: Birçok Amerikalı konsoloslar casusluk yapıyorlarmış Londra 20 (a a.) Berlin radyosunun bıldlrdiğine gore, Alman hukumeti, Almanyada ve lşgal altmdaki arazide b u lunan butun Amerikan konsolosluklannın, en geç 15 temmuza kadar kapatılmasını emretmiştir. Amerikalıları Londra, müzakerelerinin cereyanından İngiliz hükumetinin haberdar bulunduTürk • Alman paktı Sovyetler ğu yeni muahedenin tefsirlerinde esas birliğine karsı imiş! itibarile Türkiyeye itimad hissini muNevyork 20 (a.a.) Reuter: Nevyork hafaza ediyor. İngiltere ile mevcud ittiTimes gazetesi başmakalesinde Türk fak muahedesinin bütün hükümlerine Alman muahedesinin İngiltereye karşı sadık kalmış ve yeni Alman Türk olmaktan ziyade Sovyetler Birliğine anlaşmasına bu muahedenin devamı ihmüteveccih bulunduğu noktai nazarmı tirazî kaydini sarahatle dercettirmiş olan Beyrut 20 (a.a.) Ofi ajansı bıldıİleri sürmektedir. Radyo muharrirleri riyor: Türkiye bu itimada lâyıktır. Bunun hanin çoğu da ayni fikirdedirler. ricinde İngiliz matbuatmın Ahnanya Dün sabah alınan malumata göre atiyen şunu ve bunu isteyebilir gibi Fransız kuvvetleri duşmanın Şam mınRus göriisü bflinmivor tahmine müstenid bir takım tefsirleri takasında yaptığı mukabil taarruzlara Moskova 20 (a.a.) Röyter bildiriüzerinde durmağa yer görmüyoruz. muannidane mukavemet etmektedirler. yor: Türkiyenin gerek kararda, gerek icraCephenin heyeti umumiyesi itibarile Hariciye VekiMmizin telgrafına haraTürk Alman muahedesinin akdi hu vaziyette değişiklik yoktur. da kendi hürriyet ve istiklâline ne kısretle cevab veren Almanya Hariciye susundaki Rus görüşü bilinmiyor. Türkanc bir taassubla bağlı bulunduğu Şama taarnız başladı Nazın Von Ribbentrop kiye ile Sovyetler arasında münasebetkâfi derecede tecrübe edilmiş bir keyAmsterdam 20 (a.a.) Londra radler ise 1925 te akdedilen ve 1929 da gefiyettir. Bu hususta İngiliz meslekdaşBerlin 20 (a.a.) Alman matbuatı larımızın emin ve mutmain olabileeek Türk Alman muahedesi hakkında nişletilerek tecdid edilen ademi teca yosunun verdiği bir habere göre Gelerini beyan ederiz. heyecanlı makaleler yazmakta devam vüz paktına ve iki hükumetin bu se neral Dentz, General Wilson tarafından nenin 25 martında neşrolunan notalaf Arkası sahife 5 sütun 7 de ediyor. Ankara paktı etrafında tefsiratta buAlmanyanın bu muahedeyi büyük bir nna istinad etmektedir. Iunan ikinci mühim merkez Berlindir, (Arkası sahife 5 sütun 6 da) (Arkası sahife 5 sütun 4 te ve hâdisenin oradaki tesiri adeta hududsuz bir memnuniyet tezahürü şeklinde çok büyük olmuştur. Burada Ankara paktının vermesi muhtemel faydalara olduğu kadar ve belki daha ziyade hâdisenin kendisine daha büyük ehemmiyet atfolunmuştur. Anlaşılan geçen Umumi Harbde Abnanya ile silâh arkadaslığı etmis olan Türkiyenin İngiltere ile tedafüî bir pakt yapması Almanların havsalalanna sığAnkara 20 (a.a) Büyük Millet Meclisi bugün Şemseddin Gunaltayın mamakta idi. Bu vesile ile hatırla başkanlığında toplanmış ve celsenin açılmasını müteakıb istanbul, Edirne, Kırktılıyor ki dört yıl süren şanlı lareli, Tekirdağ, Çanakkale, Kocaeli vilâyetlerinde 23 ikinciteşrin 940 tarihinde bir silâh arkadashğmdan sonra Türk ilân ve Buyuk Millet Meclısinin kararlarile üçer ay temdid edilmiş olan orfî idaSemerkand 20 (a.a) 19 haİstiklâl cidali Almanyada büyük bir renin hitamından itibaren altı ay daha uzatılmasına müsaade olunması hakziranda da Gouremirdeki eski mehayranlık uyandırmış ve Türk kalkın kındaki Başvekâlet tezkeresi okunmuş ve ittifakla kabul edibniştir. zarların açılmasına devam edilmiş, ması orada gıptalar uyandırmıştı, ve lahdin altmda işlenmemiş taştan Meclis bundan sonra çiftçi mallarmın korunmasma aid kanunun müzakereYUNUS NADİ yapılmış beş levha bulunmuştur. sine geçmiş ve kanunun bir kısım maddelerinin müzakeresini bitirmiştir. CArkası sahife 5 sütun 2 de) Bunlar yanyana sıralanmış bir halMeclis gelecek toplantısıru pazartesi günü yapacaktır. de keşfedılmiştir. Mermer lahdin içinde tahtadan bir tabut bulunmuştur. Tabulun üzerinde yazılar ve tezyinatla işlenmiş ve rengi solmuş kıymetli bir örtu bulunmuştur. AlUn, gümüş ve sırma ile işlenmiş olan bu örtunün modrs tarafında da yazılar vardır. Tabutun içindeki iskeletin Timurlenge aıd olduğu anlaşılmıştır. Çünku bu iskeletin sağ bacjğmın dızkapağında kemiğin kaynaştığını gös~ teren emareler olduğu gibi bu kalçanın alt kısmı da kısadtr. Bütün bunlar 15 inci asır müverrihlerinden İbni Arab Sah'ın Timurlengin sağ ayağmdan topal olduğu hakkında verdiği malumata uygundur. Timurun kafatası iyi muhafaza edilmemiştir. Çünkü lahdin içine su sızmıştır. Ümî hevet Tımurun kemiklerini tetkika devam etmektedir Örfi idare 6 ay daha uzatüdt Iranda eski mezarlarda dikkate şayan şeyler bulundu • Tiıtnırlenk'in kemikleri «Robin Moor vapurunun batırılması beynelmilel bir haydudluktur» Roosevelt'in Kızılordu garb çok ağır bir hududunda atış mesajı yapıyor Leningrad Moskova hattında I büyük tahşidat • Italyadakiler de kapatılacak Roma 20 (a.a.) Resmen bıldirildiğine göre İtalyadaki Amerikan konsoloslukları kapatılacaktır. Amerikan konsoloslukları ve memurları nıhayet 25 temmuza kadar İtalyadan ayrılmış ola ' caklardır. D.N.B. nin verdiği malumat Vaşington 20 (a.a.) Röyter: M. Ruzvelt, kongreye gonderdığı bir mesaj da, Robin Moor Amerikan vapurunun bir Alman denizaltısı tarafından tor pillenmesini bir enternasyonal haydudluk hareketı olarak tavsıf etmış ve Amerika Birleşık devletlerinin, aÇik denizlerin kullanılmasını Almanyaya terketmek neyetmde olmadığını tasrih eylemıştir. Ruzvelt, ezcümle demiştir ki: (Arkası sahife S sütun S te Berlin 20 (a.a.) D. N. B. nin bildirdiğine göre Almanyadaki Amerikan Bern 20 (a.a.) Moskovadan İsviçre konsoloslarmın geri çağırılmasını taleb telgraf ajansma bildiriyor: eden notasma Ameriknn mümessilleri Kızılordunun orgaru olan Krasnaia aleyhinde bir çok evrakı müspite de lefSwjesda gazetesi, garb mmtakasındaki fedilmiştir. bazı mahallerde atış talimleri yapılmakta D. N. B. ajansı diyor ki: olduğunu bildirmektedir. Bu talimlere »A lman Hariciye nezareti Ametıkanın mayin atan cüzütamlar da iştirak etmektedir. Odesa mmtakasında ihrac kıtaatı konsoloslarmın devlete zarar verici entrikaları ve memnu istihbaratlan haknın talimleri devam etmektedir. kmda yığınla vesikalara maliktir.» Sovyet tahşidatı D. N. B. ajansı muteaddid Amerikan Stokholm 20 (a.a.) Ofi: Helsinki(Arkası sahife 5 sütun 6 da) CArkası sahife 5 sütun 3 te Asker ailelerine yardım için toplanacak para Bütün vesaiti nakliyede bilet başına 1 kuruş ve duhuliye ile girilen yerlerin hasılatından % \0 almacak, yekun kâfi gelmezse zenginlerden takdirî muavenet istenecek Asker ailelerine yardım için yapılan tahsilât şeklinin değiştirilerek bu tahsilâtın nakil vasıtalarına ve biletle gırilen temaşa mahallerine yapılacak zamla teminine karar verildiğini yaznuştık. Belediye daimî eneümeninden çıkan bu karara göre İstanbulda işliyen ve biletle yoîcu taşıyan bütün nakil vasıtalarında; trenlerde üçüncü mevkiler, diğerlerinde ikinci mevkiler haric olmak üzere yolcu başına beher sefer için birer kuruş alınacaktır. Abonman kartları 52 sefer olarak kabul edilmiştir. Yolculardan tahsil edilen para nihayet ertesi ayın haftasına kadar Belediyeye ödenecektir. Hususî otomobillerden, bunların tabi oldukları aylık resmin dörtte biri nıspetinde yardım parası alınacaktır. Beygir kuvveti 1 ilâ 11,5 olan otomobillerden ayda 1 lira, 12 ilâ 19,5 beygir kuvvetindekilerden 1,5 lira, 20 veya dafArkası sahife 5 sütun 7 da