6 Haziran 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

6 Haziran 1941 CUMHURÎYET "1 Usküdara gider iken... ir şarkıdır: «Üsküdara gider iken aldı da bir yağmur» «Kâtibin paltosu uzun eteği çamur» Birinci beytin metninde ihtilâf ver. Buna: «Kâtib ava gider iken aldı da bir yağmur» skenderiye, Mısırm ikinci büyük şehridir ve en büyük limanıdır. İtalya Habeş harbi sırasında Akdeniz emniyeti tehdid olunduğu zaman, İngilAnkara 5 (Telefonla) Ticaret Vetcre, donanmasının Maltada banıtamı kâleti, vilâyetler teşkilâtı için valilerin yacağmı anlayarak onu İskenderiye} e emrinde, Ankara, İstanbul ve İzmirde nakletmek lüzumunu hissetmiş ve o za iaşe müdürlükleri ve diğer vilâyetlerde mandan başlayarak İskenderiye, şarkî iaşe heyetleri teşkiline dair KoordinasAkdenizin en mühim üssü olarak tanın yon kararı Vekiller Heyetince kabul emıştı. Habeş harbinin bitmesi üzerine dildi. İaşe müdürleri merbut oldukları İspanyada dahili harbin kopması, ve İs vilâyetlere mevdu iaşe işlerinin tedvipanyaya yapılan harici müdaha; lerin rinde valinin doğrudan doğruya yarbir aralık Akdcnizde korsanlığın yeni dımcısıdırlar. den başlamasına sebeb olması, İngiltcre istanbul İaşe müdürünün iki, îzmir, nin İskenderiye limaınndan ve civarın Ankara müdürlerinin birer muavini, İsdaki tesisattan daha fazla istifade etme tanbulun ikl, İzmlr ve Ankara müdürsini, daha sonrakl hâdiselerde bu vazi lüklerinin birer raportörü olacak ve iase yetin devamını lcab ettirdi. 1939 büyük müdürlükleri kadrolannda ayrıca birer harbinin kopması ve İngilterenin bu memur ve bir daktilo bulunacaktır. harbe iştiraki üzerine, İtalyanın bu har Diğer vilâyetlerdeki iaşe heyetleri be karışmaması için herşey yapılmış ise valilerin riyasetinde mıntaka ticaret de, Almanyaya askerî bir ittifakla bağlı müdürü, toprak mahsulleri ofisi müdür olan bu devletin ilk müsaid fırsatta har veya ajanı. ticaret odası başkâtibi, fiat be gireceği ve bilhassa Mısırı istihdaf murakabe bürosu şefinden terekküb eedeceği anlasılmış, İngiltere de buna go decektir. re tedbir almak ıshrarında kalmışlı. İsKazalarda da, kaymakamların riyasekenderiye üssUnden istifade, bu tedbirlerin başında idi. İtalyanın geçen senc harbe iştirakindenberi İskenderiye ufaktefek birkaç İtalyan hava taarnızuna şahid olduysa da bu taarruzlar çok ehemmiyetsizdi ve bu yiizden bahis mevzuu dahi edilnıemişti. İtalyan ordusunun bu sene başlannda Mısır hududu içinden bzaklaştmlması ve imha dereceslnde perişan edilmesl üzerine İskenderiye de hava taarnızlarından büsbütün kurtıılmuşru. Fakat Almanlann Trablusgarba n Iskenderiyeyi bombardıman Vilâyetler iaşe lîMIktısadî teşkilâtı meseleler Son zamanlarda ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ hakkında en çok yazı yazılan, söz söylenen mevzulardan birisi de muhakkak ki Yeni Nizamdır. Bu genış neşriyata rağmen Yeni Nizam bugün tam manasile herkes için meçhulse de en umumî hatları içinde cMihver devletlerine tâbi devletlerin İktısadî, siyas' ve içtimaî bünyelerirıin Mihver menfaatlerine en uygun bir tarzda tanzimi diye terif edilebilir. İçtimaî hâdiseler bir bütün teşkil et mektedirler; bunlann tek cepheden ya pılan tetkikleri muhakkak ki noksan ve tatmin edjci değillerse de; mevzuu muzun çok geniş ve çok yeni olmasından dolayı bu yazımızda ancak Yeni Nizamm iktısadî cephesini tetkikle ik tifa edecek, sistemin siyasî, içtimaî taraflarını İmhal edeceğiz. Ankara, İstanbul ve Izmirde iaşe müdürlükleri, diğer vilâyetlerde de iaşe Heyetleri teşekkül edecek tinde toplanacak olan iaşe heyetleri, halk ve millî müdaiaa ihtiyaclan bakımmdan Ticaret Vekâletince lüzum gösterilecek tedbirleri almağa, vilâyet ihtiyaclarını gözönünde bulundurarak lü zumunda resen tevessül edecekleri tedbirlerle yiyecek, içecek, giyecek ve yakacak maddelerden mahallin ihtiyaclarını muayyen bir müddetle karşılayabilecek miktarda vilâyet içinde her türlü tehlikeye karşı mahzuf yerlerde elde bulundurtmağa, devletçe ithal edilecek maddeierin hüsnü muhafazasına, tahdide tâbi mevaddın en uygun şekilde ihtiyac sahiblerine tevziine, ileride ve fevkalâde hallerde tevziat için şimdiden gereken tedbirleri almağa, her türlü mahallî iaşe ihtiyaclarını karşılamağa memur edilmişlerdlr. İaşe heyetleri, mahallî belediyelerle işbirliği yapacaklardır. Bu teşkilât için, Ticaret Vekâletine 120 bin lira tahsis edilmiştir. Yeni nizamın iktısadî cephesi Yazan Targan Hacim Çarıkh İhracat arasındaki muvazeneyi daimî surette temin maksadile kurulan Murakabe Ofislerine müşabih teşekküller tarafından yapılacaktır. Almanyada bu gün her nevi emtia için bir murakabe ofisi mevcuddur. Bunlann vazifesi ithal edilecek miktarın tayinile fiatların tespitidir. Zannımıza göre Almanya bu ofisler vasıtasile bu devletlerin bütün ithalât ve ihracat mallannı kontrola tâbi tutmak lüzumunu hissetmiyecekUr. Çünkü ofisler tarafından kontrola tâbi tutulrnıyan emtia döviz murakabesi sayesinde gene Alman kontroluna tâbi tutulmuş olacaktır. Çünkü ithalât İçin Alman hükumetinin döviz ınüsaadesine İhtiyac hasıl olaoaktır. çıkmalan ve İtalyanlarla birlikte Mısır hududuna yeniden dayanmalan vaziyeti dogişlirnıiş, bundan başka AlmanlaKahire 5 (a.a.) Bütün Mısır gazerın Balkanlara müdahale ederek Yuna teleri, Amiral Darlanın beyanatı haknistanı istilâdan sonra Girid adasını da kında Türk gazetelerinln neşriyatını işgale muvaffak olmalan. İskenderiye iktibas etmektedir. nin vaziyeti üzerinde bir hayli müessir El Mokattam gazetesi, Darlanın olmuştur. tecrübesiziliğini tebarüz ettirmekte ve İskenderlyenin, harb koptu kopali ilk Amlrala, Fransıs Hariclyeslnln vesaiki büyük hava taarruzuna uğradığını bil arasında, Adanadakl zaferin tamamlle diren haberler, bu tesirin ehemmıyctini bir Türk zaferi oldugunun ve Fransıztebarüz ettirmektedir. lann burada büyük miktarda ganaim Bu haberlere göre İskenderiyenin terketmiş bulunduğunun bürhanlannı hombardımanı yüzünden ölenlerin sayısı aramasını tavsiye etmektedir. 100 e varmış, bir çok kişi yaralanmış. Bourse Egyptienne gazetesi, Darlan şehirde müteaddid yangınlar kopmıış ve idaresinin hazin, fakat geçici bir devre birçok evler yıkılmıştır. olduğunu tebarüz ettirmektedir. Bütün bu haberler İskenderiye üssiinün değil, İskenderiye şehrinin bombardıman edildiğini ve bunun kasden yapılmış olduğunu göstermcklcdir. bardıman edilmesinin bir hedefi, bu çeBükreş 5 (a.a.) Stefani ajansından: şid manzaralara alışık olmıyan Mısır Resmî bir tebliğde geçen pazar günü halkını tethiş ederek harb aleyhinde ve Rumanya ile Almanya takımı arasındolayısile İngiltere aleyhinde infial udaki futbol maçı münasebetile memnu yandırmaktır. Fakat İtalyanların daha marşları terennüm etmeğe teşebbüs etönce yaptıkları tecrübeier, bambaska ne miş olan talebenin Bükreş askerî mahticeler vermiş ve Mısır halkının İtalyaya kemesi tarafından muhakeme edilerek karşı derin hiddet ve nefret duygusu üç Eene ile on beş sene arasında tebeslemelerine sebeb olmuştu. halüf eden ağır hapis cezalarına mahFakat İskenderiyenin bombardımanından asıl maksad, İngiliz donanmasını, kovalamak ve İngiliz gemilerini zedelemektir. Bu yüzden İskenderiyeye karşı vuku bulan bombardunanın belki de sık sık tekerrürü beklenir. Çünkü bugünkü vaziyet. bu hâdisenin tekerrürüne daha müsaiddir ve bu hareket şarkî Akdeniz harbinin bir safhasını teşkil etmektedir. İhtimal ki Iskenderiyeyi bu şekilde bombarHımandan maksad, İngiliz donanmasını da buradan uzaklaşmağa mecbur etmek, donanmanın şarkî Akdenizin Filistin sahillerine gitmesini temin ederek Libyaya daha fazla asker ve mühinunat ihracına imkân bulmaktır. Fakat hakikî hedefi. bu hâdiseyi takib edecek harcketler tayin edecek ve ancak o zaman harbin daha evvel nerede siddetlenecğini tayine imkân hasıl olncaktır. Almanlar halihazırda Girid adasına yerleşmekte ve burada hazırlanmaktadırlar. Arada İngilizlerle Fransızlan çatıştırmak ve bundan bilistifade Suriyeyi işgal etmek için siyasî bir manevra da çevrilmektedir. İskenderiyenin bu sırada bombardımanı gözleri bu tarafa çevirecek. belki de gözlerin bu tarafa çevrildiği sırada, başka bir yerde yeni bir haile vuku bulacaktır. Fakat mnhakkak ki İskenderiyenin. simdiye kadar görülmemiş bir şekilde bombardımanı mühim bir bsşlangıcdır. kum edilmiş oldukları bildirilmektedir. gazetelerinin neşriyatını iktibas ve tasvib • ediyorlar Millî Şefîmix Efgan Krahm Mısır matbuatı, Türk tebrih ettller "Darlan idaresi hazin ve geçicidir,, Bükreşte Almanya aleyhıne niimayiş yapanlar İskenderiye şehrinin bu şekilde bommahkum oldu Askerî kabahatler İcra Yekilleri fleyefi Meclis Encümenleritoplandı nin bir tefsir talebine Ankara 5 (a.a.) İcra Vekilleri Heverdiği cevab ?eti bugün saat 15 te Başvekâlette Baş vekil doktor Refik Saydamm riyasetinde haftalık toplantısını yapmıştır. Bir Bulgar vapuru Atinada yandı Sofya 5 (a.a.) Stefani ajansından: Resmen bildirildigine göre, Princesse Marie Louise admdaki Bulgar vapura, bir yangın neticesinde Pire limanında batmıştır. Kaptan dahil olduğu halde mürettebattan sekiz kişinin ölmüş olduğu ve üç kişinin yaralandığı bildirilmektedir. Bu hususta tahkikata başlanılmıştır. Kozanm kurtuluş bayramı Kozan 5 (a.a.) Kozan kasabası kurtuluşunun 21 inci yıldönümü bugün candan tezahuratla kutlanmış ve bu mes'ud günün Millî Şefimizin Halkevine ve Cumhuriyet Halk Partisine hediye buyurduklart fotograflannın şeref makamlarına asılması suretile bir kat daha önemi artmıştır. Macar Başvekili Papanın nezdinde Roma 5 (a.a.) Bardossy. refikası ve maiyeti ile birlikte, bu sabah saat 9 da ömer Rıza DOĞRUL Vatikanda Papa tarafından resmen kabul edilmiştir. Papa, Macar hükumeti Valimiz Ankarada reisini kütüphanesinde yalnız olarak Ankara 5 (Telefonla) İstanbul kabul etmiştir. Mülâkat bir saat kadar Valisi Lutfl Kırdar bu sabah şehrimize sürmüştür. geldi. yor. Fikri. gene kızın ellerini avuclannın içine aldı: İçenler, içmiyenlere, içmiyenler de içenlere kızıyorlar. Birden gözleri parlayıverdi: Ama. bizim fabrikadaki Ispektör Halil kaptan. böyle değildir. Kendi içtiği halde içkinin düşmanıdır. Onun, «bizim fabrika» derken göğsünü kabartışı Remziyeyi hürünle güldürmüştü: Sizin fabrika ha? Kanadları kırılıverdi: Eskiden, «bizim fabrika» derdik, değil mi? Şikâvetinden hemen ürktü: Aman boşta gezme de... Yeni iş bulmuşken, sikayetimiz Allaha dokunur Artık vaziyet değiştL Seni. zorla ba>=tan çıkaracaklar. Yorşanını, yatağmı. işte. nevin varsa getirirsin. Fikri, dalgındı; Remziye, onu, hafifce sarstı: Gene ne daldın? Eğer mahalleliyi düşünüyorsan, bunu, hiç düşünme Biz düşünelim. Kimselerden kimselere hesab vermeğe mecbur değiliz. Gene kız, dolgun göğsünü titreterek hırçmlaştı: Kaç gündür, kaç gündür seni gör Yeni Nizamı anlamak ve hakkında Bu kontrol sayesinde Alman sanayii tam bir fikir edinebilmek için bu cereyana sebebiyet veren iktısadî hâdiaeleri muhtac olduğu iş pazarlarım temin edecek ve kendisine rakib olabilecek digözden geçirmemiz lâzımdır. Yeni Nizam fikri Almanyada, Alman ğer sanayi devletlerini bu sahalardan olacaktır. Ayni 2 İktısadî bünyesinin göstermiş olduğu uzsklaştırmış manda Almanya buralardan en iyi şartnoksanlıklardan doğmuştur. Biliyoruz ki Almanya iş pazarları olmıyan bir sa lar dahilinde ihtiyacı olan ham ve gınayi memleketidir. Bu sanayi memle da maddelerini temin edecektir. 2 Yeni Nizama tâbi olan devletleketi İhtiyacı olan ham maddelerden Ankara 5 (a.a.) Reisicumhur mahrum bulunduğu gibi toprakları da rin millî istihsalleri ise Alman menfaİsmet İnönü, 27 mayısta dost Ef80 milyonu tecavüz eden Alman halkı atlerine en uygun bir şekilde tanzim ganistanın istiklâl millî bayramı edilecektir. m besleyecek kadar zengin değildir. münasebetile Majeste Efganistan Bu tanzimden anlaşılan mana. AlKralına telgrafla tebriklerini ve Alman haricî ticareti ise, bu vaziyeü müşarünileyh de cevaben müteıslah edecek yerde içinde bulunduğu manyanm kendi menfaatlerine en uy* hassisane teşekkürlerini bildirmişmuz harbe takaddüm eden seneler zar gun bir tarzda Yeni Nizama dahil devlerdir. fında devletin mutlak müdahalesi ne letlerle kendi arasında bir işbölümü ticesinde yalnız harb için lâzım olan yapmak istemesidir. rakki eseri olarak göstermektedirler. Akdeniz dor A emtianın teminini gaye edindiğinden Sanayi yalnız Almanyanın InhisannÇünkü Yeni Nizam kurulduğu gün büAlman İktısadî vaziyeti vahim bir hale da olacak ve Yeni Nizama dahil devgibi tanh nusralan olduğu gibi: tün harblerin sebebi olan haricî ticagirmiş bulunuyordu. letlere en ucuz, en iyi şartlar dahilin«Cayi râhat, bağı cennet Üsküdar» ret davası ebediyyen halledilmiş olaHalk pek tabiî olarak bu muvazene de sanayi mamulâtı temin etmeği ta caktır. Biz bu iddiaya İştirak etmiyodiye medbiyeleri de vardır. sizlikten pek çok ıstırab çekmekte idi. ahhüd edecektir. Fakat buna mukabil ruz. Çünkü siyasî bakımdan Yeni NiVe nihayet: de ufak devletler Almanyaya taleb etBilhassa 1939 senesinde Almanyada, zam, küçük devletler için çok mukad<Ab alan Üsküdan geçti» harb sanayii için lâzım olan ham mad tiği miktarda iptidaî veya gıda maddeleri des olan devletler arasındaki mutlak tedarik etmekle mükellef olacaklardır. deleri haricden tedarik edebllmek için, müsavat prensipini tammamakta, küçük, sözii de bu kasabayı geç kalmanın son 3 Almanya Yeni Nizama dahil tasarruf edilen bütün döviz bu mecorta ve büyük devletler diye blr siîsi baddi olarak göstermektedir.. raya sevkedilmiş ve halktan mümkün memleketierin paralarının al*m esası lei meratib ihdas etmektedir. Bundan İfte hep bunlardan dolayı olmalı ld( olan en büyük fedakârlık istenilmişti. na göre Alman markına nazaran bir başka sanayi sahibi olmıyan ve binne senelerdenberi bir kimsesiz raezan gibi İşte top ve yağ mukayesesi mahrumi kıymete sahib olmasını istemektedir. tice silâh yapamıyarak kendini müda bakımsız kalmış olan kasabama İstanbul yetin azamî haddini bulduğu bu raman Alman parasının kıymetl, merkez ban faa imkânından mahrum olan devletler Belediyesi, insanı mütehassis edecek bir kasında karşılık olarak tutulan altınla da ileri sürülmüştü. Almanyaya en ufak bir itirazda bile alâka göstermeğe başladı. Bir taraflaıı değil, ancak Alman devletine karşı gösBerlin 5 (a.a.) Alman gazetelerl bulunamıyaoak vaaiyete düşmüş ola Merarlıklan Şenlendirme Cemiyetinin Almanya iktısadî bünyesini ıslah için Rumanyada yeni yeraltı sıgınakları in kendi kontrolu altında yeni bir nizam terilen itimadla tayin edilmektedir. Bu aklardır. immetile büyük bir âhiret kıt'ası olau şa edilmekte olduğuna dair haberler kurarak ihtiyacı olan İptidaî ve gıda paranın kıjrmetini muhafaza için İse kabristanlannuzın etrafı çevrilerek diinTargan Hacim ÇARIKLI neşretmektedirler. Rumanyaya hava maddelerini Yeni Nizamına ithal ettiği Almanya ithalâtile ihracatım daimî suahalisinin tecavüzünden korunmağa hücumlan beklendiğine delâlet eden bu memleket'.erden temin etmek ve buraçalışırkfn. diğer taraftan Üsküdar iskelo hazırlıklar merak uyandırmıştır. meydanı göriilmemiş bir itina ile temizlarda sanayii için lâzım olan iş pazarBerlin 5 (a.a.) Domei ajansının ları tesis etmek lstemiştir. lenmekte, açılmakta, asfalt döşenmekteRoma muhabiri tarafından bir Alman dir. (Bas tarsb 1 inci sahifede) Bu neüceyi temin edebilmek İçin, AlSovyet askerî paktı hakkında verilen Sevgili kasabamın gördüğü bu itinaya manlar aşağıda izah edeceğimiz iktısa kında alakalı makamlarca icab eden haber resmî membalarca tekzib edil dî mekanizmayı düşünmüşlerdir. teşekkür etmek için ziyaretine gittiğim ;edbir ve tertibler ahnmıştır. mektedir. şehir erkânından bir zat bana Üsküdarın Yeni Nizam iktısadî bakımdan Alman lstanbulda ekmek meselesi imanna dair tafsilât verdi. yanın sistemine ithal edeceği devlet Bütün iskele meydanun acacağız.. kalmadı lerle yapacağı ticarî münasebetlerden 'cnicami ile iskele camisi arasuıdaki Fırınlara üç günlük Ihtiyaca tekabül başka bir şey olmadığına gö're nihayet ;eniş sahadald binalan istimlâk edip bir haricî ticaret meselesidir. Bu sistem edecek unun birden verilmesi üzerine çacağiz. Bu suretle ikl cami arasında ıkmek meselesi halledilmiştir. Belediye kurulduğu gün Almanya ve kendisile Fiat Murakabe komisyonu dün Vali büyük ve güzel bir meydan vücude geişbirliği yapan devletler haricî ticaret eis muavini Lutfi Aksoy beraberlnde muavini Ahmed Kınıkın riyaseti altınlecektir, dedi. ktısad müdürü Saffet Sezer olduğu hcllerini en bariz bir şekilde iki kısma da yaptıgı içtimada İstanbul Ticaret Sevindim. Hem Üsküdarda büyük ve tefrik etmek mecburiyctinde kalacak le evvelkl gece ve dün şehir dahilindeki ve Sanayi Odasınca üzerinde arizü güzel bir meydamn açılacağına, hem de irınları gezerek halkın İhtiyacuıa te. lardır. cabül edecek derecede ekmek imali için amik tetkikler yapıldıktan sonra Oda bu sıralar adedleri artmakta olduğu gö. Ankara 5 (Telefonla) İşledikleri Bu ticaretlerden birisi, Almanyanm mirler vermiştir. umumî kararile evsafı tespit edıUniş o rülen, iki cami arasuıda kalmış beynaaskerî kabahatlardan dolayı askerî birinci derecede mübrem ihtiyaclanna lan halk tipi ayakkabılann azaml 660 mazlarla bu geniş meydanın şenlenebimahkemelerce kısa hapis ceıasına mah cevab vermiyen emtiaya hasredilecekEn ziyade Beyoğlundaki fırınlarda ka kunıs fiatlft satılmasına karar ver ieceğine..» kum edilen ve fakat cezanm çeküril. tir ki bu tlcaret tamamile serbest ola abalığa tesadüf edilmiştir. Bir çok fı miştlr. B. FELEK mesine vakit kalmadan terhis olunan cak ve eski klâsik iktısad prenslple rınlar her günkü imalâtuıdan bir kaç Ticaret ve Sanayi Odasnca tespit erlere bu cezanın çektirilmesi lâıım rine uygun olarak şahsî teşebbüs ta ağız fazla ekmek çıkardıkları halde gene talebi karşılayamamışlardır. Halkın pek dilmiş olan halk tipi ayakkabılann evgelip gelmijeceği hususunda tereddüd rafından idare edilecektir. ımet yapmak veya ihtiyath davranmı» safı şöyle olacaktın Ayakkabılann yttzhasıl obnuş, keyfiyetin, tefsir yoiiie ikinci kısım ise millî Alman ihtiyac olmak için fazla ekmek aldığı aniaşıl lerinde yara ve bere bulunmıyacak. ya halline lüzum görülmüştür. Meclis, lanna cevab veren emtianın ticareti makla beraber tevziat işinin henüz ar. Mısır derisl, yahud yerli derilerin bi Millî Müdafaa ve Bütçe encümenîeri olup bu sahada Alman devletinin mü u edilen intizama girmemiş olması. rinci kalitesinden mamul videla ola Çorum 5 (a.a.) Her millî hizmette keyfiyeti tetkik ederek tefsiri isteniîen dahalesi kelimenin en geniş manasında ırıncılara yevmî ihtiyaçtan fazla verüe'i caktır. Deri kalınlığı bir milimetreden îorum kadınlarına bir misal olarak bu 187 nci maddenln tefsirine lüzum gorkendisini gösterecektir. unlaruı bunlar tarafından daha pahahya aşagı olmıvacaktır. Yüz astarlan yerli ;ere Bayan Refika Kadife. Türk Hava memişlerdir. Bu maddede askerî mah • Almanya, bu ikinci kısım ticaretin satılarak elden çıkarılmış bulunması gibl bezlerden olacak. altı sağlam köseleden İCunımuna 100, Kızılaya 100 ve camikemelerce tahtı karara alman kısa ha« erin bazı ihtiyaclarına sarfedilmek ümevzuunu teşkil eden emtiayı temin keyfiyetler fırınların önündeki bu kaıa ve gömme demirli imal olunacaktır. cezalarının çektirilmiyeceğine dair Bu ucuz ve saglam ayakkabılan her rere evkafa 300 lira teberruda bulunİçin Yeni Nizama dahil olan milletlerle balığın vukuuna sebebiyet verdiği anher hangi bir kayıd ve sarahat mevcud ayakkabıcı ve evsaf çerçevesinde imal muştur. Pek ehemmiyetli olmıyan bir çok uzun vadeli ve tek taraflı olarak laşılmıştırdeğildir. edip satabilecektir. irad sahibi Refika Kadifenin bu hareküçük devletler tarafından borulamıŞehirde pek çok un mevcud olduğunOrdudan ayrılma halinde infaz veya yacak şekilde ticarî muahedeler akdeYalnız vitrinlerde ayakkabüar teşhir seti takdirle karşılanmıştır. dan un buhranı diye bir şey mevmud kmali caiz olmıyan ceza sadece disip decektir. Bu ticarî muahedelerde Aîolunacak ve Ticaret Odasının etiketin cezasıdır ki, encümenler bu ıstisna! manya, ithalât ve ihracat mallarının fi değildir. Şehrin üç günlük İhtiyacını karşılayacak kadar un birdenbire fınn leri üzerinde bulunacaktır. hükmün mahkeme mukarreratına tat atlarını tek taraflı olarak tespit edecek, lara tevzi edilmiştir. Hatta fırınlar bu bikma cevaz olmadığını mazbatalarında ve bu fiatlar ithalâtı İcin azamî, ihraunları koyacek yer bulamadıklanndan tekabül edecek miktarda un verdik. Gityazmışlardır. catı için asgarî olacaktır. şlkâyet etmektedirler. İstanbul fırmcı tiğim fırır.lar verilen unlan koyacak yer Dublin 5 (a.a.) İrlanda Başvekili Bir Alman vapuru ablukayı Almanlar bu azamî ve asgarî fiat me larlndan bir kısmı dün belediyeye davtt bulamadıklanndan şikâyet ettiler. le Valera bugün meb'usan meclisinde selesini büyük bir fedakârlık telâkki edilmiş ve belediye reis muavini Lutfi Fırınlarm önündeki kalabalık nihayet raptığı beyanatta Dublin üzerine geyaracakmış etmekte ve bu fedakârhğa mukabil de Aksoy tarafından kendilerine ekmek içı bu akşam tamamile kalkmış olacaktır. ;enlerde yapılan hava akınında 27 kiRio de Janeiro 5 (a.a.) 5.500 to Yeni Nizama dahil milletlerin iktısadî hakkında bir hasbıhalde bulunulmuştur Diğer bazı sebebler mevcud olmakla inin derhal öldüğünü ve 45 kişinin de Lutfi Aksoy dün bir muharririmize beraber umumî surette kanaatim, bir ağır yaralandıklannı ve hâlâ hastanede nilâtoluk Alman Frankfurt şilepi, her bünyelerini aşağıda İzah edeceğimiz şunları söylemiştir: türlü hamule ile yüklü olarak, Şiliden şartlara tâbi tutmak istemektedirler. çok kimselerin lürumsuz yere fazla ek yattıklannı, 25 evin yıkıldığını ve 300 buraya gelmiştir. Buradan kendisine 1 Yeni Nizama dahil bulunan dev« Şehrin muhtelif semtlerindeki fı. mek almalan buna sebebiyet vermiştir. 'Vİn de içinde oturulamıyacak derecede lüzumlu maimahruk almaktadır. Frank letlerin ithalât ve ihrecatı Ahnany» ta rınları teftiş ettim. Bunlann hemen ek. Unumuz pek çoktur. Yelnız belediyenin lasara uğradığını söylemiştir. furtun kaptanı, İngiliz ablukasını yar rafından kontrol edilecektir. Bu kontrol serısinde ihtiyaçtan fazla un bulundu elinde halkm günlerce ihtiyacını karDe Valera Alman hükumetine bir mağa teşebbüs niyetinde olduğunu bil zannmuzs göre, bugün Almanyada mar ğunu gördüm. Durmaksızın ekmek imal şılayacak kadar un vardır. Hiç bir su rotesto notası verildiğini ilâve etmişdirmiştir. kın kıvmetini muhafaza için ithalâtla ediyorlar. Şehrin üç günlük ihtiyacuıa retle sıkıntı mevzuubahsolamaz.» rette muvazenede Diyenler de var. Anlaşılan kâtibin bulundurmağa çalışyağmura turulduğunda ittifak ediliyorda, mıştır. Çünkü Al manya ithalâtile ihr: bunun Üsküdara giderken mi; yoksa ava catı arasındaki mu giderken mi olduğunda birleşilemiyor. Bana sorarsamz kâtibin ava gideceğine vazenesizlikten hası ihtimal vermem. Adı üstıinde kâtib bir olabilecek farkı altınla ödeyecek vazi adam eiine çifteyi. önüne zagarı alıp da yette değildir. ava gider mi? Giderse ne zaman işine Almanya Yeni Nizamı kurduğu güı döner? Jnrnala nasıl yetişir de imza altın esasmı büsbütün atacağını ilân et atar? Olacak şey seğil. Onun için kâtimektedir. Yeni Nizam kurulduğu gün, bin Üskiidara gitmesi daha yakışık alır. sisteme dahil olan devletlerin paralari Kâtib bir şey avlamaz mı? Eskiden le altın arasında olan münasebet terke sinek aviarlardı. Şimdi zaten kâtib diye dilecek ve bu paralar Alman parasın. bir smıf kaimadığı için bnnu muharrir nazaran izafî bir kıymete sahib olacak mânasına ahrsak. ancak bir kıstnımızın lardır. sinek, bir kısmnnızm mevzu, bir kıs. Paralan altın esasına dayanmıyan mımızın da havadis avlamakta ve daha milletlerin aralarındaki tediye ise Ber yüksek kalitede bir takımımızm da scrlindeki Yeni Nizam kliringi vasıtasıl mayedar avlamakta olduğunu gorüriiz. olacaktır. Gelelim sadedimize... Bu kliring bugün faaliyettedir. Vazi(Üsküdara giderken) diye baçtedığım fesi sadece Almanya ile diğer memlebu yazımda keşkülüfukaradan, cenaze ketler arasındaki tediyeleri yapmak denamazından veya sinamekiden bahsede. ğil, ayni zamanda Almanya taıafından cek değilim. Üsküdar üzerine konıışaişgal edilen memleketierin aralarındaki cağnn. tediyeleri de mümkün kılmaktır. Meselâ Ben t'sküdan severim. Birincisi doğson gelen gazetelerden Fransa ile Hoduğum kasaba olduğn için, ikincisi her landa arasındaki ticarî münasebetleri şeye rağmen mahallî rengini rauhafazaya temin için Berline müracaat ederek müçalıştığı için, üçüncüsH hem Avrupalı, saade alınmasının icab ettiğini öğrenibem Asyalı obnak gibi iki meziyeti ccyoruz. Demek oluyor ki Almanya bu meylediği için. Üstelik sofular nezdinde memleketierin haricî ticaretini kontrol Kâbe toprağı «Imak baknnından olan etmektedir. raşbeti de caba! Muhakkak ki bu sistem, yani ithaÜsküdar tarihimizde, edebiyatınuzda lâtı ihracatla ödemek sistemi çok zor da yer almı? bir kasabadır. bir meseledir. İşleri zorlaştırmakta, tiAksaray. Beyazıd. Koska, Beşiktaş, carî hayatta en basit ve esaslı kaide Beyoğlu hakkında şiir, şarkı, mani işitolan sür'at ve kolayhğı tammamakta tiniz mi? Halhuki meselâ: dır. Yeni Nizamı Almanlar büyük bir te «Yol oldu Üsküdara bin otuzda Merak uyandıran bir hazırlık Rumanyada yeraltı sığmakları inşası Berlinde tecessüs uyandırdı Hükumelin bir kararı Halk ayakkabısı Komisyon? bunlann 660 kuruştan satılmasına karar verdi Hamiyetli bir Türk kadınının tebernılan rlandada hava bombardünamndan ölenler Genc kız, doğruldu, Fikrinin çenesini okşadı: Şakir ağabey, sana, mahsus mu esrar içirmiş? Fıkri yutkundu: Bilmem! Gözlerinİn önünde Marikanın hayali belirmişti; yaşlı kadın, sönmüş bir ihtirasın hazzile, zevkile, baykuş gözleri yanıp sönerek, yanıp sönerek gülümsüyordu. Bu hayal, kayboluverdi, bütün yırtıcılığile Semira göründü. Kadının gözlerinde, bir aç kurd a'teşi yanıyordu. Fikri: Semira, Şakiri fitlemiş! diye düşünüyordu. Neye bir şey söylemiyorsun Fikri? Fikri, sesini ağırlaştırmıştr. O gece, dostu geldi. Sofra kuruldu. Bira iç, diye tutturdu. Bir kadehi zor içtim. Sonra, ille rakı iç, diye musallat oldu. Tiksiniyorum bu pis içkiden. Remziye, ellerile onun yanaklarıaı okşadı: Aferin benim Fikriciğim... Aferin benim Fikriciğim... Uyma, sen onlara... Hepsinin canları çıksın... Kabahatini bastırmak için, ağız dağıtıyor demekü Şakir ağabey, nedense, sana çok kızmış! Ama seviyor da... Sevişten yana kızı Bir ASKUÇURUMU Edebî roman 6 3 şerdi. Gelgelelim, şimdi içtesin. Buraya, kiracı olarak da girebilirsin. Bcn, kararımı verdim. Fikri, durgtmdu: Peki, kardeşin? Remziyenin hayli ateşi sönmüştü. Fakat gerilemedi: Ne der, diye mi düşünüyorsun? Ne diyebılir? Sen, benim nişamhmsın. Ben, onun ablasıyım. Ve nihayet, çalışan, evin erkeği benim. Hodkâmhğmdan birden utandı: Hayır! Onu, hiçe sayamam... Danışacağım. Öyle ise danış. Remziye, bir fırlayışta yukarı kata Yesari mek istiyorum. Eğer, bugün, yarın da gelmemiş olsaydın, fabrikadan izin alıp seni aramağa çıkacaktım. Bcn, seni, akıllı uslu oruruyorsun zannediyordum. Şakir ağabeyin ağız dağıtmaları. fena gücüme gitti. Burada kalacaksın! Geceleri uyuma, gündüzleri uyuyama. Hastalanırsm, işinden de olursun. Sonra. bilerekten, bilmiyerekten esrarlar. içküer... Sağ ayağını hiddetle yere vurdu: İstemiyorum! Istemiyorum! Nefret ettiğim şeyler! Fikrinin elini tutmuştu: Senin, bizimle beraber yaşamanı dü$ünmemis değildim. İşte iken, buna, lüzum yoktu. İşsizken de manalı dü diğini gören Leman: Hayır haberler inşallah, dedi. Remziye, kardeşini kucakladı: Fikri, işe girmiş! Leman, ablasım öptü: Oh! Çok şükür! Edibe teyze, mangalın kenarında, iki elile sığazlayıp derinden bir, ah! çekerek; sessizce: Büyüksün Allahım! dedi. Remziye, sedire Lemarun yaruna otunnuştu; ellerini avucları içine aldı, karannda mütereddid değil, fakat itiraf anmda ürkekti: Şey... Gündüz işi değil... Gece işi Leman, gülüyordu: çıkmıstı. Ablasının odaya telâjla gir Aman abla, iş olsun da... Fikri a ğabey, kaç aydır sıkmtı çekiyor. Yeter... Remziye, bundan cesaret almıştı: Hem de, ne sıkmtılar!.. Ölür de ekini belli etmez. Ama, bugün, demin, aşağıda, artık gırtlağma gelmiş, dayanamadı, söyledi. Yattığı yerlerden memnun değil. Üstelik, onu bastan çıkarmağa uğraşıyorlar. Fabrikada her gün bir dedikodu. Ben, bir şey düşünüyorum... Dedi, durdu. Lemanla Edibe teyze, iç* doğuşların gizli ürpertisile birbirlerine bakmadıkları halde, gözgöee bakarak, bekliyorlardı. Odanın içinde ses kesilmişti: aşağıdan. Fikrinin kııru kuru öksüniöü du>uldu. Bu. Remziyeye hıı verdi: Bir şey düşündüm... Hem hiç de yanlış değil. Söyledieim zaman siz de muvafık bulacaksınız! Lemanla Edibe teyze, başlanm sallayarak; bir ağızdan: Elbette... Elbette... dediler. Remziye, onlan alıstırmak istiyen tatlı bir sesle söylüyordu: Çok süründü zavallı! Hem de nerelerde bilseniz! Han kÖFelerinde... Arkadaş odalannda... Şimdi... Kekeledi ve birden cesaretlendi: Hepsinden kaçıyor... Gidecek yer düşünüyor. Lemanla Edibe teyzenin birbirine bakmıyan gözleri, gene gözgöze geldiler. Remziye, onların durgunluğunu hissetmemiş göründü, yapmacık bir gulüşle: Artık, bu kadarı da fazla, dedi. Önce Lemana, sonra Edibe teyzeye bakarak ilâve etti: Onu, niçin, buraya almıyoruz? Leman, ablasına hüzünle baktı: Buraya mı? Edibe teyze, başıfıı eğmiş, tesbihini çekiyordu. Remziye, bu, durgun, tereddüd havasım yırtmak, parçalamak istiyordu: Neden olmasuı? Bir kere, benim nişanhm! Edibe teyze, mırıldandı: Mahalleli, ne der. a kızım? Remziye, yaka silkti: Bıktım bu mahalleliden... Bıktım bu dedikodulardan... Kendi hesabımıza yaşamıyacak mıyız? Nihayeti, nişanlım! Bu baharda, evleneceğiz. Göğsünü doğrultmuştu: Evet, baharda evleneceğiz. Çünkü, uzaması, ikimizin de aleyhine. Fabrikada, benimle alay ediyorlar. Buna, zor tahammül ediyonım. (Arkaa var)