2 Mayıs 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

S Mayis 1941 CUMKURtYET TARİHTEN YAPRAKLAR T \Harb vaziyeti Paris muhasarasında Dört buçuk ay süren muhasara altında halk, açlıktan doğan ıztırablarm envaını çekmişti Yunanistandaki harekâtın sonu Yunanistanda Yunanistanda son harb vatiyeti, bilim düşundüğümüz gibi, Morada ciddî bir mudafaanın imkânsızblı karşısında buradaki kuvvetlerin tahlivesi şeklinde cereyan etmiştir, Bu satırlann yazıldı^ı zamana kadar gelen tebhflerden veya haberlerden bir kısun tngiliz kuvretlerinin daha onceden geri alındığı anlaşılıyor. Bu kuvvetlerin ümidsiz bir müdafaa için israf edilıniyerek ve tamamile imha ettirilmiyerek Mısınn re Süveyşin mudafaası gibi çok miihim bir vazifede kullanıîmalan tamamile dogrn ve gayet yerindedir. Alman kava ve hava kuvvetlerinin Ynnanistandaki sayı ustünliığü o kadar büyüktii ki bnnlann karşısuıda Mora'yı müdafaa etmek imkânsızdı. Bu imkânsızlığa ra|men, Mora'da tutnnmağa çalısmak, bu kuvvetlerin tamamile imha edilmelerini ve esir düşmelerini bile büe istemek demek olnrdu. Yunanistandaki AvustraJya Yeni Zelanda ordulanna kumanda eden General Wilson bu hatayı işlememiştir. Şu buhranlı namanda, İngiliılerin elinde boyle hatalı hareketlerle imha ettirilecek kadar bol kuvvet yoktur. İki cepheden Mısıra taarruz! İngiliz gazelelerine göre Türkiyenin de imtihana çekileceği an uzak değilmiş Londra 1 (a.a.) cManchester Guardîan» gazetesinin diplomatik muharriri yazıyor: «Hitler ve generallerinin Mısıra karşı taarruzu hem şarktan hem de garbdan yapmağı tasarladıkları anlaşılıyor. Bi naenaleyh Türkiyenin de imtihana çekileceği an uzak değildir,. Şimdilik Tıirkiye üzerindeki Alman tehdidi başlıca askerî mahiyettedır. Fakat Almanların maksadlarına erişmek için muslihane hulul tabiyesini yeniden tecrübe etrneleri de muhtemeldir. Türkiyeyi, İngiltere ile itifakmı bozmak ve bitaraf bir hale koymak üzere diplomatik bir harekette bulunması da muhtemeldir. Almanların kullanacaklan tabiye her ne olursa olsun, Türkleri, Yunanistan mu vsfıakiyetsizliğine rağmen, Alman taleblerine kulak asmamağa teşvik edecek bir çok amıller vardır. Mısır vaziyeti ve şarktaki İngiliz mevkilerinin takviyesi Türklerin azmini kuvvetlendirecek mahivettedir.ı Meccanî nakliyat Ilk kafile şehrimizden dün hareket etti Kendi arzujarile Anadoluya gitmek I istıyen İstanbulluların denlzyolile meccanen nakli işıne dünden itıbaren başlanmıştır. Arkadaşımız Salâhaddin Güngor ve Dün Galata nhtımından ilk defa Karadeniz hattına iki vapur harpket foto muhabirimiz Namık Gorgüç; Tıretmiştir. Bunlardan Tırhan, İneboîu han vapurile İstanbuldan giden ilk yolculannı hâmil olarak saat 14 te kafileye refakat etmektedirler. Bu hareket eıjecekti. Pakat bazı yolcuların yolfiıluga aid arkadaşımızın yanlankendileri ve bazılannın da eşyalan gena pek yakında başlayacağız. ciktiginden alâkadar makamların gördugü lüzum üzerine Tırhan bir ?aat dadır. Seyahat, kotra safası gibi neş'eli rotarla saat 15 te hareket etmiştir. Tırgeçmektedır. 950 mürettebden vapura hana 268 meccani yolcu binmiştir. Ka268 kışi gelmiştir. Yolcular güvertede palı güvertede aynlan kısımda yoicumemleket havalan çalmakta, bu arada, lann yerleştirilmesıne bizzat gemi süvarisi ve Münakal&t Vekaletinden Zekl 'Karadeniz, Karadeniz nezaret etmiştir. Yolculardan ba^ıları Gelen düşman değil biziz! hasta bulunduğundan bunlar vapurun türküsünü çagınnaktadırlar. Yarın sahareketinden evvel vapurda bulunan at 14 te ineboluya muvasalat edeceğiz. doktor tarafından muayene edilmiş ve Tırhan, yoîcuları boşaltıp cumartesiye lâzım gelenlere kamara tahs's olun İstanbula dönecektır. muştur. Salâhaddin Güngör Saat 15 te Tırhan nhtımdan, yolcuNakliyatı tevhid komisyonu lan geçirmeğe gelen ve nhtımda coplanan halkın iyi yolculuk temenn'ı.eri ri/asetinin tebliği arasında aynlmıştır. Nakliyatı tevhid komisyonu reishğinBir çok kimseler nhtımdanden: c Çabuk geun!» diye sesleniyor. Anadoluya devlet hesabına meccanen Buna. vapurdan: nakledilmek için müracaat eden halkı Kışa, buradayız. cevablan yükse mızın verdikleri beyannameler ve kaliyordu bul ettikleri biletler üzerine hakiki Saat 18 de Zonguldak yolculanm a miktarlan tespit edilmiş ve bunlara lan Aksu vapunı 400 e yakın yolcu ile göre nakliyat plânları tertiblenmiştt. Galata nhtımından hareket etmiştir. Bu plâna nazaran 1 mayista hareket Daha kalabalık olan Aksunun yo'.cu edecek Aksu vapuru ile 1225 kışi ve larının uğurlayıcılan da çok kalaba Tırhan vapuru ile de 945 kişi nakledılehktı. cekti. Halbukl Aksu vapuruna 343 ve Vapur aynlırken gidenler ve kalan Tırhan vapuruna da 263 ten fazla gebu lar yekdiğerine büyük bir neş'e lçlr.de len olmadı. MUracaat edenlerin mendil sallıyor ve rıhtırada kalan'an tana hareketi halk hesabına büyük femisafirlige davet edenlerln sesleri du dakârhklar ihtiyar eden devlet müesseselerinin zarannı mucib olacagı aşlyuluyordu. Bugün Karadeniz vapunı da tnebo kârdır. Her hangi bir aile vaki olan lu yolculannın ikinci kalilesini götllre talebine rağmen seyahatten sarfı nazar edebilir. Fakat bunun mutlaka 48 cektlr. saat evvel Tobhanede Devlet DenizyolYolculuk neş'e içinde geçiyor larında nakliyatı tevhid komisyonu reTırhan vapuru 1 (Yolcularla birlikte ishgine müracaat ederek keyfiyeti bUsureti mahsusada İneboluya giden ar dirmeleri lâzımdır. Bu hususa nakıl kadaşımızdan, telstele) Tırhar., İlk talebinde bulunanlann bilhassa itina kafile ile güte\ havada İnebolu yolun göstermeieri rica olunur. Deniz Ticareti mektebindeki merasim Deniz Yüksek T.caret mekiebİKİr. ?<;ni sene me^unlanna d.DÎoına ' 3im« merasimi dün Ortifcöydeki mektsbLe parlak merasirn'e ya^umıştır.. Merasimde örfi İdare Komutam Korgeneral Ali Rıza Artunkal. Partı Vlâyet idare heyti reisi Reşad Mımaro^lu, De\'let Denizyollan umum müdüru İörahim Kemal Baybor». Dsvlet Lırrınlan umum müdürii Raufi Manvasiı, Mıntaka L'man reısi Refik Ayer.tur, T Telefon müdurü Nıvazi ve Deniz > afclıyatı murakabe komisyonu azalan iştirak etmekte idiler. Merasime saat 16 30 da deniz bandosu tarafından çalman İstiklâl marşile başlanmış, mekteb müdürii Süruri söylediği nutukta bilhassa demiştir ki: « Bu?ün meUtebimiz için bir bayram günüdür. 1 mayıs bahar bayratnı olmakla beraber, mektebımi7 için sevlncli bir hususiyet arzetmektedir kl, o da yüksek huzurunuzla bu senekl mezunlanmızın diplomalannı alraak bahtiyarlığına nail olmalandır.» Mekteb müdürü, bundan sonra mektebin bır tarihçesini yapmış, mektebin bu sene 13 mezun verdigini ve Türkiyenin üç» tarafı sularla çevrilmiş oldııguna işaretle Adalarda oturan lnsan* lann gerek muhıte. gerekse iktısadî zaruretlerle denizci olduklannı, bu itfbarla Türkiyenin musırren takib etmeğe mecbur olduğu davalardan birinin de denizcilik olduğunu söylemlş ve mezunlara hitabla şunlan Ilâve etmiştir: « Geçen seneki mezun arkadaşlanruza söylediğim gibi aldığınız neticelef ne kadar iyi olursa olsun bunlar sial bütün ömrünüzce mesleğinizin terakkl ve bilgilerinizi artırmaktan müstsğnl kılamaz. Sizden evvel yetişmlş olan meslektaşlannızın tecrübelerinden İstifade editüs. Büytik Atatürk: .Denizcüiği Türkün büyük milli ülküsü olarak düşünraeB ve ona lâzım gelen öneml vermeliyiz» der ve İstiklâl ve Cumhuriyeti size emanet ederken gözlerinin önüne sizlerl getirmişti. Sizin önünüze açtığı vâsl Istikbal ufuklan arkasında el'an ernnlyetle sizlere bakıyor ve ebediyen bakacaktır. Bize ayni direktifi veren Büyük Milll Şeflmlzin yüksek deha ve nurhı çehresi arkasında yekpare granitten bir ktitle ^cude getireceksiniz.> Müdürün bu sozlerini mezunlann gflr bir sesle: Getireceğizl Nidası takib etti. MUdür sozlerini: « Hepinize harbde ve sulhta iyi hizmetler görmenizi dilerim.» Sözlerile bitlrdl. Bundan sonra meraslme gelemiyen Mtinakalât Vekili Cevdet Kerim tncedayının merasime riyaset etmek üzere tevkil ettiği Denizyollan Umum müdürü İbrahitn Kemal Baybora, mezunlara diplomalannı vererek birer birer tebrik etti ve: « Çok arzu ettiği halde bu merasimde bulunamıyan Münakale Vekılimiz şimdi bana telefonda şu sözleri dikte etti ve sizlere okunmasını söv fedi. diyerek Münakale Vekilinin şd sozlerini okudu: < Genc denizci arkadaşlanm; Şu anda Türk ticaret filomuz, görill ' lerinin askile kafalan yeni rejım denizcıliğinin istediği taze bügilerie dolu on üç gence daha kavuşuyor. Hudulanmn üçte ikisi denizle sarılı olan vatanın ve tanhin en büyük denizcisi olan milletimizin mühim bir işini uhdsnize alıyorsunuz. Sizi ahlâk, hareket, çalışkanlık ve meslek aşkınızdan emin olarak hayata atıyoruz. Bu güzel ve mühim mesleğin istikbalindeki üstünlüklerde boş yeriniz sizi bekliyor. Oralara ulaşmak elinizdedir. Yolcularla beraber Paris mnhasarasından bir levha Fransadan tek tük gelen gazetelerde ve mecnıualarda, Paris halkırun çektiğı yıyecek sıkınüsına dair yazılar sık sık gorüimeğe başladı. Mağazaların, dükkânların, bilhassa yenecek maddeler satan yer:erin onü, sabahın en erken saatlerinden iübaren, ellerinde vesikalarıle gelmiş kadın ve erkek kalabalığile doluyormuş. Verılen tafsilâu okurken, 1870 teki Paris muhasarasına dair hâdiselerden bahsedildığini işitir gibi oluyorsunuz. Yetmiş sene fasıla ile, Paris üstune çoken, hatta bu sefer bütün Fransaya sırayet eden bu ikinci kıtlık felâkeü. en ufak teferruatına kadar, birincısine o kadar benzeyor. Pans halkı, bugün, aradığını nasıl bulamıyor, bulduğunu da nasıl yüksek fiata satın alıyorsa, yetmiş sene evvelki muhasaranuı kara günlerinde de aynı a kıntıları çekmişti. Fransanın, 19 temmuz 1870 te Prusyaya ilân ettiği harbin felâketli neticesıni hazırlayan Paris muhasarası günlerinde, payitaht halkının geçirdiği sıkıntılar, harbin, sivü ahaliye yüklediği en elim fedakârkkların başında geiiyordu. O günlerde, yemek meselesi, zengin veya fakır her Parislinin başhca endişesini teşkil ediyordu. Hükumet, muhasaranın daha ilk günlerinde, ekmekten başlayarak her türlü gıda roaddesine nark koyduğu için, yoksuzluk birdenbire değılse de tedricen hissedilmeğe başlamıştı. ParislUerin, 1870 muhasarasında, mahrumiyetinden en fazla azab çektik'eri yiyecek maddesi, et oldu. Narka tâbi tutuian sığır ve domuz eti, piyasadan çabucak çekilmiş, yerine at eti kaım olmuştu. Ve at etini, Parisliler, uzunca müddet, bol bol denecek kadar fazla miktarda tedarık etmeğe muvaffak oldular. Sebebi, hükumetin, bu işe cezrî bir müdahalede bulunmuş olmasıydı. Arpa, kepek gibi hayvan yemleri piyasadan tamamile çekildiği için, bazı hayvan sahibleri, beygirlerine ekmek yedirmeğe kalkışmışlardı. Mesele haber almınca, hükumet derhal bir karar verdi. Amme hizmetleri için vücudüne kat'î zaruret hissedılmiyen ne kadar beygır varsa toplatürdı. Kira arabasını çeken lâgar atla, yarış meydanında caka satan halis kan beygir, yanyana, mezbalıanın yolunu tuttular, okka fiatına satılıp. kasab dükkânlanna asıldılar. Parislinin günlük et gıdası, adam başına otuz gramdı. Ilk günlerde, önce domuz, sığır etlerile temin edilen bu gıda, sonra sonra at eti şeklinde almmağa başlamış, nihayet eşek etine kadar dayanmıştı. Muhasara altındaki Parisin kesab dukkânlarında, eşek ve katır eti satıldığı devrın bir devri saadet sayılabileceğini anlamak için, muhasaranın son günlerindeki açlık facialarını gözönune getirmek kâfidir. Eşek etini, sığırdan leziz bulan, katır etinden mükemmel kızartma yapıp yiyen Parisliler, bir gün geldi ki, hayvanat bahçesindelri ayıların, devekuşlarının, kanguruların da tadına bakmak mecburiyetinde kalmışlardı. Maamafih, Ou nadide hayvanlarm eti, her keseye elverişli olmadığı için, bunlan yalnız yüksek burjuvazi sınıfına mensub olanlar yiyordu. Orta ve fakir tabaka için, ayrıca kasab dükkânlan açılmıştı. Buralarda satılan etlerin nev'i, inanılamiyacak kadar garibdL Bu kasablar, tanesi altı franga kedi, tanesi otuz metebğe fare satıyorlardı. Bu arad, köpek de unutulmamış, kasab çengellerinde, buna da yer ayrılmıştı. Asıl garibi, bunları yalnız fakir halkm değıl, zengin burjuva takımınm da, gösteriş olsun diye, bir nevi meydan okunıa şeklinde yemesiydi. Kapılan kapanan, haricle bütün münasebetini kesen Pariste zerzevat bulmak da imkân haricine çıkmıştı. Bu yoksuzluk, şehirde, yeni bir hırsız.ık nev'inin turemesine sebebiyet verdi. Cür'etkâr, açıkgöz bir takım adamlar, hatta çocuklar ve kadınlar, ıssız kalan yakın kırlara açılıyorlar, sahibsiz tarlalardan, bostanlardan, bahçelerden, adeta düşmanın ateşi alünda, sebze ve meyva çalıyorlardı. Bayağı günde, beş Şu cihet kaydolunmalıdır ki Yur.anisaltı yüz kışi kadar oLan bu yemış ve tandan dönen kıt'alar, ghişmiş o^uklan zerzevat hırsızlan, pazar günleri dört şiddetli savaşiara ve böyle şeraitte beş bini buluyordu. Bu sürünün yanısıbir tahliyenin teşkil ettiği ağır imtıhana ra, bir de, tabir caizse, yeni bir kabnrağmen, kendilerine adedce bu kadar mal smıfı Eİvrilmişti. Bu adamlar, zerfaik kuvvetlere karşı mücade'elerden zevat hırsızlarının yollarını bekleVorlar. dolayı hiç bir surette sarsılmış değıldirsepet'erinde. küfelerinde, çuvallarında ler, gerek ferden ve gerek cüzütam ve ne varsa, ucuzca satın alıp şehre getiteşekkül bakımından Almanlara faik bulunduklarına kanidirler. rivorlar, ateş pahasına satıyorlardı. Paris halkı, uzun müddet, bu hırsızlama Baha biçilmiyecek derecede kıyınetrerzevat ve meyva ile geçindi. li kıt'aların bu derece büyük nispette Şehır kapılarını bekleyen nöbetçi asmuvaffakiyetli surette geri çekilmesi şakerlerin hırsızlıklanna göz yumduklan; yanı kayd bir başarıdır. Bütün kıt'alar mücadele ruhunu olduğu gibi sava? tecPrusyalılann da, habercilik ve casusluk işlcrinde kullandıkları için, kendi lıatİngiliz makamları, Iraktaki İnsiliz ka arasına sehven İmroz da kanşniıs'ır. Hır?1! tasrih ve vaki hatayı tashih ey hizatını da muhafaza etmİFİerdİr. Kay. bolan ağır teçhizat ve nakliye teçhizatı larına kadar sokulmalarına müsaınsha dın ve çocuklarının tahliyesi hakkında Ayni ya7inm diğer yerindeki sarah.ıt" ıu;ği liuunılu gördük. pek yakında yerine konacaktir. ettikleri bu serserüer, şehre taşıdıkları ledbirler almı§lardır. nazaran, bize aid ve binaenaleyh iş,gali İngilizlerie beraber harbeden Ynnan kuvvetlerine gelince, onlann da aynı suretle kısmen veya tamamcn vapurlara (Baş tarafı 1 ind sahifede) bindirilerek Imhadan ve esaretten kurtarılmış olmalan lâzımdır. Bu Vunan kendi toplarımızın himayesinde oraya kuvvetlerine de, Giridin ve sevkulcejr^ varması kararını icab ettirmektedir. ehemmlyeti haiı diger bazı adalann Amerika ordusunun kudreti znüdafaası için lüıum ve ihtiyac hasıl Vaşington 1 (a.a.) Amerika Bfrle. olacaktır. şik devletleri ordusu genelkurmay başkanı General Marshal söylediği bir nuŞimali Afrikada tukta ezcümle demiştir ki: . . Şimali Afrika cephesinde, yani I.ib« Amerika Birleşik devletleri garya Mısır darulharekâtında, Tobrukta nizonundan 32.200 er, bugün Trinidad'a, vaziyet aynıdır. yeni kıt'alar da pek yakında Alaska'ya Tobruk yan mevzii olarak vazifesini ifaya devam etmektedir. Bir yan mev gönderileceklerdir. Amerika Birleşik devletlerinîn gittik. zii karşısında taarruz halinde buluuan ordu, şu üç şıktan birini yapmaga mec çe büyüyen yeni ordusu Amerikanın burdur: Ya cephesüıi değiştirmeğe razı tarihinde en güzel ve mükemmel orduolur; yahud da o yan mevzie karşı bir lardan birisi olacaktır.» kuTvef ayınp bnakarak ileri hareketine «Sivrisinek» vapurlan devam eder; pek aı bir ihtimalle de Vaşington 1 (a.a.) Bahriye Nazırı yan mevziine hiç ehemmiyet vermiyeAlbay Knox, gazetecilerle yaptığı gö • rek geçip gider. Bu üç şıktan iiçünde rüşmede Amerika Biıleşik devletlerinin de mütearrız ordu için bir takım mahznrlar vardır. Cephesini değiştirme|e ve İngiltere için mühim miktarda küçükEski bir karikatür: Pariste kadınlann bütün kuvvetile yan mevıie çullanma lüklerinden dolayı ismine «sivrisinek» şapkalan sokak fenerlerine takıhyor! fa mecbur olursa, asıl hedefini bıraka denen çok serî vapurlar inşa etmek nibu hırsızlık mallarını, bazan toptancı rak tatî bir hedefe karşı hareket etmi? yetinde olduğunu bildirmiştir. •Albay Knox, devir için elde daha bü. lara vermeden, kendileri de peraken olnr. İkinci şıkkı kabul eder, yani yan yük harb gemileri bulunmadığını kay. mevzie karşı kuvvet ayınrsa, asıl hedef de olarak satıyorlardı. Parisin en güüıerine yürüyen orduyo bir miktar za deylemiştir. zel meydanlarında ve caddelerinde, paAmiral Robinson, pek yakın bir istikyıflatmış olur ki Tobrukta Almanlarla zarlar kurulmağa başlamıştı. Pazarcı Italyanlar bunu yapmişlardır. Zayıf bir balde İngiltereden 24 torpido İçin bsşka lar, lâhnadan havuca, pırasaya kadar Ihtünal olan üçüncü yanl, yan mevıie bir taleb aknmasına intizar edildiğini çeşid çeşid zerzevatlarını, tavuk, tav ehemmiyet vermeden ileri harekete de soylemiştir. şan kafeslerini, yumurta sepetlerini kal vam etmekse buradaki müdafaa knvDonanma için yeniden 3,5 dırımlara seriyorlar, bağıra bağıra sa vetlerinin yapacaklan taarruz ve akınmilyar tahsisat tıyorlardı. Pazarlıktan, çekişmeden, hat lara karşı kendi gerilerini açık ve müVaŞşİngton 1 (a a.)Âyan meclisi, iki ta sık sık kavgadan, döğüşten geçilmi dafaasız bırakmak demektir ki buna şu motörlü birlikler asrında hiç bir ku Okyanus donanmasına aid kanun proyordu. mandan resaret edemez. Filvaki böyle jesini bugün kabul etmiş ve imza edilSonra, bu kıthk faciasını, bombardı bir vaziyette, yan mevzideki kuvvetler, mek üzere Ruzvelt'e göndernıiştir. man takib etti ve Paris, dört ay, on mütearrız ordunun muvasala hatlarını Bu projenin tahakkuku için 3 milyar iki gün süren muhasaranın tam bir fena halde tehdid eder ve adamakıllı 415 milyon 521 bin 750 dolar sarfedileayını, Prusya mermilerinin yağmuru vurabilir. Hele burada müteşebbis ve ccktir altında geçirdikten sonra teslim bay cevval bir kumandan varsa. O zamnîi Amerika ihracab yükseldi taarruz eden ordunun gerisindekl derağını çekmek mecburiyetinde kaldı. Vaşington 1 (a.a.) Amerikan Timiryollar, şoseler, köprüler tahrib edilParisin teslim olmak mecburiyetinde caret Nezaretının neşrettiği bir istatısbulunduğunu millete ilân eden hüku mek, ikmal ve iaşe kollan vuralmak, tiğe göre, icar ve iare kanunu mucibintakviye kıt'alannın yolu kesümek gibi met, beyannamesinde bu acı hakikati ce Ingiltereye silâhlar gönderilmekte tehlikeler başgösterir. izah ederken, bunun sebeblerini de söybulunması sayesinde, Amerikan Birleşik lemeyi ihmal etmemişti. Bir yan mevziin sevkulceyş bakımın devletlerinin mart ayı içindeki ihraPariste, halkı doyuracak ekmek kal dan bazı şartlan haiz olması lâzımdır catı 357 500 000 dolara baliğ olmuştur. mamıştı. Mücadeleye devam etmek, ka ', ki, bunlan şöyle hulâsa edebiliriz: 1 Bu rakam, son 14 ayın en yüksek radın, erkek ve çocuktan mürekkeb ıki , Mevzi icabında taarruzi hareketler yap kamını teşkil etmektedir. milyon nüfusun, muhakkak bir ölüme maga müsaid olmalıdır; 2 CenahlaMart ayı zarfmdaki ithalât ise, nndan ve gerisinden çevrilemiyecek ta367.750.000 dolara baliğ olmuştur ki bu mahkumiyeti demekti. Kânunusaninin bii veya sun'i manialara dayanmalıdır; on beşinci gunündenberi, ekmek, adam 3 Düşmanın harekât hattına ve mu rakam da son dört senenın en yüksek başına 300 grama, at eti 30 grama in vasala yollanna. ne fazla yakın, ne de rakamıdır, Mart ayı zarfında yabancı memleketmiş, olüm vak'aları üç misline çıkmıştı. çok nzak olmalıdır; 4 Yan mevzii işlere, 27.500.000 dolar kı>metinde 481 Medenl dunyanın gökeğinde, mede gal eden kuvvetler. düşmanın taarruzutayyare gönderilmiştir. Şubattaki tay niyetin bu en büyük merkezi, işte böyle na mukavemet edebilecek kudrette bulunmalıdır; 5 Yan mevziin kendi mu yare ihracatı 19 milyon dolar kıymeaç kaldı ve böyle teslim oldu. vasala hatlan, cenahlarda de|il, cephe tinde 344 tayyare idL Ticaret gemisi ihracatı, şubatta 495 gerisinde bulunmahdır; 6 Yan mevzi müstahkem bir mevzi olursa veya bin dolara mukabil mart ayında 3 mildüşmanı bir nehirden ve geçidden geçer yon dolarlık olmuştur. geçmez yakalamafa müsaid bulunursa Silâh ve mühbnmat ihracatı da, şubatta 12,5 milyonluk iken, martta 14 kıymeti daha büyük olur. milyona çıkmıştır. Tobruk, bütün bu şartların hemen hemen hepsini haiz olduğu için, İngilizlere faydalı olmaktadır. Sollumdan hududu geçen Alman İtalyan kıt'alan, sekiz kilometre kadar ileriledikten sonra durmuşlardır. Bu saCBa? tarafı 1 inci «ahifede') tırların yazıldıgı ana kadar tekrar iledileceği bildırildiği zaman Irak hüku rilediklerine dair malumat gelmemiştir. meti birdeobire vaziyet almış ve ihrac e Bu tevakkuf, muhtelif sebeblerden ileri gelmiş olabilir. Fakat sebebler ne olurdilen kıt'alar Irak topraklarından geçesa olsun bu gibi tevakkufların, İngirek Iraktan ayrılmadan evvel yeni In Uzlere vakit kazandıracağı için az çok (Baş tarafı 1 inci sahifede) giliz kuvvetlerinin ihrac edilmesine mü. faydası vardır. Mısınn müdafaasında cUerin de bu arzuyu ileri sürdüklerini saade edemiyeceğini bildirmiştir. ingiliz •zaman» âmili mühim bir rol oynnyor. anlatmış, sonra Amerikan karakol sishükumeti, iki memleket arasında müna E|er İnçilizler, düşman taarruzu. kendi teminden bahsederek bunun tehlikeli kid muahede ile temin edılmiş olan hak mevzileri önüne geldiği zaman, kâfi de bir tedblr olacağını ve bir tecavüz telanna halel getirilmesine müsaade ede rece kuvvet tahşid etmi; buluntırljrss mayülü telâkki edilecegini soylemiştir. miyeceği cihetle ihrac hareketine devam «zaman» âmilinden istifade edebilraiş Japon taarruzuna karşı lngiltere, ler demektir. edilmiş ve bahis mevzuu olan yeni kuvAmerika, Avustralya ve Holanda vetler Basraya çıkarılmışlardır. İhrac birlikte hareket edecekler Habeşistanda hareketi hâdisesız cereyan etmiştir. BuLondra 1 (a a.) «Daily Express» Habeşistandaki İtalyan mukavemet nunla beraber Irak ordusunun bazı merkezlerinden biri olan Dessie de İn gazetesinin Nevyork muhabirine göre, kuvvetlerinin yaptıkları tecemmüler, gilizlerin eline geçmiştir. İtalyanlann Birleşik Amerika, Büyük Britanya, ABasranın 100 kilometre kadar garbında vaziyeti, bilhassa Habeşler tarafmdan vustralya ve Holanda arasında bir anve Fırat nehri üzerinde bulunan Hab kâmilen imha edilmek bahasına da ol laşma mevcuddur. Bu anlaşma mucibaniye hava üssünü tehdid eder mahi sa, dayanmak ve buradaki İnpiliı kuv bince, eğer Japonya bu devletlerden yette telâkki edildiğinden herhangi bir vetlerini işgal etmektir. Arazinin sarp birıne ald arazıye taarnız ederse. mezhâdisesinin önüne geçmek üzere bu lıgı ve Habeş yaylasının kesikligi bu kur de.letler Pasifikteki deniz üslerini muştereken kullanacaklardır. Bu kuvvetlerin çekümesi Irak hükumetin dayarrnaya müsaiddir. Fakat İngiliz devletlerın Pasifik üsleri taarruza uğler de. İtalyan ordusunu kısmen Habeş den taleb edilmiştir. cengâverlerine bırakabilecekleri gibi, nyan devletlerin emrine vertlecektir. Amerikanın bahriye mütehassıslan tngilizler kadın ve çocuklan cenubî Afrika ittihadı dominyonnnda ve diger Afrika «müstemlekelerinde ta şu kanaattedir ki, Japonya donanması tahliye ediyorlar Singapur gibi üslerinden uzak yerlerBağdad 1 (a.a.) İngiliz hükumeti. lim ve terbiyeleri bitmemiş, fakat, hayll [ | ilerilemiş birlikleri de buraya eelbetmek ı de harekette bulunacak olursa Amerika Irak hükumetine, İngiliz Irak muave bu sayede harb görmüş bazı bîrlik | bahrıyesl ona öldürücü olmasa bile çoS hedesi ve transitler hakkındaki 21 haleri alarak Mısıra göndermek imkânına ağır darbeler indirebilir. ziran 1940 anlaşması mucibince, İngiliz maliktirler. Eger, ellerindekl mevcud Uzakşarka gönderilen Amerikan hükumetinin Basraya Hindistandan ge kavnaklardan istifade imkânlannı hatayyareleri lecek yeni imparatorluk kıt'alaruu ihrac «rlamamışlarsa kabahat kendilerinin Mpnilla 1 (a.a.) Son günlerde niyetinde olduğunu bildirmiştir. dir. O zaman, Mısın müdafaa etmek Plıihppine. Singapur, AvusTalya ve Irak hükumeti, yeni bir ihracın, an için çok sıkışık bir vaziyette isfler Holanda Hmdistanına Amerika mamucak 17 ve 18 nisanda Basraya çıkarılmış Habes'standa, taarrnz'i'n vazeerip mü lâtından pek çok bomba ve av tavyarekıt'aların Iraktan hareketinden sonra dafaada kalmalan icab edecektir. leri gelmiştir. Tayyareler her gün gclvukua gelebıleceğini ileri sürmüştür meğe devam ediyorlar. *** Irak hükumetinin bu muhalefeti, İnHamlş: 27 nlsan tarihll Cumhurivet bahis mevzuu olamıyacak olan tmroısiliz Irak ihtilâtlarına yol açmakta teki harb vaziyeti y?zımınn bir yerindc dan degil, Mldilliden bahsettlgimU pek dır. Alman iş?~line giren adalann isimlnri krlay anlaşılırsa da bu kalem kavısını Berlin tehdid ediyor İtalyanlar TOBRUKTA Kanh bir iki ada daha mücadele işğal ettiler (Baş tarafa 1 inci sahifede) büyük torpito muhribine torpiller isabet etmiştir. Kafıleyi himaye eden müteaddid gemılerın şiddetli topçu mukabelesme rağmen torpitolanmız hiç bir hasara uğramadan üslerine dönmüşlerdir. Bir kafile üzerinde 5 ingiliz tayyaresınin hücumuna maruz kalan bir italyan keşif tayyaresi, iki düşman tayyaresıni düşürmeğe ve salımen üssüne avdet etmeğe muvaffak olmuştur. baştadu İngiliz kuvvetlerinin yüzde sekseni kurtanldı Kahire 1 (a.a.) Ortaşark İngüiz umumî karargâhının tebliği: Yunan ordusunun Alman istilâsına karşı mukavemetinin nihayete erdiği sarahat kesbedince, Yunan hükumeti, yardımına gönderilen imparatorluk kıt'alannın Yunanistandan geri çekümesini taleb eylemiştir. Bu esnada, imparatorluk kıt'alan, daha ileri mevzilerden çekildikten sonra, Termopil mevzilerinde düşmanla sıkı temas halinde idi. Çok yüksek miktarda tayyare kullanmakla, düşman havada tam hakimiyet elde etmiş ve mukerrer hücumlar ile elde bulunan yegâne iyi limanı, Atüıanın limanı olan Pireyi istimal olunmaz bir hale sokmuştu. Bunun neticesinde tahmil harekâtı ve düşmanın karadan devamlı tazyikı ve mukerrer şiddetli hava hücumları altında, açık plâjlardan yapılrruştır. Bu gibi şerait dahilinde, büyük miktarda kıtaat tahliyesi, ancak araba ve teçhizat bakımmdan ağır kayıblar pahasına yapılabilir ve aynı zamanda bu geri çekmeyi setreden dümdarlar, diğerlerinm tahmilini temin için kendilerini feda mecburiyetinde kalabilirdi. Geçen hafta, Yunanistandaki imparatorluk kuvvetleri efradının tahliyesi, en güç şerait dahilinde devam etmiştir. Bunun tam neticeleri henüz verilemez, fakat şimdiye kadar. bidayette Yunanistana gönderilmiş olan kuvvetin yüzde sekseni, yeni faal vazdfe bulabileceği mıntakalara nakledilmiş bulunmaktadır. Bu harekât, ancak kara, deniz ve hava kuvvetlerinin mahareti ve fedakârlığı sayesinde mümkün olmuştur. Geri çekilişi setretmiş olan dümdarlar, düşmanı, büyük adet faikiyetine rağmen, yavaş ve ihtiyatlı bir ilerleme hareketine mecbur bırakmıştır. ingiliz harb donanması ve ticaret filosu, tahmil harekâtının yapıldığı 1 1 manlarda ve plâjlarda düşmanın devamlı ve şiddetli hava hücumları karşısında büyük bir cesaret ve büyük bir fedakârlık göstermiştir.. İneiliz hava kuvvetleri ve donanma hava kuvvetleri, adedce çok dun vaziyette olmalarına rağmen. denizin çekilmesinde gemileri bir nis pet dahilinde himaye ederek ve nakliye tayyarelerile Yunanistan zimamdarlarını taşıyarak rollerini ifa etmişlerdir Iraka çıkan İngiliz askerleri Natsuoka Âmerikaya mı gideıek ? ( B u tarafı 1 ind «ahifede) mesini istihdaf eden hareketler, yollarm tahribinden dolayı yeniden manialara uğramakla beraber devam etmektedir. Cenub mıntakalaruıda düşmanın takibi devam ediyor. Birçok esir alınmıştır. İtalyan müstemleke kıt'alarında fırarlar hergun artmaktadır. Roma 1 (a.a.) İtalyan tebliği: Şimalî Afrikada Sollumun şarkında keşif hareketleri yapan İtalyan Alman müfrezeleri zırhh vasıtaları tahrib ederek düşman kuvvetleri püskürtmüşlerdir. Alman İtalyan hava kuvvetleri yeniden müteaddid dalgalar halinde Tobruk liman ve mevzilerine hücum etmişler dir. Şarkî Afrikada muhtelif mıntakalarda ve bilhassa Alagi mıntakasında hususî bir şiddetle muharebeler devam etmektedir. Asab limanında bir muavin düşman Sizi ileride Türk denizciliğinin şerekruvazörü mayine çarparak batmıştır. fini ve üstünlüğünü her tarafa taşıyıcak ve yapacak gemilerin kaptan köpHava kuvvetlerinin tebliği Kahire 1 (a.a.) Ortaşark İngiliz ha rülennde ve makine başlannda vakur va kuvvetleri tebliği: Dün Libyada duş birer kumandan görmek en halis ve temennilerimdir. Hepinizin man kıt'alan ve motörlü nakliye vasıta candan ları mühim zayiata uğraülmıştır. İngiliz gözlerinden öperim.» Bunu müteakıb denizciler marşı söykuvvetleri bilhassa Gambo^ muıtakasına şiddetli bu hücum yapmışlar, burada en lenerek meraslm nihayet bulmuş •• aşağı 100 kadar ve otuzu askerle dolu davetlüer hazırlanan büfede izaa olıui'" kamyona hücum edilmiş, aralarından muştur. Yüksek Deniz Ticaret mektebirün ba yirmi tanesinin alevler içinde parçalandığı görülmüştür. Bir ingiliz tayyaresi seneki mezunlan şunlardır Ali Güner, Mazhar TJğur, Rlfat ÖnSofofi civarında İngiliz kıt'alanna hücum eden 4 Messerschmitt tayyaresine der, Nihad Teknekuran, Halil Gümilş* karşı koymuş ve ikisini hasara uğrat flliz, Hasan Tekin, Şekib Ataman, Ce« mıştır. Gambot civarında Henkel tipm lâl Yücel, Lfttif Erkin, Tevfik Telseren, de bir Alman tayyaresi düşürülmüştür. Ziya Olban ve Celftl Ünerdir. Güverteden Ali Güner ve makine> İngiliz avcı tayyareleri Yunanistanda bulunan İngiliz kıt'alannın tahHytsini den Mazhar •ügur birincüiltle çıkmış • kolaylaştırmak için birçok himaye u lardır. çuslan yapmışlardır. Düşman tayyare leri dün ve çarşamba gecesi Malta üzerine akmlar yaparak hava kuvvetlerine aid bazı tesisatı hasara uğratmışlardır. Insanca zayiat azdır. Bu Yunkers fanha edilmiştir. Diğer bir Yunkers de. tayyare dafii bataryalar tarafından in#ıa edilmiş, müteaddid düşman tayyareleri de hasara uğratılmıştır. Salı ve çarşamba günleri İngiliz ve cenubî Afrika tayyareleri Asab civarmda ve Habeşistanda Riyanana mmtakasında motörlü nakliyat vasıtalarını mitralyöz ateşine tutmuşlardır. Düşmana malzeme ve insanca ağır zayiat verdirilmistir. Maoinin şimalinde düşman kampı bombardıman edilmiş ve mitralyöz atesine tutulmuştur Bütün bu harekâttan üç tayyaremiz ?eri dönmemistir. Finlândiyaya çıkanlan Alnan askerleri (Baş tarao 1 ind sahifede) diplomatik muharriri yazıyor: Alman nakliye gemilerinin Finlandiyada Abo'ya asker çıkardığı hakkındpkt haberlere dair Londrada hiç bir şey bilinmiyor. Ancak, Almanlann Finlandiya ile bir anlaşması vardır. Bu anlasma mucıbirce Almanlar Petsamo'ya ve orsdan da simalî Norveçe göndermek üzere tıan"=it olarak asker gecirebilirler. Londra bu anlaşmayı teessüfle karşılamış ve vak. tile Finlandiya hükumeti nezdinde şid • detle protestoda bulunmuştu. Bu an'.aşma Almanyada mezun bulunan askerlerin Norveçteki kıt'alanna iltihak etmek üzere Finlandiyadan geçmelerine müsa. adedir. Geçen aylarda Finlandiyada, şimalî Norveçte ve Botni korfezınde hüküm süren fena havalar, karlar, buzlaı dolayısile, mezun bulunan birçok askerlerin kıt'alarma İHihak edememiş olma. sı muhtemeldir. İlkbaharm gelmesi, bt askerlerin dönmesi işini tacil etmiş o'.abilir ve önümüzdeki bir kaç hafta icind» hatta bundan fazla Alman askerlerinir Finlandiyadan geçmekte olduğuna dail heberler gelmesi beklenebilir. Alman Fin anlaşmasının mezun as. kerlerle harb malzemesinin de gecmesîne müsaid olduğu zannedilmektedir. Ankarada kira bedellerinin artmarr'ası icin alman tedbirler Ankara 1 (Telefonla) Ankara vilâyetı fiat murakaba komisyonu reisliği şu il?nı yapmıştır: 1 Ev kiraları üzerinde ihtikâr yapılmıya başlandığı vaki muracaatlerden ve şikâyetlerden anlaşıldı. 2 1939 takvim senesi kira bedelleri ve şartlan fevkine çıkılması 3780 sayılı millî korunma kanununun 3945 sayılı kanunla muaddel 30 uncu maddesine müsteniden İcra vekilleri karan hüküml°rile menedilmiştir. 3 Bu mevzu üzerinde sıkı bir murakabe ve teftiş tesis edilmiş ve alâkalı bütün memurlar harekete geçirilmistir. Kanun ve kararname hilâfına hareket edenler hakkında millî korunma kanunu hükumleri tatbik olunacaktır.