9 Haziran 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

9 Haziran 1941 CUMKURlYET S HAVACILIK Amerikanın Büyük Britanyaya karşı olan yardım vadi gün geçtikçe kat'i. yet kazanmakta ve Atlantik üzerinde himayeli kafile sistemile sevkiyat başlamış bulunmaktadır. Amerlkan yardımının Atlantik yolıle başlamâsı, Alman şeflerini hareketo getirmiştir. Uzun bir kış devresi zarfmda altı yü* tane ufak çapta denizaltı gemisi hatırlandığı ve bunlardan her hafta dört tanesinin inşa edilmekte bu» lunduğu iddia edilmektedir. Kafiieye giren gemilere taarruz ve nakllyatı durdurmak bakımından başlayacak olan Atlantik meydan muharebesinde iş görecek vasıtaların denlzaltı gemileri olduğunda şüphe yoktur. Fakat; açıklarda muhafaza altına alınmış kafilelere havadan taarruz İse tayyarecilerden beklenecek vazifelerin en koiayıdır Yalnız şu v«r ki; Almanyanın Atlantikte uçuracağı tayyareleri açıklâra nakledecek bir tayyare gemiıi bulunmadıgı gözönüne getirilirse. bu yardım kâfilelerine karşı iki cephede ve iki ayrı mıntakada harbetmeğe mecbur olduğu meydana çıkar. Açıklarda denlzaltı gemilerile At'.antlk meydan muharebesine başlamak ve kafileleri sahiller yakınında havadan bnstırarak denizaltı gemllerinden kurtulmuş bulunanları ikinci bir defa tehdld etmek... Kuvvetli donanması bulunan bir memleket için bir ticaret kafilesini himaye ederek denlzaltı taarruzlanna karşı koruması, havadan olacak taarruzlara karşı korumasından çok daha kolaydır. Donanma, kendi taarruz tablyelerine uyar«k batkın yapacak denlzaltılarını fazla olarak bir de havacılarile arayıp bularak «vlamak imkânlarına maiik bulunuyor. Bu hâl havacılık için çok değlşik şartlar arzeder. Ve muhafaza altına alınmış olan ticaret gemüeri tayyarecillğin baskınlarına daha çok maruzdurlar. Himayeyi deruhde eden kuvvetlerln Auantiği tşac«k kaflleler yanında tadece denlraltılarâ değil ve fakat hava ta#rruzlarına karsı da tedbirli bulunnv'arı mecburiyetindedlrler. Ticaret gemilerinin avlanmaya müsaId oluşları, bunlara karşı taarruz imkânlarının kolayhğı, sür'atlerinin on, on Atlantikte deniz kafilelerine hücum Yazan: Âkdeniz hâkimiyeti (Baştarafı 1 inci sahifede) bını, bütün hakikatler ortaya atılabildiği zaman öğreneceğiz. Fakat şimdiden diyeblliriz ki Ingilizler, ya bir hava hücumile Giridin zaptedilebileceğini kabul etmemifler, yahud da bunu bildikleri haide ellerindeki vasıtalar ve imkânlar, Giridin havadan alınmaz bir müstahkem mevki haline getirilmesine müsaade etmemiştir. Sebebi her ne olursa olsun, bir kilid mevzi kıymetinde olan Çirid adasının Almanlarm işgaline geçmesi, Ege denizini İngilizlere kapamıştır, gerçi Ege denizinin Avrupa kıyıları ve bu denlzdeki bütün adalar Mihverin eline geçtikten sonra, İnglliz donanmasımn Ege denizine girmesine pek ihtiyao kalmamışsa da, bu denlzin aşağı yukarı Mihver gölü haline girmesi, asla tngilterenin lehine degildir ve Suriyeye karşı yapılâcak bir Mihver taarruzunda, bu vaziyet Ingilizlerin zararına olabilir. Girldde kurulacak Alman hava üslerinden bütün şarki Akdenize akıniar ve hücumlar yapılabilir. Radostaki Italyan hava üslerine yerleşecek olan Alman hava kuvvetleri, İtalyanarın da yardımıle Kıbrısa taarruz edebiliıler Suriye de, kapılarını her gün biraz doha geniş olarak Almanlara açmaktadır. Büyük bir hava kuvveti İngilizlerden evvel davranarak Suriye hava üsierine yerleşirse Kıbrıs, belki Giridden daha kolay iskat edilebilir. Suriyenin istiklâli (Başmakaleden devaıu) yaklaşmakta olduğundan Alman tayyarelerinin Suriye üslerinden istifade etmeleri Suriye meseleslni birinci derecede chemmijetli bir mesele olarak ortaya koymakta bulunuyordu. İngiltereyi aşırı derecede kuşkulandırması tabiî olatı hâdise Suriye tayyare meydanlarile diğer bazı üslerinin imparatorluk tajyare kuvvetleri tarafından bombürdınıan edilmcsine meydan verirken Suriyenin talihlle alâkadar hür Fransızlan da harekete getirmiş bulunuyordu. Bu cünılcden olarak Suriyedekl Frnnsız mttstemleke kuvvetlerihin mühim sifnalanndan albay Collet maiyeündeki kııvvCtlerle Filistine geçtl. General de Gaulle Hayfada hür Fransız kuvvetlerinin Ortaşark başbuğu General C»trou\ ile ve diğerlerile Hayfada buluşarak cidd! müzakerelerde bulundu. Suriyede nihayet dün patlak veren hâdisenin derdest bulunduğu lyiden iyiye hissolunmağa başlamıştı. Suriyede muharebe başladı (Ba» tarafı 1 inci sahifede) vetlerile hür Fransız kuvvetlerinin ilerleyişi burada durmıyacaktır. Sür'atle şimal hududuna kadar ilerlemek ve bütün Suriye sahilini işgal etmek lâzımdır. Büyuk miktarda Fransız kıt'alarının ve ayni zamanda Suriye halkının, Laval'in Flansası olan Vişi'den bu derece farklı olan hakikî vatanlarının, hakikî Fransanın davetlne icabet etmelerl pek ziyade muhtemeldir. AFRIKADA Gondardaki İtalyanlar teslim olacak mı? ingiliz tayyareleri büyük mikyasta akınlar yapıyorlar Vişide uyanan aksülâmel Arİf Ahıskal ~~"^™ malleri fazlalaşır. Havaya karşı zırhlanmamış bulunmaları, üzerlerinde silfth olmayışı da ticaret gemilerinin zâyıf ve noksan tarsflarıdır. Ticaret kafilelerine taarruz kolaylığı veren ikinci bir nokta da; himaye eden harb gemilerinin uiak mikyasta o'ıuşlarıdır. Torpitolarm havaya karşı müdafaa silâhları az, kendi korunmaları zayıf olduklarmdan himaye gırasında kafile kadar da kendi manevrasım ve muharebesini düşünür. Bunları nazarı itibara alacak olursak, kafile ticaret gemilerıne himaye maksadile 10.000, 12,000 tönluk harb gemilerinin refakat ettlrilmesine doğru bir cereyan uyanır. Bu vaziyet karşısında Amerikan donanma?ının kafileleri Atlantik üzerinde himayelerine almaları ve hatta bu kafilelere büyük tonajda gemilerini tâhsis etmiş bulunmaları icab eder. Nltekim de Atlantikte himaye bu şekilde olmaktadır. Atlantik muharebesinde denlzaltıların en büyük düşmanı tayyarelerdi. Büyük Britanya havacılarınm bu işe ehemmiyet vererek deniz tayyarelerile kafileleri uzaklardan karşıladıkları ve himaye ettikleri söylenmektedir. İkinci ve mühim himaye İse gene tayyareler tarafından ve fakat bu sefer de Alman havacılığına karşı »ahiller yakınında yapılmalıdır. Mademki ticaret filoları kafile halinde iken havacıların çok kolayhkla taarruz hedefi olabiliyorlar, bu halde, Alman tayyarelerinin faaliyet mıntakası olabilecek «ahiller boyunca gruplandırılacak bir müdafaa tayyarecillji vazife başına geçmi» bulunmahdır. Uzun zamandır beklenen Amerikan yardımı hiç bir zayiata uğramadan ve •1den ele himayeleri teslim edilerek Atlantlği geçirilmeli ve zaylataız olarak Britanya adası limanlarına varmış buunmahdır. Bunun için de sadece denizaltılara karşl Atlanük hlmayesi değil, sahiller boyunca da tayyare himayesi ihmal edilmlyecekitr. Akâi takdirde bu kafileleri avlamak, Alman tayyareclleri için çok kolay olabilir. Muhtelif cephelerdeki cür'eti de bunu göstermektedir. beş mili aşmadık larından doğmaktadlr. Bu suretle bati hareket eden bir hedefe atılacak bom balarını isabet ihti Harekâtın sebebleri Kahire 8 (a.a.) İngıliz Ortaşark umumî karargâhınm tebliği: Suriyede, bu sabah erken, General \Vilson kumandasındaki müttefik kuvvetler, Alman müstahdimleri ve Alman nüfuzunu devamlı bir sızma ile kendilerine hâkim bir vaziyet temin ettikleri bazı mıntakalardan lzale maksadile Suriye hududunu aşmışlardır. Eğer Al manlann bu mıntakalarda engelsiz Almön üsleri tesis etmesine müsaade olunursa bu, Ortaşarkta müttefiklerin vaziyetinin emniyetini tehlikeye koyabilecek ve Arab memleketlerinin Mihver devletleri tarafından işgalile neticelenebilecektir. Bu işte, Fransızların ve Arablarm işbirliğinin elde edileceği ümid olunmaktadır. A. AH1SKAL Harb gemileri ada Kuvvetli bir harb açıklarında karakol filosu Akdenize gezecekler geliyor Vaşington 8 (a.a.) Hariciye Nazırı La Linea 8 (a.a,) Ofi: Bu »abah şafakia beraber, Ark Royal ve Furious tayyare gemileri, Renown zırhlısı, Sheffield kruvaziirü ve torpido ve denizaltı filotillaları, tam sür'atle Akdenize doğru Cebelüttarıktan ayrılmışlardır. M. Cordell Hull, dün gazeteciler konferansında. Amerlka Blrleşik Devletlerile Martinikteki Fransız makaman araâında bir anlaşma vukua geldiğini ve bu unlaşma mucibince, Amerikan tayyarelerinin ve gemilerinin Martinik auları açıklarında karakol gezeceklerini bildirmiştir. Fılhakika, Martinik Umumi Valisi Amiral Robert, garb yarım küresinin emııiyetini haleldar edebilecek her türlü hareketten tev*kki «yleyeceğini taahhüd etmiştir. Amerika Birleşik Devletleri hükumeti, malum olduğu üzere FortdeFranee'da bulunan Fransu »1tınlarının nakliyatından Fransız makamları tarafından haberdar edılecektir. Martinik sularında Fransız gemilerinin bütün harekâtından da Amerikan hükumeti malumattar tutulacaktır. Buna mukabil, Amerika Birleşik Devletlerl hükumeti. Martinik mekamlar:na Amerikan memleketlerinden, zarurî ihtiyao maddeleri alması vasıtalarını temin eyleyecektir. Yalmz bu maddelerin, Fransaya veyahud Fransız şimalî Afrikasına gönderllmemesi şarttır, Cebelüttarıktan ayrıian gemiler Amerika Martinik adasile anlaştı 10 ticaret vapuru geldi La Linea 8 (a.a.) Akdenizden ge!en 10 tiearet vapuru, bu sabah Cebelüttarık limanma gelmiş ve demlr atrmştır. La Linea 8 (a.a.) Stratmore vapuru Cebelüttarıktan tahliye edilen 2000 kişiyi hâmil olduğu halde dün öğleden sonra Atlantik istikametinde denhe açılmıştır. Bu vapurun meçhul bir sebebden dolayı bir hafta içinde İki defa Cebelüttarıktan ayrıldıktan sonra tekrar döndüğü malumclur. Cebelüttarıktan tahlive edilenler Roosevelt'in yeni nutku bekleniyor Böston 8 (a.a.) Christian Scisnce Monitor, Rutvelt'in 19 hazlranda Harvard Üniversitesini ziyaret ederek Büyük Britanya ile Blrleşik Amerlka Birliğinin remzi olarak yapılâcak olan hu»usî merasimde hazır bulunacağını bildirmektedir. Fahrî doktor ünvanını alâcak olan İngiltere büyük elçi«i Lord Halifaks da merasimde hazır bulunacaktır. Reisicumhurla sefirin birer nutuk tÖylemesi beklenmektedir. Amerikan cevabı hazırlanıyor Vaşington 8 (a.a.) Hariciye Nezareti Vişi ile Vaşington arasındaki münasebetler hakkmdâ birkaç gün evvel alınan Fransıı notasına verilecek cevabı hAZirlamaktâdır. Hull tarafından Fransa hakkında yapılan beyanat bu cevabm mahiyeti hakkında »arih bir fikir vermektedir. Umumiyetle kabul edUdiğine göre Henry Haye'ın cuma günü yaptığı gibi hareketler notayı hafifletmeğe muvaffak olamıyacaktır. Çünkü hükumetin Si'âh fabrikalannm hükumete devri Fransaya veya bugünkü Fransız şefleVaşington 8 (a.a.) Senato jefleri. rine ksrşi sabrımn tükendiğlni gösteren lllâhlanmak programının tatbikında birçok alâmetler vardır. müşkülâta maruz kalmmak dolayislle MıueadJid haberlere gör«, Birleşik ABahriye veya Harbiye Nazırları taramerikânın Vişideki sefiri Amiral Leahyflndan lüzum gosterildiği takdirde herhangi bir fabrikanın idareâini hükumete ye karşı son zamanlarda beklenen açıkdevir için Rfisicumhura s*l&hiyet veren lık gösterilmemiştir. Ve Vişi'nin hattı kanun lâyihasmın sür'atle kabulünü ko hareketinin Amerikada yanlış anlaşıl kylaştırmak hususunda mutabık kâl makta olduğu hakkında Fransı* mümesmışlardır. Lâyiha pazartesl günü sena silleri tarafından yapılan beyanattan toya gelecek ve derhal müzakereye böş sonra Darkn tarafından harbcuyans beyanatta bulunulmâM Vaşihgtonda inlanması istenecektir. fıal uyandırmıştır. Hull'ün Fransız sefiri Winant'ın temaılari Haye'jfi. ısrarla vaki taleblerine rağmen Vaşington 8 (a.a.) Bineşik Amerikabul «decek vaklt bulamamış olması kanın Londra büyük elçisi Winant dün da manidar telâkki edilmektedir. Bu Hariciye Nezaretine bir ziyaret yapmışmtilâkat pazartesi günü yapılacaktır. tır. Winant, cuma günü âyan azası ör.unde yaptığı haber verilen beyanat Hull'ün sefırler hakkında bu suretle hahakkındaki haberleri teyid veya tekzib reket etmesl her zaman vaki olan bir den imtina etmiştir. Bunun'a beraber şey degildir. Vaşingtondaki memurların hattı hareherhangi bir tarâfta veya İngilterede barıştan bahsedilmesine doğru bir te keti, Amerikanın cevabı verildiği zaman mayül müş«hede #dip elmediği hakkın Vişi'nin Amerikan hattı hareketini veya da »orulan suale sefir şu cevabı vermiş Amerika hükumetinin »on Fransız icraatı hakkında ne dtişündüğünü yanlış tir: . Hükumette hiçbir tereddüd mev anlamak için hiçbir vesileye malik bucud degildir. Bu mll'etin muharebesidir lunamıyacağını kat'î surette göstermektedir ve Fran»anın hem Almanyı hem ve mlllet de bunu biliyor,, Wlnant, Amerikan yardımımn Atl»* de Amerika tarafından dostlar idamegine denizini glttikçe arUn bir miktarda intlzar edemlyecefti aeiV «urette tabit olacak tır. eecmekte olduğunu üâve eylemistir. Suriye meselesinln bu suretle ortaya çıkışı Fransanın umumi slyasetindeki buhranın şimdilik ilk ifadesidir. Günlerdenberi Vişide gerek bu, gerek emsaii vaziyetlerin muhtelif ihtimalleri ga>et kesif bir buhran havası içinde müzakere olunup duruyordu. Bu müzakcrelere Fransız imparatorluğunun beililıaşll simalan istirak etmekte idiler: Mevhur General VVeygand, Fas umumî vali ve Harekât saat 2 de batladı kumandanı General Nogues» Tunus uKahire 8 (a.a.) Resmen bildirildi. mumî valisi Amiral Abrial ve vasatî Afğine göre müttefiklerin Suriyedeki ileri rika umumî valiıi ve saire. Giridden Tobruk 330. Sollum 400, İshareketi bu sabah saat 2 de başlamıştır. Fransanın yeni siyaseti gerek İngiltekenderlye 550, Kıbrıs 580, Hayfa 850 kiVişi 8 (a.a.) İngiliz kıt'aları Cebelometredir. Giridden Portsaid ve Süveyş reden, gerek hür Fransızlardan bu tiir lidürüzün cenubunda Suriye arazisine kanalı 700 kilometredir. Radostan Su ltt mukavemetler fördüğü zaman tutula glrmişlerdir. Carpışmalar vukua gelriyedeki Lâzkiye 700 kilometre, LStki cak hareket hattımn ne olacağı konu mektedir. Harekâta Suriye komlseri Geyeden Kıbrıs 100 kilometredir. Gene şuluyordu. Hür Fransızlara karşı ve neral Dentz kumanda ediyor. Radostan Hayfa 750, İskenderiye 550 ve bundan dah» ehemmiyetli. bir h&dise otngiliz havacılannın faaliyeti PorUaid İle kanal 850 kilometredlr. Bü larak İngiltereye karşı harb haline geçKahire 8 (a.a.) İngiliz hava kuvvetmeli mi, geçmemeli mi? Işte Vişide güntün bu mesafeler uzun meıafe tayyareleri Ortaşark umumî karargâhınm bu lerinin t«*ir »ahagı dahilindedir. Girid lerle konuşulan »tır mesele. akşam neşrettiği hususî tebliğ: den ve Radostan kalkacak olan tayyaVişide verilmiş olan kararları bilmitngiliz hava kuvvetlerine menıub relerle Tobruktan İskenderun körfezine yoruz. Fakat hâdise işte gelip çattı. Sutayyareler, bugün hududu geçerek Su kadar bütün Mısır, Sina, Filistin ve Su riyeye httr FraıUttlar taarruı ettiler. riye sahilleri Kıbrıs adasına müeisir Vaziyetin zahirî hali Fransız kuvvetleri riyeye giren İngiliz İmparatorluk mütolmak kabildir. Hele Almanbr Kıbrıs nln Fransız kuvvetlerine taarruzu şek tefik kuvvetlere tam müzaharette mıve Suriye hava meydanlarına yerlefir linde ve böylelikle İlk göriinüşünde me lunmuşlardır. İlerleyen kıt'alar üzerlnde lerse btitün şarkl Akdenlz ve kıyıîarı Mle bir Fransız dahilî işi mahiyetinde karakol uçuşları yapan avcı tayyareleri, hiç bir mukavemetle karşılaşmamı|Ur. Derneden Giride, Giridden Radosa, Ra dlr. Fakat hür Franstzlar tngilterenin dır. dostan Kıbrısa, Kıbnstan Suriyeye, Su mtittefikleridir, ve onun muzaheretlerile Ingiliz hava kuvvetlerine mensub riyeden Filistine kadar uzanan hatla'la hareket etmektedirler. Binaenaleyh hiç avcı tayyareleri, bugün öğleden sonra İhata edilmiş olur. Bu suretle Libya hu kimse perdenln arkasuıda tngilic Franİskenderiye üzerinde bir Cant. 1007 dudundaki Sollumdan Suriye hududun sız münasebetierinin çarpışma halinde bombardıman tayyaresini yakalamışlar daki Akkâya kadar bütün Mısır ve Fi bulunduğunu görmemezlik edemez. Suve düşürmüşlerdir. Bu düşman tayyarelistin kıyıları ve bu kıyılardaki üsler riyeye yalnız hilr Fransızlar taarruz etsl Agame clvarında yere düşmüş ve batıdan, şimalden ve doğu şimalden mlş bile oUaydılar bunlann hiç olmazsa parçalanmıştır. çevrilrriş, yalnız cenubdan ve bati ce İngiliz kontrolu altındaki topraklardan nubdan açık kalmış olur. Bu anlattığı geldikleri elbette ehemmiyetle nazarı Fransız mukavemeti v« dlişürâlen layyareler mız vaziyet Radostan Giride, Giridden dikkate alınmış bulunurdu. Böyle dahi Solluma kadar birer hat çlzildiği lak olsa Suriye meselesini ortaya çıkaran en Beyrut 8 (a.a.) Suriyedeki Frandirde bu hatlarm şarkında kalan iarkî esaslı amil Amiral Darlan'ın tuttuğu ye sız kuvvetleri kumandanlığımn tebliği: Akdeniz parçamnın, İngiliz donanması ni siyasetten ibarettir, ve mesele ergee İngiliz kuvvetleri, bu sabah saat 3,45 aleyhine, pek tehlikeli bir «urelte iha bu ravlyeden ilerliyecek hareketlerle cçe Suriye . Lübnan hududuna hücum tası demektir. tngiliz donanmagının Mı Inklşaf eyUyecektlr. Bu Itlbarla cenub etmişlerdir. Fransız orduları, bütün sırdaki üslerinde tutunabilmesi için pek hududumuz ilerisindeki Suriye vaziye noktalarda parlak bir surette mukavetehlikeli olan bu vatiyeti önlemek üze tinln birdenbire ııyanık dlkkatlerimizU met etmektedir. Üç İngiliz tayyaresi düre, Kıbrısın ve Suriyenin Ingilizler va takib olunacak çok büyük bir nezaket şürülmüş, müteaddid tank tahrib edilmiştir. Şam, Haleb ve Rayak tayyare rafından »ıkı tutulması icab eder. kazanmış olduğn meydandadır. meydanları düşman tarafından bom Reuter'in a«kerî muharriri olan GeHür Fransu kuvvetlerile İngiliz impa bardıman edilmiştir. neral Gough ki Büyük Harbin son »eratorluk mümessillerinin Suriye meseGeneral Dentz'in verdiği ilk nesinde Fransız cephesinde beşlncl Inlesinde tuttukları tabiye maharetli göhabcrler gillz ordusu kumandanı idl ve 21 mart rünüyor. Bunlar Suriye ve Lübnana isLondra 8 (a.a.) General Dentz'den 1918 de Ludendorffun yaptığı büyük tatiklâllerini geri alıvermek azmile işe Vişiye gelen ilk telgraflar, Süriyede Cearruıda en şiddetli darbeye maruz kabaşlamış görünüyorlar. Fılhakika Fran belidürüzde Süveyda'nm hemen cenuan ordusu fena halde perişan olmuşsız mandasına tevdi olunan Suriye ve bunda şiddetli çarpışmalar olduğunu tu şöyle diyor: Lübnan yirmi senedenberi istiklâüerini bildirmektedir. Suveyda. Suriye ile şar. «Giridin kaybt, nahoş bir keyjiyet olelde etmek iftiyakile yanıp tutuşmuş kî Erdün arasındaki hududdan takriben makla ve bu, İngiliz donanmasının kcroiduklan halde bu emellerinin tahak 35 kilometre mesafede ve Şamın 80 kiş\laşUğ\ gtiçliiklere ilive ediîmi» bu kukunu görmek hususunda dalma halb ometre kadar cenubu şarklsindedir. lunmakla beraber, İngiltere Akdenize ve haslr kalmışlardı. Hür Fransular ve General Dentz'in umumî karargâhı hâkim olarak kalvıaktadır. Fakat, deniz Ingilizler Suriyeye birer halâskâr olarak Beyruttadır. harefcâtı için, müessir hava müzahareti giriyorlar. Maksad: Almanlan Suriyedcn lürumludur ve bu da genif hava ti«I*»ri Fazla olarak İngilizler Suriye ve Lttb•ne bağh bulunmaktadır. Bu keyfiyvti, çıkarmak İngiliz bnhrive»i kadar kimse takdir e nanlılara ablukadan ftri ve alabildljüne Kahire 8 (a.a.) Röyter: Suriyede demez. İskenderiye deniz üssil, tayyare inkişafa müstaid bir iktısadî hayat da harekât, plân mucibince devam etmekm«ı/danları teıisine sallh uzun bir sahil vadedijorlar. tedir. Bahis mevzuu olan, askerî bir hahattı Ue takviye ediimijtir ve.düz arazi Eğer hür Fransızlarla İnglllz Jmpara reketten ziyade siyasi bir harekettir. le tahil, Mzumu kadar tayyare meydanı torluk kuvvetleri Suriyeye ve Lübnana Çünkü Fransızların, istihlâs kuvvetlerihaz\rlanvıasını mümkün kılmaktadır. pek az zamanda bu iVd vadi tahakkuk ne iltihak edecekleri ve Suriye ve LübBundan başka eenubda Mısır, şarkta Fi ettirecek kadar müessir vasıtalara da nanda yerleşmeğe çalışan Almanlan Ustin ve Suriye ile kalm bir zaviye tjf malik iseler Suriye meselesinin ilk saf kovmağa yardım eyllyecekleri ümid okil eden Akdeniz «ahil hottı da İsken hası nlsbî bir kolayhkla geçmiş olur. unmaktadır. deriyeyi havadan muhajaza edecek iki \'oksa gene aı zamanda müzminleşecek Alrrtanların Iraktaki îngiliz kuv\etlecenah teşkil etmektedir. Bu büyiik zavi. yeni bir hastahkla karşılaşmış oluruz. rine hücum için Suriye ve Lübnanı hava ye, ingilizlerin elinde bulunan ve uzeVadyetin nasıl inklşaf edeceğini gör üssü olarak kullanmış olduklaıında rinie, §ark\ Akdenizde İngiliz hava mek Içln Mr parçactk bekletncğe mec şüphe yoktur. Almanlarm Suriyeye, hakontrolunu çok büyük mikyasta takviye buruz. va üsleri için lüzumlu çerçeveyi çok aedecek tarzda tayyare meydanlart tesit YUNUS NAD1 şan bir tarzda sızmış olduklarına dalr olunacak Ktbrt» adası tarafından muhade bürhanlar mevcuddur. Almanlarm faza edilmektedir. Fakat, eğer Vifiyi. pek yakında Halebde beklenildiğine daSuriyt tayyare meydanlanna A'ir kuvveüi şayialar vardır. Kıfaların raan hava kuvvetlerinin ycrleş . buraya hava yolile nakledilecekleri hakmeiine ve Suriye limanlarının Alman kında da şayialar mevcuddur. Bundan kıf'aları tdrafındon kontrol edümeslre başka, Alman turist sızmalan da ma müsaade etme*i imkdm bırakılır«a, bu (Bas tarab 1 inci sahifede) lumdur. kontrol dddi surette zayiflayacaktır. İtaîyan alacakîarından ödenecektir. Bu vaziyet, derhal İngiliz makamlanot her ne pahasma olursa olsun mârile General de Gaulle ve Catroux araKral ve Kraliçe Ukenderiyede ni oîunmaîıdtr ve derhal harekette bu Kahire 8 (a.a.) Kral Farukla Kra smda görüşülmüş ve bu vaziyete müsalunmak icab edlyor gibi gözükmektedir. bombardımandan maha edilmiyeceği, iki tarafça da karar. Tereddüd ve yahud ttehhüre vakit yok. liçe, İskenderiyede müteessir olan bölgeyi ve hastanede laştırılmıştır. Bunun üzerine, tayyaretur. İhtiyatlı hareketler ve ğözetmeler lerle Suriye üzerine, Fransız makamlabulunan yaralıları ziyaret etmişlerdir. rını, Almanlan Suriyeden kovmağa ve General Gough doğru söylüyor; eğer, Almanlarm telâkkisi başka Almanlarm Suriyeye gelmesine Suriye ve Kıbrıs İngilizlerin elinden çıBerlin 8 (a.a.) Yarıresmi bir kaymânl olmak için İngiltere ile ve hür karsa, İngiliz donaninasl adeta bir 3t naktan bildlriliyor: Fransızlarla işbirliği yapmağa davet enalı şeklinde. şarkî Akdenlzi sarmıs Yabancı gazeteciler, dün Alman Haden be\ annameler atılmıştır. olan Mihver hava kuvvetlerine karsı. riciye Nezâretinden, İskenderiyenin Suriyedeki Fransız kuvvetleri Mısırdaki üslerinde barınamıyacak bir bombardımanı dolayısile Mısırın protesarasında Alman aleyhtarlığı hale düşer. tosu hakkında haber almak istemişlerdir. *** Kahire 8 (a.a.) Röyter: Suriye ve Gazetecilere, böyle bir Mısır protesGirid muharebelerinde İngiliz donan tosunun şimdiye kadar Bcrline gelmemiş Lübnandaki Fransız kuvvetlerine mensub erler ve erbaşlar arasında Almanfflası, yalnız hava kuvvetleri karşısm olduğu cevabı verilmiştir. da York a&ır krUvazörü (8250 ton), Glou Berlindeki düşünceye göre, böyle bir lar aleyhinde çok derin hlssiyat mevcud chester hafif kruvazörü (9300 ton), Fiji protesto, nazarı dikkate alınması için, olduğu malumdur. Suriye ve Lübnan hafif kruvazörü (8000 ton) İla Juno îsveçin salâhiyettar olmadığmı bildirme halkıftda da ayni hissiyat vardır. Bura(1690 ton), Greyhound (1345 ton), Kash sinden dolayı, İran vasıtasile verilmell da beyan edildiğine göre, eğer bir mumir (1690 ton) ve Kelly (1890) ton ttıuh dir. Esasen burada, Mihver askeri hare kavemet vukua gelirse, bundaki kabariblerîni kaybetmiştlr. Avrıca italyanlar kâtının sivil hedeflerl istihdaf ettiğini hst, şimdiye kadar körükörüne Vişi'nin İsim zikrederek bir muhrib daha batır tebarüz ettiren Alman ve İtalyan deklâ emirlerine itaat etmiş olan zirvedeki dıklarını iddia etmişlerdir. (1340 ton rasyonları tebarüz ettirilmekte ve Al şahıslardan mürekkeb küçük bir çeteye luk Hereward muhribi). Bundan beşka manlar tarafından şu dhet kaydolun aid olacaktır. Vişi'nin emirlerinin ise iki zırhh İle diğer bazl büyük gemi maktadır kl İskenderiye bir harb lima Almanyadan verilmekte olduğu muhaklere de isabetler vaki olmuşsa da, on nıdır ve bir İngiliz deniz üssüdür. Eğer kaktır. lar, bir miktar hasar ve zlyââ uğratnsk Suriyede birçok Alman var İhgilizler, bu vak'ada da, bir kere dasuretile badireyi birmisbe ucuzca atlatLondra 8 (a.a.) Röyter: Şimalî Suha, sivil hedefler fikrinin arkasına gizmışlardır. Fakat İngiliz donanmasl, kenlenmeğe çahşırlarsa, bu ancak itibardan riye hududundan alınan haberlere göre, di üslerinde de mütemadi taarruzlara düşürücü bir hattı hareket teşkil ede aralarında havacılık teknisyenleri tayya uğrayıp zayiat verirse, oralarda bannare mürettebatı ve propagandacılar da da cektir. maz ve nihayet çekilmek mecburiyetinhil olmak üzere bir çok Alman halen de kalır. Akdenizde başka İngiliz de mümkün değildlr. Suriyede bulunmaktadır. Bütün Suri niz üssü olarak Malta ile Cebelüttarık Vaziyet böyle olunca. İngiltere İçin, yedekl hava dafi bataryalarımn hepsi, vardır. Malta, hava hücumlârma karşı Suriye ve Kıbrısı, Almanlara kaptırma Almanlarm elindedir. Almanlar, sivilİükenderiyeden çok daha kötü vaziyet mak zarureti kat'idir, şarkl Akdenizdeki dir. tedir ve onun için yardımcı bir ÜJ ha İngiliz hakimiyetile Mısırın, Süveyşin. Suriyede fiatlar durmadan artmaVta. linde kullanılmasına mecburiyet hasıl Fillstinin ve Irakın muhafazası buna dır. Meselâ petrol gibi bir çok maddeolmuştur. Cebelüttarık İM çok uzaktır bajlıdir. leri bulmak imkansızdır. Oradan şarkî Akdenize tesir yapmak Ordudaki asker ve erbaşlar arasında ABİDİN DAVER CBas tarafı 1 inci sahifede) olarak silâh çekmemiş olmakla müftehirdir.» Mareşal, bilâhare, tecavüze bahana hazırlayan propagandanm Suriye ve Lübnandaki limanlara Alman kıt'aları ihrac edildiği iddiasında bulunulmuş olduğunu hatırlatmış ve sözlerine şöyle devam etmiştir: «Siz ki oralardasınız, bütün bunların yalan olduğunu biliyorsunuz.» Mareşal, uçamıyacak vaziyette buluKahire 8 (a.a.) İngiliz Ortaşark nan üç yahud dört tayyare haricinde, umumî karargâhmın tebliği: Suriye ve Lübnanda ne Alman hava Llbyada, Tobrukta, iki taraftan topçu kuvvetleri, de de Alman askeri bulun. faaliyeti olmuştur. Sollum mıntakasında, madığını tasrih eylemiş ve demiştir ki: şiddetli keşif kolları faaliyeti devam et I «Tecavüz, tamamile haksızdır ve yamiştir. I kınşarktaki Fransız hükümranhğı yalnız Habeşistanda, şarkî Afrika ve garbî bugün ilk defa olarak tehdid edilmiş Afrika kıt'aları, Omo nehrini iki nokta bulunmaktadır.» da geçükten sonra, ilerlemektedlr. ŞiMareşal, mesajını şöyle bitirmekte malde bir geçidde, düşman yüzden faz dir: la ölü vermiş ve binden fazla esir ter«HakJı bir dava için, tarihin vatana ketmiştir. Bundan başka, 20 top, 200 emanet ettiği arazinin tamamiyeti davakamyon, birçok mitralyöz ve büyuk sı için çarpışıyorsunuz. Bu araziyi mümiktarda başka harb malzemesi iğtinam dafaa etmesini bileceksiniz. Benim ve ettik. Ric'at halindeki düşman, şiddetli bütün Fransanın temennileri, sizinle besurette takib edilmektedir. raberdir.» Irakta, vaziyet lakin olmakta berdelngiliz Hariciyesinin tebliği vamdır. Londra 8 (a.a.) İngiltere Hariciye İngiliz hava kuvvetlerinin tdbligi Nezareti, bu gün, aşağıdakl tebliği neşKahire 8 (a.a.) İngiliz hava kuv retmiştir: vetleri Ortaşark umumi karargâhının 1 temmuz 1940 tarihli deklarasyormnda, İngiliz hükumeti, Suriye ve Lüb tebliği: Libyada, İngiliz hava kuvvetlerine nanın hasım bir devlet tarafından işgal mensub bombardıman tayyareleri, 6/7 edilmesine ve lngilterenin müdafaasım haziran gecesi, Bingazl limanına ve bu taahhüd ettiği Ortaşark memleketlerine karşı bir hücum üssü olarak kullanılradaki diğer askerî hedeflere büyük bir masına müsaade edemiyeceğinl bildirhücum yapmıştır. Merkeı rıhtımında, mlsti telefon idaresi binası ve asker! binalar Bu larlh Ihtara rağmen Vişi hükuyanında yangınlar çıkarılmıştır. Bllihameti, Mihver devletlerile lgbirliği siyare hedef üzerine varan tayyareler, yan setine devamla, Suriye ve LübnaııdakJ gınlan bombalamışlar ve bunları o de hava üslerini Almanya ve İtalyanın emrece genişletmişler ve şiddetlendirmlş rine tevdi etmlş ve Iraktaki asi ku.vetlerdir ki ışıkları 80 kilometre mesafeden lere harb malzemesi vermiştir. Suriyeye gözükmüştür. Derne civarında tayyare Alman sızması başlamıştır. Vi$i hüku meydanı ve tayyare yere Inme mahal metl, Suriye ve Lübnanı tamamile Alleri de bombardıman edilmiş ve büyük man kontrolu altına koyacak mahiyetta yangınlar çıkarılmıştır. Yerde tayyareler tedbirler almakta devam etmektedir. MUtareke şeraitini pek çok tecavüa tahrib edilmiştir. Civarda kışlalar üıeeden ve Fransanın sabık mütteflklerine rine de bombalar atılmıştır. karşı her hangi bir harekete geçmesine Habeşistanda, Clmma mıntakasında, şerefinin mâni olduğu hakkında Mareşal ricat halindeki düşman kollan, cenubl Petenin son beyanatile tam tezad haAfrika tayyareleri tarafından bombardı linde bulunan böyle bir hareketi İnman edilmiş ve mitralyöz ateşine tutul gilterenln müsamaha ile karşılaması muştur. Tam Uabetlerle kamyonlar tah beklenemez. rib edilmiştir. Buna binaen, imparatorluk kuvvetleri Akdenizde, avcılarımı», ticaret gemlle tarafından müzaharet gören Hür Fran. ri üzerinde himaye keşif uçuşları yap nx kuvvetleri, bu sabah erken Suriya mışlardır. Bir cenubl Afrika avoı tayya ve Lübnana girmlşlerdir. resi, düşman tayyarelerinden bir taneslSuriye çarpışmalanndan Darlan ni kovalamış ve bu düşman tayyaresi mes'uldür bombalarını denize bırakmağa mecbur Londra 8 (a.a.) Hür Fransız kuvkalmıştır. vetleri umumî karargâhmın bugün öğYukarıdaki harekâttan, tayyareleriml leden sonra neşrettiği tebliğ: zin hepsi üslerine dönmüştür. «Hitler Darlan siyaseti, İngiltereyi Ingilizler Maltayı vermiyecekler! Malta 8 (a.a.) Malta valisi Dobbie ahaliye bitaben radyoda söyledigl bir nutukta adanın bir istlla teşebbüsü ihtimaline karsı koyması icab edeceğini söylemis ve şöyle demiştir: « Malta, Giridle mukayese kabul etmez bir mukavemet imkânına maliktir. Mes'ul subaylar da bu mütaleaya tamamen iştirak etmektedirler. Maltayı terketmiyecegiz. Adanın ne Almanlar, ne de İtalyanlar tarafından iagaline müsaade etmek niyetinde deftUiz. Bunu vaziyetin müsaade ettltl sakin bir itimadla söylüyorum. Malta, kendisinden beklenen vazifeyl ifaya muktedlr olduğunu ispat edecektlr. HUkumet ve harb hizmetleri Maltanın tarihine mazidekinden daha parlak sâhifeler katması için hiç bir ıey İhmal etme mektedirler.> İtalyan teblijl Roma 8 (a.a.) İtalyan ordulan umuml karargâhınm 368 numaralı tebliği: Dün gece tayyarelerimiz Maltadakl hava üslerini bombardıman etmişlerdir. Şimali Afrikada kara mmtakaların da işara değer bir çey yoktur. Tayyarelerimiz 6 haziran gecesi ile 7 haziran gtinü Tobruk müstahkem mevkiindeki bataryalara ve askerî tesisata isa betli endahtlarda bulunmuşlar ve yangınlar çıkarmak suretile tahribat yapmışlardır. 9iwa clvanndaki motörlü İngiliz vesaiti bombardıman edilmiştir. Düşman tayyareleri Bingftzi ve Derne üslerine akınlar yapmışlardır. Şarkl Afrikada Galla ve Bidamo mmtakasındaki muharebe devam etmektedir. Gondar mıntakasında tJolchefit garnizonumuz düşmanın teslim olmak tek lifini yeniden reddetmiş ve onu büylîk »ayiata ugTatmıştır. bir hür Fransızlar hareketine ve Gene» ral de Gaulle'e karşı bir sempati gözükmektedir. Bir yüksek subayın dtin Filistine kaçmış olduğu bildirilmektedir. ve müttefiklerini ağır bir iki şık karşısma koymuştur. Ya gayrifaal kalacaklar ve Vişi'nin muvafakatile Alman kuvvetlerinin Suriyeye yerleşmesine müsaade edecekler ki bu takdirde Suriyenin İstiklâli kaybolacak, Fransa Suriyedeki mevkiini terkedecek ve Suriye, Türkiyeyi, Irakı, Filistini ve Mısırı tehdid eden kuvvetli bir kara, deniz ve hava üssü haline geleeektir ve yahud, Vişiye sadık kalan kuvvetlerle çarpışma ihtima. lini dahi göze alarak, şimdi de Suriyede bulunan Almanlara karşı harekete geçecek ve diğer Alman kuvvetlerinin gelmesine mâni olacaktı. Tabiaüle ikinci hal sureti kabul edilmiştir. Bu şeraltte, Amiral Darlan'ın Fransız imparatorlugunu tedricen Almanyaya vermek ve düşmanla İşbirliği yaprfak siyaseti, Suriyede vukua gelebilecek bütün çarpışmalardan tamamile mes'ul olacaktır. Hür Fransız kuvvetlerinl alikadar eden vaziyete gelince, bu kuvvetlerin hedefi, daima, Alman veya İtalyan, düşmanı her bulduğu yerde vurmak, Fransız ana mirasını muhafaza etmek ve müşterek zaferi ve Fransanın istihlâsını yaklaştırmak İçin her yerde ve mümkün olan bütün nispette İngiltereye yardım eylemektlr ve iıtikbalde de böyle olacaktır. General Katru Suriyenin istiklâlini ilân etti Kudüs 8 (a.a.) General Katru Suriyelilere ve Lübnanlılara hitaben r.eşrettlği beyartnamede şunları söylemektedir: Büyük Britanya kuvvetlerinin de iltihaklle Hür Fransız kuvvetlerinin topraklarmıza girdiği şu anda Fransanın şark müroessili sıfatile bütün salâhiyetleri ve mes'uliyetleri deruhde ediyorum. Bu beyanatı hakikî Fransa ile ve onunla bir addettiğim Hür Fransa namma ve onun şefi General D5 Gol namına neşrediyorum. Bu sıfatla manda rejimine nihayet vererek sizleri serbeit ve müstakil ilân ediyorum. Hür Frania kuvvetlerile İngiliz kuvvetlerinin hududlarımza tecavüz etmesi hürriyetinizl kaldırmak için değil, bilâkis sizlere hürriyet temin etmek lçindir. Bu yürüyüşümüz Suriyedeki Hitler ku'v\'etlerini tardetmek ve şarkın İngiltereye ve bize karşı bir üs olarak düşmana hizmet etmesine mâni olmak içindir. Hürriyet için harbeden bizler düşmanıö memleketinizi bu kadar ezmesine, bütün insanlarınızı, bütün emval ve eşyanızı kendi kontrolu altına alarak hepinid esir menzilesine İndirmesine mâni olmak içindir.» Kahire 8 (a.a.) İngiltere hükumeü namma hareket eden Kahire büyük elçisi Sir Miles Laupsan Surlyelilere ve Lübnanlılara hitaben bir beyannatne neşretmiş ve müttefiklere yardım ve onlara itimad ettikleri takdirde İngiltere hükumetinin kendisile işbirliği yapmış olan bütün milletlerin müstefld oiduklan menafii onlara da tefflln edeceğini bildirmlştir. Beyanname şu noktaları ihtiva etmektedir: • Abluka kaldırılacak ve slzlerin sterlin blokile derhal münasebata girmenlz temin olunacaktır. Bu hal ihracat ve ithalât hususunda da sizlere fevkalâda büyük menfaatler temin edecektir. Mallarınızı memleketlerde serbestçe satacak ve Utediğiniz şeylerl serbestçe satm alablleceksiniz.* İskenderiyenin bombardımanı Harekâtın vuku bulduğu yerler Vişi 8 (a.a.) «D.N.B.» Fransız askerî mahfillerinden öğrenildiğine göre, ingiliı kuvvetlerinin Suriye ve Lübnana girmelerini müteakıb İngili* harekltuım cereyan ettiği mıntaka, Şeria vadisidir. Hududdan hemen biraz sonra, arazi çok dağlık ve binnetice çok güçlüklüdür. Merkezde Lübnan daglarını Antilübnan dağlarından ayıran vadi vardır. Daha şarkta, arazi daha ziyade çöl ve binnetice askeri harekâta, bilhassa motörlü ve arhlı kuvvetlerin harekâtına daha ziyade müsaiddir. Pek muhtemel olarak, İngiliz ve de Gaulle'cü kuvvetlerin hücumu, MerjAyum'a müteveccih bulunmaktadır. Bundan başka, bazı hasım kuvvetlerinin Deraab'dan Ş«m istikametinde harekete geçmiş olduğu müşahede edilmiştir. Suriye, ablukaya tâbi olmıyacak Harekâta istirak edenler Londra 8 (a.a.) Suriye harekâtına tayyarelerin muzaheretile iştirak eden müttefik kuvvetler arasmda İngilizler, Avusturalyalılar, Hindliler ve Hür Fransızlar vardır. Pazar akşamı, Londrada, bu âne kadar silâh atılmış olup oknadiğı resmen henüz malum değildlr.